Πέντε φίλες μιλούν για τη Μάρω Δούκα: «Τα Χανιά είναι περήφανα για το έργο της»

Πέντε φίλες της συγγραφέως, η οποία πρόσφατα τιμήθηκε με το μεγάλο Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας για τη συνολική της προσφορά στα Ελληνικά Γράμματα, μιλούν για τις συναντήσεις τους στα Χανιά, τις συζητήσεις τους, καθώς και για τις συνήθειές της

🕛 χρόνος ανάγνωσης: 8 λεπτά ┋

«Μέσα από το διάβασμα έγινα καλύτερος άνθρωπος. Με περισσότερη ενσυναίσθηση για όσα μας περιβάλλουν», Μάρω Δούκα

Εδώ και χρόνια, όποτε τελειώνει ένα βιβλίο της, λέει ότι θα είναι και το τελευταίο της. Ευτυχώς, όμως, ποτέ δεν συμβαίνει αυτό. Αν δεν ήταν η Μάρω Δούκα, θα ήταν η Μάρω Γεωργεδάκη, και αν δεν ήταν συγγραφέας, θα ήθελε να ήταν αεροσυνοδός ή στρατιωτική νοσοκόμα. Γεννήθηκε και μεγάλωσε στα Χανιά της Κρήτης. Από μικρή διάβαζε πολύ και της άρεσαν τα γράμματα. Στη ζωή της έχει δώσει πολλές και σκληρές μάχες. Η μητέρα της επέμενε να γίνει μοδίστρα, αλλά εκείνη ήθελε να σπουδάσει. Κάτι που όσο και αν φαίνεται αυτονόητο, εκείνα τα χρόνια, στη δεκαετία του ’60, δεν ήταν καθόλου εύκολο. «Μέσα από το διάβασμα έγινα καλύτερος άνθρωπος. Με περισσότερη ενσυναίσθηση για όσα μας περιβάλλουν» έχει αναφέρει η βραβευμένη συγγραφέας σε παλαιότερη συνέντευξή της.

Η Μάρω Δούκα γράφει και εκδίδει τα έργα της, κατά κύριο λόγο μυθιστορήματα αλλά και νουβέλες, με συνέπεια από το 1974. Μέχρι και σήμερα έχει εκδώσει περισσότερα από 20 πεζογραφήματα, δουλεμένα με ταλέντο και μεράκι, ενώ φέτος τιμήθηκε με το μεγάλο Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας για τη συνολική της προσφορά στα Ελληνικά Γράμματα. «Τα Χανιά είναι περήφανα για τη Μάρω μας, η οποία κινείται στις γραμμές του μύθου και της ιστορίας χρόνια τώρα. Προσπαθεί και πετυχαίνει να μας μιλήσει για τους αθώους και φταίχτες σε αυτό το παιχνίδι της ζωής, γνωρίζοντας ότι το δίκιο είναι ζόρικο πολύ. Εμπνέει εμπιστοσύνη και ανθρωπιά. Τίποτα θολό. Βλέπει τον κάθε άνθρωπο ως μια ξεχωριστή πολύτιμη οντότητα. Κάτι που φαίνεται και από τους ήρωες και τις ηρωίδες των βιβλίων της» τονίζει η φιλόλογος και πρώην αντιδήμαρχος Χανίων, Βαρβάρα Περράκη, στο «Εθνος της Κυριακής» και η οποία διατηρεί εδώ και χρόνια φιλικές σχέσεις με τη Μάρω Δούκα.

«Ηταν ένα απόγευμα άνοιξης τότε που την πρωτοσυνάντησα στον “Κήπο”, στο ιστορικό καφέ των Χανίων. Πόσες ώρες κάτσαμε εκεί δεν θυμάμαι. Ηταν η αρχή μιας πολύτιμης φιλίας. Σπάνιο είδος. Ακέραιος άνθρωπος. Ανατόμος της ανθρώπινης ψυχής, υπερασπιστής των αδυνάτων. Με βαθιά αίσθηση του δικαίου, με σεβασμό στη διαφορετικότητα και στις ευάλωτες μειονότητες. Ποτέ δεν φοβήθηκε να στηλιτεύει τα κακώς κείμενα. Υπέρμαχος της αλήθειας, πάντα με ευαισθησία και εντιμότητα, με θάρρος και αξιοπρέπεια. Ενταγμένη από τα νεανικά της χρόνια στην Αριστερά, έδωσε και δίνει μαθήματα ζωής. Θαυμάζω την τόλμη και την αφοβία της, τον τρόπο που έχει να λέει τη γνώμη της χωρίς να χαρίζεται. Στηρίζει και εμψυχώνει τους νέους δημιουργούς, αγαπά και σέβεται τους ανθρώπους» σημειώνει η ποιήτρια Ελένη Μαρινάκη.

« Ενταγμένη από τα νεανικά της χρόνια στην Αριστερά, έδωσε και δίνει μαθήματα ζωής», Ελένη Μαρινάκη

Τα παιδικά χρόνια

Η Μάρω Δούκα ξεκίνησε το γράψιμο για παρηγοριά, προκειμένου να μην αισθάνεται ότι είναι μόνη σε αυτό τον κόσμο. Πλέον, όμως, δεν νιώθει μόνη. Εχει πάντα να την περιμένουν γύρω από ένα κυριακάτικο τραπέζι στοργικοί και φιλόξενοι άνθρωποι. Η αγαπημένη συγγραφέας έχει μιλήσει για τη ζωή και τα παιδικά της χρόνια στα βιβλία «Μαύρα λουστρίνια», «Ο πεζογράφος και το πιθάρι του» και «Τίποτα δεν χαρίζεται». Τρία σπουδαία έργα που περιγράφουν στιγμές από την προσωπική της πορεία και τη σχέση της με τους άλλους ανθρώπους, επώνυμους και μη. Τη... μαγιά πριν από κάθε βιβλίο επιμένει να τη «δουλεύει» πρώτα με μολύβι σε ένα μπλοκάκι. Επειτα, όταν ξεκινήσει να γράφει τη νέα της ιστορία στον υπολογιστή, σκίζει τις σημειώσεις της, καθώς το μόνο που θα ήθελε να αφήσει πίσω της είναι τα βιβλία της. Γράφει με τη δική της «ξεροκεφαλιά», προσπαθώντας για το καλύτερο, μέσα στο δικό της πλαίσιο.

«Η γνωριμία μας έγινε με αφορμή τα πρώτα διηγήματά μου, το τότε τηλεφώνημά της, τις όμορφες κουβέντες της. Υστερα ήρθε η κοινή φιλία με τον αείμνηστο ποιητή Χριστόφορο Λιοντάκη. Μια βραδιά με κρητική τσικουδιά στην οδό Δερβενίων, μαζί με τον αείμνηστο Γιάννη Κοντό και τον Θανάση Νιάρχο. Τη γνώμη της την περιμένω σε κάθε καινούργιο μου βιβλίο. Την επιζητώ και μένει μεταξύ μας! Τα “Μαύρα λουστρίνια” είναι από τα έργα που έχω διαβάσει αρκετές φορές και έχω κρατήσει πολλές σημειώσεις, υπογραμμίσεις και παρατηρήσεις στο περιθώριο. Μου θυμίζει όλα τα παιδικά και νεανικά μου χρόνια. Το βραβείο τίμησε με τη βράβευσή της τον εαυτό του. Το χρειαζόταν όχι η Μάρω, αλλά ο θεσμός. Η Μάρω σε άλλη ευρωπαϊκή χώρα θα ήταν ήδη ακαδημαϊκός» εξομολογείται η συγγραφέας Νίκη Τρουλλινού.

«Το βραβείο τίμησε με τη βράβευσή της τον εαυτό του. Το χρειαζόταν όχι η Μάρω, αλλά ο θεσμός», Νίκη Τρουλλινού

Η κυρία Δούκα είναι τρυφερή σύντροφος, δοτική μητέρα, αγαπά τα ζώα, τις βραδιές με φίλους, αγανακτεί με την αγένεια, τη σοβαροφάνεια και την πολιτική υποκρισία. Δεν χωνεύει καθόλου τις μουντζούρες, τα λάθη και το μπλάνκο, ενώ απολαμβάνει την έκρηξη πληροφορίας στο Διαδίκτυο. «Είναι πολιτικό ον, με την έννοια ότι νοιάζεται και ασχολείται με την πόλη και με τα κοινά. Είναι διαρκώς παρούσα. Δεν κάθεται στη γωνιά της και στ’ αβγά της. Είναι αριστερή στην καρδιά και στην ψυχή, αγαπά την αλήθεια και την ψάχνει. Διεκδικεί τη δικαιοσύνη. Της αρέσουν πολύ τα παπουτσόσυκα, ενώ κάθε καλοκαίρι συχνάζει στο Μαράθι για κολύμπι που είναι κοντά στο σπίτι της στο κέντρο των Χανίων» επισημαίνει η παιδική της φίλη, Κατερίνα Τοράκη.

«Της αρέσουν πολύ τα παπουτσόσυκα, ενώ κάθε καλοκαίρι συχνάζει στο Μαράθι για κολύμπι», Κατερίνα Τοράκη

Χανιά

«Γνώρισα τη Μάρω Δούκα τη δεκαετία του ’90, στα Χανιά, ύστερα από μια παράσταση στο Ανοιχτό Θέατρο της Ανατολικής Τάφρου. Οταν μου τη σύστησαν, λύθηκαν τα γόνατά μου. Δεν μπορούσα να πιστέψω ότι είχα μπροστά μου τη συγγραφέα της “Αρχαίας Σκουριάς” και της “Πλωτής Πόλης”, που είχαν σφραγίσει τη νεότητά μου. Η “Αρχαία Σκουριά” λειτούργησε νομίζω σαν καθρέφτης για μένα και τη γενιά της Μεταπολίτευσης. Η μετουσίωση βιωμάτων που ήταν για εμάς καθημερινά και οικεία σε λογοτεχνικό έργο μάς έκανε να δούμε τη ζωή μας από κάποια απόσταση, να την κατανοήσουμε καλύτερα και να την εντάξουμε στην ιστορική συνέχεια. Αργότερα, η “Πλωτή Πόλη”, πιο προσωπικό έργο, μας έριξε στα βαθιά του έρωτα και στη διερεύνηση πιο μύχιων πλευρών μας. Eίναι πολύ σημαντική η προσφορά της Μάρως Δούκα στα Χανιά, τα οποία είναι παρόντα στα περισσότερα έργα της. Με την τέχνη και την τεράστια ερευνητική δουλειά της απέδωσε στην πόλη αρκετές πτυχές από το πολυδιάστατο παρελθόν της και άνοιξε νέους διαύλους αυτογνωσίας. Εχουμε επίγνωση πόσο η ίδια και το έργο της τιμούν τη γενέθλια πόλη. Η Μάρω Δούκα είναι ένας δικός μας άνθρωπος. Μοιραζόμαστε την ίδια πόλη, τους ίδιους φίλους, κάνουμε τους ίδιους περιπάτους, βλέπουμε τις ίδιες ταινίες στα καλοκαιρινά σινεμά. Ομως γνωρίζουμε ότι το έργο της υπερβαίνει κατά πολύ τα όρια της πόλης και της χώρας μας. Το έργο της δεν χρειάζεται βραβεία για να καταξιωθεί, ωστόσο η βράβευσή της μας έδωσε μεγάλη χαρά, γιατί συμπυκνώνει, εκ μέρους όλων, την ευγνωμοσύνη και την αναγνώριση για όσα μας προσφέρει με το ταλέντο, τη δουλειά, το πάθος και το ήθος της» συμπληρώνει η καλλιτέχνις Εμμυ Παπαβασιλείου.

Η Μάρω Δούκα είναι ευτυχής στη ζωή της, γιατί κατάφερε να πετύχει αυτό που ονειρευόταν από μικρό παιδί. Να δημιουργήσει μια ευτυχισμένη οικογένεια και να βρει πολύτιμους φίλους που να την αγαπούν αληθινά. «Κάθε καλοκαίρι δίνουμε ραντεβού στο Κουμ Καπί, δίπλα στη θάλασσα, για καφέ. Χαίρομαι όταν μου λέει ότι της αρέσει το γέλιο μου και ο ήχος του. Με τιμά με τη φιλία της. Εχει σύνεση και μετριοπάθεια. Εχει αυθεντικότητα. Εχει συμπόνια, αφουγκράζεται και ακούει. Κόρη, σύζυγος και μητέρα που διασταυρώνονται έστω και για λίγη ώρα οι αγωνίες και οι κρίσεις μας για τα μικρά και μεγάλα της ζωής μας. Μια μεγάλη συγγραφέας με μεγάλη ταπεινότητα και πληρότητα. Αγαπώ τις λέξεις της, καθώς με κάνουν καλύτερο άνθρωπο» καταλήγει η Βαρβάρα Περράκη.