25η Μαρτίου 1821 - Μακρόν: Θα κάνουμε τα πάντα για να στηρίξουμε την Ελλάδα

Ο Πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν, σε συνέντευξή του με αφορμή τους εορτασμούς για την 25η Μαρτίου και τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821, χαρακτήρισε τους αγώνες των Ελλήνων ως πηγή έμπνευσης για την Ευρώπη και τη Γαλλία. Ο ίδιος τόνισε τους διαχρονικούς δεσμούς των δύο χωρών και είπε ότι είναι βαθιά επηρεασμένος από τον κλασικό ελληνικό πολιτισμό. Αναγνώρισε επίσης το φορτίο που σηκώνει η Ελλάδα στο μεταναστευτικό αλλά και την προστασία των ευρωπαϊκών συνόρων. Η συνέντευξη δόθηκε στον Νίκο Αλιάγα και την μετέδωσε η ΕΡΤ.

Πριν από 200 χρόνια, η Ελλάδα ενέπνεε την Ευρώπη

«Λυπάμαι που δε θα είμαι εκεί με τη σύζυγό μου για αυτές τις εορταστικές εκδηλώσεις. Δυστυχώς το υγειονομικό πλαίσιο με αναγκάζει να παραμείνω στο Παρίσι. Γι’ αυτό θέλω καταρχήν να απευθύνω ένα μήνυμα πραγματικής φιλίας και σεβασμού για όλο τον ελληνικό λαό, τη χώρα, το έθνος και φυσικά για τις αρχές, την Πρόεδρο, τον Πρωθυπουργό… //… υπάρχει ένας αναπόσπαστος δεσμός μεταξύ της Ελλάδας και της Ευρώπης, που μας κάνει να αισθανόμαστε ένας πολιτισμός, η κληρονομιά κατά κάποιο τρόπο της αρχαίας Ελλάδας και της Ελλάδας στην υπόλοιπη Ευρώπη», είπε ο Εμανουέλ Μακρόν και συνέχισε: 

Διαβάστε επίσης: Μητσοτάκης προς Τουρκία για 25η Μαρτίου: Η Ελλάδα ούτε έχει φοβίσει ούτε και φοβάται κανέναν

«Θα επανέλθουμε σ’ αυτό, αν θέλετε. Αλλά στη νεότερη και σύγχρονη ιστορία υπάρχει ένας ακόμη πιο ισχυρός δεσμός, αυτός της προσήλωσης στην ελευθερία, στην ευρωπαϊκή περιπέτεια. Πριν από 200 χρόνια, η Ελλάδα ενέπνεε την Ευρώπη, ειδικά τη Γαλλία. Εμπνέει και σήμερα επειδή γιορτάζουμε τα 200 χρόνια της ανεξαρτησίας και από τις αρχές αυτού του έτους, τα 40 χρόνια ένταξης στην ΕΕ. Δηλαδή, τα 40 χρόνια επίσης μιας στιγμής ελευθερίας, ανοίγματος και φυσικά ενός κοινού πεπρωμένου. Η Ελλάδα βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της ευρωπαϊκής ελευθερίας, αυτού του αγώνα για τον πολιτισμό. Την είδαμε τους τελευταίους μήνες, οπότε ναι, εμπνέει. Θα κάνουμε τα πάντα με τον Πρωθυπουργό κ. Μητσοτάκη για να εργαστούμε και να μπορέσουμε να ανοίξουμε τη θαυμάσια χώρα σας στους νέους μας, στους φοιτητές μας, στους αρχαιολόγους, στους ακαδημαϊκούς και στους τουρίστες μας, αλλά η Ελλάδα εμπνέει σήμερα όπως το έκανε και χθες επειδή υπάρχει αυτός ο μοναδικός δεσμός».

Η σημασία της Ελλάδας

Στο ερώτημα αν η Ευρώπη διαθέτει σήμερα τα μέσα για να εγγυηθεί την ειρήνη στην περιοχή της ειδικά με τις τεταμένες σχέσεις μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας ο Γάλλος πρόεδρος ήταν ξεκάθαρος και για το ρόλο της Ευρώπης για τη στάση της Γαλλίας και την σημασία της Ελλάδας.

«Ναι, η Ευρώπη έχει τα μέσα. Πιστεύω ότι όλα αυτά συμβαίνουν σε μια γεωπολιτική στιγμή, όπου όλοι έχουμε εργαστεί για να πούμε ότι χρειαζόμαστε μια πιο κυρίαρχη, πιο ανεξάρτητη Ευρώπη, που διαθέτει αυτό που αποκαλώ στρατηγική αυτονομία, δηλαδή, που μπορεί να αποφασίζει και να προστατεύει τον εαυτό της. Έχουμε τα μέσα. Έχουμε τους στρατούς, τον εξοπλισμό, τη διπλωματική και οικονομική δύναμη που μας επιτρέπουν να το κάνουμε… Νομίζω ότι η Ελλάδα διαθέτει προφανώς μια μοναδική θέση από αυτή την άποψη, διότι βρίσκεται στην πρώτη γραμμή στην ανατολική Μεσόγειο όπου τι συμβαίνει; Το θέμα της μετανάστευσης που βιώσαμε το 2015, το ζούμε ακόμα και σήμερα κι επομένως η Ευρώπη πρέπει να ξέρει πώς να προστατεύει τα εξωτερικά της σύνορα, προφανώς για την Ελλάδα, αλλά τελικά για όλους μας…//Συνεπώς η Ελλάδα έχει αυτήν την απολύτως θέση κλειδί στην ανατολική Μεσόγειο, η οποία είναι σημαντική για την Ευρώπη. Είναι σημαντική για την κυριαρχία μας, για την οικονομική μας ζωή, διότι είναι ένας τόπος πλούτου, ανταλλαγών και σημαντική για τη σχέση μας με την Εγγύς & Μέση Ανατολή και την Αφρική. Απλώς είμαι ένας από αυτούς που πιστεύουν ακράδαντα ότι πρέπει πάντα να είμαστε στο πλευρό των Ευρωπαίων συμμάχων όταν δέχονται επίθεση στην κυριαρχία τους, όταν απειλείται η ανεξαρτησία τους, ο σεβασμός των συνόρων τους. Άλλωστε αυτό έκανε η Γαλλία το καλοκαίρι του 2020, όταν συνέβη αυτό.

Συνεπώς ναι, έχουμε αρκετές ασκήσεις, μερικές που μόλις πραγματοποιήθηκαν, μια άλλη που έχει προβλεφθεί επίσης από τον πρωθυπουργό, όπου θα συνεργαστούμε, θα αναπτυχθούμε μαζί, θα βελτιώσουμε περαιτέρω τη συνεργασία μας, είτε πρόκειται για το πολεμικό ναυτικό, το στρατό ξηράς ή την αεροπορία μας. Έχουμε αυτή την παράδοση, εργαζόμαστε από κοινού και θα συνεχίσουμε να το κάνουμε διότι θεωρώ ότι μια μεγάλη χώρα της ΕΕ πρέπει να μπορεί να ζήσει ειρηνικά σήμερα. Πιστεύω ότι εάν η Ευρώπη θέλει να ζήσει ειρηνικά, πρέπει να ξέρει να προστατεύει τα σύνορά της και να οικοδομεί αυτούς τους χώρους ειρήνης».

Μεταναστευτικό: Δεν αφορά μόνο την Ελλάδα, είναι ένα θέμα αλληλεγγύης

«Πρέπει να οργανωθούμε καλύτερα για να προστατεύσουμε καλύτερα τα εξωτερικά μας σύνορα, να εξαρθρώσουμε αυτά τα δίκτυα διακινητών, που κερδοσκοπούν από αυτή την ανθρώπινη δυστυχία και θέτουν σε κίνδυνο όλους αυτούς που φεύγουν για οικονομικούς λόγους. Πρέπει να οργανώσουμε αυτό το ζήτημα της μετανάστευσης με ευρωπαϊκό τρόπο. Νομίζω λοιπόν ότι, ναι, αφήσαμε πολύ την Ελλάδα, όπως την Ιταλία και την Ισπανία, μόνες να αντιμετωπίσουν αυτό το πρόβλημα το οποίο τελικά μετατίθεται στους άλλους. Πρέπει να βοηθήσουμε περισσότερο την Ελλάδα για να προστατεύσει τα εξωτερικά της σύνορα. Δεν αφορά μόνο την Ελλάδα, αλλά είναι ένα θέμα αλληλεγγύης».

Κορονοϊός: Να εναρμονίσουμε τον ρυθμό του ανοίγματος

«Η Κομισιόν πρέπει να βοηθήσει να έχουμε κοινό χάρτη πορείας. Έγκειται και στα κράτη-μέλη και στο Συμβούλιο που θα συνεδριάσει…στο τέλος της βδομάδας. Είδαμε πως σε εποχές κρίσης…υπάρχουν μη συνεργαζόμενες συμπεριφορές. Πολλά κράτη θέλησαν να κλείσουν τα σύνορά τους αμέσως. Το Σένγκεν, που είναι ένας χώρος ελευθερίας, μειώθηκε λίγο. Το άνοιγμα πρέπει να γίνει συντονισμένα. Πρέπει να έχουμε τους ίδιους κανόνες…για να πούμε υπό ποιες συνθήκες θα ανοίξουμε ξανά…πώς θα ανοίξει το εμπόριο κι ο τουρισμός. Εξού κι η ιδέα του πιστοποιητικού. Ας προσπαθήσουμε να εναρμονίσουμε τον ρυθμό του ανοίγματος…και τον τρόπο με τον οποίο θα κινούμαστε ελεύθερα στον ευρωπαϊκό χώρο… Πρέπει να μπορεί να ταξιδέψει χωρίς αμφιβολία με ένα αρνητικό το τεστ. Πρέπει να υπάρχουν σαφείς, εφαρμόσιμοι κανόνες. Έτσι, θα μπορούμε να κυκλοφορούμε εντός του ευρωπαϊκού χώρου…και θα αναπτυχθεί ο τουρισμός. …Θα πρέπει να δεχόμαστε…όποιον έχει κάνει κάποιο εμβόλιο Pfizer, Moderna, Astrazeneca…αυτά που αναγνωρίζει ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων. Όσοι αποδεικνύουν ότι έχουν εμβολιαστεί μπορούν να έρθουν…και να κάνουν διακοπές στην Ελλάδα. Αυτό ναι. Έτσι πρέπει να συντονίσουμε τα πράγματα…με σαφείς κανόνες και πνεύμα συνεργασίας…ώστε να μπορέσουμε να ξανανοίξουμε σταδιακά», σημείωσε ο κ. Μακρόν.

«Πιστεύω ότι η Ευρώπη πρέπει να βγει από αυτήν την περίοδο κοιτάζοντας μπροστά. Πρέπει και πάλι να γίνουμε μια ήπειρος φιλοδοξίας, μιας θέλησης συνεργασίας. Το οφείλουμε στη νεολαία μας», σημείωσε ο ίδιος.

Μακρόν: Με διαμόρφωσαν οι ελληνικοί μύθοι

«Οι ελληνικοί και ρωμαϊκοί μύθοι με διαμόρφωσαν, η ανάγνωση των τραγωδιών και θα έλεγα ότι ο έφηβος που ήμουν, που μάθαινε τα αρχαία ελληνικά, τράφηκε από όλα αυτά. Οι Έλληνες, όπως είπα, συνέβαλαν στον ευρωπαϊκό πολιτισμό, προσέφεραν τους μύθους που δόμησαν ολόκληρη τη φαντασία μας και οι οποίοι, επιπλέον, τροφοδότησαν την αναγέννηση, τον κλασικισμό, τη νεότερη και τη σύγχρονη εποχή. Έφεραν την φιλοσοφία και ομολογώ ότι έμαθα πολλά από την ελληνική φιλοσοφία. Είχα ένα δάσκαλο φιλοσοφίας, τον Πωλ Ρικέρ που δεν σταμάτησε ποτέ να τους διαβάζει στις εκδόσεις Budé, η οποία είναι δίγλωσση. Επομένως είτε πρόκειται για τον Πλάτωνα ή τον Αριστοτέλη, μεταξύ άλλων, τροφοδότησαν όλη την ευρωπαϊκή φιλοσοφία και, επιπλέον, όλη την αγγλοσαξονική φιλοσοφία σε μεγάλο βαθμό…// Όταν θέλω να ηρεμήσω, καταφεύγω στην Παρμενίδεια ισορροπία. Επίσης υπάρχει κάτι στον Αριστοτέλη που αγαπώ πολύ, το οποίο κατά βάση σημαίνει ότι πρέπει να γίνουμε αυτό που έπρεπε να είμαστε. Και αυτό δεν είναι μια μορφή τετελεσμένου. Σημαίνει ότι υπάρχει κάτι ήδη στην ουσία της κατάστασης ενός ατόμου που υπάρχει ήδη εκεί και ότι τα γεγονότα αποκαλύπτονται σταδιακά αλλά εκτυλίσσονται στο βάθος».

Όλη η συνέντευξη του Προέδρου Μακρόν στην ΕΡΤ:

A: Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε, που δεχτήκατε αυτή τη συνέντευξη για την ελληνική δημόσια τηλεόραση. Γνωρίζετε ότι στις 25 Μαρτίου, η Ελλάδα γιορτάζει μια ιδιαίτερη επέτειο, καθώς είναι τα 200 χρόνια του Πολέμου της Ανεξαρτησίας κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Είχατε προσκληθεί από τον Έλληνα Πρωθυπουργό κ. Κυριάκο Μητσοτάκη, αλλά δεν μπορείτε να παραστείτε, τι συνέβη;

M: Λυπάμαι που δε θα είμαι εκεί με τη σύζυγό μου για αυτές τις εορταστικές εκδηλώσεις. Δυστυχώς το υγειονομικό πλαίσιο με αναγκάζει να παραμείνω στο Παρίσι. Γι’ αυτό θέλω καταρχήν να απευθύνω ένα μήνυμα πραγματικής φιλίας και σεβασμού για όλο τον ελληνικό λαό, τη χώρα, το έθνος και φυσικά για τις αρχές, την Πρόεδρο, τον Πρωθυπουργό. Μας είχε προσκαλέσει και μέχρι πριν από δύο μέρες θα ερχόμουν, αλλά η πανδημία ξεκινά πάλι πολύ έντονα παντού στην Ευρώπη. Έπρεπε στη Γαλλία να λάβουμε περιοριστικά μέτρα. Νομίζω ήταν πιο πρέπον να εφαρμόσω ο ίδιος αυτό που ζητώ από τους συμπολίτες μας. Αλλά θα είμαι ολόψυχα μαζί σας για τους επίσημους εορτασμούς την Πέμπτη το πρωί και επίσης για τις συναντήσεις την Τετάρτη το βράδυ.

A: Θα μιλήσουμε φυσικά για την υγειονομική κρίση, επειδή αφορά όλες τις χώρες της ΕΕ και ολόκληρο τον κόσμο. Έχει απομείνει κάτι σήμερα ανάμεσα στη Γαλλία και την Ελλάδα από αυτό το πρωτοφανές κύμα φιλελληνισμού που οδήγησε την Ελλάδα στην αυτοδιάθεση, στην ανεξαρτησία;

M: Ναι, νομίζω ότι υπάρχει ένας αναπόσπαστος δεσμός μεταξύ της Ελλάδας και της Ευρώπης, που μας κάνει να αισθανόμαστε ένας πολιτισμός, η κληρονομιά κατά κάποιο τρόπο της αρχαίας Ελλάδας και της Ελλάδας στην υπόλοιπη Ευρώπη. Θα επανέλθουμε σ’ αυτό, αν θέλετε. Αλλά στη νεότερη και σύγχρονη ιστορία υπάρχει ένας ακόμη πιο ισχυρός δεσμός, αυτός της προσήλωσης στην ελευθερία, στην ευρωπαϊκή περιπέτεια. Πριν από 200 χρόνια, η Ελλάδα ενέπνεε την Ευρώπη, ειδικά τη Γαλλία.

A: Η Ελλάδα εμπνέει ακόμα και σήμερα, κύριε Πρόεδρε;

M: Εμπνέει και σήμερα επειδή γιορτάζουμε τα 200 χρόνια της ανεξαρτησίας και από τις αρχές αυτού του έτους, τα 40 χρόνια ένταξης στην ΕΕ. Δηλαδή, τα 40 χρόνια επίσης μιας στιγμής ελευθερίας, ανοίγματος και φυσικά ενός κοινού πεπρωμένου. Η Ελλάδα βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της ευρωπαϊκής ελευθερίας, αυτού του αγώνα για τον πολιτισμό. Την είδαμε τους τελευταίους μήνες, οπότε ναι, εμπνέει. Θα κάνουμε τα πάντα με τον Πρωθυπουργό κ. Μητσοτάκη για να εργαστούμε και να μπορέσουμε να ανοίξουμε τη θαυμάσια χώρα σας στους νέους μας, στους φοιτητές μας, στους αρχαιολόγους, στους ακαδημαϊκούς και στους τουρίστες μας, αλλά η Ελλάδα εμπνέει σήμερα όπως το έκανε και χθες επειδή υπάρχει αυτός ο μοναδικός δεσμός.

A: Κύριε Πρόεδρε, μιλήσατε όντως για τη πρόσφατη επικαιρότητα την επικαλεστήκατε αυτό το καλοκαίρι, το οποίο ήταν θερμό στην Ελλάδα, σε επίπεδο γεωπολιτικής και στρατηγικής. Έτσι ήταν και πριν από 200 χρόνια. Διαθέτει σήμερα η Ευρώπη τα μέσα για να εγγυηθεί μια κατάσταση ειρήνης στην περιοχή, ειδικά με τις τεταμένες σχέσεις μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας;

M: Ναι, η Ευρώπη έχει τα μέσα. Πιστεύω ότι όλα αυτά συμβαίνουν σε μια γεωπολιτική στιγμή, όπου όλοι έχουμε εργαστεί για να πούμε ότι χρειαζόμαστε μια πιο κυρίαρχη, πιο ανεξάρτητη Ευρώπη, που διαθέτει αυτό που αποκαλώ στρατηγική αυτονομία, δηλαδή, που μπορεί να αποφασίζει και να προστατεύει τον εαυτό της. Έχουμε τα μέσα. Έχουμε τους στρατούς, τον εξοπλισμό, τη διπλωματική και οικονομική δύναμη που μας επιτρέπουν να το κάνουμε. Νομίζω ότι η Ελλάδα διαθέτει προφανώς μια μοναδική θέση από αυτή την άποψη, διότι βρίσκεται στην πρώτη γραμμή στην ανατολική Μεσόγειο όπου τι συμβαίνει; Το θέμα της μετανάστευσης που βιώσαμε το 2015, το ζούμε ακόμα και σήμερα κι επομένως η Ευρώπη πρέπει να ξέρει πώς να προστατεύει τα εξωτερικά της σύνορα, προφανώς για την Ελλάδα, αλλά τελικά για όλους μας. Η συνεργασία με γειτονικές δυνάμεις επειδή δεν έχουμε χώρο για ειρήνη εάν δεν ξέρουμε να συνεργαστούμε καλά με την Τουρκία για τη σταθεροποίηση της κατάστασης με τον Λίβανο που δεν είναι τόσο μακριά και που αν αύριο βρεθεί σε μια κατάσταση ακόμη πιο δύσκολη θα είναι ένα τεράστιο πρόβλημα για όλους μας, με τη Συρία, που δυστυχώς σήμερα μόλις κλείσαμε 10 χρόνια συγκρούσεων, κι από την άλλη πλευρά της Μεσογείου με τη Λιβύη, για παράδειγμα. Συνεπώς η Ελλάδα έχει αυτήν την απολύτως θέση κλειδί στην Ανατολική Μεσόγειο, η οποία είναι σημαντική για την Ευρώπη. Είναι σημαντική για την κυριαρχία μας, για την οικονομική μας ζωή, διότι είναι ένας τόπος πλούτου, ανταλλαγών και σημαντική για τη σχέση μας με την Εγγύς & Μέση Ανατολή και την Αφρική. Απλώς είμαι ένας από αυτούς που πιστεύουν ακράδαντα ότι πρέπει πάντα να είμαστε στο πλευρό των Ευρωπαίων συμμάχων όταν δέχονται επίθεση στην κυριαρχία τους, όταν απειλείται η ανεξαρτησία τους, ο σεβασμός των συνόρων τους. Άλλωστε αυτό έκανε η Γαλλία το καλοκαίρι του 2020, όταν συνέβη αυτό.

A: Με την ίδια λογική, φαντάζομαι, στείλατε 500 στρατιώτες, ανοικτά της Κρήτης πριν από λίγες εβδομάδες για μια αντιτρομοκρατική επιχείρηση. Ποιο μήνυμα θέλατε να στείλετε;

M: Ότι πρέπει να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε από κοινού για την προστασία των πολιτών μας. Αυτό που προσδιορίζει ένα κράτος, φιλοσοφικά, οντολογικά είναι η προστασία των πολιτών. Όταν αντιμετωπίζουμε κινδύνους που είναι οι κίνδυνοι ισχύος, οι τρομοκρατικοί κίνδυνοι κ.λ.π. πρέπει να εργαστούμε από κοινού για την καλύτερη προστασία των πολιτών. Συνεπώς ναι, έχουμε αρκετές ασκήσεις, μερικές που μόλις πραγματοποιήθηκαν, μια άλλη που έχει προβλεφθεί επίσης από τον Πρωθυπουργό, όπου θα συνεργαστούμε, θα αναπτυχθούμε μαζί, θα βελτιώσουμε περαιτέρω τη συνεργασία μας, είτε πρόκειται για το πολεμικό ναυτικό, το στρατό ξηράς ή την αεροπορία μας. Έχουμε αυτή την παράδοση, εργαζόμαστε από κοινού και θα συνεχίσουμε να το κάνουμε διότι θεωρώ ότι μια μεγάλη χώρα της ΕΕ πρέπει να μπορεί να ζήσει ειρηνικά σήμερα. Πιστεύω ότι εάν η Ευρώπη θέλει να ζήσει ειρηνικά, πρέπει να ξέρει να προστατεύει τα σύνορά της και να οικοδομεί αυτούς τους χώρους ειρήνης.

A: Έχετε την αίσθηση, κ. Πρόεδρε, ότι η Ευρώπη εξάντλησε τη λογική της αναφορικά με τη μεταναστευτική κρίση; Οι Έλληνες αισθάνονται όλο και περισσότερο όμηροι της κατάστασης που είναι δύσκολη για όλους.

M: Όχι, νομίζω ότι είμαστε όλοι αντιμέτωποι σήμερα κυρίως για όσες ονομάζουμε χώρες πρώτης εισόδου, αυτός ο όρος δεν είναι πολύ ωραίος, αλλά η Ελλάδα, η Ιταλία, η Ισπανία αντιμετώπισαν εξαιρετικά σκληρές σκηνές, επειδή είναι οι χώρες όπου φθάνουν γυναίκες κι άνδρες που τρέπονται σε φυγή. Έχουμε καταστάσεις που είναι πολύ διαφορετικές από αυτή την άποψη επειδή δεν μου αρέσει αυτός ο γενικός όρος του μετανάστη. Γυναίκες και άνδρες εγκαταλείπουν τη χώρα τους επειδή είναι σε πόλεμο και αυτοί είναι οι μαχητές της ελευθερίας. Πρέπει απολύτως να τους δεχτούμε, να τους προστατεύσουμε, να τους ταΐσουμε, να τους επιτρέψουμε να χτίσουν τη ζωή τους, επειδή έχουν ήδη ζήσει τόσες πολλές τραγωδίες. Αυτό βιώσαμε το 2015 με όσους εγκατέλειψαν τη Συρία, και με όσους ήρθαν επίσης και από τη Λιβύη. Επομένως, η Ευρώπη πρέπει να είναι σε θέση να οργανωθεί, χρειάζεται περισσότερη αλληλεγγύη. Σήμερα, είμαστε αντιμέτωποι με πολύ σαφή τρόπο με μια εκτροπή αυτού του δικαιώματος ασύλου. Δηλαδή πολλοί πολίτες εγκαταλείπουν τη χώρα τους για οικονομικούς λόγους και κατά κάποιο τρόπο χρησιμοποιούν αυτές τις διαδρομές κι αυτό το καθεστώς αίτησης ασύλου για να φτάσουν στην ήπειρό μας. Ζητούν άσυλο αλλά ξέρουν ότι δε θα το λάβουν τις περισσότερες φορές. Οι διακινητές, διότι πίσω από όλα αυτό υπάρχει ένα εμπόριο, τους το έχουν υποσχεθεί. Έτσι το ζητούν και χρησιμοποιούν τις γραφειοκρατικές καθυστερήσεις και καταλήγουν να παραμένουν σε εξαιρετικά επισφαλείς καταστάσεις και θέτουν την Ευρώπη σε δύσκολη θέση σε ανθρωπιστικό, ηθικό, οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο. Πρέπει να οργανωθούμε καλύτερα για να προστατεύσουμε καλύτερα τα εξωτερικά μας σύνορα, να εξαρθρώσουμε αυτά τα δίκτυα διακινητών, που κερδοσκοπούν από αυτή την ανθρώπινη δυστυχία και θέτουν σε κίνδυνο όλους αυτούς που φεύγουν για οικονομικούς λόγους. Πρέπει να οργανώσουμε αυτό το ζήτημα της μετανάστευσης με ευρωπαϊκό τρόπο. Νομίζω λοιπόν ότι, ναι, αφήσαμε πολύ την Ελλάδα, όπως την Ιταλία και την Ισπανία, μόνες να αντιμετωπίσουν αυτό το πρόβλημα το οποίο τελικά μετατίθεται στους άλλους. Γνωρίζετε ότι η Γαλλία είναι αυτή τη στιγμή η πρώτη χώρα υποδοχής για αυτό που ονομάζουμε δευτερεύουσες μετακινήσεις. Οι άνθρωποι δεν φτάνουν στη Γαλλία, αλλά μόλις φτάσουν στον ευρωπαϊκό χώρο, η χώρα που προτιμούν είναι η Γαλλία όπου θα ζητήσουν άσυλο ή έγγραφα. Επομένως αυτό είναι ένα θέμα για όλους μας. Γι’ αυτόν τον λόγο, τους επόμενους μήνες θα καταβάλουμε μεγάλη προσπάθεια για καλύτερη συνεργασία με τις χώρες προέλευσης και τις χώρες διέλευσης για να αποφύγουμε αυτές τις οικονομικές μετακινήσεις. Δεύτερον, καλύτερη προστασία των συνόρων μας. Πρέπει να βοηθήσουμε περισσότερο την Ελλάδα για να προστατεύσει τα εξωτερικά της σύνορα. Δεν αφορά μόνο την Ελλάδα, αλλά είναι ένα θέμα αλληλεγγύης. Τρίτον, εναρμόνιση του Δικαίου μας. Είναι ένα ευρωπαϊκό ζήτημα και πρέπει να εναρμονίσουμε τα συστήματα δικαίου για το άσυλο, για πιο γρήγορη και καλύτερη διαχείριση. Και τέταρτον, αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών-μελών. Το βάρος δεν πρέπει να βαρύνει μόνο τις χώρες όπου φτάνουν αυτά τα άτομα.

A: Περισσότερη αλληλεγγύη. Στο μέτωπο της υγείας, ένα άλλο καυτό ζήτημα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έδωσε το πράσινο φως για τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού πιστοποιητικού. Αυτό είναι η απαραίτητη προϋπόθεση για να μπορεί να ταξιδέψει κανείς σήμερα;

M: Φυσικά, οπότε σήμερα ελπίζω ότι θα μπορέσουμε να ανοίξουμε εκ νέου πριν τον πλήρη συντονισμό. Η Ευρώπη από την αρχή της υγειονομικής κρίσης υπήρξε τεράστια οικονομική επιτυχία. Αντιδράσαμε γρήγορα, δυνατά. Η νομισματική απάντηση ήρθε στις εβδομάδες που ακολούθησαν, η χρηματοοικονομική και δημοσιονομική απάντηση, από το καλοκαίρι του 2020.Την τελευταία φορά, θυμηθείτε, χρειάστηκαν πάνω από 4 χρόνια για να υπάρξει μια πραγματική απάντηση και δεν ήταν πλήρης. Η Ελλάδα το πλήρωσε ακριβά με πολλή αδικία, όντας θύμα αυτών των επιθέσεων κατά των δημοσίων χρεών. Εκεί αντιδράσαμε αμέσως, πραγματική ευρωπαϊκή επιτυχία. Δεύτερον, η Ευρώπη της υγείας δεν υπήρχε, δεν ήταν κοινοτική αρμοδιότητα. Κι όμως καταφέραμε να πετύχουμε πολλά. Μερικοί μας λένε, σωστά, ότι θα μπορούσαμε να προχωρήσουμε πιο γρήγορα, πιο δυνατά. Αλλά αυτή η Ευρώπη των εμβολίων, της έρευνας, του συντονισμού, είναι καλή, εγώ την υπερασπίζομαι. Είναι ένα κεκτημένο αυτής της κρίσης. Θα δείτε σε λίγους μήνες. Σήμερα ήμασταν πολύ αργοί, λιγότερο γρήγοροι από τις ΗΠΑ.

A: Όσον αφορά τα εμβόλια, δεν υπάρχει ανησυχία για το συντονισμό;

M: Όχι, δεν υπάρχει ανησυχία, σας το λέω ειλικρινά. Νομίζω ότι στην αρχή δεν πιστεύαμε ότι θα πήγαινε τόσο γρήγορα. Μεγάλο μέρος της παγκόσμιας έρευνας για τα εμβόλια έγινε από την Ευρώπη. Οι Αμερικανοί πέτυχαν κάτι σημαντικό. Από το 2020, είπαν, ανεβάζουμε τον πήχη και προχωράμε. Έτσι είχαν μεγαλύτερη φιλοδοξία από εμάς. Ό,τι κι αν κοστίζει, που εμείς εφαρμόσαμε για τα συνοδευτικά μέτρα, αυτοί το εφάρμοσαν για τα εμβόλια και την έρευνα. Δεν ήμασταν αρκετά γρήγοροι σε αυτό, αυτό είναι εντελώς αλήθεια. Πιστεύαμε ότι το εμβόλιο θα χρειαζόταν πολύ χρόνο για να ξεκινήσει. Μιλώ ειλικρινά, όλος ο κόσμος, οι ίδιοι οι ειδικοί έλεγαν ότι ποτέ στην ιστορία της ανθρωπότητας δεν παρασκευάστηκε εμβόλιο σε λιγότερο από ένα χρόνο. Εξαιρετική επιτυχία και, επομένως, μάλλον κατά κάποιον τρόπο ονειρευτήκαμε λιγότερο από κάποιους άλλους. Νομίζω ότι αυτό πρέπει να γίνει μάθημα για όλους εμάς. Είχαμε άδικο για την έλλειψη φιλοδοξίας, να πούμε ότι είναι δυνατόν και προχωράμε. Είμαστε ίσως πολύ λογικοί. Αλλά πέραν τούτου, υπερασπίζομαι το γεγονός ότι ο εμβολιασμός μπορεί να λειτουργήσει εάν είναι ευρωπαϊκός. Δεν έχει νόημα ο εμβολιασμός ανά κράτος για τους λόγους που αναφέρετε. Εάν όλοι εμβολιαστούν στην Ελλάδα, αλλά δεν μπορούν να ανοίξουν τα σύνορα, επειδή δε θα έχουν εμβολιαστεί στη Γαλλία, την Ισπανία, τη Γερμανία, ο τουρισμός δε θα είναι καλύτερος. Χρειαζόμαστε, λοιπόν, ευρωπαϊκό εμβολιασμό. Δεύτερον, έπρεπε να αγοράσουμε από Ευρωπαίους. Αλλιώς τι εικόνα θα παρουσιάζαμε; Μια φοβερή διαίρεση των 27. Τρίτον, προσπαθούμε να προλάβουμε. Είμαστε “πετρελαιοκίνητοι”. Μένουμε πίσω στις μέρες μας με τέτοιους “κινητήρες”. Ξεκινούν αργά, αλλά πηγαίνουν μακριά. Στο τέλος της χρονιάς…Έχουμε παραγγείλει 2,5 δισεκατομμύρια δόσεις. Το μέγιστο που μπορούσαμε, για αλληλεγγύη, για πρόβλεψη της συνέχειας. Ως το δεύτερο εξάμηνο του έτους… θα παράγουμε τα περισσότερα εμβόλια στον κόσμο. Πρέπει να προετοιμάσουμε την ικανότητα παραγωγής των ενισχυτικών…των εμβολίων που θα βοηθήσουν να αντιμετωπίσουμε τις μεταλλάξεις. Πρέπει να πετύχουμε έναν συντονισμό.

A: Αυτό εξαρτάται από ποιον;

M: Εξαρτάται από τα κράτη-μέλη και την Κομισιόν. Η Κομισιόν πρέπει να βοηθήσει να έχουμε κοινό χάρτη πορείας. Έγκειται και στα κράτη-μέλη και στο Συμβούλιο που θα συνεδριάσει…στο τέλος της βδομάδας. Είδαμε πως σε εποχές κρίσης…υπάρχουν μη συνεργαζόμενες συμπεριφορές. Πολλά κράτη θέλησαν να κλείσουν τα σύνορά τους αμέσως. Το Σένγκεν, που είναι ένας χώρος ελευθερίας, μειώθηκε λίγο. Το άνοιγμα πρέπει να γίνει συντονισμένα. Πρέπει να έχουμε τους ίδιους κανόνες…για να πούμε υπό ποιες συνθήκες θα ανοίξουμε ξανά…πώς θα ανοίξει το εμπόριο κι ο τουρισμός. Εξού κι η ιδέα του πιστοποιητικού. Ας προσπαθήσουμε να εναρμονίσουμε τον ρυθμό του ανοίγματος…και τον τρόπο με τον οποίο θα κινούμαστε ελεύθερα στον ευρωπαϊκό χώρο.

A: Μπορείτε να εφαρμόσετε το πιστοποιητικό για όσους θέλουν να έρθουν Ελλάδα;

M: Φυσικά. Το θέμα είναι προφανώς αυτό των αρνητικών τεστ και του εμβολίου. Πρέπει να γνωρίζουμε ότι στον ευρωπαϊκό χώρο…δύσκολα θα ζητήσουμε το καλοκαίρι απ’ όσους θέλουν να ταξιδέψουν…να έχουν εμβολιαστεί τη στιγμή που εμβολιάζουμε. Έχουμε ξεκινήσει από τους ηλικιωμένους. Ένας νέος 18 ετών την 1η Ιουλίου μάλλον δεν θα έχει εμβολιαστεί. Πρέπει να μπορεί να ταξιδέψει χωρίς αμφιβολία με ένα αρνητικό το τεστ. Πρέπει να υπάρχουν σαφείς, εφαρμόσιμοι κανόνες. Έτσι, θα μπορούμε να κυκλοφορούμε εντός του ευρωπαϊκού χώρου…και θα αναπτυχθεί ο τουρισμός. Πρέπει να προστατευθούμε κατά το άνοιγμα, να ζήσουμε με τον ιό. Πρέπει να ισχύουν οι ίδιοι κανόνες…για τους τουρίστες που θα έρχονται από τον υπόλοιπο κόσμο. Πολλοί πολίτες της Αμερικής θα έχουν εμβολιαστεί ως το καλοκαίρι…και θα θέλουν να ταξιδέψουν. Θα πρέπει να δεχόμαστε…όποιον έχει κάνει κάποιο εμβόλιο Pfizer, Moderna, Astrazeneca…αυτά που αναγνωρίζει ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων. Όσοι αποδεικνύουν ότι έχουν εμβολιαστεί μπορούν να έρθουν…και να κάνουν διακοπές στην Ελλάδα. Αυτό ναι. Έτσι πρέπει να συντονίσουμε τα πράγματα…με σαφείς κανόνες και πνεύμα συνεργασίας…ώστε να μπορέσουμε να ξανανοίξουμε σταδιακά.

A: Μιλάτε για τη μέθοδο, το πολιτικό και οικονομικό σχέδιο. Πώς θα καθησυχάσετε τον κόσμο έπειτα από έναν χρόνο κούρασης στην Ευρώπη;

M: Νομίζω ότι πρέπει πάντα να λέμε την αλήθεια. Το περασμένο καλοκαίρι είπα ότι θα ζούσαμε με τον ιό για μεγάλο χρονικό διάστημα. Πρέπει να έχουμε πολλή ταπεινότητα. Δεν μπορούμε να διαχειριζόμαστε τα πάντα, καλά. Είναι αλήθεια ότι ο εμβολιασμός εξακολουθεί να είναι ένα βήμα και η ανοσία, που αποκτήθηκε από όλους αυτούς που δυστυχώς αρρώστησαν. Αλλά μέχρι το τέλος του καλοκαιριού θα έλεγα, ότι θα τα έχουμε καταφέρει, αυτό είναι το όριο που έχω θέσει για τη Γαλλία, θα έχουμε προτείνει να κάνουν το εμβόλιο σε όλους τους ενήλικες Γάλλους που επιθυμούν. Η Γερμανία η Ισπανία, η Ιταλία, έχουν ακριβώς το ίδιο πρόγραμμα. Αυτό σημαίνει ότι τότε θα είμαστε σε μια κατάσταση όπου μπορούμε να πούμε ότι έχουμε ένα επίπεδο εμβολιασμού κι άρα ο ιός δεν θα μπορεί πια να επιστρέψει. Αυτό σημαίνει …

A: Αυτό θα καθησύχαζε;

M: Αυτό είναι ένα ορόσημο προσιτό. Ήδη τις επόμενες εβδομάδες θα έχουμε εμβολιάσει ακόμη πιο πολλούς ανάλογα με την ηλικία τους. Μπορώ να σας πω ότι σήμερα στη Γαλλία έχουμε εμβολιάσει μαζικά άτομα άνω των 75 ετών, ειδικά στους οίκους ευγηρίας. Παρατηρούμε μια μεγάλη πτώση μολύνσεων και θνησιμότητας σε αυτήν την ηλικιακή ομάδα. Λοιπόν λειτουργεί, Αυτό το ορόσημο θα έχουμε το καλοκαίρι. Ωστόσο, θα εξαφανιστεί αυτός ο ιός; Κανείς δεν ξέρει. Είναι πιθανό ότι θα υπάρχουν μεταλλάξεις, ότι θα συνεχίσει να προσαρμόζεται επειδή είναι ζωντανός, ότι θα έχει πιο ανθεκτικές μορφές. Αυτό που βλέπουμε με τους επιστήμονες και τα εργαστήρια είναι ότι η ιδανική λύση για την αντιμετώπιση αυτών των μεταλλάξεων, είναι το να έχει εμβολιαστεί κάποιος και να διαθέτει ανοσία. Και, αυτό που ετοιμάζουμε, επειδή έχουμε μάθει τους τελευταίους μήνες, είναι να έχουμε ευρωπαϊκή ικανότητα παραγωγής το συντομότερο δυνατό αυτών των απαντήσεων και επομένως τα νέα αυτά εμβόλια που τα λέμε ενισχυτικά για τις μεταλλάξεις που εμφανίζονται το φθινόπωρο-χειμώνα, στις αρχές του 2022,να τα παράγουμε το συντομότερο δυνατό και να τα δώσουμε στους συμπολίτες μας.

A: Με τα γαλλικά εργαστήρια, φαντάζομαι επίσης.

M: Η Sanofi ετοιμάζει ένα εμβόλιο που το ονομάζει δεύτερης γενιάς, αλλά για παράδειγμα έχει μονάδες που παράγουν σήμερα το Pfizer στη Γερμανία και στη Γαλλία το Johnson & Johnson που έρχεται. Ωθήσαμε τις εταιρείες μας, τα φαρμακευτικά μας εργαστήρια να προσαρμοστούν για να μας βοηθήσουν να ανταποκριθούμε στην κρίση. Λοιπόν, είμαστε όλο και πιο εξοπλισμένοι. Αλλά είναι αλήθεια ότι αυτό στοίχισε πολύ. Το κλειδί είναι επίσης η οικονομική και κοινωνική απάντηση. Πρέπει να ανοίξουμε εκ νέου τη δραστηριότητα το συντομότερο δυνατό, πρέπει να βοηθήσουμε τις χώρες να επανεκκινήσουν το συντομότερο δυνατό, διότι το χρειαζόμαστε για να έχουμε ισχυρές οικονομίες που στη συνέχεια χρηματοδοτούν αυτά τα μοντέλα αλληλεγγύης. Και το χρειαζόμαστε επίσης διότι αυτό είναι η ζωή. Πρέπει να βρούμε εκ νέου μια πλήρη και ολοκληρωμένη δραστηριότητα, σχέδια για να μπορέσουμε να σχεδιάσουμε έργα. Πρέπει επίσης να βρούμε αυτήν την τέχνη της ζωής, τον πολιτισμό ,τη φιλικότητα που μας λείπει τόσο πολύ.

A: Και το ηθικό παντού στην Ευρώπη. Η προεδρία της ΕΕ θα είναι γαλλική από τον Ιανουάριο. Πρόκειται να ξεκινήσετε ένα νέο πρόγραμμα εργασιών;

M: Σκοπεύω να υποβάλω προτάσεις στο δεύτερο εξάμηνο του τρέχοντος έτους. Είχα κάνει μερικές τον Σεπτέμβριο του 2017 για μια Ευρώπη της άμυνας, σημειώσαμε τεράστια πρόοδο, για μια Ευρώπη της αλληλεγγύης που βρήκε την συμπλήρωσή της στο Ευρωπαϊκό Σχέδιο Ανάκαμψης το περασμένο καλοκαίρι και για πολλά άλλα θέματα, όπως τα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια, μια Ευρώπη του Πολιτισμού και της Πολιτιστικής Κληρονομιάς, για την οποία έχουμε σημειώσει μεγάλη πρόοδο. Είχα μιλήσει γι΄αυτά στην ομιλία μου στην Πνύκα όταν είχα έρθει στην Αθήνα. Όλα αυτά τα θέματα έχουν προχωρήσει πολύ πιο γρήγορα από πριν, αλλά νομίζω ότι πρέπει να προχωρήσουμε ακόμη περισσότερο. Γι ‘αυτό θα κάνω προτάσεις στο δεύτερο μισό του 2021 εν όψει αυτής της γαλλικής Προεδρίας, αλλά θα προσπαθούσα να την εγγράψω, αν μπορώ να το πω, στην ελπίδα. Δηλαδή, νομίζω ότι όλοι κι όλες έχουμε ανάγκη να ξαναβρούμε ελπίδα. Αγωνιστήκαμε, χτίσαμε ένα πνεύμα αντίστασης και πιστεύω ότι η Ευρώπη πρέπει να βγει από αυτήν την περίοδο κοιτάζοντας μπροστά. Πρέπει και πάλι να γίνουμε μια ήπειρος φιλοδοξίας, μιας θέλησης συνεργασίας. Το οφείλουμε στη νεολαία μας.

A: Τα έχετε συζητήσει με τον κ. Μητσοτάκη, φαντάζομαι;

M: Ναι, μίλησα τηλεφωνικά μαζί του για να ζητήσω συγγνώμη και μιλήσαμε γι ‘αυτά. Γι’ αυτή την Ευρώπη του Πολιτισμού, των πανεπιστημίων, αυτή την Ευρώπη της καινοτομίας και της έρευνας στο τομέα της υγείας, αλλά και για πολλά άλλα θέματα. Θέλουμε να τα οικοδομήσουμε μαζί.

A: Ο Πρόεδρος Ζισκάρ ντ’ Εστέν μου έλεγε λίγους μήνες πριν από το θάνατό του ότι εξακολουθούσε να διαβάζει τις ελληνικές τραγωδίες του Σοφοκλή, επειδή προσπαθούσε να κατανοήσει τον κόσμο μέσω των αρχαίων κειμένων. Εσείς έχετε εμπνευστεί από τον κλασικό ελληνικό πολιτισμό;

M: Ναι, με διαμόρφωσε. Οι ελληνικοί και ρωμαϊκοί μύθοι με διαμόρφωσαν, η ανάγνωση των τραγωδιών και θα έλεγα ότι ο έφηβος που ήμουν, που μάθαινε τα αρχαία ελληνικά, τράφηκε από όλα αυτά. Οι Έλληνες, όπως είπα, συνέβαλαν στον ευρωπαϊκό πολιτισμό, προσέφεραν τους μύθους που δόμησαν ολόκληρη τη φαντασία μας και οι οποίοι, επιπλέον, τροφοδότησαν την αναγέννηση, τον κλασικισμό, τη νεότερη και τη σύγχρονη εποχή. Έφεραν την φιλοσοφία και ομολογώ ότι έμαθα πολλά από την ελληνική φιλοσοφία. Είχα ένα δάσκαλο φιλοσοφίας, τον Πωλ Ρικέρ που δεν σταμάτησε ποτέ να τους διαβάζει στις εκδόσεις Budé, η οποία είναι δίγλωσση. Επομένως είτε πρόκειται για τον Πλάτωνα ή τον Αριστοτέλη, μεταξύ άλλων, τροφοδότησαν όλη την ευρωπαϊκή φιλοσοφία και, επιπλέον, όλη την αγγλοσαξονική φιλοσοφία σε μεγάλο βαθμό. Επίσης οι Έλληνες παρέδωσαν την τραγωδία, τους μύθους, τη φιλοσοφία, βασικά για πρώτη φορά στην ιστορία μας μια ικανότητα να βάλουν τον κόσμο σε τάξη για να τον ζήσουν. Πιστεύω ότι αυτό κατάφερε η Ευρώπη, μια ικανότητα να δομήσει κατηγορίες σκέψεων, την ικανότητα να σκέφτεται τον άνθρωπο με την υπέρβαση, να δημιουργήσει τις πρώτες μορφές οργάνωσης γυναικών και ανδρών μεταξύ τους, υπήρχε η κοινωνία των Σουμερίων, βέβαια. Αλλά τη σκέψη με αυτό τον όρο, και μέχρι αυτό το σημείο και τη σκέψη για την τάξη του κόσμου.

A: Υπάρχει ένα απόφθεγμα της αρχαιότητας που καθόρισε την πορεία σας;

M: Όχι, δεν έχω μόνο ένα απόφθεγμα. Όταν θέλω να ηρεμήσω, καταφεύγω στην Παρμενίδεια ισορροπία. Επίσης υπάρχει κάτι στον Αριστοτέλη που αγαπώ πολύ, το οποίο κατά βάση σημαίνει ότι πρέπει να γίνουμε αυτό που έπρεπε να είμαστε. Και αυτό δεν είναι μια μορφή τετελεσμένου. Σημαίνει ότι υπάρχει κάτι ήδη στην ουσία της κατάστασης ενός ατόμου που υπάρχει ήδη εκεί και ότι τα γεγονότα αποκαλύπτονται σταδιακά αλλά εκτυλίσσονται στο βάθος.

A: Το να έχει κανείς ραντεβού με το πεπρωμένο του. Ο Περικλής, μας θυμίζει ότι ο καλύτερος σύμβουλος είναι ο χρόνος. Εσείς, κ. Πρόεδρε, μετά από τρία χρόνια στην εξουσία τρία χρόνια, τι έχετε μάθει; Για τον εαυτό σας ή για τους ανθρώπους;

M: Έμαθα για τον εαυτό μου, για τους ανθρώπους, για πολλά πράγματα, για τη σχέση με το χρόνο, ξέρετε. Μιλούσα για το τραγικό. Το μεγάλο πρόβλημα των σύγχρονων κοινωνιών μας είναι ότι για να κάνουμε σπουδαία πράγματα χρειάζεται χρόνος και ότι έχουμε κατασκευάσει μεθοδικά τα μέσα για να τον κλέψουμε από τον εαυτό μας, όντας σε μόνιμη επείγουσα ανάγκη, μόνιμη επικοινωνία, και τελικά έχουμε την εντύπωση ότι δεν οπισθοχωρούμε και ότι αντιμετωπίζουμε συνεχώς προθεσμίες. Νομίζω ότι πρέπει να ξαναβρούμε μια αίσθηση της διάρκειας του χρόνου που δεν σημαίνει χρονοτριβή, σπατάλη χρόνου, αντίθετα. Έμαθα ότι μερικές φορές τα σημαντικά πράγματα χρειάζονται χρόνο. Παραμένω ανυπόμονος επειδή είμαι απαιτητικός από τον εαυτό μου πρώτα απ’ όλα με τα πράγματα, τα γεγονότα, αλλά πιστεύω ότι η συνέπεια είναι πολύ πιο σημαντική από την ανυπομονησία. Αυτό πρέπει να το καλλιεργήσουμε. Ο χρόνος αποκαλύπτει τα σημαντικά πράγματα και, ως εκ τούτου, θα ήθελα να ξαναβρούμε αυτή την αίσθηση της διάρκειας του χρόνου που είναι επίσης και αυτή του μέλλοντος.

Διαβάστε επίσης: 25η Μαρτίου 1821 - πρίγκιπας Κάρολος στα ελληνικά: Χαίρε, ω χαίρε ελευθεριά

Διαβάστε ακόμη

Πώς αλλάζουν τα δεδομένα στον πόλεμο της Ουκρανίας μετά τη δολοφονία Κιρίλοφ: Το οργανωμένο «χτύπημα» του Κιέβου για να προλάβει το μέτωπο Τραμπ-Πούτιν

Meta: «Καμπάνα» 251 εκατ. ευρώ από την ΕΕ για χακάρισμα λογαριασμών του Facebook

Best FIFA Awards: Κορυφαίος ποδοσφαιριστής για το 2024 ο Βινίσιους – Η καλύτερη 11αδα

Κώστας Χαρδαβέλλας: Ενας γίγαντας της δημοσιογραφίας που χόρεψε το ζεϊμπέκικο του νικητή