Άκης Δήμου: «Το χέρι που δολοφονεί μια γυναίκα το κρατάνε άλλα χέρια»

Ο Άκης Δήμου, ο οποίος μετρά αρκετά χρόνια συγγραφικής παρουσίας στο χώρο του θεάτρου, γεννήθηκε στην Αμαλιάδα. Από τα παιδικά του χρόνια έχει πολλές αναμνήσεις. Περισσότερο, όμως, θυμάται ό,τι ήταν ένα παιδί στην αναμονή αυτών που θα 'ρθουν, χωρίς να μπορεί να τα περιγράψει. «Αυτό νομίζω ήμουν. Και αυτό το παιδί προσπαθώ να παρηγορήσω σήμερα γράφοντας. Γιατί, στο μεταξύ, είδε ότι δεν υπήρχαν και πολλά που άξιζε να τα περιμένει» λέει χαρακτηριστικά ο ίδιος στο ethnos.gr.

Κινείται με χάρη ανάμεσα στο παρελθόν και το σήμερα, κάνοντας το τώρα του καθημερινή Τέχνη. Η γραφή του καταργεί και αντιστρέφει όλους τους συγγραφικούς κανόνες, με έναν αιρετικό τρόπο, που αντί να ξενίσει τον θεατή ή τον αναγνώστη, αντίθετα τον μαγεύει. Τα έργα του, είναι παράθυρα στον κόσμο. Ιστορίες που σε ταξιδεύουν, ήρωες που ταυτίζεσαι μαζί τους και γνωμικά που σου δίνουν τροφή για σκέψη και σε αφυπνίζουν. Έρχεσαι πιο κοντά με την ευαίσθητη πλευρά σου, αυτή που δακρύζει και μελαγχολεί, αυτή που γελά κρυφά, αυτή που αισθάνεται τρυφερά, αυτή που θέλει ν’ αλλάξει. Γιατί ο κάθε άνθρωπος έχει έναν μόνο τρόπο ν' αγαπάει, τον δικό του.

Φέτος, παρουσιάζονται τέσσερα θεατρικά του έργα, η μουσική παράσταση «Κάποτε στο Βόσπορο»* στο θέατρο Βεάκη, δύο κωμωδίες «Τα λουλούδια στην κυρία» στο θέατρο Eliart και «Ντέστινυ» στην Κύπρο, αλλά και το δράμα «Η Σαμάνθα και ο Μαξ στο βυθό της ασφάλτου» στο Vault για δεύτερη χρονιά. Αναρωτιέμαι, λοιπόν, αν όλες αυτές οι ιστορίες έχουν κάποια κοινά στοιχεία μεταξύ τους. «Τα τρία τελευταία ανήκουν στην... προϊστορική μου περίοδο. Το γεγονός ότι ξαναπαίζονται κάτι λέει μάλλον για τις αντοχές τους, γεγονός που μου δίνει μια κάποια ικανοποίηση. Το "Κάποτε στο Βόσπορο" έρχεται από άλλο δρόμο, εκείνον της συνομιλίας με την Ιστορία και του τρόπου με τον οποίο αυτή αποτυπώνεται στις μικροιστορίες των ανθρώπων της εποχής. Δεν ξέρω αν υπάρχουν κοινά στοιχεία -και, εν πάση περιπτώσει, εάν υπάρχουν είμαι ο πλέον αναρμόδιος να τα εντοπίσει-, θα πω μόνο, σχεδόν επιγραμματικά, ότι πίσω απ' τον καθένα τους βλέπω κι έναν άλλο εαυτό να μου κλείνει το μάτι» απαντά.

Ο Άκης Δήμου έγραψε κατά παραγγελία των Θεατρικών Επιχειρήσεων Τάγαρη το μιούζικαλ «Κάποτε στο Βόσπορο», το οποίο σκιαγραφεί το μύθο και τη νοσταλγία της Πόλης της καρδιάς μας. Εξήντα πέντε χρόνια μετά τον σκληρό Σεπτέμβριο του 1955, όταν το ελληνικό στοιχείο της Κωνσταντινούπολης βρέθηκε στο στόχαστρο των επίσημων τουρκικών αρχών, με συνέπεια την εξόντωσή του, το «Κάποτε στο Βόσπορο» ανατρέχει στην ιστορία των Ρωμιών της Κωνσταντινούπολης και του τραγικού διωγμού τους. «Δέχθηκα την πρόταση όχι λόγω κάποιου ιδιαίτερου προσωπικού βιώματος αλλά εξαιτίας του ενδιαφέροντός μου για την εποχή και τους ανθρώπους της. Το είπα και παραπάνω: η Ιστορία και οι μικροιστορίες όσων ζουν (ή παλεύουν να επιβιώσουν) σε κρίσιμες στιγμές: αυτό με νοιάζει» επισημαίνει.

Αντλούμε διδάγματα από την ιστορία και οι νέοι γνωρίζουν τις μαύρες σελίδες της;

Δεν είμαι και πολύ σίγουρος ότι το θέλουμε. Περισσότερο αντιμετωπίζουμε την Ιστορία σαν κάτι που αναπόφευκτα συνέβη σ' ένα παρελθόν που μοιάζει αόριστο και πολύ μακρινό έτσι όπως το μετράμε με την κοντόφθαλμη οπτική του παρόντος μας.

Τι εποχή είναι αυτή που ζούμε;

Δεν έχω επίθετα. Και το ουσιαστικό έχω την εντύπωση ότι μας διαφεύγει.

Υπάρχει κάτι που μάθατε από την πανδημία και τον εγκλεισμό που βιώσαμε;

Δεν νομίζω ότι η καραντίνα μου έμαθε κάτι που δεν ήξερα ή δεν υποψιαζόμουν. Περισσότερο άσκηση ήταν για μένα, άσκηση σ' αυτή την απόκοσμη σιωπή όταν έπαυε η κυκλοφορία και κάθε ίχνος ζωής αποτραβιόταν στον εαυτό του για να τραφεί.

Ζούμε σε μια περίοδο που η τεχνολογία μάς ενώνει ή μας αποξενώνει;

Η τεχνολογία είναι πλέον αναπόφευκτη και, με πολλούς τρόπους, απαραίτητη. Το τι μας ενώνει ή μας αποξενώνει -υποθέτω εννοείτε από τους άλλους- έχει να κάνει περισσότερο με μας, με τις βαθύτερες ανάγκες μας και του τρόπου που ο καθένας μας διαλέγει να τις ανα - καλύψει.

Τι έχει αλλάξει στον έρωτα και στον τρόπο που τον αντιλαμβανόμαστε και τον βιώνουμε σήμερα; Έχει επηρεαστεί η νέα γενιά από τις εφαρμογές γνωριμιών;

Επιθυμία, διεκδίκηση, φόβος απόρριψης, σμίξιμο, χωρισμός - στον πυρήνα της η ερωτική κατάσταση παραμένει παρηγορητικά ίδια ό,τι κι αν λένε τα δαχτυλάκια μας που κοκαλώνουν μπροστά σε μια οθόνη πασχίζοντας να στείλουν το «σωστό» μήνυμα.

Υπάρχουν συνταγές στον έρωτα και τι ρόλο παίζει στη ζωή σας;

«Ο έρωτας είναι ο πρώτος τυχόν» έχει γράψει ο Ρενέ Σαρ. Τι συνταγές να υπάρχουν; Ίσως μόνο μία: να μην επαναλαμβάνεις τον εαυτό σου κάθε φορά που δαγκώνεις τη λαμαρίνα (πράγμα πολύ δύσκολο).

Από την αρχή του χρόνου μέχρι σήμερα γίναμε μάρτυρες σωρείας ανθρωποκτονιών με θύματα γυναίκες. Κοπέλες που βρήκαν άγριο θάνατο από τα χέρια των συντρόφων ή των συζύγων τους. Τι πιστεύετε ότι φταίει γι’ αυτή την έξαρση και πώς μπορεί μια απλή απόρριψη ερωτικής συνεύρεσης να οδηγήσει σε φονικό;

Έχω δουλέψει για μια επταετία περίπου παρέχοντας νομική συμβουλευτική σε γυναίκες κακοποιημένες από συζύγους, «συντρόφους», πατεράδες - το θέμα της βίας κατά των γυναικών δεν μου είναι ξένο παρόλο που ποτέ δεν εξοικειώθηκα μαζί του. Δεν είναι μια ακόμα «συγκλονιστική είδηση» στα δελτία ειδήσεων και τις πρωινές εκπομπές, είναι σύμπτωμα μιας βαθιάς παθογένειας για την οποία έχουν δουλέψει αιώνες πατριαρχίας. Ούτε «μια απλή απόρριψη ερωτικής συνεύρεσης» μπορεί από μόνη της να οδηγήσει στο φόνο. Το χέρι που δολοφονεί μια γυναίκα το κρατάνε άλλα χέρια.

Πώς μπορεί να μάθει κάποιος ν’ αγαπά;

Να προσπαθήσει μπορεί, μετρώντας λάθη επί λαθών. Δεν ξέρω αν θα μάθει ποτέ. Αλλά και μόνη η προσπάθεια είναι ένα κέρδος ανεκτίμητο.

Έρχεται κάποια στιγμή στη ζωή μας που οι αγαπημένοι μας άνθρωποι φεύγουν από κοντά μας. Τι μένει απ' αυτούς;

Ο ίσκιος τους.

Ποιο είναι το κέρδος και ποιο το κόστος της μοναξιάς;

Δεν είμαι καθόλου καλός στους ισολογισμούς. Η μοναξιά μου είναι απαραίτητη όταν μπορώ να την επιλέγω και πολύ πληκτική όταν, για διάφορους λόγους, αναγκάζομαι να την υποστώ.

Σας απασχολεί η φθορά του χρόνου;

Με απασχολεί - δεν με απασχολεί, ο χρόνος συνεχίζει να περνάει γελώντας πίσω απ' την πλάτη μου. Το θέμα είναι να περνάει ανήσυχα (κι αυτός είναι ένας τρόπος να ξεγελιέται κανείς ότι δεν μεγαλώνει).

Ποια θεωρείτε την ύψιστη αρετή για έναν άνθρωπο;

Τη γνώση των ορίων και των δυνατοτήτων του και την κατανόηση των ορίων και των δυνατοτήτων των άλλων.

*Οι ήρωες του έργου έρχονται αντιμέτωποι με το παρελθόν και το παρόν τους, κάτω από τις απειλές του τουρκικού κράτους, που θα οδηγήσουν τελικά στα τραγικά γεγονότα της 1955 και τον αφανισμό των Ελλήνων της Πόλης. Οικογενειακά δράματα και πολιτικά παιχνίδια, μυστικά και ψέματα, αντιπαλότητες και χωρισμοί, έρωτες και φιλοδοξίες, γέλια και δάκρυα, στο φόντο μιας από τις τραγικότερες σελίδες της νεότερης ελληνικής ιστορίας που, σήμερα περισσότερο παρά ποτέ, οφείλουμε να γνωρίζουμε και να θυμόμαστε.

«Κάποτε στο Βόσπορο», μια μουσικοθεατρική παράσταση για τις ανοιχτές πληγές εκείνης της Πόλης και των ανθρώπων της. Τη σκηνοθεσία και τη χορογραφία υπογράφει η Σοφία Σπυράτου, η οποία ετοιμάζει μια μουσικοθεατρική παράσταση, όπου τα περίφημα γλέντια της Πόλης, εναλλάσσονται με την ποίηση και το δράμα του τόπου και του χρόνου.

Πού: Θέατρο Βεάκη, Στουρνάρη 32, Αθήνα, τηλ: 210 52 23 522/ 216 90 05 423

Πότε: Έναρξη Πέμπτη 14 Οκτωβρίου

Κάθε Τετάρτη στις 7:00, Πέμπτη 8:00, Παρασκευή 9:00, Σάββατο 5:30 και 9.00 και Κυριακή 6:30

Διάρκεια: 120 λεπτά

Εισιτήρια: Λαϊκή απογευματινή Τετάρτη και Σάββατο απόγευμα: 18 ευρώ

Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο, Κυριακή: 25, 20, 15 (φοιτητικό, ανέργων, παιδιά έως 12 ετών, ΑΜΕΑ)