Κλείνει σχολεία σε όλη τη χώρα η υπογεννητικότητα - SOS από τους εκπαιδευτικούς

Λουκέτο στα ελληνικά σχολεία βάζει η υπογεννητικότητα. Δημοτικά, νηπιαγωγεία, γυμνάσια και λύκεια κλείνουν το ένα μετά το άλλο, καθώς δεν υπάρχουν παιδιά για να γεμίσουν τις τάξεις. Το φαινόμενο της αναστολής ή κατάργησης λειτουργίας σχολικών μονάδων σε όλη την Ελλάδα έχει πάρει τη μορφή χιονοστιβάδας, αφού την τελευταία δεκαετία έχουν κλείσει ή συγχωνευτεί χιλιάδες νηπιαγωγεία, δημοτικά, γυμνάσια και λύκεια.

Οι τεράστιες διαστάσεις που έχει λάβει το φαινόμενο αποτυπώνονται με ξεκάθαρο και επίσημο τρόπο στην απόφαση-βόμβα που δημοσιεύθηκε πριν από λίγες ημέρες στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως για το κλείσιμο 23 σχολείων σε 19 δήμους της Αττικής (14 νηπιαγωγεία και 9 δημοτικά), από τη Βούλα και τον Μαραθώνα μέχρι τον Γέρακα και τα Μέγαρα.

Ως κύριος λόγος του λουκέτου αναφέρεται η έλλειψη μαθητικού δυναμικού, καθώς επίσης οι τοπικές γεωγραφικές συνθήκες και οι ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής. Η απόφαση δημοσιεύθηκε στις 9 Δεκεμβρίου και αφορά τη σχολική χρονιά 2019-2020. Ενδεικτικό της δυσμενούς κατάστασης που έχει διαμορφωθεί είναι το γεγονός ότι κατά την περίοδο 2009-2014 έκλεισαν 1.705 σχολικές μονάδες: 796 δημοτικά, 509 νηπιαγωγεία και τα υπόλοιπα ήταν γυμνάσια και λύκεια.

Εκπέμπουν SOS οι εκπαιδευτικοί

«Εκεί που ανοίγει ένα σχολείο, κλείνει μια φυλακή» έγραφε ο Βίκτωρ Ουγκώ. Οταν κλείνουν εκατοντάδες σχολεία κάθε χρόνο, είναι ώρα για λήψη δραστικών μέτρων, προκειμένου να ανατραπεί η κατάσταση, καθώς οι επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου: «Ο πληθυσμός μειώνεται δραματικά και η Ελλάδα μετατρέπεται σε χώρα γερόντων»…

Η έλλειψη μαθητών, οι προβληματικές κτιριακές υποδομές, οι γεωγραφικές συνθήκες και οι ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής οδηγούν κάθε χρόνο τις Διευθύνσεις Εκπαίδευσης και τις τοπικές Αρχές να υπογράφουν την «εξαφάνιση» δεκάδων σχολείων από τον χάρτη της Ελλάδας, τόσο στην περιφέρεια όσο και στην Αττική. Από το 2008 λειτουργεί στο υπουργείο Παιδείας ένας «μηχανισμός» ο οποίος αξιολογεί τις υποψήφιες για κατάργηση, αναστολή ή συγχώνευση σχολικές μονάδες, διαδικασία η οποία πλέον θεωρείται… αυτοματοποιημένη.

Σοβαρές οι κοινωνικές αλλά και οι οικονομικές συνέπειες της κατάστασης που έχει διαμορφωθεί, καθώς στην περιφέρεια και ειδικότερα σε απομακρυσμένες περιοχές οι μαθητές είναι υποχρεωμένοι να διανύουν καθημερινά μεγάλες αποστάσεις προκειμένου να πάνε στο πλησιέστερο σχολείο, ενώ ακόμα και οικογένειες εγκαταλείπουν τα σπίτια τους για να εγκατασταθούν σε περιοχές όπου υπάρχουν σχολεία.

«H έλλειψη μαθητών είναι ο κυριότερος λόγος για το κλείσιμο σχολικών μονάδων. Το δημογραφικό πρόβλημα είναι πλέον στην πόρτα μας, σε λίγα χρόνια θα είμαστε χώρα γερόντων. Ενας άλλος παράγοντας είναι ότι χιλιάδες νέοι φεύγουν στο εξωτερικό, καθώς στην Ελλάδα δεν μπορούν πια να εργαστούν και να δημιουργήσουν οικογένεια. Η κυβέρνηση οφείλει να στηρίξει τη μητρότητα όχι μόνο με επιδόματα αλλά και με άλλα κίνητρα (παιδικοί και βρεφονηπιακοί σταθμοί, στήριξη νέων γονέων κ.ά.)» τονίζει στο «Εθνος της Κυριακής» ο γ.γ. της Διδασκαλικής Ομοσπονδίας, Σταύρος Πετράκης.

Ανάλογη είναι και η θέση του Νικηφόρου Α. Κωνσταντίνου, ταμία της ΟΛΜΕ, ο οποίος υπογραμμίζει: «Το πρόβλημα της μείωσης του μαθητικού δυναμικού έχει οξυνθεί με την κρίση. Οι επιπτώσεις της, όπως η υπογεννητικότητα και η εξωτερική μετανάστευση, δεν έχουν αποτυπωθεί πλήρως στη λειτουργία της εκπαίδευσης. Από τη μία, η μείωση του αριθμού των μαθητών, λόγω της υπογεννητικότητας, έχει μόλις πρόσφατα αρχίσει να διαφαίνεται στη λειτουργία της εκπαίδευσης. Από την άλλη, η μείωση του αριθμού των μαθητών που οφείλεται στην εξωτερική μετανάστευση έχει ήδη συντελεστεί, χωρίς όμως να είναι βέβαιο ότι έχει ολοκληρωθεί».

Δυσοίωνες προβλέψεις

Σε 15 χρόνια ο μαθητικός πληθυσμός θα έχει μειωθεί κατά 430.000 παιδιά, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του ΙΟΒΕ, ενώ ήδη οι μαθητές στα σχολεία λιγοστεύουν διαρκώς, αν και προς το παρόν αυτό περιορίζεται κυρίως στα νηπιαγωγεία και στις πρώτες τάξεις του δημοτικού. Την πραγματική επιδείνωση από τη μαζική μείωση γεννήσεων μετά το 2010 θα αρχίσει να βιώνει για τα καλά το εκπαιδευτικό σύστημα από το 2022 και μετά.

Τότε θα αρχίσει να αποτυπώνεται η δραματική πτώση των γεννήσεων στη λειτουργία του γυμνασίου, ενώ το ίδιο θα συμβεί στα λύκεια από το 2025 και μετά, και στα πανεπιστήμια από το 2028 και μετά. Σωρευτικά ως το 2035 ο αριθμός μαθητών στα σχολεία υπολογίζεται ότι θα έχει μειωθεί κατά 430.000, μεταβάλλοντας ριζικά το τοπίο του εκπαιδευτικού συστήματος.

Εάν δεν αντιστραφεί η κατάσταση, το ΙΟΒΕ υπολογίζει ότι μέχρι το 2035 ο συνολικός αριθμός μαθητών στα σχολεία θα έχει μειωθεί σε 1.050.000, έναντι 1.480.000 το 2008. Δηλαδή θα έχουν «εξαφανιστεί» (μείωση 29,2%). Το φαινόμενο της αναστολής λειτουργίας σχολείων είναι πιο έντονο στην περιφέρεια και κυρίως σε απομακρυσμένες περιοχές. Για παράδειγμα, στην περιοχή της Λάρισας πέρυσι πήγαν στην Α’ Δημοτικού 258 μαθητές λιγότεροι. Ο αριθμός αυτός αντιστοιχεί σε δύο εξαθέσια σχολεία!

Στη Στερεά Ελλάδα, δεκάδες δημοτικά και γυμνάσια λειτουργούν με μόλις έναν ή δύο μαθητές, αφού δεν υπάρχει η δυνατότητα τα παιδιά να μεταφερθούν σε άλλα κοντινά σχολεία με περισσότερους μαθητές. Ενδεικτικά, στα ολοήμερα Δημοτικά Αγράφων και Σκεπαστής φοιτά μόνο ένας μαθητής, ενώ από δύο μαθητές έχουν τα Δημοτικά Μίστρου και Καλλιανών.

Κατά το προηγούμενο σχολικό έτος η Περιφερειακή Διεύθυνση Εκπαίδευσης Στερεάς Ελλάδας αναγκάστηκε να αναστείλει τη λειτουργία 22 σχολείων στην περιφέρεια, εννέα δημοτικών και 13 νηπιαγωγείων, εξαιτίας της έλλειψης μαθητών. Ιδιαίτερα στις απομακρυσμένες ορεινές περιοχές, οι γονείς βρίσκονται σε διαρκή αγωνία για την ασφάλεια των παιδιών τους, καθώς το οδικό δίκτυο είναι προβληματικό και οι καιρικές συνθήκες εξαιρετικά δύσκολες, κυρίως κατά τους χειμερινούς μήνες.

Αναφερόμενος στις συγχωνεύσεις και στις καταργήσεις σχολικών μονάδων, ο πρόεδρος της ΟΛΜΕ, Θ. Τσούχλος, τονίζει, ότι σύμφωνα με καταγγελίες ΕΛΜΕ, γονέων, μαθητών και τοπικών κοινωνιών, έχουν ξεκινήσει διαδικασίες συγχωνεύσεων-υποβιβασμών, οι οποίες ανακόπηκαν προσωρινά από κινητοποιήσεις των εμπλεκομένων.

Το ΔΣ της ΟΛΜΕ δηλώνει ότι δεν θα επιτρέψει καμία συγχώνευση, κλείσιμο ή υποβιβασμό σχολείου. Οι αποφάσεις για κλείσιμο ή συγχώνευση σχολείων λαμβάνονται συνήθως όταν ολοκληρώνεται το σχολικό έτος. Αυτό σημαίνει ότι για το 2020 οι σχετικές διαδικασίες θα ολοκληρωθούν στις αρχές του καλοκαιριού.