Έμιλυ Κολιανδρή στο ethnos.gr: «Ακόμη κι αν δεν επέλθει η κάθαρση, έχει ανοίξει ένας δρόμος»

«Στην Τροία δεν πήγα εγώ, μόνο το όνομά μου», λέει η Ελένη στην «αντιτραγική κωμωδία» του Ευριπίδη που κάνει πρεμιέρα στο Θέατρο Δάσους στις 14 Ιουλίου. Στον πρωταγωνιστκό ρόλο βρίσκουμε την Έμιλυ Κολιανδρή, υπό την σκηνοθετική καθοδήγηση του Βασίλη Παπαβασιλείου. Για αυτήν την τόσο διαφορετική Ελένη, την τελείως «άλλη» που βρίσκει τη φωνή της χάρη στον Ευριπίδη, την ευλογία του να συνεργάζεται με τον Βασίλη Παπαβασιλείου, την πρόκληση της Επιδαύρου αλλά και τον αρχικό της δισταγμό όταν της προτάθηκε ο ρόλος, καθώς αυτός θα σήμαινε και μετακόμιση στη Θεσσαλονίκη, μακριά από την οικογένεια της, μιλά στο ethnos.gr. 

Δεύτερη χρονιά με την «Ελένη», λοιπόν, αλλά πρώτη χρονιά στην Επίδαυρο, καθώς η περισνή παράσταση εκεί ακυρώθηκε λόγω ανωτέρας βίας. Τι είναι διαφορετικό από πέρσι και τι έχει μέινει απαράλλαχτο;

Η διαδικασία των προβών, όταν η παράσταση βρίσκεται στη γέννησή της ακόμη, είναι πολύ διαφορετική σε σχέση με τις πρόβες που κάνουμε όταν επαναλαμβάνουμε μια παράσταση. Ο δεύτερος «συμπαίκτης», το κοινό, λείπει! Είναι μια περίεργη διαδικασία, σαν να αφαίρεσες κάτι πολύ σημαντικό από την εξίσωση. Το εντυπωσιακό ήταν το πώς, όταν συγκεντρωθήκαμε αυτήν τη χρονιά για πρώτη φορά για τον νέο κύκλο προβών, μοιραζόμασταν όλοι τη ίδια αίσθηση, ότι δεν είχε περάσει ένας ολόκληρος χρόνος, ότι μόλις χτες είχαμε ξαναβρεθεί στις πρόβες. Ϊσως επειδή από την πρώτη στιγμή, η πρόθεση του Βασίλη Παπαβασιλείου ήταν η παράσταση να είναι μία έξοδος στη χαρά, ένας ύμνος στη χαρά. Κι έτσι εντυπώθηκε μέσα μας τόσο θετικά.

Έχετε αγωνία για την Επίδαυρο;

Η Επίδαυρος είναι ένας μαγικός χώρος. Είναι ένα φιλόξενο θέατρο, υπάρχει η αίσθηση ότι βρίσκεσαι σε μια αγκαλιά, πέρα από το φόβο και το δέος που παράλληλα σου προκαλεί. Χρειάζεται προπόνηση για να είσαι στην καλύτερή σου φόρμα – και σωματικά και φωνητικά - για να μπορέσεις να σταθείς. Από την άλλη, στο τέλος σε αναταμείβει η αγκαλιά – έτσι όπως νιώθεις το κοινό από πάνω σου. Έχω ξαναπάει στην Επίδαυρο με άλλες παραστάσεις, αλλά ποτέ με τόσο κεντρικο, πρωταγωνιστικό ρόλο.

Όταν ένας καλλιτέχνης αισθάνεται το κοινό ως αγκαλιά, σύμφωνα με την παρομοίωσή σας, ασφαλώς και θα είναι μια πολύ ευτυχή του στιγμή. Φαντάζομαι, όμως, ότι για πολλούς είναι τρομακτικό.

Ναι, πέρασα κι εγώ από αυτό το στάδιο. Προτιμούσα να πηγαίνω στην Επίδαυρο ως θεατής, καθώς ήθελα να γίνω μέρος αυτής της μυσταγωγίας αλλά από μια πιο ουδέτερη θέση. Το άλλο έχει και μια ευθύνη, πολύ στρεσογόνα. Δεν νομίζω ότι το να βρίσκομαι στην Επίδαυρο είναι κάτι που θα ήθελα να μου συμβαίνει κάθε χρόνο. Και δεν κρύβω ότι με μεγάλη αγωνία έχω παρακολουθήσει και παραστάσεις του Χρήστου (ενν. Χρ. Λούλη, συζύγος), γιατί αναγνωρίζω το μέγεθος αυτής της πρόκλησης και το τι απαιτεί. Το έχω ζήσει αυτό δίπλα του, ναι μεν με συγκίνηση, περηφάνεια και θαυμασμό αλλά και με μεγάλη αγωνία για να πάνε όλα καλά.

Μια διαφορετική "τραγωδία", μια ιλαροτραγωδία, σύμφωνα με ορισμένους, είναι η «Ελένη¨του Ευριπίδη, καθώς ακροβατεί ανάμεσα στην παρωδία και την τραγωδία. Τι σημαίνει αυτό ερμηνευτικά για την πρωταγωνίστρια που καλείται, μάλιστα, να ενσαρκώσει και την ομώνυμη ηρωίδα;

Πράγματι, θα μπορούσε να πει κανείς ότι η «Ελένη» είναι αντιτραγική ή κωμωδία με πολύ τραγικά στοιχεία. Περιλαμβάνει όλο το φάσμα συναισθημάτων, από τη μεγάλη απελπισία μέχρι την απόλυτη χαρά, κάτι που για έναν ηθοποιό είναι μεγάλο δώρο. Γενικά, στο θέατρο με ενδιαφέρει η κωμωδία που περιέχει κάτι το απαρηγόρητο. Το να γελάς και να κλαις την ίδια στιγμή. Και η «Ελένη» προσφέρει γόνιμο έδαφος για τέτοιου είδους αναζήτηση. Είναι, κατά κάποιο τρόπο, η τραγωδία των παρακατιανών ηρώων.

Η Ελένη του Ευριπίδη είναι τελείως διαφορετική σε σύγκριση με την Ελένη-τρόπαιο ή αυτήν που φέρνει την καταστροφή που είδαμε στον Όμηρο αλλά και κυριαρχεί στην φαντασία μας έως σήμερα. Βρίσκει η Ελένη τη φωνή της σε αυτό το έργο του Ευριπίδη;

Είναι χαρακτηριστικό ότι ο ρόλος της Ελένης στην τραγωδία του Ευριπίδη είναι ο μεγαλύτερος σε στίχους από όλους τους χαρακτήρες όλων των τραγωδιών. Κατά κάποιον τρόπο, παίρνει την εκδίκησή της, λοιπόν, καθώς ακούμε ξεκάθαρα την φωνή της. Βέβαια, και το περιεχόμενο είναι τελείως διαφορετικό, καθώς, σε αντίθεση με την Ελένη του Ομήρου και του Ηρόδοτου, η Ελένη δεν πήγε ποτέ στην Τροία και δεν έχει καμία σχέση με όλα όσα την καταλογίζουν. Όλη η αιματοχυσία, λοιπόν, γίνεται για «ένα αδειανό πουκάμισο», σύμφωνα και με τον Σεφέρη. Ο Ευριπίδης θέλει να αποκαταστήσει τον μύθο της Ελένης εδώ και μας ταξιδεύει σε μία τελείως διαφορετική αφήγηση.

Ποια είναι η σκηνοθετική οδηγία ή συμβουλή ζωής του Βασίλη Παπαβασιλείου που δεν θα ξεχάσετε ποτέ ;

Ο Βασίλης Παπαβασιλείου είναι ένας διανοούμενος του θεάτρου, ένας απόλυτος γνώστης του λόγου και κάθε πρόβα μαζί του είναι και ένα μοναδικό, αδανόητο μάστερκλας θεάτρου. Αποτελεί την πεμπτουσία του μοντέρνου θεάτρου, καθώς η σχέση του με το λόγο και το χιούμορ είναι σημερινή. Κάτι πολύ ωραίο που λέει είναι ότι ανεβάζει Αριστοφάνη μέσω του Ευρπίδη. Είναι τύχη και ευλογία να τον ακούς στις πρόβες. Και κάτι άλλο που κρατώ, είναι ότι η κωμωδία είναι «οντολογική συνθήκη», ενώ η τραγωδία είδος.

Τι σήμαινε για εσάς η συνεργασία με το ΚΘΒΕ, δεδομένου ότι έπρεπε και να έρθετε στη Θεσσαλονίκη για ένα διάστημα και να παραμείνετε μακριά από την οικογένεια σας;

Πολύ δύσκολη απόφαση αυτή… η μετακόμιση. Στην πρώτη φάση των προβών έπρεπε να έρθω να μείνω στη Θεσσαλονίκη για διόμιση μήνες. Ήταν, λοιπόν, μια σύνθετη απόφαση και στην αρχή, μάλιστα, είχα αρνηθεί! Αλλά εκείνο το βράδυ δεν μπόρεσα να κοιμηθώ. Το συζητήσαμε με τον Χρήστο και τελικά είπα το ναι. Χωρίς την στήριξη και την συμβολή του Χήστου σε αυτό, δεν θα γινόταν. Είμαι τυχερή και σε αυτό, καθώς ξέρει τη δουλειά και καταλαβαίνει τι σημαίνει μία τέτοια απόφαση για έναν ηθοποιό.

Ανταγωνισμός σε ένα ζευγάρι ηθοποιών υπάρχει; Εννοώ θεωρείται δεδομένος και ξεπερνιέται ή είναι κλισέ που δεν ισχύει;

Από τη μία η συνύπαρξη δύο καλλιτεχνών είναι βοηθητική και για τους δύο, καθώς κατανοούν την ιδιαίτερη φύση αυτής της δουλειάς. Μία σχέση, βέβαια, μπορεί  να περάσει και από πολλά στάδια. Εγώ με τον Χρήστο είμαστε πολλά χρόνια μαζί και στην αρχή, ίσως, κι εγώ πέρασα από τη φάση του ανταγωνισμού. Πάντα, όμως, ήταν δημιουργικός ανταγωνισμός, δεν ήταν ποτέ αρνητικός απέναντι στις επιτυχίες του Χρήστου, που ήρθαν πιο γρήγορα και πιο νωρίς σε σχέση με τις δικές μου. Ποτέ μου δεν αισθάνθηκα ζήλεια γι’ αυτό. Ίσα ίσα που λειτουργούσε πολύ θετικά για τον δικό μου θαυμασμό προς αυτόν, το γεγονός ότι ήταν αρεστός.

Κατά τη γνώμη σας, το θέατρο στη μετά #MeToo εποχή βγαίνει καλύτερο, δυνατότερο;    

Δεν είμαστε ακόμη στο… μετά, με την έννοια ότι οι δίκες τώρα γίνονται. Θεωρώ μεγάλο κέρδος το γεγονός ότι άνθρωποι μικροί, νέοι βγήκαν μπροστά, με ένα μεγάλο κόστος. Θέλει μεγάλα κότσια το να εκτεθείς σε μια τρυφερή ηλικία. Προσωπικά έλπιζα ότι μέσα από αυτό θα άνοιγε και ο διάλογος και για άλλα επαγγέλματα, όπως για τον δημοσιογραφικό χώρο κ.ο.κ., πράγμα που δεν έγινε. Πάντα θεωρώ ότι από αυτές τις κατάστασεις που προκαλούν πτώσεις και συντριβές, κάτι καλό γεννιέται. Ακόμη κι αν δεν επέλθει η πολυπόθητη κάθαρση, νιώθω ότι έχει ανοίξει ένας άλλος δρόμος στο θέατρο για τους νέους. Ότι οι νέοι άνθρωποι, δηλαδή, θα μπορούν να λένε όχι, να αντιδρούν, να καταγγέλλουν συμπεριφορές που τους προσβάλλουν ή που ξεπερνούν τα όρια. Αυτό είναι το κέρδος.