Ελληνας που βρέθηκε στο Χέιζελ μιλάει στο ethnos.gr: «Ηταν μια κόλαση»

Πήγαν στο γήπεδο για να παρακολουθήσουν μια γιορτή του ποδοσφαίρου και βίωσαν μια τραγωδία. 39 άνθρωποι δεν γύρισαν ποτέ στα σπίτια τους και περισσότεροι από 500 τραυματίστηκαν στο «σφαγείο του Χέιζελ», εκεί όπου γράφτηκε μια από τις πιο μελανές σελίδες στην ιστορία του παγκόσμιου αθλητισμού.

35 χρόνια μετά τον «ματωμένο τελικό» μεταξύ της Γιουβέντους και της Λίβερπουλ για το Κύπελλο Πρωταθλητριών που έγινε στις Βρυξέλλες στις 29 Μαΐου 1985, το ethnos.gr συνομίλησε με έναν από τους ελάχιστους Ελληνες φιλάθλους που βρέθηκαν στις εξέδρες του Χέιζελ εκείνη τη μοιραία βραδιά και βίωσαν την τραγωδία. Ο 75χρονος σήμερα, Γιώργος Σ. είχε το θλιβερό προνόμια να παρακολουθήσει από κοντά όσα διαδραματίστηκαν στο Χέιζελ, μια εμπειρία που τον έχει σημαδέψει και δεν πρόκειται να ξεχάσει ποτέ...

Πώς βρεθήκατε σε έναν τελικό Κυπέλλου Πρωταθλητριών μεταξύ Γιουβέντους και Λίβερπουλ; Εκείνη την εποχή ήταν οι κορυφαίες ομάδες στην Ευρώπη και επρόκειτο για το σπουδαιότερο αθλητικό γεγονός της χρονιάς...

Ο κουνιάδος μου είχε επαγγελματική συνεργασία εκείνα τα χρόνια με Ιταλούς. Ζούσαν στο Μπάρι αλλά ήταν ένθερμοι υποστηρικτές της Γιουβέντους. Είχαν εξασφαλίσει εισιτήρια για τον τελικό και του πρότειναν να πάρει μαζί δυο-τρεις φίλους από την Ελλάδα. Ετσι, όλοι μαζί μια παρέα έξι ατόμων, τρεις Ιταλοί και τρεις Ελληνες, βρεθήκαμε στο Χέιζελ.

Είχατε πρότερη εμπειρία από γήπεδα;

Ναι, από τα νεανικά μου χρόνια μέχρι και το 2000 περίπου, κάθε Κυριακή πήγαινα γήπεδο. Ποδόσφαιρο, μπάσκετ, παντού…

Πώς ήταν η ατμόσφαιρα πριν από το παιχνίδι; Υπήρχαν εντάσεις ή αντιπαλότητα στο κέντρο των Βρυξελλών, έξω από το γήπεδο ή εσωτερικά στις εξέδρες;

Τίποτα δεν προδίκαζε αυτό που ακολούθησε. Υπήρχε ηρεμία τόσο στην πόλη όσο και στο γήπεδο. Κάποιες μικροεντάσεις υπήρχαν σε ορισμένα σημεία της πόλης, κυρίως λόγω ορισμένων ακροτήτων από την πλευρά των Αγγλων, αλλά δεν ήταν τίποτα το σοβαρό. Πράγματα που συνήθως συμβαίνουν εξαιτίας και της μεγάλης κατανάλωσης αλκοόλ. Οταν φτάσαμε στο γήπεδο μάς περιέγραψαν κάποια επεισόδια στο μετρό, τα οποία όμως δεν είδαμε εμείς.

Οταν μπήκατε στο γήπεδο τι κατάσταση επικρατούσε; Υπήρχε ένταση;

Οχι, το αντίθετο. Φτάσαμε στο γήπεδο περίπου δυόμισι ώρες πριν από τη σέντρα και η ατμόσφαιρα ήταν εορταστική. Φωνές, συνθήματα, τραγούδια, σημαίες. Ωραία ατμόσφαιρα.

Σε ποιο σημείο της εξέδρας βρισκόσασταν εσείς και η παρέα σας;

Τα εισιτήριά μας ήταν διακεκριμένα, δηλαδή στους επισήμους. Ημασταν στην κεντρική κερκίδα. Ό,τι έγινε, έγινε στη δεξιά εξέδρα όπως βλέπαμε εμείς το γήπεδο. Στην εξέδρα που βρισκόταν δίπλα στο πέταλο των οπαδών της Λίβερπουλ. Εκεί, στη συντριπτική πλειοψηφία βρίσκονταν Ιταλοί, όχι όμως ο βασικός πυρήνας των Γιουβεντίνων που ήταν στο απέναντι πέταλο από εκείνο της Λίβερπουλ.

Πώς άρχισε η ένταση; Τι θυμάστε;

Ολα άρχισαν όταν κάποιοι Αγγλοι χούλιγκαν, με μπουκάλια στα χέρια, κινήθηκαν εναντίον των Ιταλών. Πέρασαν το μοναδικό κιγκλίδωμα που χώριζε τις δυο εξέδρες κι επιχείρησαν να επιτεθούν στους φιλάθλους της Γιουβέντους. Δεν ήταν πολλοί. Πενήντα-εκατό; Φάνηκε να υπάρχει ένταση αλλά όχι μεγάλη. Οι Ιταλοί φοβούμενοι τους Αγγλους και για να αποφύγουν την επίθεση, οπισθοχώρησαν με αποτέλεσμα να βρεθεί αρκετός κόσμος κολλημένος στον τοίχο. Από την αυξανόμενη πίεση πολλοί υπέστησαν ασφυξία, ενώ το τοίχωμα υποχώρησε και τότε άρχισε η τραγωδία. Ανθρωποι άρχισαν να πεθαίνουν από ασφυξία...

Από το σημείο που βρισκόσασταν μπορούσατε να αντιληφθείτε το μέγεθος της τραγωδίας;

Οχι, όλα αυτά δεν μπορούσες να τα καταλάβεις από την απόσταση που μας χώριζε. Εμείς απλώς βλέπαμε την ένταση που υπήρχε και την απόγνωση και την αγωνία στις κινήσεις των Ιταλών. Εγώ έφυγα από τη θέση μου, κινήθηκα προς εκείνη την πλευρά για να δω ακριβώς τι είχε συμβεί και άρχισα να ρωτάω τους αστυνομικούς. Στην αρχή μου έλεγαν πέντε νεκροί. Δέκα νεκροί. Δεκαπέντε νεκροί. Θυμάμαι πως φτάσαμε τους 29. Ηταν κάτι τρομακτικό. Κάπου εκεί άρχισε η διαδικασία από τα σωστικά συνεργεία και απομακρύνθηκα...

Τι ατμόσφαιρα επικρατούσε στο γήπεδο εκείνες τις στιγμές;

Στην αρχή, για όσους δεν βρίσκονταν σε εκείνη την πλευρά της εξέδρας, δεν είχε γίνει κάτι αντιληπτό. Οι περισσότεροι νόμιζαν ότι υπήρχε απλά μια μικροένταση. Ηταν σαν να μην είχε γίνει κάτι σοβαρό.

Πότε έγινε αντιληπτό ότι η κατάσταση ήταν πολύ πιο σοβαρή;

Οταν ο κόσμος άρχισε να στοιβάζεται στο πίσω μέρος της εξέδρας κι όταν άρχισε πια να μπαίνει η αστυνομία στο γήπεδο με άλογα και λυκόσκυλα κι όταν άρχισαν να καταφθάνουν τα ασθενοφόρα και οι τραυματιοφορείς. Τα φορεία περνούσαν το ένα μετά το άλλο μέσα από το γήπεδο, κι έβλεπες την αγωνία και την απόγνωση στα πρόσωπα και στις κινήσεις των ανθρώπων. Αμέτρητοι άνθρωποι έφυγαν με φορείο. Τότε κατάλαβαν όλοι πως κάτι πολύ τραγικό είχε συμβεί.

Την ίδια ώρα, στις υπόλοιπες εξέδρες του γηπέδου πώς ήταν η ατμόσφαιρα;

Εκεί που ήμασταν εμείς δεν συνέβη το παραμικρό. Συνυπήρχαν Αγγλοι και Ιταλοί δίχως το παραμικρό πρόβλημα. Από ένα σημείο και μετά, υπήρχε ανησυχία και φόβος. Το ποδόσφαιρο είχε πάψει πια να έχει σημασία. Δεν ήταν λίγοι εκείνοι που προέτρεπαν τον κόσμο για να φύγει από το γήπεδο. Κάποιοι το έκαναν. Και στη δική μας παρέα, οι Ιταλοί, μας έλεγαν να φύγουμε. Υπήρχε φόβος. Τελικά μείναμε…

Υπήρχαν επίσημες ανακοινώσεις από τα μεγάφωνα; Ή έστω κάποια ενημέρωση;

Δεν το θυμάμαι. Ισως επειδή δεν γνώριζα τη γλώσσα να έγινε κάτι τέτοιο και να μην το αντιλήφθηκα. Πάντως έβλεπα ότι και οι γύρω μου δεν είχαν αντιληφθεί τι ακριβώς είχε συμβεί και ρωτούσαν για να μάθουν. Αλλωστε και οι ομάδες δεν είχαν βγει για την προθέρμανση, ενώ είχε περάσει και η προγραμματισμένη ώρα για τη σέντρα.

Πότε υπήρξε ξεκάθαρο τι ακριβώς είχε συμβεί;

Περίπου μιάμιση ώρα, ίσως και περισσότερο, μετά τα όσα διαδραματίστηκαν, οι αρχηγοί των δύο ομάδων, ο Σιρέα και ο Νιλ, μίλησαν στο μικρόφωνο, ζήτησαν ηρεμία από τον κόσμο και ενημέρωσαν πως το παιχνίδι θα αρχίσει κανονικά. Κάποιοι πανηγύρισαν και χειροκρότησαν, όπως και όταν μπήκαν οι ομάδες στο γήπεδο. Δεν είχε γίνει ακόμη αντιληπτό το μέγεθος της τραγωδίας σε αρκετό κόσμο.

Εσείς πώς νιώσατε;

Ηταν κάτι το συγκλονιστικό. Ηταν μια τραγωδία. Ηταν μια κόλαση. Το ποδόσφαιρο πια δεν είχε καμία σημασία. Είναι κάτι που σε σημαδεύει για πάντα...

Κι όμως ο αγώνας άρχισε...

Αρχισε αλλά μάλλον άρχισε μόνο και μόνο για να γίνει το παιχνίδι. Το ματς έμοιαζε με φιλικό. Μια τυπική διαδικασία. Δεν υπήρχε πάθος και ένταση. Ισως πήραν την απόφαση να το αρχίσουν για να μην εκτραχυνθεί η κατάσταση. Φοβήθηκαν το χειρότερα...

Από την πλευρά των Ιταλών υπήρχε οργή; Υπήρχε τάση για αντεκδίκηση;

Ναι, γιατί ιδίως οι Ιταλοί έβλεπαν μπροστά τους ότι υπήρχαν νεκροί συμπατριώτες τους. Προτού αρχίσει το παιχνίδι μπήκαν ορισμένοι Ιταλοί στο γήπεδο με καδρόνια στα χέρια. Δεν υπήρχαν κιγκλιδώματα, είχαν όλα καταστραφεί, και προσπάθησαν να επιτεθούν στους Αγγλους. Τότε όμως η βελγική αστυνομία, που στο ξεκίνημα ήταν απούσα, αντέδρασε. Υπήρξαν κάποιες συμπλοκές αλλά δεν επεκτάθηκαν λόγω της αστυνομικής επέμβασης.

Εκτιμάτε ότι θα μπορούσε να έχει αποτραπεί αυτή η τραγωδία;

Αναμφίβολα. Η μεγαλύτερη ευθύνη ανήκει στην αστυνομία. Ηταν απροετοίμαστη για κάτι τέτοιο. Δεν έδειξε να έχει τον παραμικρό σχεδιασμό. Δεν υπήρχε καν αστυνομική δύναμη στις εξέδρες εκεί που χωρίζονταν οι οπαδοί. Επίσης, την ώρα που έκαναν την επίθεσή τους οι Αγγλοι, οι Βέλγοι αστυνομικοί απλώς παρακολουθούσαν. Εκ των υστέρων, εμφανίστηκαν έφιπποι αστυνομικοί και αστυνομικοί με σκυλιά. Αλλά το κακό είχε γίνει κι ήταν πολύ αργά πια.

Το Χέιζελ σε τι κατάσταση ήταν; Πολλοί μιλούν για παλιό γήπεδο...

Πάρα πολύ κακό γήπεδο και παλιό. Αναχρονιστικό. Φανταστείτε πως εμείς για να φτάσουμε στην εξέδρα των επισήμων χρειάστηκε να περάσουμε κάτι συρματοπλέγματα. Κι οι έλεγχοι ήταν υποτυπώδεις. Μόνο τα εισιτήρια έλεγχαν. Και στις εξέδρες, που ήταν φτιαγμένες από κάτι πλάκες, ήταν φυτεμένο χορτάρι. Καλά καλά δεν μπορούσες να πατήσεις σταθερά στο έδαφος. Δεν ήταν γήπεδο για να γίνει τελικός. Και σε καμία περίπτωση δεν υπήρχε σχέδιο για το κακό σενάριο. Απαντες πιάστηκαν στον ύπνο.

Από τον αγώνα τι θυμάστε;

Λίγα πράγματα. Το παιχνίδι ήταν κακό, δίχως πάθος και πολλή διάθεση για ποδόσφαιρο. Θυμάμαι το πέναλτι που δόθηκε στη Γιουβέντους, το οποίο ήταν ανύπαρκτο αλλά μάλλον δόθηκε για να δοθεί. Ακόμη και οι παίκτες της Λίβερπουλ ελάχιστα διαμαρτυρήθηκαν. Θυμάμαι πάντως και τους πανηγυρισμούς του Πλατινί όταν ευστόχησε στο πέναλτι. Ηταν κάτι που ξένισε…

Μετά το παιχνίδι υπήρξε ένταση;

Ναι, υπήρξαν εντάσεις. Υπήρχε μια τάση ρεβανσισμού από τους Ιταλούς. Είχαν χάσει τόσους ανθρώπους. Θυμάμαι πως όταν βγαίναμε από το γήπεδο, μπουκάλια περνούσαν ξυστά από το μέρος μας. Τα πετούσαν ο ένας στον άλλον. Αλλά φύγαμε γρήγορα...

Από τις Βρυξέλλες αναχωρήσατε το ίδιο βράδυ;

Ναι, το ίδιο βράδυ. Υπήρχε παντού αστυνομία μέχρι το αεροδρόμιο. Εβλεπες αναστάτωση. Φύγαμε από τις Βρυξέλλες μετά τα μεσάνυχτα και πετάξαμε με το πρώτο αεροπλάνο για το Τορίνο. Ημασταν το πρώτο αεροπλάνο που έφτασε στην Ιταλία από το Βέλγιο και όταν προσγειωθήκαμε, μας περίμεναν δεκάδες δημοσιογράφοι. Οι περισσότεροι από τους επιβάτες άλλωστε ήταν άνθρωποι που βρίσκονταν στο Χέιζελ. Εν συνεχεία, από το Τορίνο, πετάξαμε για Ρώμη και από εκεί με νέο αεροπλάνο για το Μπάρι, απ’ όπου πήραμε το πλοίο για να επιστρέψουμε στην Πάτρα.

Η οικογένειά σας αγωνιούσε δεδομένου πως γνώριζε ότι ήσασταν στο Χέιζελ. Αλλωστε ο τελικός μεταδιδόταν ζωντανά από την ΕΡΤ και τα τραγικά νέα είχαν ήδη μεταδοθεί στην Ελλάδα. Πώς επικοινωνήσατε με τους δικούς σας;

Πράγματι υπήρχε αγωνία για αρκετές ώρες. Τότε, βλέπετε, η επικοινωνία ήταν και πιο δύσκολη χωρίς κινητά τηλέφωνα. Από την ελληνική τηλεόραση έλεγαν ότι δεν υπήρχαν Ελληνες στο γήπεδο αλλά εμείς ήμασταν εκεί. Τους πήρα τηλέφωνο τα ξημερώματα της Πέμπτης, όταν πια βρισκόμασταν στο αεροδρόμιο του Τορίνο. Θυμάμαι στους τηλεφωνικούς θαλάμους είχαν σχηματιστεί ατελείωτες ουρές. Ολοι ήθελαν να πάρουν τους δικούς τους ανθρώπους για να τους πουν ότι ήταν καλά.

Στην Ιταλία τι κλίμα βρήκατε επιστρέφοντας;

Ολόκληρη η Ιταλία ήταν βυθισμένη στο πένθος. Και στο Βορρά και στο Νότο. Παντού. Ηταν μια εθνική τραγωδία.

Μετανιώσατε που βρεθήκατε σε εκείνο τον αγώνα;

Οχι, δεν το μετάνιωσα ποτέ. Ηταν όμως μια τραυματική εμπειρία. Δεν είναι μια ευχάριστη ανάμνηση. Πήγαμε για μια γιορτή του ποδοσφαίρου και βιώσαμε μια πραγματική τραγωδία. Ωστόσο παραμένει μια εμπειρία ζωής. Είναι από εκείνες τις στιγμές που μένουν για πάντα χαραγμένες μέσα σου...

Δείτε video από την τραγωδία του Χέιζελ (προσοχή σκληρές εικόνες)