Ναταλία Τσαλίκη: «Ζούμε την εποχή της ατομικής ευθύνης, την οποία αποφεύγουμε, όπως ο διάολος το λιβάνι»

Ο δρόμος της επιτυχίας, σίγουρα δεν ήταν στρωμένος με ροδοπέταλα για τη Ναταλία Τσαλίκη. Πέρασε ανηφόρες, ήταν προσεκτική στις κατηφόρες, και προσπάθησε ν’ αποφύγει λακκούβες. Μπορεί να φαίνεται εύθραυστη, όμως, όταν παλεύει, νικάει ακόμα και θηρία. Φέτος, τη συναντάμε στον ρόλο της Νόρας, στην παράσταση «Κουκλόσπιτο: Μέρος Δεύτερο»* του Αμερικανού συγγραφέα Λούκας Νέιθ, σε μετάφραση και σκηνοθεσία του Μανώλη Δούνια. Ένα έργο, εμπνευσμένο από το ιψενικό πρωτότυπο αλλά χωρίς ν’ αναμετράται ευθέως μαζί του. «Βρήκα τολμηρή και ευφυή την ιδέα να θελήσει κάποιος ν’ ασχοληθεί με τη συνέχεια του “Κουκλόσπιτου”. Είναι ένα έργο που με το ένα πόδι ακουμπάει τα τέλη του 19ου αιώνα και με το άλλο στο σήμερα» λέει χαρακτηριστικά η Ναταλία Τσαλίκη στο ethnos.gr.

Το «Κουκλόσπιτο» του Ίψεν τελειώνει με τη Νόρα να εγκαταλείπει τον σύζυγό και τα παιδιά της και να φεύγει, κλείνοντας πίσω της την πόρτα του σπιτιού. Με το άνοιγμα της ίδιας πόρτας, αλλά δύο δεκαετίες μετά, αρχίζει η κωμωδία του Νέιθ. Η Νόρα είναι μια γυναίκα πεπεισμένη ότι τόσο η ισότητα των δύο φύλων όσο και η απόλυτη απαξίωση του θεσμού του γάμου είναι θέμα λίγων ετών να συμβούν, ενώ εξακολουθεί να μη μετανιώνει για την απόφασή της. Παράλληλα, το έργο δίνει φωνή και σε αυτούς που η ηρωίδα άφησε πίσω, τους δίνει την ευκαιρία ν’ αμφισβητήσουν τη γενναιότητά της, αντιπαραβάλλοντας ό,τι πιο γενναίο θα ήταν να μείνει και να παλέψει για τη σχέση της και την οικογένειά της.

«Σε ένα τέτοιο έργο είναι δύσκολο να βρεις το ύφος, το οποίο ισορροπεί ανάμεσα στη σοβαρότητα των θεμάτων που καταπιάνεται και την κωμωδία. Ήταν στοίχημα που έπρεπε, αρχικά, να κερδηθεί από τον μεταφραστή και σκηνοθέτη και στη συνέχεια να μπορέσουμε ν’ ακολουθήσουμε μια κοινή γραμμή όλοι οι ηθοποιοί», επισημαίνει.

Ο Νέιθ έχει γράψει μία κωμωδία - σπουδή πάνω στη γυναικεία χειραφέτηση και εξετάζει πόση πρόοδος έχει γίνει σε αυτό το ζήτημα στο πέρασμα των χρόνων. Η επιτυχία του έργου είναι ότι ενώ θίγει πολύ σημαντικά ζητήματα, ταυτόχρονα αυτά που λέγονται - και κυρίως ο τρόπος που λέγονται - είναι ιδιαίτερα κωμικός. Επιπλέον, αποφεύγει να πάρει ξεκάθαρη θέση υπέρ ή κατά εκείνης της ιστορικής απόφασης της Νόρας, αλλά αφήνει τους ήρωες να εκθέσουν οι ίδιοι τα επιχειρήματα τους και να υπερασπιστούν με σθένος τη θέση τους. «Η γυναίκα εκείνη την εποχή είχε ελάχιστα δικαιώματα. Δεν ήταν απλά δύσκολο, ήταν πρωτοφανές αυτό που έκανε η Νόρα. Συντάραξε τα νερά του παγκόσμιου θεάτρου, αλλά και της κοινωνίας. Για χρόνια, οι περισσότεροι θίασοι, όταν επέλεγαν ν’ ανεβάσουν αυτό το έργο, τελείωναν με διαφορετικό φινάλε. Έβαζαν τη Νόρα να μετανιώνει για την απόφασή της και να γυρίζει πίσω στο σπίτι της. Αλλιώς δεν το ανέβαζαν. Δυστυχώς, προχωράμε με βήματα χελώνας ως προς τη χειραφέτηση της γυναίκας και την ισοτιμία της με το άλλο φύλο και η θρησκεία στέκεται εμπόδιο σε αυτά τα θέματα» αναφέρει η Ναταλία Τσαλίκη.

Είστε υπέρ ή κατά του γάμου;

Είμαι κατά του γάμου και γενικά των κοινωνικών συμβάσεων. Μην κοιτάτε που ο δικός μου γάμος έτυχε να ευημερήσει. Πιστεύω ότι οι άνθρωποι θα πρέπει να έχουν την παιδεία, να ορίζουν οι ίδιοι την καθημερινότητά τους και να είναι τόσο ώριμοι ώστε ν’ αποφασίζουν οι ίδιοι ελεύθερα τι θα κάνουν στην προσωπική τους ζωή. Σεβόμενοι πάντα την ελευθερία του διπλανού τους.

Τα social media, ως μέσο έκφρασης και άποψη, σάς προβληματίζει;

Είναι ένα μέσο, το οποίο ο καθένας το χρησιμοποιεί για να πει την άποψή του, χωρίς προηγουμένως να την έχει ζυγίσει. Δημοσιεύουμε κείμενα χωρίς να έχουμε την αίσθηση ότι μας διαβάζει όλη η χώρα και ενδεχομένως όλος ο πλανήτης. Αν το είχαμε συνειδητοποιήσει αυτό, θα σκεφτόμαστε δέκα φορές περισσότερο πριν γράψουμε το καθετί. Αλλά αυτό, δυστυχώς, δεν συμβαίνει.

Σε τι εποχή ζούμε;

Ζούμε σε μία εποχή που απαιτείται η ατομική ευθύνη, την οποία αποφεύγουμε, όπως ο διάολος το λιβάνι. Πρέπει ο καθένας να τα βάλει κάτω με τον εαυτό του και να δει τι κάνει σωστό και τι λάθος. Αυτό είναι που έχει σημασία.

Μία γυναίκα, όπως εσείς, με πορεία και εμπειρία, τι θα συμβούλευε μία νέα ηθοποιό που ξεκινά τώρα την πορεία της;

Δεν θα τη συμβούλευα. Οι συμβουλές, θεωρώ ότι, είναι παρωχημένες, ξεπερασμένες και λάθος. Κάθε άνθρωπος οφείλει να χτίσει τη ζωή του, με τα δικά του χέρια και να έχει την ευθύνη των επιλογών του. Οι εμπειρίες μας είναι προσωπικές και δεν μοιάζουν με κανενός άλλου. Θεωρώ ότι ο καθένας, δια του παραδείγματος της ζωής, της συμπεριφοράς, της δουλειάς και της προσωπικότητάς του, αποτελεί κάποιο πρότυπο ή παράδειγμα.

Πώς ανακαλύπτουμε τι είναι αυτό που θέλουμε να κάνουμε στη ζωή μας;

Είναι κάτι που το ανακαλύπτουμε δύσκολα. Πρέπει να έχουμε μία καλή επαφή με τον εαυτό μας και να μην επηρεαζόμαστε με αυτά που μας λένε οι άλλοι. Ν’ αποκτήσουμε σιγά – σιγά αυτοπεποίθηση. Αυτό, βέβαια, θέλει πολύ κόπο και αγώνα. Να φύγεις από τη ζώνη ασφαλείας σου και να ψαχτείς πάρα πολύ μέσα σου. Μόνο έτσι το ανακαλύπτεις.

Το δικό σας ξεκίνημα πώς ήταν;

Στην αρχή ήταν εύκολο, καθώς τελείωσα με άριστα το Εθνικό Θέατρο και αμέσως με προσέλαβαν. Αργότερα, όμως, έκανα τις δικές μου επιλογές και σαφώς δυσκολεύτηκα μέχρι να καταλήξω κάπου και να βρω τον δρόμο μου.

Πώς αντέδρασαν οι γονείς σας, όταν τους είπατε πως θέλετε να γίνεται ηθοποιός;

Ο πατέρας μου είχε κάποιες αντιρρήσεις, αλλά όχι κάτι φοβερό. Δεν είναι εύκολο για τους γονείς ν’ ακούν από τα παιδιά τους ότι θέλουν να γίνουν ηθοποιοί. Είναι ένα επάγγελμα πολύ ασταθές και η κοινωνία μας είναι συντηρητική. Οι γονείς πιστεύουν ότι πρέπει να εμπλακούν στις αποφάσεις των παιδιών τους, να καταστήσουν τη ζωή τους σταθερή και ασφαλή. Μεγάλο λάθος!

Κάποια στιγμή στην πορεία σας, μετανιώσατε για το επάγγελμα που επιλέξατε;

Όχι ποτέ. Ακόμα και σήμερα με γοητεύουν οι δυσκολίες που έχει αυτό το επάγγελμα, γιατί είναι εκείνες που δίνουν αξία στη ζωή. Η ευκολία δεν σε βοηθάει να πας παρακάτω. Σε κάνει νωθρό και σε αφήνει στο ίδιο σημείο. Οι δυσκολίες είναι εκείνες που μας προχωρούν.

Την περασμένη σεζόν συμμετείχατε στις «Άγριες Μέλισσες». Μία σειρά υψηλών προδιαγραφών κρύβει δυσκολίες;

Γενικά, η τηλεόραση είναι ένα αρκετά δύσκολο μέσο, καθώς όλα γίνονται πάρα πολύ γρήγορα. Δεν έχεις χρόνο ούτε ν’ ανασάνεις. Πρέπει να έχεις ένα πολύ καλό αποτέλεσμα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα.

Ποιο είναι η άποψή σας για τη φετινή τηλεοπτική χρονιά; Έχετε δει κάποια σειρά που να έχετε ξεχωρίσει και να σας έχει καθηλώσει;

Η αλήθεια είναι πως δεν έχω παρακολουθήσει όλες τις σειρές που παίζονται αυτή τη στιγμή στην τηλεόραση. Αυτό που έχω καταλάβει, όμως, είναι πως είναι πάρα πολλές. Και ουκ εν τω πολλώ το ευ. Δεν ξέρω αν μπορούν όλες αυτές οι σειρές να σταθούν και να μακροημερεύσουν. Δεν μπορεί να είναι όλες καλές. Κάποια στιγμή αποφασίσαμε ότι πρέπει να κάνουμε πάρα πολλά σίριαλ. Ε, δεν είναι και αυτή λύση. Το θέμα είναι να κάνουμε σειρές με περισσότερη προσοχή, μεράκι, χρόνο και χρήματα, όπως συμβαίνει και στο εξωτερικό. Παλιότερα, όταν έκανα τηλεόραση, οι σειρές ήταν εβδομαδιαίες. Τώρα, για κάποιο λόγο, οι παραγωγοί πιστεύουν ότι είναι καλύτερο να γίνονται καθημερινές, γιατί θα τραβήξουν περισσότερο κόσμο. Αυτό, όμως, έχει ως αποτέλεσμα να γίνεται μία πιο πρόχειρη δουλειά. Αυτή είναι η αντίρρησή μου.

Όλα αυτά τα χρόνια, έχουν υπάρξει προτάσεις που αρνηθήκατε και μετά το μετανιώσατε;

Όχι, δεν το έχω μετανιώσει ποτέ. Έχω επιβεβαιωθεί.

Σας χαροποιεί ότι πλέον βλέπουμε ανθρώπους από το θέατρο να πρωταγωνιστούν στην τηλεόραση;

Δεν ξεχωρίζω τους ηθοποιούς σε θεατρικούς και μη, αλλά σε καλούς και κακούς. Χαίρομαι, λοιπόν, που βλέπω ταλαντούχους καλλιτέχνες στην τηλεόραση.

Τι θυμάστε από τα παιδικά σας χρόνια;

Μεγάλωσα σε ένα ασταθές περιβάλλον. Ήμουν ένα πολύ μοναχικό παιδί και συνάμα δυσκολευόμουν να επικοινωνήσω με τους άλλους. Αυτό θυμάμαι πιο έντονα.

Και τώρα συνεχίζετε να είστε ένα μοναχικό άτομο;

Ευτυχώς, όχι. Έχω κάνει βήματα και έχω προχωρήσει. Αλλά βαθιά μέσα μας, ξέρετε, ο πυρήνας μας δεν αλλάζει εύκολα. Αρκεί να τον αναγνωρίσεις και να συμφιλιωθείς μαζί του.

Τι θεωρείτε σημαντικό στη ζωή;

Την αλήθεια.

Τι είναι αυτό που αγαπάτε στους ανθρώπους;

Τον προσωπικό αγώνα του καθενός. Τον σέβομαι απεριόριστα!

Σας απασχολεί η φθορά του χρόνου;

Δεν ασχολούμαι καθόλου με τον χρόνο. Θεωρώ ότι ίσως και να μην υπάρχει. Μάλλον δεν υπάρχει. Είναι μία από τις κατασκευές του ανθρώπου!

*Η παράσταση «Κουκλόσπιτο: Μέρος Δεύτερο», σε σκηνοθεσία Μανώλη Δούνια, με τους Ναταλία Τσαλίκη, Αλέξανδρο Μυλωνά, Ντίνα Μιχαηλίδου και Δήμητρα Βήττα, παρουσιάζεται κάθε Δευτέρα με Τρίτη στις 20:30 και Σάββατο στις 17:00 στο θέατρο Άνεσις και αρκετές από τις παραστάσεις είναι sold out.