Σαν το «Matrix»: Έρχεται το Ίντερνετ του εγκεφάλου

H εμφάνιση των υπολογιστών και οι δυνατότητες που απέκτησαν τις δύο τελευταίες δεκαετίες έκαναν αρκετούς να οραµατιστούν τη διασύνδεσή τους µε τους ανθρώπους. Τα τελευταία χρόνια ο ιατρικός τοµέας προσπαθεί να βρει τρόπους ώστε ασθενείς µε σωµατική ή/και νοητική παράλυση να µπορέσουν να επικοινωνήσουν µε το περιβάλλον (τους γιατρούς, τους συγγενείς τους κ.ά.). Σε αυτό πλαίσιο έχουν αναπτυχθεί τεχνολογίες που συνδέουν τον εγκέφαλο των ατόµων αυτών µε υπολογιστές, µε τη βοήθεια των οποίων γίνονται η παρατήρηση και στη συνέχεια η αποκωδικοποίηση της εγκεφαλικής τους λειτουργίας στα ερεθίσµατα που δέχονται.

Όµως, πριν από λίγες µέρες, επιστήµονες που συνεργάζονται σε ένα διεθνές ερευνητικό πρόγραµµα παρουσίασαν µια µελέτη η οποία πάει όχι ένα, αλλά αµέτρητα βήµατα παρακάτω την προσπάθεια που γίνεται από τον ιατρικό τοµέα. Η µελέτη που δηµοσιεύτηκε στην επιθεώρηση «Frontiers in Neuroscience» µοιάζει βγαλµένη από τα πιο φουτουριστικά σενάρια επιστηµονικής φαντασίας.

Οι ερευνητές αναφέρουν ότι ο συνδυασµός νανοτεχνολογίας, τεχνητής νοηµοσύνης και συµβατικής τεχνολογίας υπολογιστών θα δηµιουργήσει τις προϋποθέσεις προκειµένου στο κοντινό µέλλον (σε δυο-τρεις δεκαετίες από σήµερα) ο άνθρωπος να συνδέει το µυαλό του µε υπολογιστές, ώστε να συνδέεται στο ∆ιαδίκτυο και να συλλέγει πληροφορίες σε πραγµατικό χρόνο! Κορυφαίο στέλεχος της ερευνητικής οµάδας είναι ο Αµερικανός Ρόµπερτ Φρέιτας, που θεωρείται από τις µεγαλύτερες αυθεντίες στον τοµέα της νανοτεχνολογίας. Σύµφωνα µε τον Φρέιτας, νανοροµπότ θα εισέρχονται στον ανθρώπινο εγκέφαλο και θα τον συνδέουν µε υπερυπολογιστές, ώστε ο εγκέφαλος να «κατεβάζει» δεδοµένα µε τρόπο ανάλογο µε εκείνον που το έκαναν οι πρωταγωνιστές στην κινηµατογραφική επιτυχία «Matrix».

«Τα νανοροµπότ θα εισέρχονται αρχικά στο αγγειακό σύστηµα και µέσα από αυτό θα πηγαίνουν σε συγκεκριµένα σηµεία µέσα στον εγκέφαλο ή ακόµη και µέσα στα εγκεφαλικά κύτταρα. Στη συνέχεια, θα συνδέονται ασύρµατα µε δίκτυα υπολογιστών, µεταδίδοντας και λαµβάνοντας κωδικοποιηµένα δεδοµένα» υποστηρίζει ο Φρέιτας. Το πράγµα, µάλιστα, δεν σταµατά εδώ, αφού οι ερευνητές εκτιµούν ότι η διασύνδεση των ανθρώπων µε τους υπολογιστές θα είναι µόνο η αρχή: σε επόµενο στάδιο θα δικτυώνονται οι ανθρώπινοι εγκέφαλοι µεταξύ τους, δηµιουργώντας έναν «παγκόσµιο υπερνού». Αυτό το δίκτυο ανθρώπινων εγκεφάλων θα επιτρέπει, σύµφωνα µε τους ερευνητές, τη δηµιουργία µιας συλλογικής ανθρώπινης νόησης, η οποία θα ανοίξει ένα νέο κεφάλαιο στην ανθρώπινη Ιστορία.

Τα πειράματα

Σε αυτό ακριβώς το πεδίο εργάζονται τα τελευταία χρόνια νευροεπιστήµονες από το Πανεπιστήµιo της Ουάσιγκτον και το Πανεπιστήµιο Carnegie Mellon, που αποτελεί ένα από τα πιο φηµισµένα ερευνητικά κέντρα ανάπτυξης προηγµένων τεχνολογιών στον κόσµο. Οι ερευνητές δουλεύουν σε ένα πρόγραµµα που έχει ονοµαστεί BrainNet, σκοπός του οποίου είναι η άµεση εγκεφαλική αλληλεπίδραση µεταξύ διαφορετικών ατόµων, µε στόχο τη συλλογική επίλυση ενός προβλήµατος. Με απλά λόγια, οι ερευνητές προσπαθούν να αναπτύξουν µεθόδους τηλεπαθητικής επικοινωνίας.

Σε ένα από τα πειράµατα, οι ερευνητές, χρησιµοποιώντας εγκεφαλογραφήµατα και την τεχνική της διακρανιακής µαγνητικής διέγερσης, κατάφεραν να «συνδέσουν» τους εγκεφάλους τριών ανθρώπων, οι οποίοι κατάφεραν να παίξουν ένα βιντεοπαιχνίδι (το πασίγνωστο Tetris), παίρνοντας αποφάσεις από κοινού, χωρίς να µιλούν ή να επικοινωνούν µε άλλο τρόπο.

Μάλιστα, το ένα από τα τρία άτοµα δεν παρακολουθούσε το παιχνίδι, αλλά ενεργούσε σύµφωνα µε τις πληροφορίες που ελάµβανε από τους παίκτες που ήταν συνδεδεµένος εγκεφαλικά. Πετυχηµένο ήταν ανάλογο πείραµα άλλης ερευνητικής οµάδας, επίσης από το Πανεπιστήµιο της Ουάσιγκτον. Οι ερευνητές, αν και βρίσκονταν σε διαφορετικά σηµεία, διασύνδεσαν τους εγκεφάλους τους µε σκουφάκια µαγνητικής διέγερσης και έπαιξαν ένα παιχνίδι στο οποίο έπρεπε να πετύχουν έναν στόχο µε ένα κανόνι. «Το Ιντερνετ ήταν ένας τρόπος σύνδεσης υπολογιστών και τώρα µπορεί να αποτελέσει τρόπο σύνδεσης εγκεφάλων. Θέλουµε να πάρουµε τη γνώση από έναν εγκέφαλο και να τη µεταδώσουµε σε άλλους εγκεφάλους» ανέφεραν µετά το πείραµα οι ερευνητές. Τον ίδιο στόχο έχει και η εταιρεία Neuralink, που ίδρυσε ο Αµερικανός µεγιστάνας και οραµατιστής Ελον Μασκ.

Οι ερευνητές της εταιρείας προσπαθούν να αναπτύξουν την αποκαλούµενη τεχνολογία «neural lace» – «νευροδαντέλα», σε ελεύθερη µετάφραση. Η τεχνολογία αυτή βασίζεται στην εµφύτευση µικροσκοπικών ηλεκτροδίων στον εγκέφαλο τα οποία θα επιτρέψουν τη µετάδοση, αλλά και την παραλαβή ανθρώπινων σκέψεων. Αρχικός στόχος της Neuralink είναι η τεχνολογία αυτή να βοηθήσει άτοµα που είτε λόγω τραυµατισµών είτε ασθενειών δεν µπορούν να επικοινωνήσουν µε άλλο τρόπο να το πετύχουν τηλεπαθητικά. Ερευνητές του Πανεπιστηµίου Witss στο Γιοχάνεσµπουργκ της Νότιας Αφρικής υποστηρίζουν ότι βρήκαν τον τρόπο για να συνδέσουν τον ανθρώπινο εγκέφαλο µε το ∆ιαδίκτυο, και µάλιστα σε πραγµατικό χρόνο. Η έρευνα έχει λάβει την ονοµασία Brainternet Project και στόχος είναι η µετατροπή του ανθρώπινου εγκεφάλου σε µια ιστοσελίδα!

Μια ειδική συσκευή που είναι συνδεδεµένη µε το κεφάλι του χρήστη συλλέγει τα εγκεφαλικά του σήµατα και τα µεταφέρει σε έναν κοινό υπολογιστή, ο οποίος, στη συνέχεια, µεταδίδει τα δεδοµένα σε µια εφαρµογή και τα παρουσιάζει σε µια ιστοσελίδα στην οποία µπορεί ο οποιοσδήποτε να έχει πρόσβαση. Σύµφωνα µε τους ερευνητές, το Brainternet µπορεί να βελτιωθεί τόσο, ώστε να καταγράφει τις εγκεφαλικές δραστηριότητες µέσα από µια εφαρµογή στο κινητό τηλέφωνο και να µεταφέρονται από εκεί στο ∆ιαδίκτυο, ενώ θα υπάρχει η δυνατότητα να µεταφέρονται δεδοµένα και από το Ιντερνετ προς τον εγκέφαλο. Ολα αυτά µπορεί να ακούγονται ενδιαφέροντα και εντυπωσιακά, µε κάποιους να θεωρούν ότι πρόκειται για ένα τεράστιο βήµα προόδου όχι απλώς του ανθρώπινου πολιτισµού, αλλά της ίδιας της ανθρώπινης ύπαρξης.

Όµως είναι και αρκετοί εκείνοι που κρατούν επιφυλακτική στάση ή στέκονται αρνητικά σε αυτά τα σχέδια, αφού, όπως λένε, το να έχει κάποιος πρόσβαση µέσα στο µυαλό σου, στις σκέψεις και τις µνήµες σου κρύβει τεράστιους κινδύνους.