Χοσέ Λουίς Μεντιλίμπαρ: Η τελειότητα της απλότητας

Στις 11 Φεβρουαρίου ο καταρρακωμένος και… μισοδιαλυμένος αγωνιστικά Ολυμπιακός ανακοίνωσε την πρόσληψη του Χοσέ Λουίς Μεντιλίμπαρ. Στις 9 Μαΐου οι Ερυθρόλευκοι πανηγύρισαν την πιο μεγάλη πρόκριση της ιστορίας τους στον τελικό του Europa Conference League. Ό,τι μεσολάβησε σε αυτές τις 88 ημέρες μπορεί να αποτελέσει case study…

Πώς μια ομάδα που έμοιαζε καταδικασμένη για να αποτύχει βάσει της εικόνας που παρουσίαζε μέχρι τις αρχές Φεβρουαρίου, βρέθηκε να ζει την πιο μεγάλη στιγμή της ιστορίας της τρεις μήνες αργότερα; Ίδιοι παίκτες, ίδια διοίκηση, ίδιο περιβάλλον, ίδιες συνθήκες. Τι άλλαξε; Ο προπονητής!

Η περίπτωση Μεντιλίμπαρ έρχεται για να επιβεβαιώσει εκείνους που θεωρούν ότι μια αλλαγή προπονητή μεσούσης της σεζόν, μπορεί να αλλάξει το status μιας ομάδας δραστικά και αποτελεσματικά. Το γεγονός μάλιστα ότι ο ίδιος προπονητής έκανε το ίδιο… θαύμα πριν από έναν χρόνο, φανερώνει πως κάθε άλλο παρά τυχαία είναι η αγωνιστική μεταμόρφωση του Ολυμπιακού.

Ίδιο σενάριο στη Σεβίλλη

Ας γυρίσουμε 14 μήνες πίσω… Στις 20 Μαρτίου ο Μεντιλίμπαρ ανέλαβε τη Σεβίλλη με στόχο να τη σώσει από τον υποβιβασμό (τότε βρισκόταν δύο βαθμούς πάνω από την επικίνδυνη ζώνη). Στις 31 Μαΐου, ο Βάσκος προπονητής όχι μόνο κράτησε τους Ανδαλουσιάνους στη La Liga, αλλά τους οδήγησε και στην κατάκτηση του Europa League, νικώντας τον μέχρι τότε αήττητο σε ευρωπαϊκούς τελικούς Ζοζέ Μουρίνιο (τότε προπονητή της Ρόμα).

Στη Σεβίλλη χρειάστηκε 72 μέρες για το θαύμα. Δίχως η ομάδα να είναι δικό του δημιούργημα (το αντίθετο μάλιστα καθώς την παρέλαβε μισοδιαλυμένη…), δίχως να έχει επιλέξει τους παίκτες, δίχως να έχει κάνει καλοκαιρινή προετοιμασία, δίχως να έχει οποιαδήποτε πίστωση χρόνου.

Πώς το κατάφερε; Την απάντηση έδωσε ο ίδιος ο Μεντιλίμπαρ λίγο αφότου είχε κάνει το πρώτο θαύμα του αποκλείοντας τη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ στα προημιτελικά του Europa League (με 2-2 στο Ολντ Τράφορντ και 3-0 στο Σάντσεθ Πιθχουάν) και προτού λυγίσει τη Γιουβέντους στα ημιτελικά (1-1 και 2-1) και τη Ρόμα στον τελικό στη διαδικασία των πέναλτι.

«Δεν ζητώ τίποτα περίεργο»

«Αυτό που έφερα στην ομάδα, είναι απλό. Δεν ζητώ τίποτα περίεργο. Είμαι αυτός που είμαι και δεν πρόκειται να αλλάξω. Άρχισα στο περιφερειακό επίπεδο και τώρα είμαι στα ημιτελικά του Europa League. Κατά την γνώμη μου, η απλότητα είναι ένα από τα πιο σημαντικά πράγματα στο ποδόσφαιρο. Αυτό ζητάω. Κι όμως η απλότητα δεν είναι πάντα το ζητούμενο στο ποδόσφαιρο παρά το γεγονός ότι συνεισφέρει σε μια επιτυχία. Επίσης, πάντα θα ζητάω το ίδιο πράγμα από τους παίκτες μου: πιστέψτε το, πιστέψτε το και πιστέψτε το ξανά».

Τάδε έφη ο λιτός και δωρικός Μεντιλίμπαρ, ο οποίος κατάφερε μέσα σε λίγες εβδομάδες να αλλάξει την ψυχολογία των ποδοσφαιριστών και κατόπιν να πάρει το καλύτερο από αυτούς. Κάτι που δεν είχε καταφέρει κανένας απ’ τους πιο φημισμένους προκατόχους του, τον Χόρχε Σαμπάολι και τον Ζούλιεν Λοπετέγι. Παρέλαβε μια κομματιασμένη ομάδα και τη μετέτρεψε σε μια κάτι περισσότερο από κανονική ομάδα γράφοντας χρυσή ιστορία. Δεν έκανε τίποτα τρελό, τίποτα φοβερό και τρομερό, τίποτα το παράτολμο. Έκανε τα λογικά. Εμπιστεύτηκε τους παίκτες του και τους το μετέδωσε. Ζήτησε απλά ποδοσφαιρικά πράγματα κι εκείνοι τον εμπιστεύτηκαν ακολουθώντας τον δικό του τρόπο. Κι ο τρόπος του Μεντιλίμπαρ είχε ανέκαθεν ως βασικό συστατικό την απλότητα.

Ο πολύπειρος αμυντικός της Σεβίλλης, Χεσούς Νάβας, με λίγα λόγια περιέγραψε τον τρόπο του Μεντιλίμπαρ λέγοντας χαρακτηριστικά: «Μας άλλαξε, μας μεταμόρφωσε, πήρε το καλύτερο από όλους μας ζητώντας μας να παίζουμε με απλότητα. Μας πίστεψε και τον πιστέψαμε».

Καρεμπέ: «Παραμένει ταπεινός»

Το παρελθόν του Βάσκου προπονητή μάς δίνει μια ξεκάθαρη εικόνα για όσα συμβαίνουν σήμερα στον Ολυμπιακό. Ο Μεντιλίμπαρ άλλωστε δεν άλλαξε τον τρόπο του. Τον τρόπο της απλότητας. Με τον ίδιο τρόπο που έσωσε τη χρονιά για τη Σεβίλλη, με τον ίδιο τρόπο έσωσε τη χρονιά και για τον Ολυμπιακό. Παρέλαβε μια χαοτική ομάδα δίχως αγωνιστική ταυτότητα, που άλλαξε τρεις προπονητές και χρησιμοποίησε περισσότερους από 40 παίκτες μέχρι τον Φεβρουάριο και την οδήγησε στη μεγαλύτερη στιγμή της 99χρονης ιστορίας της.

Κάνοντας τι; Επιβάλλοντας απλές ποδοσφαιρικές αρχές. Η μέθοδος της απλότητας που λέγαμε. Το είπαν εξαρχής και οι παίκτες του Ολυμπιακού πως ο Μεντιλίμπαρ τούς κέρδισε μεμιάς ζητώντας το απλό κι όχι το σύνθετο. Το αποτελεσματικό κι όχι το φλύαρο. Το λογικό κι όχι το εξεζητημένο. Κι όλα αυτά τα έκανε πρωτίστως με ταπεινότητα. Το σχολίασε και ο στρατηγικός σύμβουλος των Ερυθρόλευκων, Κριστιάν Καρεμπέ, όταν ρωτήθηκε στην Cosmote TV λίγο πριν από τη σέντρα του δεύτερου ημιτελικού με την Άστον Βίλα για το μυστικό της επιτυχίας του Μεντιλίμπαρ. «Ό,τι κάνει, το κάνει με ταπεινότητα και παραμένει ταπεινός» είπε αφοπλιστικά ο Γάλλος σταρ.

Το παιχνίδι του Ολυμπιακού επί των ημερών του Μεντιλίμπαρ έγινε ουσιώδες και αποτελεσματικό. Παίρνοντας το μέγιστο απ’ τους παίκτες του ο Βάσκος κόουτς ζητεί πίεση ψηλά στην πρώτη γραμμή δημιουργίας του αντιπάλου. Με αυτό τον τρόπο ο Ολυμπιακός κλέβει μπάλες και προσπαθεί να απειλήσει με γρήγορο και άμεσο παιχνίδι. Στηρίζεται κυρίως σε μια τριάδα μέσων που κάνουν την «βρώμικη» δουλειά αποδιοργανώνοντας το build up της αντίπαλης ομάδας. Σ’ αυτή την εξίσωση βάζει ακόμα και τους παίκτες που δεν φημίζονται για τις ανασταλτικές αρετές τους. Η συνεισφορά τού Ποντένσε και κυρίως του Φορτούνη (και) σε αυτόν τον τομέα καταδεικνύει την επίδραση που έχει ο πολύπειρος προπονητής στους ποδοσφαιριστές του.

Η στήριξη στον Ρέτσο, η εμπιστοσύνη στον Τζολάκη

Είναι επίσης φανερό πως οι πτέρυγες παίζουν καθοριστικό ρόλο στο μεσοεπιθετικό παιχνίδι του Ολυμπιακού. Ο Μεντιλίμπαρ έχει προσθέσει σ’ αυτή την εξίσωση και τους πλάγιους μπακ, οι οποίοι ανεβαίνουν συχνά δίνοντας σημαντικές βοήθειες στους εξτρέμ και συνολικά στην ομάδα. Το πρώτο γκολ εις βάρος της Άστον Βίλα στο Καραϊσκάκη προήλθε από μια τέτοια εξαιρετική συνεργασία: ο Κίνι δεν περιορίστηκε στο να δει την προσπάθεια του Ποντένσε, που είχε την μπάλα εντός περιοχής, αλλά έκανε ένα μεγάλο σπριντ πατώντας την αντίπαλη περιοχή. Ο Πορτογάλος του έστρωσε την μπάλα, εκείνος σέντραρε παράλληλα και ο «καυτός» Ελ Κααμπί άνοιξε το σκορ.

Προφανώς ο Μεντιλίμπαρ εκμεταλλεύεται στο έπακρο την αποτελεσματικότητα, την ικανότητα, ακόμα και τη ρέντα του Μαροκινού, ο οποίος έχει φτάσει τα 32 γκολ στη διάρκεια της καταπληκτικής σεζόν που πραγματοποιεί!

Εντυπωσιακή είναι η μεταμόρφωση που παρουσιάζει ο Ολυμπιακός και στην αμυντική γραμμή. Εκεί όπου ο Ολυμπιακός πονούσε περισσότερο όταν ανέλαβε ο Μεντιλίμπαρ, πλέον υπάρχει ένα συμπαγές σύνολο. Ο Κάρμο αποτελεί το σημείο αναφοράς καθώς η ποιότητά του γίνεται εύκολα διακριτή. Όμως ο Βάσκος κόουτς βρήκε λύση και σ’ αυτή την εξίσωση δείχνοντας εμπιστοσύνη στον Ρέτσο, ο οποίος ουκ ολίγες φορές αμφισβητήθηκε και βρέθηκε στο επίκεντρο της κριτικής από τους φίλους των Ερυθρόλευκων. Επί των ημερών του Μεντιλίμπαρ όμως, ο Ρέτσος θυμίζει ξανά εκείνον τον παίκτη που… ανάγκασε τη Λεβερκούζεν να δαπανήσει περί τα 22 εκατ. ευρώ για να τον αποκτήσει το καλοκαίρι του 2017.

Ενδεχομένως το μεγαλύτερο ρίσκο που πήρε ο Μεντιλίμπαρ απ’ την στιγμή που ανέλαβε τον Ολυμπιακό ήταν η απόφασή του να δώσει τα γάντια του βασικού στον Τζολάκη, ο οποίος όμως τον δικαίωσε απόλυτα και με το παραπάνω.

Μόλις πέρυσι το ευρωπαϊκό ντεμπούτο του

Το πιο παράδοξο στην πολύχρονη προπονητική καριέρα του Μεντιλίμπαρ είναι πως έκλεισε θέση στον δεύτερο σερί ευρωπαϊκό τελικό του, έχοντας συμμετάσχει μόλις σε 16 ευρωπαϊκούς αγώνες! Μόλις πέρυσι πραγματοποίησε το ντεμπούτο του στην Ευρώπη ως προπονητής της Σεβίλλης, καθώς η προηγούμενη φορά που βρέθηκε σε διεθνή διοργάνωση ήταν το Ιντερτότο του 2008-09 με την Μπιλμπάο!

Μιλάμε για έναν προπονητή, ο οποίος μέχρι να κατακτήσει το Europa League το 2023, είχε ως μοναδικούς τίτλους ένα πρωτάθλημα στα τοπικά με την άσημη Αράτια το 1996, ένα με τη Μπασκόνια το 1998 στην τρίτη κατηγορία κι ένα με τη Βαγιαδολίδ το 2007 στη δεύτερη κατηγορία. Κι όμως στην τριακονταετή καριέρα του μετράει 996 αγώνες έχοντας αναμορφώσει τη Βαγιαδολίδ και κυρίως την Έιμπαρ.
Σε ανύποπτο χρόνο είχε δηλώσει: «Δεν είμαι προπονητής της πρώτης, της δεύτερης, της τρίτης κατηγορίας. Είμαι απλά προπονητής ποδοσφαίρου». Ωστόσο, πριν από τον τελικό του Europa League με τη Σεβίλλη είχε πει σκωπτικά ερωτηθείς για την αγάπη και την αναγνώριση που βίωνε εσχάτως: «Αισθάνομαι μαλ… Τόσα χρόνια στο ποδόσφαιρο κι είναι λες και δεν με ήξερε κανείς. Νιώθω ότι τώρα με γνωρίζουν. Αυτά που έκανα στην Έιμπαρ είναι το ίδιο δύσκολα, αν όχι πιο δύσκολα, μ’ αυτά που πέτυχα στη Σεβίλλη».

Άργησε αλλά ήρθε η δικαίωση

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι πλέον τον γνωρίζουν όλοι. Έχει κατακτήσει ένα Europa League, κι ετοιμάζεται για τον δεύτερο σερί τελικό του (στο Conference League) με διαφορετική ομάδα. Επίτευγμα σπάνιο ο αν αναλογιστεί κανείς ότι κάτι ανάλογο είχαν πετύχει μόλις τέσσερις προπονητές πριν από εκείνον: ο Σβεν Γκόραν Έρικσον (Γκέτεμποργκ, Μπενφίκα), ο Έκτορ Ραούλ Κούπερ (Μαγιόρκα, Βαλένθια), ο Ράφα Μπενίτεθ (Βαλένθια, Λίβερπουλ) και ο Τόμας Τούχελ (Παρί, Τσέλσι). Αν μάλιστα σηκώσει τον τίτλο στην OPAP Arena με τον Ολυμπιακό, θα γίνει ο δεύτερος μετά τον Μπενίτεθ με δύο τίτλους σε δύο σερί ευρωπαϊκούς τελικούς με διαφορετικές ομάδες!

Εν τέλει, το ποδόσφαιρο -έστω κι αν άργησε- δικαιώνει έναν πιστό εργάτη του. Στα 63 του χρόνια ο ταπεινός Χοσέ Λουίς Μεντιλίμπαρ κερδίζει την αναγνώριση που του αξίζει…