«Είναι άνθρωποι, όχι ρομπότ»: Γιατί ολοένα και περισσότεροι αθλητές υποφέρουν από κατάθλιψη; Τι εξηγεί αθλητικός ψυχολόγος στο ethnos.gr

Ο 10χρονος ποδοσφαιριστής Τζον από την Μεγάλη Βρετανία κάθε Τετάρτη απόγευμα βάζει στην άκρη τα ποδοσφαιρικά του παπούτσια, αφήνει για λίγο τα μαθήματα του σχολείου και κάνει διαδικτυακές συνεδρίες εμψύχωσης με τον αθλητικό ψυχολόγο Βασίλη Βερτουδάκη από τη Θεσσαλονίκη. Στόχος του να καταφέρει να σταθεροποιήσει την απόδοσή του τόσο μέσα στο γήπεδο όσο στη σχολική αίθουσα.

Άλλη εικόνα παρουσιάζει στις προπονήσεις και άλλη στα επίσημα παιχνίδια εξαιτίας της υπερβολικής, κυρίως, πίεσης των γονιών του να πετύχει. Κάθε φορά που κάνει λάθος κλαίει, πέφτει ψυχολογικά, απομονώνεται κοινωνικά θέλει να τα παρατήσει, ενώ επηρεάζεται αρνητικά και η απόδοσή του στο σχολείο. «Καταξιωμένοι αθλητές όπως ο Μπακασέτας που μίλησε ανοιχτά για το ζήτημα κατάθλιψης που αντιμετώπισε είναι η κορυφή του παγόβουνου. Το πρόβλημα ξεκινάει από την παιδική ηλικία των αθλητών» παραδέχεται ο Βασίλης Βερτουδάκης.

Όπως εξηγεί στο ethnos.gr ο αθλητικός ψυχολόγος πολλών Ακαδημιών- μεταξύ των οποίων και της ΑΕΚ- «τα τελευταία 10-15 χρόνια τα αιτήματα που έχουμε για βοήθεια αφορούν κυρίως νεαρούς αθλητές οι οποίοι έρχονται με τους γονείς τους. Και οι προβλέψεις είναι δυσοίωνες. Τα επόμενα δέκα χρόνια θα είναι ακόμη χειρότερα τα πράγματα. Θα δούμε ακόμη μεγαλύτερη αύξηση των περιστατικών και των ανθρώπων που χτυπούν την πόρτα της ψυχικής υγείας αν δεν γίνει κάτι ριζικό. Αν δεν αλλάξει κάτι από τα θεμέλια, θα βλέπουμε όλο και περισσότερους παίκτες να κάνουν δηλώσεις σαν του Μπακασέτα και να αναφέρουν ανοιχτά ότι δεν είναι ταμπού, ούτε στίγμα να πουν ότι πάλεψαν με την κατάθλιψη. Μην ξεχνάτε ότι παγκοσμίως πάσχουν από κατάθλιψη 80 εκατ. παγκοσμίως».

Πίεση από τους γονείς για να κάνουν τα παιδιά τους Ρονάλτο και Μαραντόνα

Το πρόβλημα στα μικρά παιδιά κατά πολύ μεγάλο ποσοστό ξεκινάει από τους γονείς οι οποίοι λειτουργούν συχνά σαν δεύτεροι προπονητές στο σπίτι ή κρίνουν αυστηρά τους νεαρούς αθλητές.  «Πολλές φορές μπορεί να μην τους λένε, ευθέως, να γίνουν Ρονάλντο,  Μαραντόνα ή Πελέ, αλλά τους το περνούν υποσυνείδητα. Έχω αθλητές που είναι οι ίδιοι οι γονείς τους προπονητές και φανταστείτε πόσο ψυχοφθόρο μπορεί να είναι αυτό για ένα παιδί που έχει τον ίδιο άνθρωπο και γονέα και προπονητή».

Ψηφιακή πραγματικότητα

Πέρα από την πίεση των γονέων, ένας άλλος παράγοντας που επηρεάζει τους νεαρούς αθλητές, προκαλώντας τους προβλήματα κατάθλιψης είναι η ψηφιακή πραγματικότητα.  Όπως εξηγεί ο κ. Βερτουδάκης, η ψηφιακή πραγματικότητα  γύρω μας έχει δημιουργήσει κάτι ψεύτικο. «Δεν είναι ο κόσμος στην καθημερινότητα, αυτός που βλέπουμε στην οθόνη μας. Και αυτή τη διαφορά του πραγματικού από τον ψηφιακό κόσμο τα μικρά παιδιά δεν μπορούν να τη συνειδητοποιήσουν. Χάνουν την ισορροπία που είναι κλειδί για την ψυχική υγεία».

Για παράδειγμα, όπως λέει ο κ. Βερτουδάκης, όταν οι ομάδες κάνουν συμβόλαια με υπέρογκα ποσά σε ανήλικους αθλητές 13, 14. 15. 16 ετών, ύψους  100,  200, 300 χιλιάδων ευρώ πως αυτά τα παιδιά θα μπορέσουν να διαχειριστούν αυτό που τους συμβαίνει και να το βλέπουν ως φυσιολογικό. Ο μέσος όρος στην πραγματικότητα δεν είναι τα συγκεκριμένα παιδιά γύρω μας. Αν το παιδί ξεφύγει από την ισορροπία, αργότερα δεν έχει ισορροπία ούτε με τον εαυτό του, ούτε με τις κοινωνικές του σχέσεις, ούτε καν με το άθλημα με το οποίο ασχολείται. Δίνει βάρος πόσα χρήματα παίρνει ο ένας και ο άλλος αθλητής. Και όλο αυτό δεν είναι φυσιολογικό».

Η διαχείριση του «άγχους απόδοσης» το πρώτο αίτημα στους αθλητικούς ψυχιάτρους

Σε κάθε περίπτωση το άγχος απόδοσης και η διαχείρισή του είναι το πρώτο αίτημα τόσο από νεαρούς αθλητές όσο και από επαγγελματίες που ακούει σήμερα ένας αθλητικός ψυχολόγος. Πολλές φορές το άγχος απόδοσης κρύβεται πίσω και από άλλα πράγματα όπως την κατάθλιψη που ανέφερε ο Μπακασέτας. «Να μην μπορώ να ευχαριστιέμαι την καθημερινότητά μου».

Τι άλλαξε όμως στον πρωταθλητισμό σήμερα;

Σύμφωνα με τον Βασίλη Βερτουδάκη το πρόβλημα ξεκινάει από το γεγονός ότι δεν αποδεχόμαστε ότι στον πρωταθλητισμό υπάρχουν άνθρωποι. «Πρέπει πρώτα να τους βλέπουμε ως ανθρώπους και μετά ως αθλητές. Αντίθετα, οι περισσότεροι παράγοντες τους αντιμετωπίζουν ως ρομπότ, ως μηχανές, απαιτώντας να παραμένουν πάντα σε ένα πολύ υψηλό επίπεδο. Και αυτό είναι κάτι που κουράζει». Και προσθέτει: «Σε έναν αθλητή αυτό που τον νοιάζει είναι τι θα γίνει μέσα στον αγωνιστικό χώρο. Μπορεί, όμως, και έξω από τις τέσσερεις γραμμές του γηπέδου να υπάρχει κάτι που τον επηρεάζει και είναι πάρα πολύ λογικό γιατί δεν είναι ρομπότ. Είναι άνθρωπος. Ο προπονητής και οι άνθρωποι που βρίσκονται στα αθλητικά σωματεία νοιάζονται για το τι γίνεται στις τέσσερις γραμμές. Στις 4 γραμμές, όμως, ο αθλητής βρίσκεται για 3 ώρες. Τις υπόλοιπες 20 είναι εκτός γραμμών και μπορεί να υπάρχουν πράγματα που τον επηρεάζουν. Είναι πολύ σημαντικό να δούμε τι γίνεται και εκτός των τεσσάρων γραμμών».

Άλλαξαν οι απαιτήσεις στον πρωταθλητισμό

Από την άλλη, όπως λέει, οι απαιτήσεις πλέον στον πρωταθλητισμό είναι πολύ περισσότερες από ότι ήταν στο παρελθόν. Δηλαδή, ο πρωταθλητής του 2022 είναι πολύ διαφορετικός από τον πρωταθλητή του 2000, του 1990 και του 80.  Βλέπουμε ότι επειδή ένας αθλητής πρέπει να ανταπεξέρχεται πολύ περισσότερο σωματικά και με δεδομένο ότι έχει ταβάνι αυτό πολλές φορές τον πιέζει, τον ζορίζει. «Βλέπουμε αυτή την υπερβολή. Δηλαδή δεν μπορούν να σκεφτούν με διαφορετικό τρόπο από το να φτάσουν στο τέλειο. Και αυτή η προσδοκία το να φτάσουν στο τέλειο που κανένας άνθρωπος, αθλητής  δεν είναι τέλειος, τους δυσκολεύει στο να το αποδεχτούν. Δυσκολεύονται να αποδεχτούν τα αδύνατά τους σημεία, δυσκολεύονται να αποδεχτούν ότι πολλές φορές  θα βγουν και δεύτεροι και τρίτοι και ότι αυτό είναι οκ».

Ξεσπούν στον τζόγο, το αλκοόλ, παίρνουν παραπανίσια κιλά

Αρκετοί αθλητές που χάνουν ισορροπία ξεσπούν στον τζόγο, το αλκοόλ, το φαγητό γιατί ψάχνουν μια διέξοδο. Χαρακτηριστική περίπτωση είναι η  περίπτωση του Μαρσέλο του Ολυμπιακού. «Δεν είναι τυχαίο το ότι ένας επαγγελματίας αθλητής σε αυτό το επίπεδο ήρθε στην Ελλάδα. και μέσα σε λίγο καιρό πήρε τόσα παραπανίσια κιλά. Πόσοι αθλητές παίρνουν παραπανίσια κιλά και βλέπουμε ότι είναι θέμα προς συζήτηση στις ομάδες τους. Απλά δεν βγαίνει  παραέξω».

Δεν λείπουν  και οι περιπτώσεις αθλητών που κάνουν και δεύτερη δουλειά για να επιβιώσουν.  Όπως λέει ο κ. Βερτουδάκης σήμερα το 50-60% των επαγγελματιών κάνει δεύτερη δουλειά. «Αυτό τους επηρεάζει υπερβολικά γιατί οι απαιτήσεις είναι υπερβολικές.  Όταν μια ζωή επαγγελματία σημαίνει δεν τρώω, δεν πίνω, δεν καπνίζω, στερούμαι πράγματα και δεν αμείβομαι σωστά και για αυτό,  προφανώς και πρέπει να κάνω και κάτι άλλο για να συντηρηθώ και για να ζήσω. Αυτό σημαίνει ότι με κάποιο τρόπο θα πιεστώ». 

Σε κάθε περίπτωση όσοι αθλητές, είτε ανήλικοι, είτε ενήλικοι μπαίνουν στην διαδικασία της ψυχοθεραπείας, τουλάχιστον 8 στους 10 από αυτούς ξεπερνούν το βασικό λόγο για τον οποίο ζήτησαν βοήθεια, καταλήγει ο κ. Βερτουδάκης.

ΟΛΕΣ ΟΙ ΕΙΔΗΣΕΙΣ

• Σήμερα οι ανακοινώσεις Μητσοτάκη για το «πλέγμα» στήριξης - Τα τέσσερα κεντρικά σημεία της ομιλίας του
• Διευθυντής Διεθνούς Διαφάνειας στο OPEN: «Κουλτούρα ατιμωρησίας στις Βρυξέλλες - Θα αποκαλυφθούν και νέα ονόματα»
• Φυσικό αέριο: Εγκαινιάζεται η γερμανική... ενεργειακή ανεξαρτησία – Ο αντίκτυπος στην ΕΕ
• «Είναι άνθρωποι, όχι ρομπότ»: Γιατί όλο και περισσότεροι αθλητές υποφέρουν από κατάθλιψη; Ψυχολόγος εξηγεί στο ethnos.gr
• Η Angelina Jolie εγκαταλείπει την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες