Η Μπέσυ Μάλφα είναι η Shirley Valentine: «Κάνουμε θέατρο για την ψυχή μας»

Το Γιουκάλι είναι η χώρα των επιθυμιών μας, το Γιουκάλι είναι η ευτυχία, είναι η ηδονή… (του Γερμανού μουσικοσυνθέτη Kurt Julian Weill). Μία «εγκλωβισμένη» γυναίκα που επαναστατεί προκειμένου να ανακτήσει την «αχρησιμοποίητη» ταυτότητά της και δρα αποφασιστικά αλλάζοντας την -μέχρι πρότινος- ζωή της, υποδύεται η Μπέσυ Μάλφα στον μονόλογο «Shirley Valentine» του Willy Russell στο Θέατρο Ριάλτο – Αλέκος Αλεξανδράκης, σε μετάφραση-σκηνοθεσία του Αλέξανδρου Ρήγα. 

Η ηρωίδα Sirley είναι παγιδευμένη στην καταθλιπτική ζωή της και μιλάει σε φανταστικούς φίλους και στους τοίχους του σπιτιού της με μουσική υπόκρουση το Γιουκάλι. Αρχικά μοιάζει να είναι η γυναίκα της «διπλανής» πόρτας που παρατηρεί τα συναισθήματά της χωρίς «διαύγεια». Όμως στις βαθύτερες διαδρομές του μυαλού της, η επανάσταση που άργησε πολύ να συμβεί συνδυαστικά με την απόδραση της σε ένα ελληνικό νησί, εξελίσσει τα ανομολόγητα πάθη και την «αδιάθετη» ζωή της σε αστείρευτη δύναμη. 

Ο μονόλογος του Russell έχει αποδοθεί επιτυχημένα και στοιχειοθετεί μια δυνατή θεατρική παράσταση που μέσω αυτής οι θεατές συνειδητοποιούν σφόδρα ότι ο αγώνας για τη ζωή δεν αναβάλλεται, δεν υπάρχουν μονόδρομοι και αν κάποιος θέλει, μπορεί να κερδίσει τη χαμένη του ζωή.

Η ηθοποιός Μπέσυ Μάλφα μιλά στο ethnos.gr για την παράσταση «SHIRLEY VALENTINE» και μεταφέρει όχι μόνο τα συμβολικά μηνύματα του μονολόγου της αλλά και τον καλύτερό της εαυτό.

- Είναι η Sirley μία σύγχρονη ηρωίδα κατά την προσωπική σας άποψη και γιατί;

Τα ερωτήματα που όλοι θέτουμε στον εαυτό μας όπως: «ποιος είμαι», «τι είμαι», «πού πάω», «τι κάνω», «γιατί το κάνω» και «ποιο είναι το νόημα τελικά» μοιάζουν να είναι αναπάντητα ακόμα και αν τα έχουμε ήδη απαντήσει. Από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, η έννοια της οντότητάς μας είναι ένα θέμα που ανέκαθεν απασχολούσε το ανθρώπινο είδος. Η Shirley Valentine είναι μία αιώνια ηρωίδα. Αντιπροσωπεύει τον άνθρωπο και την εσωτερική αναζήτησή του για την ίδια του την ύπαρξη.

- Βιώνετε έναν ρόλο που αντικατοπτρίζει μία γυναίκα η οποία τολμά να ζήσει το όνειρό της. Η ματαίωση των φαντασιακών προσδοκιών ή των ανεκπλήρωτων επιθυμιών μπορούν να αποβούν μοιραία, αν κάποιος δεν τα έχει εκπληρώσει;  

Εξαρτάται ποιες είναι οι προσδοκίες, οι φαντασιώσεις και οι επιθυμίες του κάθε ανθρώπου. Αν είναι κατώτατες σαφέστατα δεν έχουν λόγο να εκπληρωθούν γιατί στόχος είναι το ανθρώπινο ον να εξελίσσεται. Ξεκινήσαμε με την υπέροχη ερώτηση που κάνατε στην αρχή μιλώντας για το ποιος είναι κάποιος, τι κάνει και που πάει. Οι φαντασιακές προσδοκίες του καθενός είναι διαφορετικές. Τι θα μπορούσε να πει κανείς για τον Τεντ Μπάντι που ήταν ένας serial killer; Αν κάποιος διακατέχεται από κατώτατα αισθήματα όπως είναι η ζήλια, ο φθόνος, η εκδίκηση ή να θέλει να σκοτώσει, δεν δικαιούται να τις εκπληρώσει. Πρέπει να εκπληρώνονται όσες βοηθούν στην εξέλιξη του για να γίνει καλύτερος άνθρωπος. Όλα ξεκινούν από τη ρίζα. Που γεννήθηκε, ποιοι τον μεγάλωσαν, πως μεγάλωσε, πως τον έχει επηρεάσει το κοινωνικό σύνολο δηλαδή το σχολείο ή οι φίλοι του. Υπάρχει το «πρέπει» αλλά ποιος το καθορίζει; Εμείς; Και πως είμαστε σίγουροι ότι το καθορίζουμε εμείς όταν έχουμε επηρεαστεί από τους γονείς μας, οι οποίοι μπορεί να μας χτυπάνε ή να μη μας χτυπάνε, να μας αγαπάνε ή να μη μας αγαπάνε γιατί δυσκολέψαμε τη δική τους ζωή; Ή μήπως το καθορίζει το σχολείο; Είναι μεγάλη η ανάλυση και χρειάζεται βαθιά ενδοσκόπηση. 

- Πως θα χαρακτηρίζατε και τι συμβουλή θα δίνατε στις γυναίκες που συμβιβάζονται ζώντας «άχαρες» ζωές; Έχουν μερίδιο ευθύνης; Κατά τη γνώμη σας, υπάρχουν στρατηγικές ελέγχου συναισθήματος;

Προσπαθώ πάντα μέσω του διαλόγου να βοηθήσω κάποιον, αν αυτό μου ζητηθεί. Ας πούμε λοιπόν ότι έρχεται κάποιος και μου λέει: «είναι άχαρη η ζωή μου». Το σίγουρο είναι ότι θα τον ρωτούσα: «είσαι σίγουρος ότι αυτό που ζεις είναι άχαρο; Και πως το διάλεξες; Γιατί εσύ το διάλεξες. Τι σε έφερε σε αυτό; Επηρεάστηκες από τους γύρω σου; Κι αν αισθάνεσαι εγκλωβισμένος σε αυτό, μήπως έχεις μόνο εσύ τη δύναμη να το αλλάξεις»; Το λέει και ο Αριστοτέλης στο Περί Ψυχής. Το ανθρώπινο μυαλό είναι ένας μυς εφόσον είναι μέρος του σώματος, του δοχείου αυτού που μας δόθηκε από το σύμπαν για να προχωρήσουμε. Υπάρχει έλεγχος με την έννοια ότι πρέπει να γίνεται μία «γλυκιά» αναζήτηση του εαυτού μας. Να ελέγχουμε το συναίσθημα με τέτοιο τρόπο ώστε να μην επηρεάζει άσχημα τους άλλους. Θα πρέπει να τους δίνει τη χαρά, την ελευθερία και την ευελιξία να μπορούν να είναι καθαροί απέναντί μας, να χαίρονται αυτό που νιώθουμε για αυτούς, αν είναι κάτι καλό. 

Υπάρχει βέβαια και η λογική - το IQ- του καθενός. Εκεί, επίσης θέλει έλεγχο για να μην «χειρίζεται» κάποιος τους συνανθρώπους γύρω του. Αν κάτι δεν μας αρέσει στα συναισθήματα που αισθανόμαστε μπορούμε να πάψουμε να τα αισθανόμαστε είτε απομακρύνοντας τον άλλον, είτε ξεκαθαρίζοντας τη θέση μας απέναντί σε αυτό που ο άλλος μας επιβάλλει και δεν το θέλουμε. Εκτός αν είμαστε μαζοχιστές και είναι τόσο πολύ απαραίτητο το αρνητικό συναίσθημα που μας προκαλεί ο άλλος, όπου μοιραία αποφασίζουμε με τη λογική, οπότε και πάλι είμαστε οι επιλογές μας. Καθόμαστε λοιπόν εκεί και το… «απολαμβάνουμε», αφού εξαρτάται η ζωή και η επιβίωσή μας από τον «χειριστικό» άλλο.

- Κατ’ ουσίαν, είμαστε ό,τι φοβόμαστε ή είμαστε ότι αποφασίζουν οι άλλοι για εμάς; Ποιο είναι το συστατικό που μας οδηγεί στην ωριμότητα, στην ευτυχία και στην ολοκλήρωση;

Νομίζω ότι όταν γεννιόμαστε, είμαστε και τα δύο. Καθώς μεγαλώνουμε αυτά αλλάζουν κάπως, γιατί μας δίνεται η δύναμη μέσα από αυτό που έχουμε εξελιχθεί. Ας πάρουμε την περίπτωση της Sirley. Είναι μία γυναίκα που μεγάλωσε τα παιδιά της, ζει με τον άντρα της και μιλάει με τον τοίχο της. Σε αυτό την οδήγησαν οι γύρω της. Η μητέρα της που πιθανόν της είπε να είναι μόνο μία καλή νοικοκυρά και μητέρα. Το σχολείο που ποτέ δεν πίστευε κανείς ότι είναι καλή μαθήτρια ακόμα και όταν διάβαζε. Οι συμμαθητές της που δεν την θεωρούσαν έξυπνη. Εξελίχθηκε σε ένα «πράγμα» που δεν ήξερε αν φοβάται και τι. Αποφασίζει λοιπόν στα μέσα της ζωής της να γίνει κάτι το «άλλο». Διαλέγει μία χώρα όπως είναι η Ελλάδα και ανακαλύπτει ότι εκεί βρίσκει τις απαντήσεις της. Στη χώρα με τον ήλιο, τη θάλασσα, το φως, που γέννησε τη φιλοσοφία, τη Δημοκρατία, την ποίηση, τις τέχνες, το θέατρο, τις επιστήμες, τα μαθηματικά, τα πάντα όλα.
Με τις εμπειρίες αποφασίζουμε ποιοι πραγματικά είμαστε ή τι θέλουμε. Μπορεί και να μην το μάθουμε πότε, γιατί όταν φτάσουμε στην άλλη μεριά, ίσως να πούμε «ok, τώρα ξέρω ποιος είμαι και ξαναγυρίζω σε αυτό που ήμουν πριν». Αν έχεις ένα IQ 50 δεν φταις εσύ και αν πάλι έχεις 180 επίσης δεν φταις εσύ. 

- Το θέατρο στους καιρούς που διανύουμε αποτελεί ένα ελεύθερο μέσον έκφρασης; Πιστεύετε ότι μπορεί να μεταφέρει ισχυρά μηνύματα στις κοινωνικές δομές που πλήττονται;

Βέβαια, το θέατρο πάντα βοηθούσε. Το θέατρο στους χριστιανικούς χρόνους είναι η εκκλησία που οι πιστοί μαζεύονται ανταλλάσσοντας απόψεις. Ή η αγορά στην Αρχαία Ελλάδα που γινόταν διάλογος ή μονόλογος. Το θέατρο ή η θέαση κάποιων ιδεών και καταστάσεων είναι σημαντική προσφορά και λειτούργημα. Πρέπει ο κόσμος να βλέπει θέατρο γιατί είναι ακόμα ένα ελεύθερο μέσον έκφρασης και οδηγεί κατ’ ουσίαν στην κάθαρση. 

- Έχετε συμμετάσχει σε επιτυχημένες τηλεοπτικές σειρές, σε ταινίες και σε θεατρικές παραστάσεις. Ποια ήταν η πιο «δυνατή» στιγμή που θυμάστε;  

Κάνω μία δουλειά την οποία αγαπάω πάρα πολύ. Αυτό όμως που δεν μπορώ να ξεχάσω -δεν έχει να κάνει με το που έχω παίξει ή τι έχω κάνει- είναι μία αποτυπωμένη φράση σε ένα πρόγραμμα του Θεάτρου Τέχνης, τη σχολή την οποία τελείωσα. «Κάνουμε θέατρο για την ψυχή μας». Το βλέπω μπροστά μου καθημερινά. Είναι το πιο δυνατό συναίσθημα που έχω νιώσει. 

- Επόμενα σχέδια; 

Επόμενα σχέδια είναι το «Shirley Valentine» να γυρίσει όλη την Ελλάδα. Ίσως και όλο τον κόσμο. Για να μεταφέρει το μήνυμα ότι δεν πρέπει να αφήνουμε τη ζωή μας αχρησιμοποίητη. Να διαδώσουμε το ελληνικό πνεύμα με την έννοια ότι πρέπει να εξελιχθούμε για να γίνουμε καλύτεροι.. 

- Πείτε μας μία φράση από το θεατρικό έργο «SHIRLEY VALENTINE» για να κλείσουμε όμορφα τη συνέντευξη μας.

«…Είχα μέσα μου τόσα πολλά, τόσα εφόδια για να ζήσω σαν άνεμος, σαν φωτιά… Κι εγώ τη σπατάλησα... Αχρησιμοποίητη... Γιατί; Γιατί παίρνεις όλη αυτή τη ζωή και την αφήνεις αχρησιμοποίητη;…» 

Info:

«SHIRLEY VALENTINE»
του Willy Russell με την Μπέσυ Μάλφα

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Μετάφραση - Σκηνοθεσία: Αλέξανδρος Ρήγας
Κοστούμια/Ενδυματολόγος: Ελένη Μπλέτσα
Μουσική: Alter Ego
Φωτογραφίες παράστασης: Zak Viemon
Hair Styling: MIRO & MIRO
Μακιγιάζ: Σταυρούλα Σγουρού
Κοσμήματα: Je Vole handmade jewels
Ρούχα : Maison Faliacos, Tony Vernis, SnS Athens

ΘΕΑΤΡΟ ΡΙάΛΤΟ – ΑΛΕΚΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑΚΗΣ - Κυψέλης 54
Κάθε Δευτέρα - Ώρα 20:00 έως 25 Φεβρουαρίου - Διάρκεια παράστασης 100 λεπτά με διάλειμμα.