Αφιέρωμα: Το στάδιο της Τούμπας κλείνει 60 χρόνια ζωής (pics)

Το στάδιο της Τούμπας είναι το «σπίτι» του ΠΑΟΚ από τις 6 Σεπτεμβρίου 1959, με τους «ασπρόμαυρους» να ετοιμάζονται να το περάσουν στην ιστορία, καθώς εδώ και λίγους μήνες έχει μπει στα σκαριά το πρότζεκτ της Νέας Τούμπας, με τον Ιβάν Σαββίδη να είναι αποφασισμένος να το φέρει εις πέρας, για να το αφήσει ως παρακαταθήκη στις επόμενες γενιές. Η Τούμπα είναι το δεύτερο «σπίτι» του Πανθεσσαλονίκειου Αθλητικού Ομίλου Κωνσταντινουπολιτών, καθώς σε αυτό μετακόμισε από το γήπεδο του Συντριβανίου.

Το πρώτο σπίτι του ΠΑΟΚ

Ο χώρος που δημιουργήθηκε το γήπεδο στο Συντριβάνι αποτέλεσε το 1928 ακόμη ένα από τα θέματα που ξυπνούσαν την αντιμαχία ανάμεσα στον ΠΑΟΚ και την ΑΕΚ Θεσσαλονίκης. Βρισκόταν δίπλα στο Άσυλο του Παιδιού, εκεί όπου σήμερα βρίσκεται η Θεολογική σχολή. Η εξασφάλιση του χώρου είχε αναδειχθεί σε όπλο για την προσέλκυση φιλάθλων, παρότι η ποδοσφαιρική ομάδα της ΑΕΚ είχε διαλυθεί από το φθινόπωρο του 1927. Η έκταση δεν ήταν τόσο μεγάλη ώστε να μπορεί να αναγερθεί γήπεδο ποδοσφαίρου και τελικά κατέληξε στην ΑΕΚ, ώστε να στεγάσει τα τμήματα κλασικού αθλητισμού, που κατά κύριο λόγο συντηρούσε.

Στις 25 Ιουνίου 1928 έγιναν τα εγκαίνια του χώρου από τους ανθρώπους της ΑΕΚ Θεσσαλονίκης και από τον Μάρτιο του 1929, όταν έγινε η απορρόφησή της από τον ΠΑΟΚ, ξεκίνησε η κοινή προσπάθεια για την εξέλιξη του χώρου. Στο τέλος του 1929 είχαν δημιουργηθεί οι προϋποθέσεις για να προχωρήσουν τα έργα επέκτασης και κυρίως της κάλυψης του ρεύματος της Ευαγγελιστρίας, που έκοβε την έκταση στη μέση.

Η κατάθεση του θεμέλιου λίθου

Στις 12 Δεκεμβρίου 1929 σε προεκλογικό κλίμα, καθώς δύο ημέρες αργότερα ακολουθούσαν οι δημοτικές εκλογές, έγινε η κατάθεση του θεμέλιου λίθου για τη δημιουργία γηπέδου ποδοσφαίρου στο Συντριβάνι. Για να ολοκληρωθούν οι εργασίες χρειάστηκαν δυόμισι χρόνια, αφού έπρεπε να γίνει υπόγεια διαφυγή των υδάτων από το ρέμα της Ευαγγελιστρίας, να διορθωθεί η κλίση που είχε το έδαφος στο γήπεδο, αλλά και στα διπλανά οικόπεδα, καθώς επίσης και να χτιστεί τοίχος στο ύψωμα ώστε να μην μπορούν οι φίλαθλοι να παρακολουθούν χωρίς εισιτήριο τους αγώνες.

Τον Μάρτιο του 1932 προκηρύχθηκε μειοδοτικός διαγωνισμός από το ΔΣ του ΠΑΟΚ, προκειμένου να κατασκευαστούν σιδερένιες και ξύλινες κερκίδες, ενώ παράλληλα ο «Δικέφαλος του Βορρά» γνωστοποίησε ότι αντί του ετήσιου χορού θα διοργανώσει δύο καλλιτεχνικές παραστάσεις στο Θέατρο του Λευκού Πύργου, τα έσοδα από τις οποίες θα ενίσχυαν το ειδικό ταμείο του συλλόγου για την αποπεράτωση των εργασιών του γηπέδου.

Εγκαίνια με αντίπαλο τον Ηρακλή

Τα εγκαίνια του πρώτου γηπέδου του ΠΑΟΚ έγιναν στις 5 Ιουνίου 1932 και ακολούθησε η αναμέτρηση με τον Ηρακλή για το πρωτάθλημα Θεσσαλονίκης, όπου ο ΠΑΟΚ προηγήθηκε με 3-0, ενώ οι φιλοξενούμενοι μείωσαν στο β’ ημίχρονο στο τελικό 3-2. Ο Ηρακλής κατέθεσε ένσταση για κακή χάραξη των γραμμών και προβληματικές εστίες, η οποία απορρίφθηκε. Η έδρα του ΠΑΟΚ πλέον είχε μετατραπεί σε σημείο συνάντησης όλων των προσφύγων, τόσο του κέντρου, όσο και των περιοχών της Καλαμαριάς και όσων ήταν γύρω από το Συντριβάνι. Ο ΠΑΟΚ πανηγύρισε σε αυτό το γήπεδο την πρώτη κατάκτηση του Πρωταθλήματος ΕΠΣ Μακεδονίας, το 1937, ενώ ακολούθησαν οι αντίστοιχοι τίτλοι το 1948, 1950, 1954, 1955, 1956, 1957.

Αναψαν οι προβολείς

Στις 17 Ιουλίου 1952, σε φιλική αναμέτρηση με τον Πανιώνιο, έγινε ο πρώτος νυχτερινός αγώνας στην ιστορία του ΠΑΟΚ και ήταν το πρώτο γήπεδο στη Θεσσαλονίκη που αποκτούσε ηλεκτροφωτισμό και το δεύτερο στην Ελλάδα ύστερα από εκείνο της Λεωφόρου Αλεξάνδρας, το οποίο χρησιμοποιούσαν εκτός από τον Παναθηναϊκό, η Εθνική Ελλάδας, αλλά και οι υπόλοιπες ομάδες του ΠΟΚ για τις διεθνείς φιλικές αναμετρήσεις τους, που ήταν μέρος της ποδοσφαιρικής μόδας εκείνης της εποχής, καθώς δεν υπήρχε ένα πραγματικά πανελλήνιο πρωτάθλημα ποδοσφαίρου που θα κέντριζε το ενδιαφέρον του κοινού καθ’ όλη τη διάρκεια της περιόδου.

Το τελευταίο επίσημο ματς που έδωσε ο ΠΑΟΚ στο Συντριβάνι ήταν στις 31 Μαΐου 1959 για το Πρωτάθλημα Ελλάδος, όπου ηττήθηκε από τον Ολυμπιακό με 2-3. Ο «Δικέφαλος», μολονότι μετακόμισε στην Τούμπα, δεν σταμάτησε να το χρησιμοποιεί και έδωσε αρκετούς φιλικούς αγώνες εκεί στις αρχές της δεκαετίας του ’60.

«Στάδιον ΠΑΟΚ»

Η αγορά των οκτώ στρεμμάτων γης από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο στην περιοχή του γηπέδου του Συντριβανίου για τη δημιουργία νέων σχολών απαιτούσε τη μεταστέγαση του «Δικεφάλου» και η έκταση ιδιοκτησίας του Ταμείου Εθνικής Αμύνης στην περιοχή της Τούμπας κρίθηκε ως ο κατάλληλος χώρος. Ο τότε υπουργός Εθνικής Αμύνης, πτέραρχος Γιώργος Θέμελης παραχώρησε τα 30 στρέμματα με την υπ’ αριθμόν 41485 της 11ης Μαΐου 1957 απόφαση παραχωρητηρίου και μάλιστα ανέλαβε ο ίδιος πρόεδρος της επιτροπής ανεγέρσεως νέου σταδίου.

Το τίμημα της έκτασης ορίστηκε στο 1,5 εκατ. δραχμές και αποπληρώθηκε από τη διοίκηση της ομάδας σε 20 εξαμηνιαίες δόσεις των 75.000 δραχμών. Στις 7 Φεβρουαρίου 1958 παραδόθηκε από επιτροπή αξιωματικών του Γ’ Σώματος Στρατού στους εκπροσώπους του ΠΑΟΚ ο χώρος στην περιοχή της Τούμπας. Στον χώρο υπήρχαν ακόμη τολ, τα στρατιωτικά παραπήγματα, όπου διέμεναν θύματα του εμφυλίου πολέμου και σεισμόπληκτων και η μετεγκατάσταση των πολιτών κόστισε στον ΠΑΟΚ 70.000 δραχμές. Το συνολικό κόστος της δημιουργίας τους γηπέδου υπολογίστηκε στα 6 εκατ. δραχμές και μάλιστα μόλις το 1,1 εκατ. δραχμές εκταμιεύθηκε από τη Γενική Γραμματεία Αθλητισμού.

Η έναρξη των εργασιών και το λαχείο «Υπέρ Ανεγέρσεως»

Από την άνοιξη του 1958 ξεκίνησαν οι χωματουργικές εργασίες και στη συνέχεια προχώρησαν στην κατασκευή του γηπέδου που σχεδίασαν ο αρχιτέκτονας Μηνάς Τρεμπέλας και ο πολιτικός μηχανικός Αντώνης Τριγλιανός. Τις εκσκαφές πραγματοποίησαν συνεργεία του στρατού και το φθινόπωρο ξεκίνησαν τα έργα θεμελίωσης, αφού είχε ολοκληρωθεί η περίφραξη. Η δημιουργία των κερκίδων που θα χωρούσαν 20.000 φιλάθλους ξεκίνησε από ανατολικά.

Ο ΠΑΟΚ, για να καλύψει τα έξοδα της ανέγερσης του σταδίου, τον Απρίλιο του 1958 προχώρησε στη έκδοση «Λαχείου Υπέρ Ανεγέρσεων του Νέου Σταδίου ΠΑΟΚ», το οποίο κόστιζε 20 δραχμές και από το 1956 η διοίκηση είχε προχωρήσει στην παρακράτηση του 15% των εισπράξεων από τα εισιτήρια για το ταμείο του νέου γηπέδου. Οι φίλοι του «Δικεφάλου», εκτός από χρήματα από το περίσσευμά τους, συνεισέφεραν στην ανέγερση του γηπέδου και με αρκετές εργατοώρες εθελοντικής εργασίας!

Λαμπρά εγκαίνια το 1959 και ρεκόρ κόντρα στην ΑΕΚ

Ουσιαστικά μέσα σε ένα χρόνο ολοκληρώθηκαν τα έργα για την ανέγερση του γηπέδου και οργανώθηκαν τα εγκαίνια για την Κυριακή 6 Σεπτεμβρίου 1959 σε φιλική αναμέτρηση με την ΑΕΚ (1-0, με σκόρερ τον Κώστα Κιουρτζή). Η παρουσία του πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Καραμανλή ματαιώθηκε την τελευταία στιγμή, αλλά παραβρέθηκαν αρκετοί υπουργοί της κυβέρνησής του, ενώ η μπάλα για την πρώτη σέντρα έπεσε στις 5:30 από αεροπλάνο της Αεροπορικής Βάσεως Σέδες.

Την ημέρα των εγκαινίων παραβρέθηκαν 15.000 φίλαθλοι του ΠΑΟΚ, όση και η χωρητικότητα του γηπέδου στους πρώτους μήνες, ενώ στη συνέχεια αυξήθηκε σε 20.000 ,για να φτάσει με έργα επέκτασης τις 45.000 στα μέσα της δεκαετίας του ’70. Το φράγμα των 20.000 θεατών έσπασε στις 28 Απριλίου 1963, στην ισόπαλη (1-1) αναμέτρηση με τον Παναθηναϊκό (20.131), ενώ οι 30.000 ξεπεράστηκαν στις 19 Μαρτίου 1967, στη νίκη επί του Ολυμπιακού με 2-0 (31.504). Το απόλυτο ρεκόρ είναι στα 45.252 εισιτήρια και έγινε στις 19 Δεκεμβρίου 1976, στην ισόπαλη (0-0) αναμέτρηση με την ΑΕΚ.

Το 1981, μετά την τραγωδία του σταδίου Καραϊσκάκη μειώθηκαν οι θέσεις σε όλα τα γήπεδα της Ελλάδας και η χωρητικότητά του έπεσε στις 41.073 θέσεις, ενώ το 1998 τοποθετήθηκαν σε όλες τις θύρες καθίσματα για να γίνουν πλέον 32.000 οι θέσεις και τα πρόσθετα μέτρα ασφαλείας το έριξαν στις 28.701 θέσεις. Στις 22 Μαρτίου 1980 κατέρρευσε τμήμα της θύρας 8 του γηπέδου, ως αποτέλεσμα του σεισμού των 6.5 Ρίχτερ που είχε γίνει ενάμισι χρόνο νωρίτερα στη Θεσσαλονίκη, και ο ΠΑΟΚ αναγκάστηκε να αφήσει το γήπεδο για ένα χρόνο μέχρι να αποκατασταθούν οι σοβαρές ζημιές.

Βελτιωτικές εργασίες στην εποχή Σαββίδη

Με την έλευση του Ιβάν Σαββίδη στην ΠΑΕ ΠΑΟΚ το 2012, προχώρησαν με ταχύτατους ρυθμούς οι αλλαγές βελτίωσης σε συγκεκριμένους χώρους στο γήπεδο της Τούμπας και πιο συγκεκριμένα στα αποδυτήρια, στην είσοδο, στους χώρους των γραφείων, στην αίθουσα συσκέψεων και στην προεδρική σουίτα. Παρεμβάσεις που έγιναν, αφού προηγουμένως είχαν μελετηθεί οι αντίστοιχοι χώροι σε μεγάλα ευρωπαϊκά γήπεδα.

Το δυσκολότερο εγχείρημα, ωστόσο, παρέμενε η ανακατασκευή των αποδυτηρίων, καθώς οι εργασίες ξεκίνησαν κατά τη διάρκεια της αγωνιστικής περιόδου και τα κενά ανάμεσα στους αγώνες ήταν πολύ μικρά για να γίνουν οι απαιτούμενες εργασίες. Όποιος έχει δει τα νέα αποδυτήρια των γηπεδούχων, αντιλαμβάνεται αμέσως τα ιδιαίτερα εργονομικά ατομικά καθίσματα των ποδοσφαιριστών, τον προσωπικό χώρο τους, τα πλέον σύγχρονα οπτικοακουστικά μέσα, τις ανέσεις στα μπάνια, αλλά και στην πισίνα παγωμένου νερού, που κρίνεται απαραίτητη για την άμεση αποκατάσταση μετά τους αγώνες.

Τα χρώματα που χρησιμοποιήθηκαν για να ντυθεί ο χώρος είναι το ασπρόμαυρο του ΠΑΟΚ, ενώ ο φωτισμός κάνει το χώρο ιδιαίτερα εντυπωσιακό, με το έμβλημα της ομάδας να δεσπόζει στο ταβάνι και να φωτίζει ανάλογα τον χώρο. Οι ανακατασκευασμένοι χώροι έγιναν με προδιαγραφές 5 αστέρων και είναι σίγουρα οι πιο εντυπωσιακοί στην Ελλάδα.

Χρονολόγιο: Από το Συντριβάνι στη Τούμπα

1928 Στις 12 Οκτωβρίου γίνονται τα εγκαίνια από την ομάδα της ΑΕΚ Θεσσαλονίκης για τα τμήματα κλασικού αθλητισμού.

1929 Ο ΠΑΟΚ απορροφά τα τμήματα της ΑΕΚ Θεσσαλονίκης και αρχίζει ο σχεδιασμός για γήπεδο ποδοσφαίρου στο Συντριβάνι.

1929 Στις 12 Οκτωβρίου έγινε φιλική αναμέτρηση του ΠΑΟΚ με τον Άρη, με σκοπό οι εισπράξεις να διατεθούν για τα έργα του γηπέδου στο Συντριβάνι.

1929 Στις 12 Δεκεμβρίου μπήκε ο θεμέλιος λίθος για τα έργα σε προεκλογικό κλίμα, αφού δύο μέρες μετά πραγματοποιήθηκαν οι Δημοτικές Εκλογές.

1932 Στις 5 Ιουνίου με την αναμέτρηση ΠΑΟΚ – Ηρακλής 3-2 έγιναν τα εγκαίνια του ποδοσφαιρικού γηπέδου.

1939 Επικρατεί στις 14 Μαΐου με 4-0 του Εθνικού για τα ημιτελικά του Κυπέλλου Ελλάδος και προκρίνεται για πρώτη φορά στην ιστορία του σε τελικό.

1952 Η φιλική αναμέτρηση με τον Πανιώνιο στις 17 Ιουλίου είναι το πρώτο ματς που έγινε υπό το φως των προβολέων στην πόλη της Θεσσαλονίκης.

1957 Στις 11 Μαΐου ο ΠΑΟΚ απέκτησε έναντι 6.000.000 δραχμών τον χώρο των 30 στρεμμάτων στην περιοχή της Άνω Τούμπας από το Ταμείο Εθνικής Αμύνης.

1958 Τον Απρίλιο προχώρησε στην έκδοση του «Λαχείου υπέρ Ανεγέρσεως του Νέου Σταδίου ΠΑΟΚ» ώστε να συγκεντρωθούν χρήματα για τα έργα.

1958 Τον Σεπτέμβριο ξεκίνησαν τα έργα θεμελίωσης του σταδίου και η δημιουργία εξέδρας που θα χωρούσε 20.000 φιλάθλους.

1959 Στις 31 Μαΐου ο αγώνας πρωταθλήματος με τον Ολυμπιακό (2-3) είναι το τελευταίο επίσημο ματς του ΠΑΟΚ στο Συντριβάνι.

1959 Στις 6 Σεπτεμβρίου έγιναν τα εγκαίνια του σταδίου που διέθετε χόρτο σε φιλική αναμέτρηση με την ΑΕΚ.

1959 Στις 25 Οκτωβρίου διεξήχθη το πρώτο επίσημο ματς στην Τούμπα, όταν στα πλαίσια της πρώτης αγωνιστικής του 1ου πρωταθλήματος της νεοσύστατης Α’ Εθνικής κατηγορίας, ο ΠΑΟΚ υποδέχτηκε τον Μέγα Αλέξανδρο Κατερίνης (3-2). Το πρώτο επίσημο γκολ στην Τούμπα σημείωσαν οι φιλοξενούμενοι με τον Βαγγέλη Καραφουλίδη, πρώην παίκτη του ΠΑΟΚ! Για τον «Δικέφαλο» σκόραρε πρώτη φορά σε επίσημο ματς στην Τούμπα ο Λέανδρος Συμεωνίδης.

1970 Στις 20 Μαΐου γίνεται ο πρώτος νυχτερινός αγώνας στο γήπεδο της Τούμπας, με αντίπαλο τη Μίλαν που είχε τον τίτλο της πρωταθλήτριας Ευρώπης.

1974 Ολοκληρώθηκε η επέκταση του γηπέδου, που πλέον έχει φτάσει τις 45.500 θέσεις.

1976 Με 45.252 εισιτήρια γίνεται το απόλυτο ρεκόρ προσέλευσης στην Τούμπα, στις 19 Δεκεμβρίου στο ισόπαλο 0-0 με την ΑΕΚ.

1980 Στις 22 Μαρτίου πέφτει τμήμα της εξέδρας στην θύρα 8 του γηπέδου, που είχε υποστεί ζημιές από τον σεισμό (6,5 Ρίχτερ) που είχε γίνει ενάμισι χρόνο πριν και ο ΠΑΟΚ μετακομίζει στο Καυτανζόγλειο για ένα χρόνο.

1985 Τοποθετήθηκαν σκέπαστρα στις θύρες 1, 2 και 3.

1998 Η τοποθέτηση πλαστικών καθισμάτων σε όλο το γήπεδο, σε συνδυασμό με τα μέτρα ασφαλείας, έριξαν τη χωρητικότητα του γηπέδου στις 28.703 θέσεις.

2004 Το γήπεδο χρησιμοποιήθηκε ως προπονητήριο για τους Ολυμπιακούς Αγώνες και έγινε σημαντική ανακαίνιση στους χώρους του. Τοποθετήθηκε νέο σκέπαστρο και ενσωματώθηκε στη Θύρα 1 ένα καινούριο τετραόροφο κτίριο, όπου βρίσκονται τα αποδυτήρια, ιατρεία, χώρος ελέγχου ντόπινγκ (ισόγειο), οι χώροι γραφείων (1ος όροφος), η αίθουσα Τύπου (2ος όροφος), οι χώροι των VIP (3ος και 4ος όροφος) και τα δημοσιογραφικά θεωρεία.

2010 Εγιναν έργα υποστύλωσης στις θύρες 7 και 8, ενώ μεταφέρθηκαν τα δημοσιογραφικά θεωρεία και ο χώρος εργασίας δημοσιογράφων και φωτογράφων από τον 4ο όροφο στον 3ο.

2012 Διαμορφώνονται και επεκτείνονται οι χώροι των γραφείων, τα αποδυτήρια, η αίθουσα Τύπου και η προεδρική σουίτα.

2014 Διαμορφώνεται η αυτόνομη είσοδος για τη μικτή ζώνη, την αίθουσα Τύπου και τα δημοσιογραφικά θεωρεία. Εγιναν έργα στη μικτή ζώνη, στην αίθουσα Τύπου δημιουργήθηκε ξεχωριστός χώρος εργασίας των δημοσιογράφων, ενώ επεκτείνονται τα δημοσιογραφικά θεωρεία, τα οποία και μεταφέρονται στην κορυφή της Θύρας 3. Παράλληλα έγιναν βελτιωτικές εργασίες στον χώρο των τηλεοπτικών εδράνων στον 4ο και 5ο όροφο, τα οποία αυξάνονται για τις ανάγκες των αγώνων για τις ευρωπαϊκές διοργανώσεις. Στον χώρο των VIP στον 3ο όροφο δημιουργείται η αίθουσα για το Hospitality, ενώ κατασκευάζεται στο κέντρο του 3ου ορόφου και η ξεχωριστή σουίτα που φιλοξενεί τους παλαίμαχους ποδοσφαιριστές του ΠΑΟΚ.

Οι σκέψεις για τη Νέα Τούμπα

Τον Οκτώβριο του 2018 ψηφίστηκε από τη Βουλή η τροπολογία για την παραχώρηση 30 στρεμμάτων στον περιβάλλοντα χώρο της Τούμπας στο ΑΣ ΠΑΟΚ, και ένα μήνα αργότερα ορίστηκαν οι επιτροπές της Περιφέρειας και του δήμου Θεσσαλονίκης, οι οποίες, μαζί με την επιτροπή του ΠΑΟΚ, ξεκίνησαν τις συνεδριάσεις με στόχο τη σύνταξη του Ειδικού Χωρικού Σχεδίου, το οποίο και θα πρέπει να πάρει μια σειρά εγκρίσεων για να εκδοθούν οι άδειες εργασίας. Μέχρι στιγμής, το ΕΣΧ έχει προεγκριθεί από τον δήμο, την Περιφέρεια, αλλά και από την αρμόδια επιτροπή του υπουργείου Περιβάλλοντος, προενέκρινε το Ειδικό Χωρικό Σχέδιο του νέου γηπέδου.

Οι προεγκρίσεις αφορούν τον συντελεστή δόμησης, τη χρήση γης και τα βασικά στοιχεία των κυκλοφοριακών και περιβαλλοντολογικών παρεμβάσεων στην περιοχή της Τούμπας, προκειμένου να ολοκληρωθεί η κατασκευή του γηπέδου. Η προέγκριση από το υπουργείο Περιβάλλοντος είναι το βασικό εργαλείο προκειμένου να ολοκληρωθούν οι μελέτες και να εκδοθεί το Προεδρικό Διάταγμα, διαδικασίες οι οποίες ξεκινούν άμεσα και θα ολοκληρωθούν τους επόμενους μήνες.