James Webb: Το τηλεσκόπιο κατέγραψε τη σύγκρουση γιγάντιων αστεροειδών σε γειτονικό γαλαξία

Τη σύγκρουση γιγάντιων αστεροειδών που συνέβη πιθανότατα σε γειτονικό ηλιακό σύστημα και σημειώθηκε πριν 20 χρόνια, κατάφεραν να παρατηρήσουν επιστήμονες.

Ο Beta Pictoris

Ο γειτονικός γαλαξίας, Beta Pictoris, που βρίσκεται μόλις 63 έτη φωτός από τη Γη, έχει από καιρό κεντρίσει το ενδιαφέρον των αστρονόμων λόγω της εγγύτητας και της ηλικίας του.

Ενώ το ηλιακό μας σύστημα εκτιμάται ότι έχει ηλικία περίπου 4,5 δισεκατομμυρίων ετών, το Beta Pictoris θεωρείται «εφηβικό πλανητικό σύστημα» ηλικίας 20 εκατομμυρίων ετών, δήλωσε στο CNN η αστρονόμος Κριστίν Τσεν, ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο Johns Hopkins στη Βαλτιμόρη.

«Αυτό σημαίνει ότι είναι ακόμη υπό διαμόρφωση», δήλωσε και πρόσθεσε «είναι ένα μερικώς διαμορφωμένο πλανητικό σύστημα, αλλά δεν έχει τελειώσει ακόμα».

Η Τσεν παρατήρησε για πρώτη φορά τον Beta Pictoris, ο οποίος έχει δύο γνωστούς γίγαντες αέριους πλανήτες που ονομάζονται Beta Pictoris b και c, χρησιμοποιώντας το διαστημικό τηλεσκόπιο Spitzer που έχει πλέον αποσυρθεί το 2004 και το 2005. 

«Ήμουν πολύ ενθουσιασμένη που θα παρατηρούσα ξανά αυτό το σύστημα το 2023 χρησιμοποιώντας το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb», δήλωσε. «Και ήλπιζα πραγματικά να κατανοήσω το πλανητικό σύστημα με πολύ μεγαλύτερη λεπτομέρεια, και σίγουρα το κάνουμε αυτό».

Από τότε που το Webb άνοιξε το υπέρυθρο μάτι του στο σύμπαν το 2022, οι επιστήμονες χρησιμοποιούν το διαστημικό παρατηρητήριο για να κοιτάξουν μέσα από το αέριο και τη σκόνη για να μελετήσουν υπερκαινοφανείς, εξωπλανήτες και μακρινούς γαλαξίες.

Η σύγκρουση πριν από 20 χρόνια

Η ομάδα πιστεύει ότι τα δεδομένα του Spitzer υποδηλώνουν ότι ένα ζευγάρι γιγάντιων αστεροειδών έτυχε να συγκρουστεί λίγο πριν από τις παρατηρήσεις του συστήματος από το τηλεσκόπιο.

«Ο Beta Pictoris βρίσκεται σε μια ηλικία κατά την οποία ο σχηματισμός πλανητών στη ζώνη των γήινων πλανητών βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη μέσω γιγαντιαίων συγκρούσεων αστεροειδών, οπότε αυτό που θα μπορούσαμε να δούμε εδώ είναι ουσιαστικά πώς σχηματίζονται σε πραγματικό χρόνο βραχώδεις πλανήτες και άλλα σώματα», δήλωσε η Τσεν.

Όταν η Τσεν και η ομάδα της παρατήρησαν τον Beta Pictoris μεταξύ του 2004 και του 2005, πιθανότατα έβλεπαν φευγαλέα στοιχεία ενός «ενεργού πλανητικού συστήματος με συγκρούσεις», αλλά δεν το είχαν συνειδητοποιήσει ακόμα, είπε.

Εκτός από τους δύο γνωστούς πλανήτες, προηγούμενες έρευνες εντόπισαν στοιχεία για κομήτες και αστεροειδείς που περιφέρονται στο νεαρό σύστημα. Καθώς οι κομήτες και οι αστεροειδείς συγκρούονται μεταξύ τους, δημιουργούν σκονισμένα συντρίμμια και βοηθούν στο σχηματισμό βραχωδών πλανητών.

Η σύγκρουση που συνέβη μετέτρεψε έναν αστεροειδή σε λεπτά σωματίδια σκόνης που ήταν μικρότερα από γύρη ή ζάχαρη άχνη, δήλωσε ο Τσεν.

Είπε ότι η μάζα της σκόνης που δημιουργήθηκε ήταν περίπου 100.000 φορές μεγαλύτερη από το μέγεθος του αστεροειδούς που σκότωσε τους δεινόσαυρους, ο οποίος εκτιμάται ότι είχε πλάτος μεταξύ 6,2 και 9,3 μιλίων (10 και 15 χιλιομέτρων). Η σκόνη στη συνέχεια ωθήθηκε έξω από το πλανητικό σύστημα από την ακτινοβολία του κεντρικού άστρου, το οποίο είναι ελαφρώς θερμότερο από τον ήλιο μας.

Αρχικά, οι αστρονόμοι πίστευαν ότι μικρά σώματα συγκρούονταν και αναπλήρωναν τα σύννεφα σκόνης που παρατηρήθηκαν στο Beta Pictoris με την πάροδο του χρόνου. Αλλά το ισχυρό τηλεσκόπιο Webb δεν μπόρεσε να ανιχνεύσει σκόνη.

Η μελέτη του γειτονικού ηλιακού συστήματος μπορεί να βοηθήσει τους αστρονόμους να κατανοήσουν καλύτερα πώς ήταν οι πρώτες μέρες του δικού μας ηλιακού συστήματος.