Η αθλητική δράση του Γρηγόρη Λαμπράκη κι ο ρόλος της Ένωσης Ελλήνων Αθλητών στην Κατοχή

Σαν σήμερα πριν από 57 χρόνια ο Γρηγόρης Λαμπράκης ανεξάρτητος βουλευτής (συνεργαζόμενος με την ΕΔΑ), έπεφτε νεκρός μετά από ομιλία του  στην Θεσσαλονίκη στην συμβολή των οδών Ερμού και Βενιζέλου από χέρια παρακρατικών στοιχείων. Η δολοφονία του αποτελεί μια από τις πιο μαύρες σελίδες της νεότερης ελληνικής ιστορίας. Ο Λαμπράκης, που  έγινε σύμβολο αντίστασης και ειρήνης ενάντια στον φασισμό από μικρός λάτρευε τον αθλητισμό και πιο συγκεκριμένα τον στίβο, υπήρξε πανελληνιονίκης και βαλκανιονίκης. Το 1938  κατέρριψε τρεις φορές το πανελλήνιο ρεκόρ στο μήκος: 7.16μ, 7.20μ. και 7.37μ. μια επίδοση που άντεξε 21 ολόκληρα χρόνια. Αναδείχθηκε 10  φορές Βαλκανιονίκης σε τέσσερα διαφορετικά αγωνίσματα και το 1937 ήταν 4ος στο μήκος στους Παγκόσμιους Φοιτητικούς Αγώνες.

Σημαντική ήταν η δράση του στην διάρκεια της Κατοχής καθώς ήταν εκ των εμπνευστών της δημιουργίας της Ένωσης Ελλήνων Αθλητών το 1942 στην Αθήνα θέτοντας ως στόχο την οικονομική, υλική και ηθική στήριξη των ασθενών και άνεργων αθλητών. Η Ένωση ανέλαβε πρωτοβουλίες για την διοργάνωση αγώνων (κυρίως ποδοσφαιρικών) με φιλανθρωπικό χαρακτήρα, ενώ συμμετείχε και στην δημιουργία λαϊκών συσσιτίων. Σημαντική πηγή σχετικά με την δράση της Ένωσης αποτελεί το βιβλίο-μαρτυρία του Ευάγγελου Ανδρέου:«Το αστέρι του πρωταθλητή άναψε» (Έκδοση: Ευρωπαϊκό Κέντρο Τέχνης, 2011).

«Κάπου ανάμεσα στο βαρύ χειμώνα και την πρωτάνοιξη του '42, σ'  ένα σπιτικό της οδού Αρχιμήδους» γράφει το βιβλίο «πίσω από το Παναθηναϊκό Στάδιο, μαζεύτηκαν μερικοί φίλοι, κυρίως από το Παγκράτι και την Καλλιθέα, με πρωτοβουλία του γιατρού και βαλκανιονίκη Γρηγόρη Λαμπράκη. Ήταν εκεί ο Σμυρνιός πρωταθλητής των δρόμων ταχύτητας Ηλίας Μισαηλίδης, ο επικοντιστής -πέντε φορές χρυσός βαλκανιονίκης Γιώργος Θάνος, ο πρωταθλητής των δρόμων ημιαντοχής Γιώργος Καραγιώργος, ο Κύπριος δρομέας ταχύτητας Ρένος Φραγκούδης με έντεκα χρυσά βαλκανικά μετάλλια στο στήθος του, ο μεγάλος σκόρερ των προπολεμικών ποδοσφαιρικών γηπέδων Κλεάνθης Μαρόπουλος, ο Δημήτρης Καραμπάτης του «Πανιωνίου», ο Βαγγέλης Χέλμης του «Εθνικού» και κάμποσοι ακόμα αθλητές του στίβου και του ποδοσφαίρου, αλλά και μερικοί πιστοί και παθιασμένοι φίλαθλοι της εποχής. Είπανε να βάλουν μπροστά την ίδρυση της Ένωσης Ελλήνων Αθλητών».

Η κόντρα της Ένωσης με τον ΣΕΓΑΣ

Η Ένωση Αθλητών πήρε και την ευθύνη διοργάνωσης του ποδοσφαιρικού πρωταθλήματος,  επειδή η Ε.Π.Ο. στη διάρκεια της κατοχής σταμάτησε οποιαδήποτε δραστηριότητα, γρήγορα όμως ήρθε σε ρήξη με τον Σ.Ε.Γ.Α.Σ που υποστήριζε πως δεν είχε την άδεια και ευθύνη δημιουργίας αγώνων. Στο δεύτερο χρόνο της κατοχής η φονική πείνα είχε ξεπεράσει κάθε προηγούμενο. Το Μάρτιο του '42 αναφέρονται χίλιοι θάνατοι την ημέρα στην περιοχή της Αθήνας και του Πειραιά.

Μπροστά σε αυτή την κατάσταση η Ένωση Αθλητών  αντιδρά άμεσα. Διοργανώνει τα πρώτα συλλαλητήρια, στήνει λαϊκά συσσίτια και ετοιμάζει ποδοσφαιρικό αγώνα στο γήπεδο της λεωφόρου Αλεξάνδρας και αθλητική γιορτή στο Παναθηναϊκό Στάδιο για την οικονομική ενίσχυση των εξαθλιωμένων από τη φυματίωση αθλητών. Ο Σ.Ε.Γ.Α.Σ. φέρνει ξανά αντιρρήσεις χαρακτηρίζοντας παράνομη την πρωτοβουλία αυτή.  Τότε ο Λαμπράκης, επικεφαλής ομάδας αθλητών, επισκέφθηκε τα γραφεία του Σ.Ε.Γ.Α.Σ., ζητώντας εξηγήσεις με αποτέλεσμα μάλιστα να προκληθούν επεισόδια.

Τελικά η Ένωση Αθλητών διοργάνωσε πρωταθλήματα, από τα έσοδα των οποίων βοηθήθηκαν εκατοντάδες άπορες οικογένειες. Μάλιστα μέσα στο 1943 η Ένωση Αθλητών προχώρησε και στην έκδοση δισεβδομαδιαίας αθλητικής εφημερίδας που έφερε την ονομασία «Αθλητικά Νέα». Η προσφορά της Ένωσης Ελλήνων Αθλητών στην Ελληνική κοινωνία σε μια εξαιρετικά δύσκολη εποχή κρίνεται ανεκτίμητη.