Πανελλαδικές εξετάσεις 2019: Μέσα στο στρατηγείο - Πώς επιλέγει τα θέματα το «κονκλάβιο»

Πανελλαδικές εξετάσεις: Το κτίριο βρίσκεται στο Μαρούσι. Στους δαιδαλώδεις διαδρόµους του ισογείου βρίσκεται κρυµµένη µια µεγάλη αίθουσα η οποία χωρίζεται σε µικρά γραφεία. Υπάρχει παντού ηχοµόνωση, πουθενά σταθερά ή κινητά τηλέφωνα, υπολογιστές, τηλεοράσεις ή κάποια άλλη ηλεκτρονική συσκευή. Λίγο πριν σκοτεινιάσει, αρχίζουν να καταφθάνουν διάφορα άτοµα. Στέκονται µπροστά από την αίθουσα. Κάποιος τους ανοίγει. Περνούν από έλεγχο και εισέρχονται ένας ένας. Κάποια στιγµή, όταν όλοι όσοι περιλαµβάνονται σε σχετική λίστα έχουν µπει στην αίθουσα, η πόρτα κλείνει. Κανείς πλέον δεν µπορεί να έχει επικοινωνία µε τον έξω κόσµο. Κανείς δεν µπορεί να µπει ούτε να βγει… Βρισκόµαστε στο «στρατηγείο» των Πανελλαδικών, εκεί όπου ορίζονται τα θέµατα των εξετάσεων.

Τα µέλη του είναι αποκοµµένα από τον έξω κόσµο, ώστε να διασφαλιστεί το αδιάβλητο της διαδικασίας. Το πρωτόκολλο που ακολουθείται στο υπουργείο Παιδείας τις ηµέρες των εξετάσεων είναι αυστηρό, όπως και τα µέτρα ασφαλείας που λαµβάνονται ώστε να διατηρηθούν το αδιάβλητο και η εγκυρότητα του συστήµατος, πάνω στο οποίο στηρίζονται κάθε χρόνο χιλιάδες παιδιά και µαζί οι οικογένειές τους.

Το εγχείρηµα είναι τεράστιο: Πάνω από 100.000 υποψήφιοι, 30.000 εκπαιδευτικοί (επιτηρητές, βαθµολογητές, µέλη επιτροπών κ.λπ.) και σχεδόν 1.000 εξεταστικά και 113 βαθµολογικά κέντρα. Οσον αφορά στο κόστος εξετάσεων, αυτό αγγίζει τα 13-14 εκατ. ευρώ κάθε χρόνο. Η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Παιδείας, τα υψηλόβαθµα στελέχη και όλοι όσοι εµπλέκονται µε τις Πανελλαδικές γνωρίζουν ότι δεν υπάρχουν περιθώρια για λάθη κατά τη διάρκεια της συγκεκριµένης διαδικασίας. Γι’ αυτό όλοι τηρούν αυστηρά το πρωτόκολλο χωρίς παρέκκλιση. Επιπλέον, έχουν τη συνδροµή της ∆ίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήµατος. Τη διαδικασία των εξετάσεων, λοιπόν, έχει ενδιαφέρον να την παρακολουθήσει κάποιος από τις ηµέρες πριν από την έναρξη µέχρι την ολοκλήρωσή τους.

Πριν ξεκινήσουν οι εξετάσεις

Πολλές µέρες προτού αρχίσουν οι εξετάσεις (δείτε εδώ το πρόγραμμα), οι αρµόδιες υπηρεσίες του υπουργείου Παιδείας πραγµατοποιούν δοκιµαστικά τεστ στο ηλεκτρονικό σύστηµα αποστολής των θεµάτων, καθώς και σε όλα τα σχετικά συστήµατα ασφαλείας

2 Στο µεταξύ, έχει ολοκληρωθεί η επιλογή των εξεταστικών και βαθµολογικών κέντρων, καθώς και των εκπαιδευτικών που θα συµµετάσχουν στις διαδικασίες ως βαθµολογητές, επιτηρητές, µέλη επιτροπών κ.λπ.

3 Ορίζεται ο πρόεδρος της Κεντρικής Επιτροπής Εξετάσεων, ο οποίος δεν ανακοινώνεται, αλλά πρόκειται για πρόσωπο που έχει θητεύσει σε αυτή τη θέση πολλές φορές στο παρελθόν και έχει τεράστια πείρα.

4 Λίγο πριν από τις εξετάσεις ορίζονται τα µέλη της επιτροπής, που κάθε φορά θα επιλέγουν τα θέµατα ανάλογα µε το µάθηµα. Οι συγκεκριµένοι εκπαιδευτικοί απαγορεύεται να ανακοινώσουν ακόµη και στα κοντινά τους πρόσωπα ότι τους έχει δοθεί αυτή η αρµοδιότητα, ενώ δεν πρέπει να έχουν συγγένεια (εξ αίµατος και εξ αγχιστείας) µε υποψήφιο. Μάλιστα υπογράφουν σχετικές δηλώσεις.

Οι προτάσεις και η επιλογή

Αργά το απόγευµα της προηγούµενης µέρας των εξετάσεων τα µέλη της επιτροπής µπαίνουν στην ειδικά διαµορφωµένη αίθουσα του υπουργείου. Στη διάθεσή τους έχουν µόνο ένα γραφείο, βιβλιοθήκη µε σχολικά βιβλία και λιγοστά πράγµατα για φαγητό, καφέ και αναψυκτικά. Σε διπλανές αίθουσες υπάρχει βοηθητικό προσωπικό, όπως οι λύτες των θεµάτων, δακτυλογράφοι κ.ά. Αλλοι υπάλληλοι δεν µπορούν να εισέλθουν, παρά µόνο ιατρικό προσωπικό, εφόσον παραστεί ανάγκη, κάτι που δεν είναι απίθανο, καθώς η τεράστια πίεση που υφίστανται τα µέλη της επιτροπής πολλές φορές τα οδηγεί σε αδιαθεσίες. Μάλιστα, υπάρχουν φορές που κάποιοι εκπαιδευτικοί πρέπει να δεχτούν πρώτες βοήθεια ή και να αντικατασταθούν, εφόσον κριθεί αναγκαίο. Οταν συγκεντρωθούν όλοι οι εκπαιδευτικοί στην αίθουσα, αρχίζει επίσηµα η διαδικασία της επιλογής των θεµάτων. Αυτό είναι το δυσκολότερο κοµµάτι.

Ολες οι προτάσεις λαµβάνονται υπόψη και η προσπάθεια οριστικοποίησης είναι επίπονη. Το σίγουρο είναι ότι κανένα από τα µέλη της επιτροπής δεν γνωρίζει ποια θέµατα θα επιλεγούν. Γίνονται οι προτάσεις από όλους και µέχρι να γίνει η τελική επιλογή υπάρχουν πολλές διαφωνίες. Η πρόταση ενός εκπαιδευτικού µπορεί να ανατραπεί πλήρως. Ακόµη, όµως, και όταν οριστικοποιηθούν τα θέµατα, η διαδικασία δεν έχει ολοκληρωθεί. Πρέπει να γίνουν οι αναγκαίες ενέργειες προκειµένου να αποφευχθούν τυχόν λάθη, ελλείψεις ή ασάφειες στα θέµατα και, για να διασφαλιστεί ότι είναι κλιµακούµενου βαθµού δυσκολίας, περιλαµβάνονται στην εξεταστέα ύλη, ανταποκρίνονται στις δυνατότητες των υποψηφίων και µπορούν να απαντηθούν στον χρόνο που οι εξεταζόµενοι έχουν στη διάθεση τους.

Την εικόνα συµπληρώνουν οι «λύτες», δηλαδή καθηγητές που παίρνουν τα προτεινόµενα θέµατα και προσπαθούν να τα λύσουν, ώστε να κάνουν µε τη σειρά τους παρατηρήσεις προς τα µέλη της επιτροπής σχετικά µε τη δυσκολία ή την ευκολία τους, την ορθότητά τους και τον χρόνο επίλυσής. Η πρότασή τους, όµως, δεν είναι δεσµευτική, ούτε µπορούν να «ψηφίσουν». Χρόνος ανάπαυσης για τα µέλη της επιτροπής δεν υπάρχει. Αντίθετα, δίνουν µάχη να προλάβουν να ολοκληρώσουν την επιλογή των θεµάτων µέχρι τις 6 το πρωί. Στη συνέχεια, δίνονται σε υπάλληλο που θα τα δακτυλογραφήσει στον ηλεκτρονικό υπολογιστή. Ακόµη, όµως, και το τελευταίο πεντάλεπτο µπορεί να γίνει κάποια διόρθωση.

Ηλεκτρονική αποστολή

Η επιτροπή των εξετάσεων (ΚΕΕ) καθορίζει τις διευκρινίσεις και τις συµπληρωµατικές πληροφορίες που πρέπει να δοθούν στους εξεταζόµενους. Λίγο µετά τις 8 π.µ. τα θέµατα αποστέλλονται ηλεκτρονικά σε όλα τα εξεταστικά κέντρα της χώρας. Στις 8.30 δίνονται στους υποψηφίους, οι οποίοι µπορούν να ξεκινήσουν να γράφουν. Τα µέλη τόσο της ΚΕΕ όσο και των µελών Λυκειακών Επιτροπών κ.ά. δεν επιτρέπεται να εξέλθουν από τον χώρο συνεδρίασης των επιτροπών ή τον χώρο του εξεταστικού κέντρου, αντίστοιχα, αν δεν παρέλθει ο προσδιορισµένος από την κεντρική επιτροπή ελάχιστος χρόνος δυνατής αποχώρησης των εξεταζοµένων. Κατά τη διάρκεια των εξετάσεων δεν επιτρέπεται η είσοδος στις αίθουσες εξετάσεων άλλου προσώπου, συµπεριλαµβανοµένων των εκπαιδευτικών που υπηρετούν στα οικεία λύκεια, εκτός από τους επιτηρητές και τα µέλη της Λυκειακής Επιτροπής.

Οι ποινές για τους άτακτους

Απαγορεύσεις ισχύουν και για τους µαθητές. Και αν τις παραβούν, χάνουν οριστικά τις εξετάσεις. Αναφερόµαστε, βεβαίως, στα σκονάκια και στην αντιγραφή. Σύµφωνα µε τον νόµο, ο µαθητής που αντιγράφει κατά τη διάρκεια της εξέτασης από βιβλίο, σηµειώσεις ή από το γραπτό δοκίµιο άλλου συµµαθητή του, που δολιεύεται την εξέταση και γενικώς δεν συµµορφώνεται προς τις υποδείξεις των επιτηρητών, αποµακρύνεται από την αίθουσα και το γραπτό του µηδενίζεται. Αν ο µαθητής που εξετάζεται σε εθνικό επίπεδο πράξει κάποιο από τα προαναφερθέντα, αποµακρύνεται από την αίθουσα εξέτασης µε αιτιολογηµένη απόφαση της Λυκειακής Επιτροπής και το γραπτό δοκίµιο βαθµολογείται από τη Λυκειακή Επιτροπή µε τον κατώτερο βαθµό µηδέν.

Η Λυκειακή Επιτροπή πριν από την επιβολή της ανωτέρω ποινής καλεί σε προφορική απολογία τον µαθητή και συντάσσει σχετικό πρακτικό που υπογράφεται από τον πρόεδρο, τα δύο της µέλη και τον γραµµατέα αυτής.

Οσοι δώσουν εξετάσεις… θα περάσουν στο πανεπιστήµιο

Μόνο οι υποψήφιοι που θα δώσουν… λευκή κόλλα στις Πανελλαδικές δεν θα εισαχθούν στα ΑΕΙ φέτος. Ολοι οι υπόλοιποι έχουν πολλές πιθανότητες να κατακτήσουν µια θέση στα πανεπιστήµια, καθώς ο αριθµός των εισακτέων για το 2019 τείνει να πλησιάσει τον αριθµό των υποψηφίων! Είναι η δεύτερη φορά µέσα στην τελευταία δεκαετία που ο αριθµός των εισακτέων είναι τόσο πολύ υψηλός. Η προηγούµενη ήταν το 2010-11, όταν το υπουργείο Παιδείας είχε σπάσει όλα τα ρεκόρ «στέλνοντας» σε πανεπιστήµια και ΤΕΙ 84.690 υποψηφίους. Φέτος ο Κώστας Γαβρόγλου δεν έφτασε τόσο «ψηλά», αλλά έδωσε συνολικά 78.335 θέσεις στα ΑΕΙ, 3.643 παραπάνω από το 2018. Αυτή είναι η µία όψη του νοµίσµατος. Η άλλη αφορά τα παιδιά εκείνα τα οποία κινούνται στη βαθµολογία από 18 έως 20 και στοχεύουν στις σχολές υψηλής ζήτησης. Αυτή η κατηγορία των υποψηφίων πρέπει για ακόµα µία φορά να προετοιµαστεί για ανταγωνισµό µέχρι τελικής πτώσης.

Το υπουργείο Παιδείας φέτος δεν έδωσε ούτε µία θέση παραπάνω στις Ιατρικές Σχολές, στις Νοµικές, στις Πολυτεχνικές, Φαρµακευτικές, Ψυχολογίας κ.λπ. Αυτό σηµαίνει ότι χιλιάδες παιδιά τα οποία και φέτος θέλουν να κατακτήσουν µια θέση σε αυτά τα τµήµατα θα αναγκαστούν να σπουδάσουν -στις περισσότερες περιπτώσεις- σε σχολές κατώτερες των προσδοκιών τους. Τα προβληµατικά ελληνικά ΑΕΙ αλλά και το εξεταστικό σύστηµα πρόσβασης -τόσο το ισχύον όσο και αυτό που εξήγγειλε η κυβέρνηση- δεν ευνοούν αυτήν την κατηγορία των µαθητών, οι οποίοι ακόµη και για ελάχιστα µόρια µπορεί να µείνουν µακριά από τη σχολή της επιθυµίας τους. Το τελικό συµπέρασµα λοιπόν για φέτος είναι ότι ευνοηµένοι θα είναι εκείνοι που θα διεκδικήσουν χαµηλόβαθµες σχολές και κυρίως των περιφερειακών ΑΕΙ. Οι υπόλοιποι θα πρέπει να στηριχτούν στις δυνάµεις τους, ελπίζοντας να πετύχουν άριστες βαθµολογίες στις εξετάσεις του Ιουνίου.