Δηµήτρης Παπαϊωάννου: «Ήθελα να δω αν θα µε βουλιάξει η αγάπη µου»

Λίγες ώρες πριν από την αθηναϊκή πρεµιέρα του νέου έργου του «Since She» στη «Στέγη», το οποίο πρωτοπαρουσιάστηκε στο Χοροθέατρο της Πίνα Μπάους, ο ∆ηµήτρης Παπαϊωάννου εξήγησε πώς το συναίσθηµα λειτούργησε καταλυτικά στη δηµιουργία του.

Από υπερβολική αγάπη ήµουν λιγότερο ιερόσυλος απ’ όσο θα ήθελα. Την επόµενη φορά…» µας υποσχέθηκε, µε ένα µειδίαµα όλο νόηµα, πλαισιωµένος από 17 χορευτές τριών γενεών του Χοροθεάτρου Βούπερταλ (Tanztheater Wuppertal) της Πίνα Μπάους, ο ∆ηµήτρης Παπαϊωάννου.

Ο διεθνής Έλληνας καλλιτέχνης, ο οποίος είχε την τύχη να είναι ο πρώτος χορογράφος στην ιστορία του µυθικού χοροθεάτρου, που προσκλήθηκε εννέα χρόνια µετά τον θάνατο της δηµιουργού του, για να συνθέσει µια νέα παράσταση. Από το µηδέν. Αυτή η νέα δουλειά του µε τον αµφίσηµο, γεµάτο υπαινιγµούς τίτλο «Since She» έρχεται από το Βούπερταλ στην Αθήνα και τη Στέγη του Ιδρύµατος Ωνάση για µόνο τέσσερις παραστάσεις (από αύριο µέχρι και το Σάββατο, οι οποίες έγιναν sold out µια ώρα µετά την έναρξη της προπώλησης), σηµατοδοτώντας ακόµη µία πρωτιά: είναι η πρώτη φορά που ο ∆. Παπαϊωάννου δηµιουργεί µια σύνθεση εκτός της οµάδας του.

Aτόφιο συναίσθηµα

Όσο γιατί λέει πως υπήρξε λιγότερο ιερόσυλος; ∆ιότι, όπως εξήγησε στη χθεσινή συνάντησή του µε τους δηµοσιογράφους, ένα από τα συστατικά που λειτούργησαν ως καταλύτες της δηµιουργίας του είναι το ατόφιο συναίσθηµα. Αυτό που έκανε τον Έλληνα δηµιουργό να ζητήσει, φτάνοντας στο Βούπερταλ, να βγάλουν από τις αποθήκες τις καρέκλες του εµβληµατικού «Café Mueller» της Μπάους, ιστορικής παράστασης την οποία ο ίδιος είχε δει στα 19 χρόνια του, αλλάζοντας τον κόσµο του. Αυτές οι καρέκλες επέλεξε να αποτελέσουν το σκηνικό της δικής του παράστασης στο δικό της χοροθέατρο.

«Όταν πρωτοείδα πίνακα τον Βαν Γκογκ από κοντά, συνειδητοποίησα ότι η ζωγραφική είναι συγκλονιστική. Όταν είδα τον “Αντρέι Ρουµπλιόφ” του Ταρκόφσκι, κατάλαβα ότι µια ταινία µπορεί να σου αλλάξει τη ζωή. Όταν είδα το “Café Mueller”, κατάλαβα τι µπορεί να σου κάνει η ζωντανή τέχνη. Εµένα µου άλλαξε όλη τη ζωή» αποκάλυψε.

Είπε «ναι» στην πρόταση από το Χοροθέατρο Βούπερταλ σήµερα, παρότι «το βρήκα πολύ επικίνδυνο και παγίδα», γιατί «δεν θα µπορούσα να ανεχτώ φτάνοντας στο νεκροκρέβατό µου να την έχω αρνηθεί» εξοµολογήθηκε ο διεθνώς καταξιωµένος Έλληνας καλλιτέχνης. «∆έχτηκα γιατί δεν µπορούσα να έχω χάσει την ευκαιρία να µπω σε αυτήν την οµάδα µε αυτούς τους καλλιτέχνες. ∆εν µπορούσε η καρδιά µου να πει “όχι”, γιατί είχα αγαπήσει ό,τι µου έµαθαν αυτοί οι καλλιτέχνες επί χρόνια. Σε αυτά τα βαθιά νερά ήθελα να κολυµπήσω, να δω αν θα µε βουλιάξει η αγάπη µου».

∆εν ήταν εύκολη η συνεργασία. «Έπρεπε να δουλέψω σε ένα νέο καθεστώς σε σχέση µε τους δικούς µου χρόνους (οι πρόβες κράτησαν οκτώ εβδοµάδες, ενώ ο ίδιος θα ήθελε 16). ∆εν ήταν παράδεισος. Αυτά τα ήξερα. Στο τέλος, αυτό που ζήσαµε ήταν αναντικατάστατο. Ήµουν αντιµέτωπος µε 17 ανθρώπους οι οποίοι δεν µε είχαν επιλέξει. Για τη δική µου προσωπικότητα ήταν το µεγαλύτερο πρόβληµα».

Τεράστιο ενδιαφέρον έχει να ακούς πώς αντιλήφθηκαν τη συνεργασία τους µε τον ∆. Παπαϊωάννου οι καλλιτέχνες του Χοροθεάτρου Βούπερταλ. H Μπάρµπαρα Κάουφµαν, διευθύντρια προβών της παράστασης, επί 32 χρόνια συνεργάτιδα της Μπάους και επί εννέα έτη εργαζόµενη στο θέατρό της χωρίς την ίδια, µίλησε για µια «αληθινή συνάντηση» των κόσµων της Μπάους και του Παπαϊωάννου.

«Ήταν σηµαντικό να βλέπω τους συναδέλφους µου να εξελίσσονται µέσα από αυτήν τη συνεργασία µε την τέχνη της Πίνα και την τέχνη του ∆ηµήτρη. Η συνεργασία µε τον ∆ηµήτρη µάς βοηθά να ανακαλύψουµε τα πράγµατα µε νέο τρόπο. Βρήκαµε νέα εργαλεία».

Χωρίς ζώνη ασφαλείας

«Πήρε χρόνο, αλλά αποφάσισα να πηδήξω στα παγωµένα νερά» είπε, περιγράφοντας τη συνταρακτική συνεργασία της µε τον Παπαϊωάννου, η Αζούσα Σεγιάµα, µία από τις παλαιότερες και πλέον αναγνωρίσιµες χορεύτριες του ensemble της Μπάους.

«Πήρε χρόνο για να δω και να καταλάβω τι βλέπει µέσα µας και έξω από εµάς. ∆υσκολεύτηκα, αλλά η χηµεία µας ήταν ενδιαφέρουσα και η συνεργασία έµπνευση». Αυτή η µετατόπιση από τη βεβαιότητα και τη σιγουριά των γνωστών έργων της Μπάους, τα οποία µπορείς να δεις ακόµη και σε βίντεο, «ήταν σηµαντική». «Είµαι έτοιµη πλέον να κάνω αυτό το βήµα ως καλλιτέχνις» είπε αφοπλιστικά η Σεγιάµα. «Πρέπει να είµαστε έτοιµοι να βγούµε από τη ζώνη ασφαλείας, να ξεβολευτούµε» ήταν το επιµύθιο της συνεργασίας της µε τον Ελληνα καλλιτέχνη, που δυσκόλεψε και τον χορευτή Φρανκ Σµιντ. «Μου πήρε µισό από τον χρόνο της παραγωγής για να χαλαρώσω» οµολογεί. Ξαφνικά, στα µισά της διαδροµής, «έγινε ένα κλικ και κατάλαβα πώς αντιλαµβάνεται τον κόσµο ο ∆ηµήτρης».