Ολυμπιακοί Αγώνες 2021 - Τόκιο: Το διπλό στοίχημα πίσω από το αθλητικό ιδεώδες

Το εναρκτήριο σφύριγμα των Ολυμπιακών Αγώνων τελικά δόθηκε. Η διεξαγωγή του σημαντικότερου αθλητικού γεγονότος, πήρε παράταση έναν χρόνο, εξαιτίας του κορονοϊού, αποτέλεσε δεκάδες φορές αντικείμενο αντιπαράθεσης μέσα στους δώδεκα αυτούς μήνες, προβλημάτισε επιστήμονες, αθλητικούς παράγοντες, πολιτικούς, έφτασε στο σημείο να κινδυνεύει με ακύρωση ακόμα και τρεις ημέρες πριν την επίσημη τελετή έναρξης, όμως είναι πραγματικότητα. Την Παρασκευή 23 Ιουλίου η φλόγα άναψε και μαζί με τα πρόσωπα των περήφανων αθλητών φώτισε και τα άδεια στάδια, την ανησυχία και όλες τις αβεβαιότητες που συνοδεύουν αυτή την διοργάνωση που έμελλε να γράψει ιστορία πριν καν ολοκληρωθεί. 

Οι Ολυμπιακοί Αγώνες του Τόκιο βέβαια κουβαλούν μαζί τους μια απροσδιόριστη ατυχία, στην οποία συχνά αναφέρονται – μεταξύ αστείου και σοβαρού- ακόμα και οι ίδιοι οι Ιάπωνες. Ατυχία γιατί δεν είναι η πρώτη φορά που η ματαίωση του κορυφαίου γεγονότος λαμβάνει χώρα. Είχαν ακυρωθεί το 1940, λόγω της έκρηξης του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, δεν διεξήχθησαν ούτε το 2020 και ως εκ τούτου οι ντόπιοι έχουν να θυμούνται μόνο την διοργάνωση του 1964.

Στο Ρίο ντε Τζανέιρο το 2016 η στιλπνότητα των Ολυμπιακών Αγώνων αναμετρήθηκε με την σκληρή φτώχεια της Βραζιλίας και τα εκατομμύρια των κατοίκων στις παραγκουπόλεις. Το 2008 στο Πεκίνο η διοργάνωση επισκιάστηκε από τις παραβιάσεις των ανθρώπινων δικαιωμάτων, ενώ ακόμα πιο μακριά, στους Αγώνες που διεξήχθησαν στο Λος Άντζελες το 1984 η βασική ανησυχία ήταν οι αθλητές να καταφέρουν να αγωνιστούν ανεπηρέαστοι από το νέφος. Η διαφορά όλων των παραπάνω διοργανώσεων με αυτή του 2021 όμως έγκειται ακριβώς στο ότι εξαιτίας της πανδημίας, τα ενδεχόμενα λάθη της Ιαπωνίας θα μπορούσαν να μετατρέψουν ολόκληρο τον κόσμο σε θύμα των Ολυμπιακών Αγώνων.

Οικονομικές δεσμεύσεις που κοστίζουν

Όλα αυτά όμως αποτελούν παρελθόν. Αυτή την ώρα οι διοργανωτές των Ολυμπιακών Αγώνων πρέπει να κερδίσουν ένα μεγάλο στοίχημα, το οποίο αναμφισβήτητα θα έχει επιπτώσεις στη δημόσια υγεία αλλά και την οικονομία. Σε ό,τι αφορά δε το δεύτερο σκέλος, δεν είναι λίγοι οι οικονομολόγοι που επισημαίνουν πως οι Ολυμπιακοί Αγώνες, τα τελευταία χρόνια, έχουν καταστεί σε ένα οικονομικό προϊόν που ευνοεί πολιτικές και οικονομικές ελίτ και γύρω από το οποίο διακυβεύονται τεράστια χρηματικά ποσά, θέτοντας παράλληλα σε κίνδυνο την οικονομία της κάθε διοργανώτριας χώρας.

Δημοσιεύματα στον διεθνή Τύπο επιβεβαιώνουν το εν λόγω ρίσκο. Με τη φράση «πόσο διατεθειμένοι είναι οι Ιάπωνες να πληρώσουν το υψηλό κόστος των Ολυμπιακών Αγώνων», ξεκινούσε την εισαγωγή του άρθρο που δημοσιεύτηκε στο οικονομικό Bloomberg στα τέλη της προηγούμενης χρονιάς. Σύμφωνα με τον αρθρογράφο, με την διοργάνωση των Αγώνων, οι Ιάπωνες ήλπιζαν πως θα ανακτήσουν τη δύναμη και τον ηγετικό τους ρόλο στην Ασία, περνώντας δύο δεκαετίες στη σκιά της Κίνας. Ωστόσο, όπως αποδεικνύουν τα στοιχεία, η οικονομία της χώρας έχει περισσότερες πιθανότητες να συρρικνωθεί περαιτέρω, παρά να γνωρίσει άνθιση, δεδομένης και της απουσίας των θεατών από τα στάδια. Η ανυπαρξία αυτή του κοινού από το εξωτερικό, σαφώς, δεν αποδυναμώνει μόνο την εικόνα των Αγώνων αλλά την ίδια ώρα προκαλεί αρνητικές επιπτώσεις και εκτός γηπέδων, δεδομένου ότι θα υποστούν πλήγμα ξενοδοχεία, εστιατόρια και ο τομέας των μεταφορών, ενδεχομένως οδηγώντας σε οικονομικές απώλειες 151 δισεκατομμυρίων γιεν (περίπου 1,2 δισεκατομμύρια ευρώ), όπως εκτιμά το Ινστιτούτο Έρευνας Nomura. Ο προϋπολογισμός των Αγώνων, συν τοις άλλοις, έχει αυξηθεί πέντε ολόκληρες φορές από το 2013. 

Η απόφαση για απαγόρευση της παρουσίας των θεατών στους περισσότερους χώρους μπορεί να δημιουργεί μια αίσθηση ασφάλειας για τη δημόσια υγεία, παρόλα αυτά οι περισσότεροι ειδικοί τονίζουν πως θα έχει τα αντίστροφα αποτελέσματα για την οικονομία. Σύμφωνα με το Politico, μόνο οι τρεις κηρύξεις έκτακτης ανάγκης έχουν κοστίσει μέχρι στιγμής στο κράτος 58,1, 57,2 και 29 δισ. δολάρια κι εάν με τους Αγώνες η κατάσταση των κρουσμάτων και της πανδημίας επιδεινωθεί, η ιαπωνική οικονομία θα δεχτεί κι άλλο πλήγμα. 

Με δεδομένα όλα αυτά, είναι απόλυτα λογικό να περνά από το μυαλό των περισσότερων πως ίσως τελικά οι Ολυμπιακοί Αγώνες είναι μεταξύ άλλων ένα προϊόν, με τόσο ισχυρές οικονομικές δεσμεύσεις, που είναι αδύνατο να μην καταναλωθεί, όποιες κι αν είναι οι συνθήκες που το απαιτούν. Όχι μόνο για τα ολυμπιακά ιδεώδη και τα ιδανικά αλλά κυρίως γιατί ενίοτε οι απώλειες και τα κέρδη καθορίζουν τα πάντα στον σύγχρονο αθλητισμό. 

Στη σκιά των κρουσμάτων και των μη εμβολιασμένων

Στους Ολυμπιακούς Αγώνες όμως του Τόκιο, που άρχισαν την Παρασκευή, η αγωνία θα είναι έντονη και για την πανδημία, ίσως και εντονότερη από εκείνη για τα μετάλλια. Η Ιαπωνία, σε σύγκριση με άλλες χώρες, έχει καταγράψει σχετικά χαμηλότερο αριθμό κρουσμάτων κορονοϊού, αλλά ένα νέο κύμα λοιμώξεων που προκλήθηκε τον Απρίλιο ενέτεινε τις ανησυχίες. Μέχρι τις 23 Iουλίου, η χώρα κατέγραφε επίσημα 857.799 επιβεβαιωμένα κρούσματα και 15.106 θανάτους. Οι εμβολιασμοί στη χώρα ξεκίνησαν τον Φεβρουάριο και δυστυχώς μόνο το 22% του πληθυσμού της είναι πλήρως εμβολιασμένο, ποσοστό που αντιστοιχεί σε 126 εκατομμύρια πολίτες. 

Το Τόκιο και η Οζάκα συγκαταλέγονται ανάμεσα στις πόλεις που επλήγησαν περισσότερο από την πρόσφατη αύξηση, ενώ οι Αρχές ελπίζουν πως μέχρι τα τέλη Ιουλίου όλοι οι πολίτες άνω των 65 ετών θα έχουν πλήρως εμβολιαστεί. Ο αριθμός των καθημερινών νέων κρουσμάτων μειώθηκε απότομα από τις 7.000 περίπου λοιμώξεις στις 12 Μαΐου σε μόλις 2.000 στις 16 Ιουνίου. Τον επόμενο μήνα καταγράφηκε αύξηση. Την ίδια ώρα και ενώ οι Αγώνες είναι σε εξέλιξη, η Ιαπωνία έχει επιβάλει ταξιδιωτικούς προορισμούς σε 159 χώρες, ανάμεσα στις οποίες είναι και το Ηνωμένο Βασίλειο. 

Επιφυλακτικοί οι Ιάπωνες για τους Ολυμπιακούς Αγώνες

Οι πολίτες της χώρας, από την πλευρά τους, εδώ και καιρό εκφράζουν τις επιφυλάξεις τους για την κορυφαία αθλητική διοργάνωση, ενώ χαρακτηρίζουν αρνητικά τη διαχείριση της πανδημίας από την κυβέρνηση. Ενδεικτικό είναι πως σύμφωνα με την έρευνα του Ινστιτούτου Pew Research, o συγκεκριμένος λαός έχει την χειρότερη άποψη για τον τρόπο αντιμετώπισης της κρίσης, σε σύγκριση με τα 17 άλλα κράτη που αποτέλεσαν αντικείμενο μελέτης. 

Για την ακρίβεια, περισσότεροι από τους 6 στους 10 Ιάπωνες (ποσοστό 64%) δηλώνουν ότι οι ηγέτες της χώρας δεν έχουν κάνει καλά τη δουλειά τους όσον αφορά το θέμα αυτό. Η Ιαπωνία παρουσιάζει μια διαφοροποίηση αν συγκριθεί με τις άλλες περιοχές και σε ό,τι αφορά την αξιολόγηση των πολιτών προς τους ηγέτες σε συνάρτηση με τα ποσοστά των θανάτων από κορονοϊό. Πιο συγκεκριμένα, οι Ιάπωνες γενικά έδωσαν λιγότερες θετικές απαντήσεις για την αντιμετώπιση του θέματος από την πολιτεία, παρόλο που εκεί καταγράφηκαν πολύ λιγότεροι θάνατοι. 

Οι ενήλικες Ιάπωνες τέλος, επικρίνουν περισσότερο από άλλους την προσέγγιση που έχει υιοθετήσει το κράτος σχετικά με τους περιορισμούς στις κοινωνικές δραστηριότητες κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Περίπου 6 στους 10 (ποσοστό 62%) εκφράζουν την άποψη πως θα έπρεπε να εφαρμοστούν πιο πολλές απαγορεύσεις και πρόκειται για το μεγαλύτερο ποσοστό που υποστηρίζει κάτι τέτοιο ανάμεσα στις 17 προηγμένες οικονομίες που πρωταγωνιστούν στην έρευνα. Το ¼ των πολιτών πιστεύει πως το επίπεδο των περιορισμών ήταν το σωστό, ενώ ένα 8% θα επιθυμούσε λιγότερες απαγορεύσεις.