Euro 2024: Μικρές στιγμές που μεγάλωσαν τα καλοκαίρια μας – Από την Πρωταθλήτρια της… δεκάρας στην Έκπληξη όλων των εποχών

Euro 2024: οι μικρές στιγμές που μεγάλωσαν τα καλοκαίρια μας...

Εν αρχή ην το ποδόσφαιρο και Θεός ην το ποδόσφαιρο· πάντα δι΄ αυτού εγένοντο: Μουντιάλ και Euro και τα καλοκαίρια μας ανοίγουν και γίνονται μια αγκαλιά για να χωρέσουν μικρές στιγμές που μας μεγάλωσαν... Στιγμές Euro, λοιπόν και από την Πρωταθλήτρια της…δεκάρας στην Έκπληξη όλων των εποχών, στην πρώτη και τελευταία φορά της Σοβιετικής Ένωσης, στην «καταραμένη» Αγγλία. Καλό ταξίδι να χ'ουμε...

Αρχίζει το ματς… Τι αρχίζει; Άρχισε! Euro 2024 χωρίς Ελλάδα, αλλά με όλα τα ζευγάρια μάτια των ελλήνων ποδοσφαιρόφιλων- που κουράστηκαν από ευρωεκλογές, πολιτική των φαύλων, καύσωνες και τρομολαγνεία- να στοχεύουν Γερμανία, μέσω τηλεόρασης. Κι έτσι, ως είθισται, όπως παλιά στο χαρτί, τώρα στο διαδίκτυο γυρίζουμε το μνημοσκόπιο πίσω στο χρόνο και αναθυμόμαστε στιγμές που ζήσαμε κι άλλες που δεν ζήσαμε, αλλά που όλες μας ανήκουν!

1. Το Ευρωπαϊκό Κύπελλο Εθνών (έτσι το έλεγαν τότε το Euro) του 1960 ήταν η πρώτη διοργάνωση του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος της ΟΥΕΦΑ και οι προκριματικοί αγώνες, μεταξύ 17 ομάδων, διεξήχθησαν με βαθμολογία εντός και εκτός έδρας κι έπειτα νοκ άουτ. Η Αγγλία, η Ιταλία, η Ολλανδία και η νικήτρια του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 1954, η Δυτική Γερμανία, ήταν μεταξύ εκείνων των χωρών που αρνήθηκαν να συμμετάσχουν. Η Γαλλία τότε είχε το μεγάλο αστέρι της εποχής τον μαροκινής καταγωγής επιθετικό Ζιστ Φοντέν, ο οποίος είχε πετύχει 13 γκολ δύο χρόνια νωρίτερα στο Παγκόσμιο Κύπελλο και αναδείχτηκε πρώτος σκόρερ. Ε, εκείνος ο παικταράς, ο «Ζιντάν» της 10ετίας του ΄50 έσπασε το πόδι του δύο φορές το 1960 και δεν έπαιξε ποτέ ξανά ποδόσφαιρο! Το πρώτο Κύπελλο το σήκωσε η Σοβιετική Ένωση νικώντας τη Γιουγκοσλαβία στον τελικό· ήταν η πρώτη και τελευταία φορά της. Ήταν η πρώτη και τελευταία φορά της Γιουγκοσλαβίας που έπαιξε σε τελικό! 

2. Συνέβη κι αυτό: παίχτηκε και Τελικός, που κρίθηκε σε δύο παιχνίδια για να λύσουν τις (ποδοσφαιρικές) διαφορές τους Ιταλία και Γιουγκοσλαβία, τον Ιούνιο του 1968! Ο πρώτος αγώνας είχε τελειώσει ισόπαλος 1-1· το σκορ παρέμεινε και στην παράταση και δεν υπήρχε πρόβλεψη πέναλτι. Τότε δεν επιτρεπόταν καμία αλλαγή κατά τη διάρκεια των αγώνων· η Ιταλία με έξι αλλαγές στη σύνθεσή της νίκησε το επαναληπτικό ματς, που έγινε δυο μέρες μετά το πρώτο, με 2–0.

3. Ο Καρλ Χάινς Ρουμενίγκε ήταν ο πρωταγωνιστής και η Δυτική Γερμανία κυρίαρχη στη διοργάνωση με μια, ανεπανάληπτη μέχρι σήμερα, τρίτη συνεχόμενη παρουσία στην ίδια μεγάλη διοργάνωση, το 1980. Οι Γερμανοί (που πέτυχαν το ίδιο κατόρθωμα στο Μουντιάλ: 1982, 1986 και 1990) νίκησαν το Βέλγιο με 2-1 στον Τελικό.

4. Το πρώτο από τα εννέα γκολ του Μισέλ Πλατινί στο Euro '84 το πέτυχε στον πρώτο κιόλας αγώνα , κόντρα στη Δανία, αλλά η συνέχεια ήταν απογοητευτική για τον Γάλλο, που είδε τον αρχηγό του, Μανουέλ Αμορός να αποβάλεται! Κι αν νομίζετε ότι ο Ζινεντίν Ζιντάν ήταν ο πρώτος διδάξας στις κεφαλιές (και γκολ και κατά αντιπάλων) γελιέστε! Ο Άμορος δέχτηκε ένα επικίνδυνο φάουλ από τον Γιέσπερ Όλσεν και αντέδραε υπερβολικά: προσπαθώντας να κλωτσήσει την μπάλα στο κεφάλι του Όλσεν, και αφού είδε ότι αστοχεί, όρμησε στον Δανό και τον χτύπησε με το κεφάλι ανάμεσα στα μάτια. Ο αμυντικός της Μονακό έχασε το υπόλοιπο της διοργάνωσης, αλλά πρόλαβε  τον Τελικό όπου μπήκε ως αλλαγή και πανηγύρισε τον πρώτο τίτλο της Εθνικής Γαλλίας.

5. Ο Ντίτερ Μίλερ παρακολουθούσε από τον πάγκο, περιμένοντας να του δοθεί η πρώτη ευκαιρία να αγωνιστεί με τη φανέλα της Δυτικής Γερμανίας· η ομάδα του έχανε 2-1 από τη Γιουγκοσλαβία. Ο Μίλερ ήταν το τελευταίο χαρτί για τον προπονητή, ενώ απόμεναν 10 λεπτά για το φινάλε. Ο Μίλερ μπήκε στο ματς, και μέσα σε τρία λεπτά πέτυχε την ισοφάριση και δεν σταμάτησε εκεί: σημείωσε ακόμα δύο γκολ στην παράταση και έστειλε- αυτός μόνος- τη Γερμανία στον τελικό. Ήταν το Euro του 1976 και η Δυτική Γερμανία έχασε τον τίτλο στα πέναλτι, όταν αστόχησε ο Ούλι Χένες,

Το πιο γρήγορο γκολ το δέχτηκε η Ελλάδα, αλλά...

6. Η Ελλάδα, εκτός από Μεγάλη Έκπληξη όλων των εποχών, στο Euro έχει καταγραφεί στο βιβλίο των στατιστικών και για κάτι άλλο: ο Ντμίτρι Κιριτσένκο σκόραρε στο 68ο δευτερόλεπτο για τη Ρωσία στον τελευταίο αγώνα των ομίλων εναντίον της ελληνικής ομάδας· παραμένει το πιο γρήγορο γκολ σε Euro! Μετά το 2-0 των Ρώσων, απάντησε ο Βρύζας και τα υπόλοιπα είναι γνωστά… Γκολ για στατιστικές μόνο, λοιπόν, εκείνο του Ρώσου.

7. Η Αγγλία σχεδόν πάντα παρούσα και σχεδόν πάντα κλαίουσα στα μεγάλα ποδοσφαιρικά τουρνουά· σταθερή αξία. Το 2000, η αγγλική ομάδα με λαμπερά αστέρια, όπως ο Ντέιβιντ Μπέκαμ, ο Πολ Σκόουλς, ο Άλαν Σίρερ και ο Μάικλ Όουεν και ο θρυλικός Κέβιν Κίγκαν δεν προκρίθηκε καν στους νοκ άουτ αγώνες και έμεινε πίσω από την Πορτογαλία και τη Ρουμανία. Η μόνη της παρηγοριά; Η Γερμανία είχε τερματίσει τελευταία στον όμιλο.

Η Ιστορία περίμενε πολύ...

8. Η Πορτογαλία έχει μια περήφανη ιστορία και λαμπρή πορεία στα Euro, φτάνοντας στους προημιτελικούς στις επτά από τις οκτώ παρουσίες της. Η Πορτογαλία χρειάστηκε να μάχεται μέχρι το 2016 για να πανηγυρίσει κατάκτηση Κυπέλλου.
Τότε, με γκολ του Έντερ στο 109 της παράτασης, ο ομάδα του (δικού μας) Φερνάντο Σάντος και του Κριστιάνο Ρονάλντο (που έβλεπε τα τελευταία λεπτά του αγώνα από τον πάγκο τραυματισμένος) νίκησε τη Γαλλία στο Σεν Ντενί και- επιτέλους- πανηγύρισε!
Για την Ιστορία να πούμε ότι ο σκόρερ Έντερ ήταν ένας μετριότατος επιθετικός που έμπαινε ως αλλαγή πάντα!

9. Κεφαλιά… Άγγελος Χαριστέας! Νίκη της Ελλάδας1-0! Η ιστορία της Ελλάδας στα νοκ-άουτ του Euro το 2004 έχει γραφτεί στο κεφάλαιο με τίτλο «Οι εκπλήξεις». Η Γαλλία, με μια ομάδα που είχε μέσα Ζιντάν, Ανρί, Πιρές και Τρεζεγκέ, δεν μπόρεσε να σταματήσει τους Επαναστάτες!

10. Μία από τις εικόνες που θα στοιχειώνει τα τουρνουά ήταν η σοκαριστική κατάρρευση του Κρίστιαν Έρικσεν στον αγωνιστικό χώρο, στον εναρκτήριο αγώνα των ομίλων της Δανίας με αντίπαλο τη Φινλανδία. Ουδείς ξεχνάει τον αρχηγό της ομάδας Σίμον Κιέρ να παρηγορεί τη σύζυγό του. Ο Έρικσεν υπέστη καρδιακή ανακοπή και η γρήγορη αντίδραση του Κιέρ τον εμπόδισε να γυρίσει η γλώσσα του. Ήταν μια συγκλονιστική σκηνή για όλους όσοι παρακολούθησαν τον αγώνα στο γήπεδο ή και από τους τηλεοπτικούς δέκτες· του χορηγήθηκε καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση (ΚΑΡΠΑ) και αργότερα του τοποθετήθηκε ένας εμφυτεύσιμος καρδιοαναπνευστήρας-απινιδωτής (AICD). Ο Έρικσεν επέζησε και μάλιστα επέστρεψε στα γήπεδα οκτώ μήνες μετά, ενώ ένα χρόνο έπειτα από το συμβάν μεταγράφηκε στη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ.

11. Στην πρώτη της εμφάνιση σε τελικούς Euro, το 2016, η Ουαλία άρχισε ως αουτσάιντερ, αλλά τερμάτισε στην κορυφή ενός ομίλου που περιλάμβανε την Αγγλία, ενώ νίκησε την Βόρεια Ιρλανδία και το Βέλγιο για να φτάσει στα ημιτελικά. Οι Ουαλοί έπεσαν στο εμπόδιο της Πορτογαλίας από την οποία ηττήθηκαν με 2-0, όμως είχαν κερδίσει: την αγάπη των φιλάθλων, μια θέση στους 11 της παγκόσμιας κατάταξης- όταν μόλις πέντε χρόνια νωρίτερα, ήταν στην 117η θέση- και το μίσος των Άγγλων!

12. Euro 2008: Ισπανία!. Μουντιάλ 2010: Ισπανία! Euro 2012: Ισπανία1 Πρωτοφανής κυριαρχία. Τσάβι, Αντρές Ινιέστα, Σεσκ Φάμπρεγας, Νταβίντ Σίλβα, Σέρχιο Ράμος, Κάρλες Πουγιόλ, Ίκερ Κασίγιας, Φερνάντο Τόρες και η χρυσή λίστα συνεχίζεται. Όταν η Ισπανία νίκησε την Ιταλία 4-0 στον τελικό του Euro το 2012, ο πρώτος σκόρερ όλων των εποχών της Πρέμιερ Λιγκ, Άλαν Σίρερ, δεν ήταν φειδωλός σε χαρακτηρισμούς: «Η καλύτερη εθνική ομάδα όλων των εποχών»!

Τότε σαν τραγωδία, μετά σαν φάρσα...

13. Για μια από τις πιο ατυχείς στιγμές της εθνικής Αγγλίας, υπεύθυνος ήταν ο νυν προπονητής της: ο Γκάρεθ Σάουθγκεϊτ· ήταν ο έκτος στη σειρά εκτελεστής πέναλτι στον ημιτελικό της Αγγλίας εναντίον της Γερμανίας στο Euro '96, που γινόταν στο Γουέμπλεϊ και ήλπιζε ότι αχρείαστος θα ήταν… Αλλά μετά την εκτέλεση των πρώτων έντεκα πέναλτι, ο Σάουθγκεϊτ έφτασε στην λευκή βούλα, σούταρε και έστειλε τη μπάλα πάνω στα χέρια του Αντρέας Κέπκε. Η Αγγλία είδε τον Τελικό από τον καναπέ και η Γερμανία σήκωσε το τρόπαιο. Ο θρίαμβος της Αγγλίας στα πέναλτι επί της Κολομβίας, στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 2018, διέλυσε προς στιγμή τους εφιάλτες για τον προπονητή, πια, Σάουθγκέιτ. Βέβαια η μοίρα θα τον περίμενε στο ίδιο σημείο: στα πέναλτι, στο ίδιο γήπεδο, 25 χρόνια μετά, το 2021. Κι εκείνο το φινάλε κι αν ήταν εφιάλτης;

Η Πρωταθλήτρια της δεκάρας...

14. Ναι, τα πέναλτι μπορεί να είναι ψυχοφθόρα, σκληρά, αλλά για φανταστείτε την ομάδα σας να αποχωρεί ηττημένη από ένα μεγάλο τουρνουά χάνοντας στο στρίψιμο του νομίσματος. Όλα κορώνα-γράμματα; Ακριβώς! Με αυτόν ακριβώς τον τρόπο η Σοβιετική Ένωση αποκλείστηκε στα ημιτελικά του 1968 παίζοντας εναντίον της Ιταλίας και αφού το σκορ ήταν ισόπαλο 0-0 στα 120 λεπτά της κανονικής διάρκειας και της παράτασης. Οι αρχηγοί αποσύρθηκαν στα αποδυτήρια μετά το ματς, ενώ 70.000 οπαδοί περίμεναν με αγωνία τι θα «δείξει» το νόμισμα! Σεστέρνιοφ και Φακέτι ήταν πλάι στον διαιτητή όταν πέταξε στον αέρα ένα παλιό νόμισμα: η τύχη εκείνο το βράδυ ξεχρέωσε την Ιταλία! Και να δεις που η Ιταλία έφτασε μέχρι τον Τελικό και εκεί (έπειτα από δύο αγώνες) σήκωσε την Κούπα. Πρωταθλήτρια της… δεκάρας, λοιπόν!

15. Τελικός στο Γουέμπλεϊ και για πρώτη φορά από το 1966 η Αγγλία ήταν παρούσα. Ο Χάρι Μαγκουάιρ ήταν κάτι σαν εθνικός ήρωας, γιλέκα σαν εκείνα που φορούσε ο προπονητής Γκάρεθ Σάουθγκεϊτ ξεπουλήθηκαν σε όλη τη χώρα, η απαίτηση των εκατοντάδων χιλιάδων οπαδών ήταν «Να γυρίσει σπίτι» (το τρόπαιο) και ένα γρήγορο γκολ του Λουκ Σο είχε κάνει τα Τρία Λιοντάρια να βρυχώνται. Ωστόσο, όλα έγιναν όπως συνήθως γίνονται για την Αγγλία στο τέλος: το ματς έφθασε στη διαδικασία των πέναλτι. Οι αψυχολόγητες αλλαγές του Σάουθγκέιτ, που εμπιστεύτηκε παίκτες που μέχρι τότε ήταν στον πάγκο (Σακά, Σάντσο) και η έλλειψη ψυχολογίας του Ράσφορντ έστειλαν το Τρόπαιο στη Ρώμη. Η βασίλισσα Ελισάβετ μ’ εκείνον τον καημό «έφυγε»…

16. Για 56 χρόνια η Ισλανδία προσπαθούσε, αλλά αποτύγχανε να κερδίσει μια θέση στα τελικά ενός Euro· το 2016 το κατάφερε και έκανε τον Κόσμο να της υποκλιθεί!. Από την 34η θέση στην παγκόσμια κατάταξη και με πληθυσμό μόλις 330.000 κατοίκων, η Ισλανδία του Χάλγκριμσον προκρίθηκε από έναν όμιλο που περιελάμβανε την Ουγγαρία, την Πορτογαλία και την Αυστρία και συνέχισε αποκλείοντας την Αγγλία με 2-1 στη φάση των 16. Μέχρι εκεί. Άλλωστε Ελλάδα είναι μόνο μία!

17. Η Δανία έλαβε μόλις μια εβδομάδα πριν αρχίσει το Euro ’92 την ειδοποίηση για να συγκεντρώσει την εθνική της ομάδα. Έναν μήνα αργότερα, οι ψαράδες-περιηγητές ήταν Πρωταθλητές Ευρώπης! Το αιφνίδιο κάλεσμά τους ήρθε αφού στη Γιουγκοσλαβία, που μάτωνε από εμφύλιο σπαραγμό, δεν επετράπη να συμμετάσχει στο τουρνουά. Δεν νίκησαν στους δύο πρώτους αγώνες τους οι Δανοί, αλλά προκρίθηκαν, συνέχισαν στη διοργάνωση και τελικά σήκωσαν το Τρόπαιο με άνετη νίκη 2-0 επί της τότε Παγκόσμιας Πρωταθλήτριας Γερμανίας. Κι αν αυτή ήταν Η Έκπληξη, περιμένετε την επόμενη….

Ακόμα είναι ν' απορείς...

18. Ακόμη και σήμερα, 20 χρόνια μετά, εξακολουθεί να μοιάζει απίθανο και υπερβολικό να συντάσσεται η λίστα με τους Πρωταθλητές Ευρώπης, η οποία περιλαμβάνει και την Ελλάδα! Ο θρίαμβος του 2004, που επιτεύχθηκε εναντίον της Πορτογαλίας στο «σπίτι» της, παραμένει (με επιεικείς χαρακτηρισμούς) ο πιο τρελός τίτλος του παγκόσμιου ποδοσφαίρου. Η πιθανή νίκη της Ελλάδας έδινε 300+ στο στοίχημα, ενώ οι Μπούκερς πρόσφεραν 150 προς 1! Η Εθνική Ελλάδος δεν είχε νικήσει ποτέ αγώνα σε μεγάλη διεθνή διοργάνωση και τότε τα έκανε όλα μέσα σε ένα μήνα: απέκλεισε τη Γαλλία, την Τσεχία και στη συνέχεια τους γηπεδούχους· σε όλα τα ματς με νίκες 1-0 και τον Άγγελο Χαριστέα, ήρωα στον τελικό. Ο Γερμανός προπονητής Ότο Ρεχάγκελ είχε χτίσει σε μια γρανιτένια ομάδα που έκανε θαύματα. «Η αρχαία Ελλάδα είχε 12 θεούς- έγραφε ένα σύνθημα στο λεωφορείο της Ελλάδας- η σύγχρονη Ελλάδα έχει 11». Να ζήσουμε να τα θυμόμαστε…