Πανδημία: 404 περιστατικά βίας σε χώρους θρησκευτικής σημασίας το 2020 - Τι αναφέρει η έκθεση για αρνητές και αντιεμβολιαστές

Βανδαλισμοί, διαρρήξεις, κλοπές, ιεροσυλίες, νεκροσυλίες, ληστείες, τοποθετήσεις εκρηκτικών μηχανισμών και λοιπές βεβηλώσεις, αυτά είναι τα περιστατικά που καταγράφηκαν σε βάρος θρησκευτικών χώρων στην Ελλάδα το 2020, όπως περιγράφονται σε αναλυτική έκθεση της Γενικής Γραμματείας Θρησκευμάτων του υπουργείου Παιδείας.

Η έκθεση αυτή εκδίδεται κάθε χρόνο από το 2015 και καταγράφει όλες τις επιθέσεις σε κάθε χώρο λατρείας και σε κάθε περιοχή της τη χώρα μας. Λόγω της πανδημίας η έκθεση αποκτά μεγαλύτερη αξία καθώς όπως υπογραμμίζει και ο κ. Γιώργος Καλαντζής, Γενικός Γραμματέας Θρησκευμάτων, «η πρωτοφανής υγειονομική κρίση, αποτελεί το γεγονός που επηρέασε και τα θρησκεύματα με τρόπο που δεν είχε συμβεί κατά το παρελθόν. Μια πρωτόγνωρη κατάσταση για όλη την υφήλιο επέβαλε τη λήψη μέτρων χωρίς προηγούμενο, ώστε να σωθούν ζωές».

Ο ίδιος τονίζει ότι «η Ορθόδοξη Εκκλησία, την περίοδο της πανδημίας, δέχθηκε ταυτόχρονη επίθεση και από τα κινήματα αρνητών και αντιεμβολιαστών αλλά και από τους αντικληρικαλιστές. Γι’ αυτό έχει ιδιαίτερη αξία το γεγονός ότι η Εκκλησία της Ελλάδος, παρά τα όποια προβλήματα, καθυστερήσεις ή επιμέρους δυσαρμονίες, έπαιξε σημαντικό ρόλο στην προστασία της δημόσιας υγείας αποδεικνύοντας για μιαν ακόμα φορά την κρίσιμη θέση που κατέχει στη δημόσια σφαίρα, καθώς εξακολουθεί να αποτελεί σημείο αναφοράς για τη μεγάλη πλειονότητα των Ελλήνων».

Αρνητές και αντιεμβολιαστές

Tα κινήματα των αρνητών και αντιεμβολιαστών κατά του Οικουμενικού Πατριάρχη και του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος, επίσης αναφέρονται στην έκθεση.

Όπως αναφέρει ο κ. Καλατζής «η βασική παρατήρηση που ισχύει για όλες τις θρησκευτικές κοινότητες, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, είναι ότι η θρησκευτική διάσταση των κινημάτων αρνητών και αντιεμβολιαστών είχε ως κύριο χαρακτηριστικό ότι αρνητές και αντιεμβολιαστές αυτού του τύπου αυτοπροβάλλονταν ως οι «αληθινοί» πιστοί σε αντίθεση με τη «συστημική» έκφραση των αντίστοιχων θρησκευτικών κοινοτήτων, δηλαδή τη νομίμως αναγνωρισμένη ηγεσία των θρησκευτικών κοινοτήτων, η οποία, σε όλες τις χώρες, συντάχθηκε και υποστήριξε τις κρατικές πολιτικές αντιμετώπισης της πανδημίας. Στην Ελλάδα, η Ορθόδοξη Εκκλησία και ειδικότερα ο Οικουμενικός Πατριάρχης και ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος υπήρξαν τα κύρια θύματα της επίθεσης των αρνητών και των αντιεμβολιαστών, ενώ επιχειρήθηκε μεθοδικά η απαξίωση της Συνοδικότητας, ενός δομικού χαρακτηριστικού της Ορθόδοξης Εκκλησίας1».

Τα περιστατικά βίας

Συνολικά, για το έτος 2020 καταγράφηκαν τετρακόσια τέσσερα (404) περιστατικά εις βάρος χώρων θρησκευτικής σημασίας, κατανεμόμενα ανά θρήσκευμα ως ακολούθως:

• Χριστιανισμός: τριακόσια ογδόντα πέντε (385) περιστατικά πάσης φύσεως (βανδαλισμοί, διαρρήξεις, κλοπές, ιεροσυλίες, νεκροσυλίες, ληστείες, τοποθετήσεις εκρηκτικών μηχανισμών και λοιπές βεβηλώσεις).

Ειδικότερα:

• Τριακόσια εβδομήντα τέσσερα (374) περιστατικά αφορούν στην Ορθόδοξη Εκκλησία ήτοι το 92,57% επί του συνόλου,
• Επτά (7) περιστατικά αφορούν στην Καθολική Εκκλησία, ήτοι το 1,73% επί του συνόλου,
• Τέσσερα (4) περιστατικά αφορούν στους Γνησίους Ορθοδόξους Χριστιανούς (Γ.Ο.Χ.), ήτοι το 0,99% επί του συνόλου,
• Ιουδαϊσμός: δέκα (10) περιστατικά ρατσιστικού/αντισημιτικού χαρακτήρα, ήτοι το 2,48% επί του συνόλου.
• Μουσουλμανισμός: εννέα (9) περιστατικά, ήτοι το 2,23% επί του συνόλου. Δεν αναφέρθηκαν περιστατικά σε βάρος χώρων άλλων θρησκευμάτων

Τι αναφέρει η έκθεση

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το εισαγωγικό σημείωμα της έκθεσης του κ. Γιώργου Καλατζή Γενικού Γραμματέα Θρησκευμάτων ο οποίος μεταξύ άλλων τονίζει οτι: Το 2020 λήφθηκαν πρωτοφανή μέτρα για την αντιμετώπιση της πανδημίας του κορωνοϊού, τα οποία αφενός ήταν απολύτως αναγκαία για την διασφάλιση του συνταγματικού αγαθού της προστασίας της δημόσιας υγείας, αφετέρου άγγιζαν τον πυρήνα του συνταγματικού αγαθού της θρησκευτικής ελευθερίας. Για τον λόγο αυτό, στην Έκθεση για το 2020 περιλαμβάνεται ειδικό κεφάλαιο για τα μέτρα κατά της πανδημίας, τόσο στην Ελλάδα όσο και σε άλλες χώρες της Ευρώπης και της Ανατολικής Μεσογείου.
Από τα δεδομένα που παρατίθενται στο ειδικό κεφάλαιο προκύπτουν τα εξής:

α) η Ελλάδα κινήθηκε έγκαιρα και αποφασιστικά λαμβάνοντας σειρά μέτρων για την αντιμετώπιση του πρώτου κύματος της πανδημίας.

β) τα μέτρα για τους χώρους λατρείας λήφθηκαν υπό τους ίδιους υγειονομικούς όρους που αφορούσαν και όλες τις άλλες απαγορεύσεις της αντίστοιχης χρονικής περιόδου. Ως εκ τούτου, δεν υπήρξε καμία αρνητική ή θετική διάκριση εις βάρος ή εις όφελος αντίστοιχα των θρησκευόμενων πολιτών ή μεταξύ των θρησκευτικών κοινοτήτων.

γ) τα μέτρα που έλαβε η Ελλάδα είναι όμοια ή ανάλογα με μέτρα που έλαβαν και πολλές άλλες χώρες, διαφοροποιούμενα κυρίως ως προς τον χρόνο λήψης ή την έκταση εφαρμογής τους.

Το Συμβούλιο της Επικρατείας αποφάνθηκε ότι τα μέτρα κατά της πανδημίας που ίσχυσαν για τους χώρους λατρείας δεν παραβίαζαν το Σύνταγμα και την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (βλ. Απόφαση 49/30-3-2020).

Όλες οι θρησκευτικές κοινότητες της χώρας συνέδραμαν στην προσπάθεια αντιμετώπισης της πανδημίας, όμως ιδιαίτερο βάρος ευθύνης ανέλαβε αναπόφευκτα η Ορθόδοξη Εκκλησία, καθώς οι Χριστιανοί Ορθόδοξοι αποτελούν περισσότερο από το 95% του πληθυσμού. Αν και σε όλες τις θρησκευτικές κοινότητες υπήρξαν αντιδράσεις κατά των μέτρων από (μεγαλύτερη ή μικρότερη) μερίδα πιστών που θεώρησε ότι αποδεικνύει την πίστη της με τη μη τήρηση των μέτρων, αναπόφευκτα και πάλι, λόγω πληθυσμού, οι μεγαλύτερες και πλέον οργανωμένες αντιδράσεις σημειώθηκαν εντός της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Βεβαίως, το φαινόμενο της κατανόησης της πανδημίας μέσα από θεωρίες συνωμοσίας δεν ήταν αποκλειστικά ελληνικό και ούτε αφορά μόνο όσους θρησκεύονται. Κινήματα αρνητών και αντιεμβολιαστών, δηλαδή κινήματα εναντίον του ορθού λόγου και της επιστήμης, εμφανίστηκαν σε όλες τις χώρες και εκκινούν από διαφορετικές αφετηρίες θρησκευτικού, φιλοσοφικού, ιδεολογικού, πολιτικού ή άλλου χαρακτήρα.

Τα κύρια επιχειρήματα αυτών των κινημάτων ανορθολογισμού προέρχονταν και διακινούνταν πρώτιστα μέσω του Διαδικτύου (ιστοσελίδες και μέσα κοινωνικής δικτύωσης) και δευτερευόντως μέσω συγκεκριμένων εφημερίδων που είναι γνωστό ότι εκπροσωπούν τον ακραίο χώρο. Στη μεγάλη πλειονότητά τους αναπαρήγαγαν (συνήθως, επιλεκτικά) τη στάση και τις ανακοινώσεις του Πατριαρχείου Μόσχας ή Κληρικών του και τα κηρύγματα ακραίων προτεσταντικών οργανώσεων των Η.Π.Α.

Στην πρώτη περίπτωση, κύριος στόχος ήταν η ανάδειξη του Πατριαρχείου Μόσχας ως του μόνου γνήσιου εκφραστή και υπερασπιστή της Ορθοδοξίας σε αντίθεση με τη στάση του Οικουμενικού Πατριαρχείου και της Εκκλησίας της Ελλάδος που «πρόδωσαν την Ορθοδοξία» γιατί «υποτάχθηκαν» στο Κράτος και «τήρησαν τα μέτρα». Μετά την αλλαγή στάσης του Πατριαρχείου Μόσχας και την πλήρη ευθυγράμμισή του με την (ρωσική) κρατική πολιτική αντιμετώπισης της πανδημίας που οδήγησε στην υιοθέτηση σκληρότερων μέτρων (και μάλιστα μέτρων που αφορούσαν τον πυρήνα της Ορθοδοξίας, δηλαδή τη Θεία Κοινωνία) από αυτά που υιοθέτησε η Εκκλησία της Ελλάδας, η χρήση των κειμένων του Πατριαρχείου Μόσχας σχεδόν εξαφανίστηκε χωρίς, όμως, να μειωθεί η προβολή του ως υπερασπιστή της Ορθοδοξίας, σε αντίθεση με το Οικουμενικό Πατριαρχείο και την Εκκλησία της Ελλάδος που συνέχισαν να κατηγορούνται ότι «υποτάσσονται» στην (ελληνική) κρατική πολιτική αντιμετώπισης της πανδημίας.

Στη δεύτερη περίπτωση, επιχειρήματα συνιστούσαν απλές μεταφράσεις κειμένων από ακραίες προτεσταντικές οργανώσεις των Η.Π.Α., όπου συνυπήρχαν οι θεωρίες για το «χάραγμα του Αντίχριστου», για την παραγωγή εμβολίων από «αγέννητα παιδιά που δολοφονήθηκαν», για την «αλλαγή του ανθρώπινου DNA» ή για το «τσιπάρισμα» όλων των ανθρώπων με στόχο «την υποταγή τους σε μια παγκόσμια εξουσία». Δεν ήταν λίγες οι περιπτώσεις όπου αυτά τα κείμενα ή οι ιδέες δεν αποδίδονταν στους πραγματικούς συγγραφείς τους, αλλά σε Αγίους της Ορθοδόξου Εκκλησίας και κυρίως στον Άγιο Παΐσιο.

Η Ορθόδοξη Εκκλησία, την περίοδο της πανδημίας, δέχθηκε ταυτόχρονη επίθεση και από τα κινήματα αρνητών και αντιεμβολιαστών αλλά και από τους αντικληρικαλιστές. Γι’ αυτό έχει ιδιαίτερη αξία το γεγονός ότι η Εκκλησία της Ελλάδος, παρά τα όποια προβλήματα, καθυστερήσεις ή επιμέρους δυσαρμονίες, έπαιξε σημαντικό ρόλο στην προστασία της δημόσιας υγείας αποδεικνύοντας για μιαν ακόμα φορά την κρίσιμη θέση που κατέχει στη δημόσια σφαίρα, καθώς εξακολουθεί να αποτελεί σημείο αναφοράς για τη μεγάλη πλειονότητα των Ελλήνων.

Τα διδάγματα που αντλούνται από την οικονομική κρίση που κορυφώθηκε το 2012, από την προσφυγική κρίση του 2015 αλλά και από την πλέον πρόσφατη κρίση της πανδημίας, όσον αφορά το πεδίο των θρησκευμάτων, είναι κοινά ως προς τις δυνατότητες και τον ρόλο που καλούνται να διαδραματίσουν οι θρησκευτικές κοινότητες, και ειδικότερα η Ορθόδοξη Εκκλησία, κατά τη διάρκεια των κρίσεων, ώστε το έθνος να μπορέσει να τις αντιμετωπίσει επιτυχώς. Η παράμετρος αυτή είναι χρήσιμο να λαμβάνεται εγκαίρως υπ’ όψιν στον σχεδιασμό αντιμετώπισης κρίσεων.

Νίκη Κεραμέως,υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων:

Το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων, από το 2015, εκδίδει κάθε έτος μια αναλυτική Έκθεση για τα Περιστατικά εις βάρος χώρων θρησκευτικής σημασίας στην Ελλάδα. Πρόκειται για μια συστηματική εργασία που απαιτεί προσήλωση στη λεπτομέρεια, διασταύρωση στοιχείων ώστε να επιτευχθεί ο μέγιστος βαθμός εγκυρότητας και ανάπτυξη ενός ευρύτατου δικτύου συνεργασιών μεταξύ διαφόρων υπηρεσιών του Κράτους και των θρησκευτικών κοινοτήτων.

Η ετήσια δημοσιοποίηση των εν λόγω εκθέσεων προσφέρει έγκυρη και αξιόπιστη πληροφόρηση για το τι πραγματικά συμβαίνει στη χώρα μας, όσον αφορά τα περιστατικά εις βάρος χώρων θρησκευτικής σημασίας. Παρέχουν, ταυτόχρονα, και πολλά ενδιαφέροντα στοιχεία για το υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο, καθώς και για την ιστορία των θρησκευτικών κοινοτήτων της Ελλάδας.

Η Έκθεση για τα Περιστατικά εις βάρος χώρων θρησκευτικής σημασίας κατά το έτος 2020 είναι μια ακόμα επιβεβαίωση της ειλικρινούς δέσμευσης του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων στην κατεύθυνση υλοποίησης της συνταγματικής αρχής για την προστασία της θρησκευτικής ελευθερίας, ενώ αναδεικνύει και την διαρκή επιδίωξη για την καταγραφή αξιόπιστων στοιχείων που είναι προσβάσιμα σε όλους.

H πρωτοφανής υγειονομική κρίση, λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού COVID-19, αποτελεί το γεγονός που επηρέασε και τα θρησκεύματα με τρόπο που δεν είχε συμβεί κατά το παρελθόν. Μια πρωτόγνωρη κατάσταση για όλη την υφήλιο επέβαλε τη λήψη μέτρων χωρίς προηγούμενο, ώστε να σωθούν ζωές.

Η προστασία της υγείας αλλά και η διαφύλαξη της κοινωνικής συνοχής υπήρξαν κεντρικές πολιτικές στοχεύσεις και στο πεδίο των θρησκευμάτων. Μια τέτοιου μεγέθους υγειονομική κρίση μπορεί να αντιμετωπιστεί επιτυχώς μόνο εάν λειτουργήσουν οι θεσμοί και συγχρόνως ο καθένας πράξει αυτό που του αναλογεί, με συνέπεια και ευθύνη απέναντι στον εαυτό του αλλά και στην κοινωνία.

Το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων έλαβε τα αναγκαία μέτρα για την καταπολέμηση της πανδημίας του κορωνοϊού, με σεβασμό στο θρησκευτικό συναίσθημα και βίωμα όλων των Ελλήνων πολιτών, σε συνεργασία με τους ειδικούς επιστήμονες και τις οικείες θρησκευτικές κοινότητες. Βασική παράμετρος ήταν η αρχή ότι τα μέτρα λαμβάνονται για όλες τις θρησκευτικές κοινότητες, με τις αναγκαίες προσαρμογές στο διαφορετικό τυπικό λατρευτικό ή σε ημερομηνίες με ιδιαίτερη θρησκευτική σημασία, αλλά πάντοτε με γενικό χαρακτήρα και καθολική ισχύ.

Η κρίση της πανδημίας δοκίμασε και δοκιμάζει, και στο πεδίο των θρησκευμάτων, θεσμούς, συνήθειες και πρόσωπα. Και είναι σοβαρός λόγος αισιοδοξίας και ελπίδας για το μέλλον ότι η χώρα μας μπόρεσε να την αντιμετωπίσει επιτυχώς μέσω των θεσμών της και των εγγυήσεων του Συντάγματός της, με τη στήριξη της συντριπτικής πλειονότητας των πολιτών.

Διαβάστε ακόμη

Ποια ονόματα ακούγονται για την Προεδρία της Δημοκρατίας - Τι θα μετρήσει στην απόφαση του Μαξίμου

Μαγδεμβουργο: Στη φυλακή ο δράστης της επίθεσης – Οι ακροδεξιές θεωρίες και οι προειδοποιήσεις

Πρύτανης του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστήμιου: Νέα προπτυχιακά προγράμματα μέσα στο 2025

Η Σημασία των Μιτοχονδρίων στην Αναγεννητική Ιατρική: Ιστορία και Σύγχρονες Θεραπείες