Φωτεινή Μπαξεβάνη: «Η ιστορία της Κυράς της Ρω μου έμαθε να μην το βάζω κάτω ακόμα και μπροστά στις πιο μεγάλες δυσκολίες»

Σ' ένα μικρό ακριτικό νησάκι του Αιγαίου, κοντά στο Καστελόριζο και μια ανάσα από τα τουρκικά παράλια, ζούσε μια γυναίκα - σύμβολο όπου για τέσσερεις δεκαετίες ύψωνε κάθε πρωί την ελληνική σημαία και την κατέβαζε με τη δύση του ήλιου. Ήθελε να τη βλέπουν τα διερχόμενα καράβια και να υπενθυμίζει σε όλους την ελληνικότητα του νησιού. Η Κυρά της Ρω ή κατά κόσμον Δέσποινα Αχλαδιώτη ήταν μία γυναίκα με πρόσωπό τσαλακωμένο από τις αντιξοότητες, με ένα κορμί ζαρωμένο από τα χρόνια και τη δύσκολη ζωή, αλλά με βλέμμα πεντακάθαρο και καρδιά αγνή. 

Ο Γιάννης Σκαραγκάς εμπνεύστηκε από αυτή την ηρωική γυναίκα και έγραψε έναν εξαιρετικό μονόλογο, που συγκινεί όπου κι αν έχει παρουσιαστεί έως σήμερα. Η «Κυρά της Ρω», σε σκηνοθεσία του Σταύρου Λίτινα, είναι μια ιδιαίτερη παράσταση που τιμά όλα όσα αντιπροσωπεύει η κοινή μας ανθρωπιά. Πρόκειται για μια διαχρονική ιστορία για γυναίκες που αγωνίζονται να βρουν τη θέση τους σε έναν κόσμο χωρίς μνήμη και χώρο για αυτές. Γραμμένο με ιδιαίτερη ποιητικότητα, συμπόνια και χιούμορ.

«Η επιτυχία της παράστασης αποδίδεται στο αισιόδοξο μήνυμα ότι ο κόσμος αλλάζει από τους ασήμαντους. Την πίστη ότι στα δύσκολα μπορούμε ν' αναδείξουμε το πιο φωτεινό μας κομμάτι και όχι το σκοτάδι. Η ιδέα γι' αυτή την παράσταση ξεκίνησε μέσα στην οικονομική κρίση. Τη στιγμή που ο κόσμος διαλυόταν γύρω μας, η ιστορία της Κυράς της Ρω ήταν ο καλύτερος τρόπος να μιλήσουμε γι΄αυτήν την δύσκολη εμπειρία μας. Πόσο μάλλον τώρα με τη δύσκολη κατάσταση της πανδημίας. Στο πρόσωπο της Δέσποινας Αχλαδιώτη, μέσα από την αληθινή ιστορία μιας απομονωμένης γυναίκας που αντί να παραιτηθεί ενώ δεν μπορεί να κάνει κάτι για ν΄αλλάξει την ιστορία, εκείνη επενδύει στον ίδιο τον άνθρωπο, στην πίστη στο καλό και κάνει μία τεράστια διαφορά στα σύνορα μίας χώρας και μίας ηπείρου. Γίνεται ένα σχεδόν μυθικό σύμβολο» λέει, χαρακτηριστικά, η Φωτεινή Μπαξεβάνη στο ethnos.gr, η οποία υποδύεται τη Δέσποινα Αχλαδιώτη αλλά και υπογράφει τη μουσική και τα τραγούδια που ερμηνεύει η Βιολέτα Ίκαρη στην παράσταση.

Η Δέσποινα Αχλαδιώτη δεν είναι λογοτεχνική ηρωίδα, αλλά υπαρκτό πρόσωπο. Αυτό ανεβάζει κι άλλο τον πήχη δυσκολίας;

Δεν κάνουμε ντοκιμαντέρ. Και το βιβλίο αλλά και η παράσταση εστιάζει στο σύμβολο αυτής της γυναίκας μέσα από την εποχή της, τον τόπο της και τα έθιμά του, ανδεικνύωντας την προσπάθειά της να τιμήσει και να γιορτάσει το δώρο της ζωής ελπίζοντας σε κάτι πιο ανθρώπινο ακόμα και μετά από δύσκολες εμπειρίες απώλειας. Τον πήχη δυσκολίας δεν το φοβήθηκα ποτέ, πόσο μάλλον τώρα που έχω στο πλάι μου σπουδαίους συνεργάτες όπως τον Γιάννη Σκαραγκά που υπογράφει το κείμενο και τον Σταύρο Λίτινα τη σκηνοθεσία.

Πόσο δύσκολο είναι να βρίσκεστε μόνη σας στη σκηνή και τι αποτελεί αυτός ο ρόλος για σας;

Δεν είμαι μόνη μου. Ποτέ δεν ένοιωσα έτσι. Από γραφής είναι τόσο πλούσιο το κείμενο σε εικόνες και καταστάσεις όπως και η σκηνοθεσία, που πιστέψτε με, μαζί με τους θεατές βιώνουμε σε κάθε παράσταση ένα ολόκληρο πλήθος να περνάει μπροστά από τα μάτια μας. Αυτός ο ρόλος για μένα σίγουρα υπήρξε σταθμός όχι μόνο για την επιτυχία του αλλά και για το πόσο άλλαξε τη ζωή μου σε προσωπικό επίπεδο. Με έμαθε να μην το βάζω κάτω ακόμα και μπροστά στις πιο μεγάλες δυσκολίες. Να αφήνω την καρδιά μου να με οδηγεί στη ζωή, όσο οδυνηρό και να είναι.

Αλήθεια, ποια εικόνα είχατε πριν για εκείνη;

Αυτό που ξέραμε όλοι. Τη γυναίκα, την ηρωίδα που ζούσε μόνη της στη Ρω και για 42 χρόνια ανέβαζε κάθε μέρα την Ελληνική σημαία. Δεν υπήρχε βιβλιογραφία ούτε είχε αφήσει εκείνη λόγο πίσω της πέρα από ένα βιντεάκι μιας παρουσίασης σε μία παλιά εκπομπή του Φρέντυ Γερμανού. Μετά από έρευνα που έγινε στο νησί, ο Γιάννης Σκαραγκάς φώτισε την πραγματική της ιστορία, μέσα από την μυθοπλασία, βασισμένη όμως στα αληθινά στοιχεία της ζωής της και τα ιστορικά.

Θεωρείτε πως έχετε αποκτήσει κοινό, που έρχεται στο θέατρο για την Μπαξεβάνη κι όχι για το εκάστοτε έργο;

Δεν νομίζω ότι υπάρχει μία απάντηση σ' αυτό. Ο κόσμος που πάει στο θέατρο πάει για πολλούς λόγους. Επειδή μπορεί ν΄αγαπάει κάποιο ηθοποιό και θέλει να τον δει και στο θέατρο, για το έργο, για τον συγγραφέα, τον σκηνοθέτη για το θέμα του έργου για χίλια δυο. Δεν υπάρχει συνταγή στην επιτυχία. Αν υπήρχε θα κάναμε όλοι επιτυχίες.

Μέσα από τους ρόλους, αναστοχάζεστε πάνω στην καθημερινότητα;

Ναι. Είναι στη φύση της δουλειά μας. Αναλύουμε χαρακτήρες και καταστάσεις, πράξεις ανθρώπων, τις αιτίες που τους οδηγούν σ΄αυτές. Οπότε μ΄έναν τρόπο λειτουργεί και σαν προσωπικό βίωμα, αλλά και ψυχοθεραπευτκά, αναγνωρίζοντας και κομμάτια του εαυτού σου.

Σε καθημερινό επίπεδο, παρακολουθείτε την επικαιρότητα και τι θεωρείτε πως χρειαζόμαστε περισσότερο σε αυτή την κρίσιμη καμπή;

Παρακολουθώ μ' έναν τρόπο θα έλεγα σιωπηλό κι εσωτερικό. Προτιμώ να διαβάζω παρά ν΄ακούω τις ειδήσεις. Μετά θα διαβάσω όλες τις απόψεις εάν υπάρχουν και θα βγάλω τα συμπεράσματά μου. Αυτή την κρίσιμη καμπή που εγώ την αφουγκράζομαι γύρω μου ότι ηχεί μέσα από πολλές θυμωμένες φωνές, χρειαζόματε την επιστροφή στον άνθρωπο και στις πραγματικές «ανθρώπινες» ανάγκες του μέσα από το αίσθημα της αγάπης της κατανόησης και της αλληλεγγύης.

Τ' όνομα της Δέσποινας Αχλαδιώτη έγινε σημείο αναφοράς γενναιότητας και πατριωτισμού. Πιστεύετε πως στις μέρες μας έχουν εκλείψει άνθρωποι σαν εκείνη;

Πιστεύω ότι υπήρχαν, υπάρχουν και θα υπάρχουν. Δεν μπορεί να εκλείψει η ανθρώπινη πίστη στις επιλογές της καρδιάς.

Τους τελευταίους μήνες πρωταγωνιστούσατε στη σειρά «Ζακέτα να πάρεις». Πώς βρήκατε την τηλεόραση ύστερα απ' όλα αυτά τα χρόνια απουσίας;

Καταρχήν είναι πολύ σημαντικό που μετά τη δεκαετία της οικονομικής κρίσης άρχισαν πάλι να γίνονται τηλεοπτικές παραγωγές. Χαίρομαι ιδιαίτερα για την ΕΡΤ που πάντα έκανε αξιόλογες δουλειές και συμμετείχα σε μία από αυτές.

Η Αριστέα, την οποία υποδύεστε, είναι αρκετά φορτική στο παιδί της. Κάπως έτσι είναι η Ελληνίδα μάνα;

Αν κρίνω από τα σχόλια του κόσμου θα έλεγα ναι. Όχι μόνο για το ρόλο της Αριστέας όμως. Και οι τρεις χαρακτήρες της σειράς λειτουργούν με τον ίδιο τρόπο αλλά από άλλο δρόμο η κάθε μία. Δεν θα έλεγα φορτικές, αλλά αυτό το παραπάνω νοιάξιμο που έχουν οι Ελληνίδες. Όμως, όπως είδαμε και στη σειρά το αποζητούν μ' έναν τρόπο και τα παιδιά. Εγώ από την άλλη πιστεύω στα όρια που πρέπει να υπάρχουν και από την μεριά των γονιών αλλά και των παιδιών, έτσι το νοιάξιμο δεν μοιάζει «φορτικό».

Τι σας φτιάχνει τη διάθεση σε μία δύσκολη στιγμή;

Η σκέψη ότι μπόρα είναι θα περάσει.

Ταυτότητα παράστασης

Ερμηνεία: Φωτεινή Μπαξεβάνη

Κείμενο: Γιάννης Σκαραγκάς

Σκηνοθεσία / Σκηνικά / Κοστούμια: Σταύρος Λίτινας

Μουσική / Σχεδιασμός ήχου: Φωτεινή Μπαξεβάνη

Τα τραγούδια της παράστασης τραγουδάει η Βιολέτα Ίκαρη. Επαιξαν οι μουσικοί: Φώτης Σιώτας (Βιολί, Βιόλα), Δημήτρης Λάππας (Κιθάρα, Τζουράς), Νίκος Παραουλάκης (Νέι, Πνευστά), Βαγγέλης Καρίπης (Κρουστά)

Σχεδιασμός Αφίσας: Δημοσθένης Γαλλής

Φωτογραφίες / Βίντεο: Πάτροκλος Σκαφίδας

Πληροφορίες παράστασης

Παράταση παραστάσεων: Από 5 έως 27 Φεβρουαρίου 2022

Θέατρο Arroyo Μ. Αλεξάνδρου 128, Κεραμεικός 10435 Αθήνα

Ημέρες και Ώρες παραστάσεων: Σάββατο 18:00 και Κυριακή 21:15