Ο μαύρος αθλητής που μάγεψε το Παρίσι - Γυναίκες παραληρούσαν και συγγραφείς τον αποθέωναν. Το τέλος του ήταν οικτρό και άδοξο

Ήταν μαύρος αθλητής και μάγεψε το Παρίσι. Οι γυναίκες παραληρούσαν και διάσημοι συγγραφείς τον αποθέωναν.
Τον είπαν Μαύρο Μαργαριτάρι, και έναν αιώνα πριν, στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1924, το Παρίσι έσβησε τα φώτα του για να απολαύσει τη δική του λάμψη... Ήταν ποδοσφαιριστής. Το όνομά του: Χοσέ Λεάντρο Αντράντε και η χώρα που τον είχε γεννήσει, η Ουρουγουάη.

«Όταν ήταν ξυπόλητο παιδί, που κλωτσούσε πάνινες μπάλες σε κάποιο δρόμο δίχως όνομα, έτριβε τα γόνατα και τους αστραγάλους του με λίπος σαύρας· έτσι έλεγε, γι’ αυτό απέκτησε πόδια μαγικά. Ο Χοσέ Λεάντρο Αντράντε ήταν λιγομίλητος. Δεν πανηγύριζε τα γκολ, ούτε τις κατακτήσεις του. Με το ίδιο περήφανο βάδισμα και το αφηρημένο βλέμμα κρατούσε την μπάλα αγκαλιασμένη στο πόδι του, κάνοντας τους αντιπάλους να χορεύουν, και εκείνος χόρευε τάνγκο κρατώντας τη σαν γυναίκα κολλητά στο κορμί του», έτσι περιγράφει ο Εντουάρντο Γκαλεάνο τον Αντράντε.

Στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1924 μάγεψε τους Παριζιάνους. Το κοινό παραληρούσε, ο Τύπος τον αποκάλεσε το Μαύρο Θαύμα. Ο Αντράντε χόρευε τάνγκο και άφηνε άφωνους τους τραγουδιστές της τζαζ κι έκανε τους συγγραφείς να κλείνουν τα μάτια και να σκαρφίζονται ιστορίες…

Έκλεψε την παράσταση!

Τον Ιούνιο του 1924, η γαλλική αθλητική εφημερίδα «L'Auto», που είχε διοργανώσει για πρώτη φορά το 1904 τον- θρυλικό πλέον- ποδηλατικό Γύρο της Γαλλίας, κυκλοφόρησε με πρωτοσέλιδο ένα μεγάλο πορτρέτο του Φινλανδού δρομέα Πάαβο Νούρμι με τα πέντε του χρυσά μετάλλια, με τις φωτογραφίες των βρετανών σπρίντερς Χάρολντ Άμπραχαμς και Έρικ Λίντελ, των οποίων η ιστορία έγινε ταινία (θρυλική), που προβλήθηκε στις κινηματογραφικές οθόνες με τίτλο Οι Δρόμοι της Φωτιάς και του κολυμβητή-Ολυμπιονίκη Τζόνι Βαϊσμίλερ, που λίγα χρόνια μετά θα υποδυόταν τον κινηματογραφικό Ταρζάν. Όμως ο αθλητής που έκλεψε την παράσταση στο Παρίσι ήταν άλλος: ο σέντερ χαφ της Εθνικής Ουρουγουάης, ο Χοσέ Αντράντε!

Στο Παρίσι του 1924 διεξήχθη του πρώτο παγκόσμιο τουρνουά ποδοσφαίρου, έξι χρόνια πριν «εφευρεθεί» το Μουντιάλ, όπου συμμετείχαν εθνικές ομάδες από την Ευρώπη και την Αμερική· και μαγνήτισε πολλούς θεατές. Ο Αντράντε είχε έναν ακόμα λόγο να προκαλεί τα βλέμματα: ήταν μαύρος!
Στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Παρισιού, 100 χρόνια πριν, ο ΝτεΧάρτ Χουμπάρτ ήταν ο πρώτος Αφροαμερικανός που κατέκτησε χρυσό μετάλλιο (στο άλμα εις μήκος) και ο Αντράντε ήταν ο πρώτος μαύρος ποδοσφαιριστής-παγκόσμιος αστέρας! Οι πιο νηφάλιοι ιστορικοί θα γράψουν ότι ο καλύτερος παίκτης του τουρνουά ήταν πιθανότατα ο επιθετικός Έκτορ Σκαρόνε, ενώ κορυφαίος ήταν ο δεξιός μπακ Χοσέ Νασάτζι, που φορούσε πάντα ένα λευκό σκουφάκι που του είχε πλέξει η γιαγιά του.

Η Κολέτ τον ερωτεύτηκε...

Ο μαύρος Αντράντε, όμως, γοήτευσε και αιχμαλώτισε τη φαντασία των Παριζιάνων του Μεσοπολέμου. Όταν η διάσημη μυθιστοριογράφος Κολέτ (Sidonie-Gabrielle Colette) στάλθηκε στο χώρο όπου είχε καταλύσει η Εθνική Ουρουγουάης στο Argenteuil στα βορειοδυτικά προάστεια του Παρισιού, για να μιλήσει με εκπροσώπους της ομάδας, τον Αντράντε είχε στόχο. Η Κολέτ παρακολούθησε την ομάδα να γιορτάζει με ένα αργεντίνικο συγκρότημα, και τον Αντράντε να παίζει ξέφρενα τα ντραμς. «Οι Ουρουγουανοί…», έγραψε η Κολέτ στο περιοδικό Le Matin, «…είναι ένας περίεργος συνδυασμός πολιτισμού και βαρβαρότητας. Χορεύοντας το τανγκό είναι υπέροχοι και καλύτεροι από τον γοητευτικότερο ζιγκολό. Όμως χορεύουν και αφρικανικούς χορούς που σε κάνουν να ανατριχιάζεις»...

Το κείμενο της Κολέτ πόρρω απέχει από τις σημερινές political correct περιγραφές, όμως τότε ήταν χαρακτηριστικό της εποχής. Για την παριζιάνικη διανόηση, ο Αντράντε ήταν η ενσάρκωση του πρωτόγονου μοντερνισμού, τον οποίο, χάρη στον Πικάσο, τον Απολινέρ και τον Στραβίνσκι, απολάμβαναν οι απόγονοι του Βολταίρου.

Και η Ζοζεφίν Μπέικερ χόρεψε μαζί του

Οι Παριζιάνοι κόλλησαν στον Αντράντε σαν ετικέτα το προσωνύμιο Μαύρο Μαργαριτάρι, παρανόμι που είχε και η διάσημη τραγουδίστρια και χορεύτρια Ζοζεφίν Μπέικερ. Ο Αντράντε συνάντησε τη Μπέικερ, χόρεψαν μαζί ένα παθιασμένο τάνγκο και το ότι η σχέση τους προχώρησε και παραπέρα ήταν αστικός μύθος που απλώθηκε στο Παρίσι σαν καταιγίδα…
Ο Αντράντε απολάμβανε την προσοχή που είχε προκαλέσει στη Πόλη του Φωτός. Ακόμα κι αν πολλές από τις ιστορίες για αυτόν ήταν υπερβολικές, ο ίδιος ζούσε έντονη και κοινωνική ζωή και μέχρι το τέλος του τουρνουά· ντυνόταν σαν δανδής με δερμάτινες μπότες, κίτρινα γάντια, μεταξωτά μαντήλια, χρυσό μπαστούνι και καπέλο. Και η Εθνική Ουρουγουάης έφτασε μέχρι τον τελικό. Και στον τελικό ο Αντράντε και η ομάδα του νίκησαν την Ελβετία 3-0! Το 1928, στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Άμστερνταμ ο Αντράντε κρέμασε ακόμα ένα χρυσό μετάλλιο στον μαύρο λαιμό του.

«Και με τη δόξα εμφανίστηκαν και οι γυναίκες για τον Αντράντε. Οι επιστολές, σε αρωματισμένο ροζ χαρτί, έφθαναν σωρηδόν από κυρίες που έστελναν φωτογραφίες αποκαλύπτοντας τις γάμπες τους σκαρώνοντας δαχτυλίδια με τον καπνό μέσα από μακριές χρυσές πίπες· αλλά ο μαύρος ουρουγουανός, γράμματα δεν ήξερε και δεν μπορούσε να τα διαβάσει. Όταν γύρισε στην πατρίδα του, έφερε μαζί του μεταξωτά κιμονό, κατάλευκα γάντια και ένα ρολόι στον καρπό του χεριού του. Όλα εκείνα όμως δεν κράτησαν για πολύ. Εκείνο τον καιρό έπαιζαν ποδόσφαιρο με αντάλλαγμα το κρασί, το φαγητό και τη διασκέδαση».

Κι έπειτα άρχισε ο κατήφορος

Μέχρι το Μουντιάλ του 1930, ο Αντράντε έπασχε από σύφιλη και σύντομα θα έχανε την όραση από το ένα μάτι. Πανηγύρισε το πρώτο Παγκόσμιο Κύπελλο με την Ουρουγουάη και αποσύρθηκε στην καταθλιπτική ζωή του· τον προσέλαβαν στην Εταιρεία Ηλεκτρισμού, όπου πήγαινε όταν το θυμόταν μέχρι το 1950. Ο Αντράντε πουλούσε εφημερίδες στους δρόμους για να ζήσει· πούλησε και τα μετάλλια του. Στο Μουντιάλ της Βραζιλίας ήταν ανάμεσα στους επίσημους της Ουρουγουάης, πιωμένος και κάτισχνος· όταν τον εντόπισαν οι δημοσιογράφοι, δεν μπορούσε να τους μιλήσει από το πιοτό!

Και επτά χρόνια μετά, ο θρύλος του Παρισιού, το Μαύρο Μαργαριτάρι, η Maravilla Negra, ο «Πελέ της δεκαετίας του 20», πέθανε, πάμπτωχος, εξαθλιωμένος και ταλαιπωρημένος, βυθισμένος στο αλκοόλ, σε ένα άσυλο πριν κλείσει καν τα 56 χρόνια του.
Ο Αντράντε στο Παρίσι ήταν το παν και πέθανε σαν τίποτα… Σωστά το γράφουν οι ποιητές: «Αυτάρκες είναι μόνο το μάταιον»!