Ουράνιο υπερθέαμα το 2024: Αυτά είναι τα πιο εντυπωσιακά αστρονομικά φαινόμενα του νέου έτους

Οι παρατηρητές του ουρανού θα απολαύσουν το επόμενο έτος, καθώς μια σειρά από ουράνια φαινόμενα που θα… φωτίσουν το 2024. Τα κύρια αξιοθέατα που θα γοητεύσουν εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους περιλαμβάνουν μια ολική έκλειψη ηλίου και θεαματικές βροχές μετεωριτών - και καθ' όλη τη διάρκεια του έτους, τα εκθαμβωτικά σέλα αναμένεται να είναι πιο συχνά καθώς ο ήλιος πλησιάζει στο ηλιακό μέγιστο.

Σύμφωνα με το περιοδικό National Geographic, όσοι θέλουν να παρατηρήσουν τον ουρανό θα πρέπει να έχουν το νου τους για σαγηνευτικό ζευγάρωμα του φεγγαριού με τους πλησιέστερους και λαμπρότερους πλανήτες, ορατό χωρίς βοηθήματα. Και αν αυτό δεν είναι αρκετό, όχι ένας αλλά δύο κομήτες μπορεί να κοσμήσουν τον ουρανό μας.

18 Ιανουαρίου: Ο Δίας και η Σελήνη χορεύουν μαζί

Η χρονιά ξεκινά με ένα εντυπωσιακό ζευγάρωμα δύο φωτεινών γειτονικών κόσμων: της Σελήνης και του Δία. Ο μεγαλύτερος πλανήτης του ηλιακού συστήματος θα κυριαρχήσει στον απογευματινό ουρανό στις 18 Ιανουαρίου, δίπλα σε ένα λαμπερό μισοφέγγαρο. Αν χάσετε τη σύζευξη του Ιανουαρίου, μην ανησυχείτε, καθώς ο Δίας και η Σελήνη θα συναντηθούν ξανά στον ουρανό στις 14 Φεβρουαρίου, 13 Μαρτίου και 10 Απριλίου σε μια σειρά από συνόδους οι οποίοι ακολουθούν τους μηνιαίους κύκλους της Σελήνης γύρω από τη Γη. Κάθε σύζευξη θα είναι μοναδική, με τη Σελήνη να παρουσιάζεται σε διάφορες φάσεις και προσανατολισμούς δίπλα στον Δία.

8 Απριλίου: Μια ολική ηλιακή έκλειψη θα διασχίσει τη Βόρεια Αμερική

Το κορυφαίο ουράνιο φαινόμενο της χρονιάς θα είναι μια εκπληκτική ολική έκλειψη ηλίου που θα σκοτεινιάσει τον ουρανό σε όλη τη Βόρεια Αμερική, καθώς το φεγγάρι θα καλύψει πλήρως τον ήλιο. Το μονοπάτι της ολότητας, όπου ολόκληρος ο δίσκος του ήλιου εξαφανίζεται από το φεγγάρι, θα είναι ορατό σε τέσσερις πολιτείες του Μεξικού, 15 πολιτείες των ΗΠΑ που εκτείνονται από το Τέξας έως το Μέιν και πέντε επαρχίες στο ανατολικό τμήμα του Καναδά.

Η διάρκεια του φαινομένου θα ποικίλλει κατά μήκος της διαδρομής, διαρκώντας έως και τέσσερα λεπτά και 28 δευτερόλεπτα κοντά στην πόλη Τορεόν του Μεξικού, ενώ στα περισσότερα μέρη στο κέντρο της διαδρομής θα διαρκέσει από τρεισήμισι έως τέσσερα λεπτά.

Απρίλιος: Ένας κομήτης θα περάσει κοντά από τη Γη

Ένας γιγαντιαίος κομήτης, τρεις φορές το μέγεθος του Έβερεστ, που ονομάζεται 12P/Pons-Brooks, κατευθύνεται προς το εσωτερικό του ηλιακού συστήματος. Ο κρυο-ηφαιστειακός κομήτης, που αποτελείται κυρίως από πάγο, σκόνη και αέριο, υπέστη πολλαπλές εκρήξεις το 2023 και εξέπληξε τους αστρονόμους με την ταχεία αύξηση της φωτεινότητάς του. Τον Μάρτιο, καθώς ο κομήτης θα πλησιάζει τον ήλιο, αναμένεται να επιταχύνει τον ρυθμό του εξαιτίας της αυξημένης έλξης της βαρύτητας του άστρου μας. Μέχρι τον Απρίλιο ενδέχεται να γίνει ορατός ακόμη και με γυμνό μάτι αμέσως μετά τη δύση του ηλίου. Αναζητήστε τον στον ουρανό στις 12 Απριλίου, όταν ο κομήτης θα φαίνεται να περνά από τον φωτεινό Δία, καθιστώντας τον πολύ πιο ορατό. Εννέα ημέρες αργότερα, στις 21 Απριλίου, ο κομήτης θα φθάσει στο κοντινότερο σημείο του στον ήλιο και μπορεί να γίνει ακόμη πιο φωτεινός.

Κατά τη διάρκεια της ολικής έκλειψης ηλίου στις 8 Απριλίου, ο κομήτης θα είναι πιθανώς ορατός με κιάλια ή ακόμη και με γυμνό μάτι προσφέροντας ένα αξέχαστο ουράνιο θέαμα!

4 Μαΐου: Κορυφώνεται η βροχή μετεωριτών EtaAquarid

Η βροχή των διαττόντων αστέρων (μετεώρων), που προέρχεται από την ουρά του κομήτη του Χάλεϊ και ονομάζεται Ήτα Υδροχοΐδες (Eta Aquariids) θα κορυφωθεί τις πρωινές ώρες της 4ης Μαΐου, όταν η φθίνουσα ημισέληνος θα ανατείλει λίγο πριν από την αυγή, πράγμα που σημαίνει ότι ο ιδιαίτερα σκοτεινός ουρανός θα επιτρέψει στους αστρονόμους να δουν ακόμη και τους πιο αμυδρούς διάττοντες αστέρες. Η ακτινοβολία της βροχής -από όπου φαίνεται να προέρχονται τα μεμονωμένα μετέωρα- θα βρίσκεται κοντά στον νοτιοανατολικό ορίζοντα μέσα στον ομώνυμο αστερισμό του Υδροχόου. Το φαινόμενο θα είναι καλύτερα ορατό στο νότιο ημισφαίριο.

Επιλέξτε μια τοποθεσία μακριά από τη φωτορύπανση και δώστε στα μάτια σας τουλάχιστον 20 λεπτά για να προσαρμοστούν στο σκοτάδι. Στο νότιο ημισφαίριο μπορεί να έχουμε από 20 έως 30 πεφταστέρια την ώρα, ενώ στο βόρειο από 10 έως 20 την ώρα τις πρωινές ώρες της 4ης Μαΐου.

12 και 13 Αυγούστου: Κορυφώνονται οι Περσείδες

Κάθε μέσα Αυγούστου, η Γη ταξιδεύει μέσα από ένα σύννεφο υπολειμμάτων που αποβάλλει ο κομήτης Swift-Tuttle, δημιουργώντας μια καταιγίδα από πεφταστέρια στον ουρανό, καθώς μικροί μετεωρίτες καίγονται στην ατμόσφαιρα. Αυτή είναι η βροχή μετεωριτών των Περσείδων και μπορεί να παράγει έως και 60 διάττοντες αστέρες την ώρα σε ένα τυπικό έτος. Το 2024 θα είναι μια ιδιαίτερα καλή χρονιά για τις Περσείδες, καθώς η κορύφωσή τους θα συμπέσει με έναν σκοτεινό, χωρίς φεγγάρι ουρανό. Το φεγγάρι θα δύσει γύρω στα μεσάνυχτα, δημιουργώντας εξαιρετικές συνθήκες παρατήρησης αργότερα κατά τη διάρκεια της νύχτας και τις πρώτες πρωινές ώρες. Στο βόρειο ημισφαίριο η βροχή θα είναι πιο ορατή καθώς τα μετέωρα φαίνεται να ακτινοβολούν από τον αστερισμό του Περσέα, ο οποίος θα είναι καλύτερα ορατός στα νότια γεωγραφικά πλάτη.

Σεπτέμβριος και Οκτώβριος: C/2023 A3 (Tsuchinshan–ATLAS)

Ο κομήτης A3 Tsuchinshan-ATLAS, ο οποίος εντοπίστηκε για πρώτη φορά τον Φεβρουάριο του 2023 αναμένεται να προσφέρει ένα εντυπωσιακό θέαμα στα τέλη του 2024. Μέχρι τις αρχές του καλοκαιριού, θα είναι ορατός το βράδυ με τηλεσκόπιο. Καθώς θα πλησιάζει ο Σεπτέμβριος, η τροχιά του θα τον φέρει κοντά τόσο στον ήλιο όσο και στη Γη για πρώτη φορά μετά από 80.000 χρόνια. Οι αστρονόμοι αναμένουν ότι θα είναι φωτεινός και ενδεχομένως ορατός με κιάλια ή ακόμη και με γυμνό μάτι στον ανατολικό ουρανό πριν από την ανατολή του ήλιου στα νότια γεωγραφικά πλάτη.

Εάν ο κομήτης επιβιώσει από το ταξίδι του γύρω από τον ήλιο, η καλύτερη εποχή για τους παρατηρητές σε όλο το βόρειο ημισφαίριο ξεκινά γύρω στις 12 Οκτωβρίου. Καθώς θα ανεβαίνει ψηλότερα στον ουρανό κάθε βράδυ, ο κομήτης θα γίνεται σταδιακά πιο ορατός. Η πρόβλεψη της συμπεριφοράς ενός κομήτη αποτελεί πρόκληση, αλλά ήδη ο Tsuchinshan-ATLAS, που απέχει ακόμη πολύ από την πλησιέστερη προσέγγισή του στη Γη, δείχνει ότι θα είναι ένας εντυπωσιακός ουράνιος επισκέπτης.

17 Σεπτεμβρίου: Ο δακτυλιοειδής πλανήτης Κρόνος ενώνεται με το φεγγάρι

Οι τελευταίοι τέσσερις μήνες του έτους θα προσφέρουν μια εξαιρετική ακολουθία ουράνιων ευθυγραμμίσεων, καθώς η Σελήνη και ο Κρόνος συγκλίνουν μια φορά το μήνα, ξεκινώντας στις 17 Σεπτεμβρίου. Το εντυπωσιακό θέαμα θα επαναληφθεί στις 14 και 15 Οκτωβρίου, στις 11 Νοεμβρίου και στις 8 Δεκεμβρίου. Οι δύο φωτεινοί πλανήτες θα είναι ορατοί αμέσως μετά τη δύση του ηλίου και το κενό μεταξύ τους θα είναι ιδανικό για κιάλια χαμηλότερης μεγέθυνσης. Θα είναι εύκολο να παρατηρήσετε και τα δύο ουράνια σώματα μαζί, αν και δεν θα είναι αρκετά κοντά για να τα δείτε με τηλεσκόπιο. Η χρωματική αντίθεση θα κάνει επίσης το ζευγάρι οπτικά εντυπωσιακό, με την ασημένια λάμψη της Σελήνης δίπλα στην ευδιάκριτη κίτρινη απόχρωση του Κρόνου.

2 Οκτωβρίου: Ένα δαχτυλίδι φωτιάς στον ουρανό

Όσοι βρίσκονται στο δυτικό ημισφαίριο θα έχουν την ευκαιρία να απολαύσουν τη δεύτερη ηλιακή έκλειψη του 2024. Η διαδρομή του δακτυλίου της φωτιάς ή της δακτυλιοειδούς έκλειψης θα διασχίσει κυρίως τον Ειρηνικό Ωκεανό, περιορίζοντας την ορατότητα από ορισμένες τοποθεσίες.

Η πρώτη παρατήρηση της ετήσιας έκλειψης θα γίνει στο γραφικό νησί του Πάσχα στις 14:07 (τοπική ώρα) και θα διαρκέσει 6 λεπτά και 23 δευτερόλεπτα. Όταν το φεγγάρι ευθυγραμμίζεται μεταξύ της Γης και του Ήλιου, αφήνει ένα φωτεινό, λαμπερό περίγραμμα που μοιάζει με δαχτυλίδι. Το φαινόμενο αυτό συμβαίνει όταν το φεγγάρι βρίσκεται πιο μακριά από τη Γη απ’ ό,τι κατά τη διάρκεια μιας ολικής έκλειψης ηλίου, και ως εκ τούτου εμφανίζεται μικρότερο στον ουρανό.

Η έκλειψη θα γίνει ορατή σε τμήματα της νότιας Χιλής και θα μετακινηθεί γρήγορα πάνω από τα βουνά των Άνδεων προς την Αργεντινή. Εν τω μεταξύ, μια μερική έκλειψη του ήλιου θα είναι ορατή στο μεγαλύτερο κομμάτι του νότιου μέρους της Νότιας Αμερικής.

Δεκέμβριος: Βροχή μετεωριτών Διδυμίδες και Βόρειο Σέλας

Η χρονιά θα κλείσει με το εντυπωσιακό θέαμα της βροχής μετεωριτών Διδυμίδες (Geminid) τον Δεκέμβριο. Επίσης, το Βόρειο Σέλας αναμένεται να γίνει πιο συχνό και ορατό- ιδίως γύρω από τις ισημερίες- εξαιτίας της αυξημένης ηλιακής δραστηριότητας.