Γιώργος Τσαγκαράκης στο ethnos.gr: «Στις πιο τεταμένες στιγμές, η αληθινή αγάπη και η αλληλεγγύη αποτελούν την αρχή της ανατροπής»

Μετά τον πρώτο επιτυχημένο κύκλο της την περασμένη σεζόν και μια μεγάλη περιοδεία ανά την Ελλάδα, ο θίασος λαϊκού θεάτρου MATICAPI επιστρέφει στην Αθήνα με τη «Σολομώντεια Λύση» του Γιάννη Καλατζόπουλου, σε σκηνοθεσία Γιώργου Τσαγκαράκη. Πρόκειται για μία διαδραστική παιδική παράσταση με ζωντανή μουσική, γεμάτη συμβολισμούς. Ο σκηνοθέτης και πρωταγωνιστής Γιώργος Τσαγκαράκης, μιλά στο ethnos.gr για την παράσταση, η οποία μέσα από το γέλιο και την αισιόδοξη ματιά της, έρχεται να προτείνει σ’ αυτή τη δύσκολη εποχή, την αληθινή αγάπη, την ανιδιοτέλεια, την αλληλεγγύη και το δίκιο των πολλών, ως μόνα αντίδοτα στη ματαιοδοξία και τον ατομικισμό.

Η «Σολομώντεια Λύση» είναι μια διαδραστική παιδική παράσταση. Ποια είναι η αντίδραση των παιδιών;

Η αντίδραση των παιδιών είναι πάντα η σωστή. «Η Σολομώντεια Λύση» του Γιάννη Καλατζόπουλου είναι βασισμένη στο έργο του Λι Ξινγκντάο «Ο Κύκλος με την κιμωλία», απ’ το οποίο εμπνεύστηκε και ο Μπ. Μπρεχτ το ομώνυμο έργο του. Ο κεντρικός μύθος οπότε, παραμένει ο ίδιος. Μόνο που εδώ, μέσω της διάδρασης, οι μικροί θεατές καθορίζουν την έκβαση των πιο σημαντικών γεγονότων της παράστασης. Όπως το εάν η Χρύσα και ο μικρός Μανουήλ θα γλιτώσουν από τους στρατιώτες του πρίγκιπα Τσουσμπέκι ή όπως όταν ένας παράξενος δικαστής καλεί τα παιδία να δώσουν απάντηση στον αιώνιο γρίφο: Σε ποιον ανήκει ένα παιδί; Και σε ποιον το γάλα για να μεγαλώσει;

Η παράστασή μας παίζεται για δεύτερη χρονιά και κάθε φορά, όταν έρχεται η στιγμή της διάδρασης, τα παιδιά μας κάνουν πάντα να νιώθουμε χαρούμενοι που διαλέξαμε αυτό το έργο. Γιατί πάντα απαντάνε δίκαια και συντάσσονται με τη σωστή πλευρά. Όταν λοιπόν συνειδητοποιείς ότι η δικαιοσύνη είναι αυθύπαρκτη σε κάθε παιδί, αυτό αποδεικνύει ότι το αίσθημα δίκαιου ενυπάρχει, αν όχι σε κάθε άνθρωπο, τουλάχιστον στην πλειοψηφία. Αυτό είναι ένα συμπέρασμα που στους χαλεπούς καιρούς που ζούμε μπορεί να σε γεμίσει ελπίδα και πείσμα να συνεχίσεις να κάνεις θέατρο με κοινωνικό προβληματισμό.

Πώς προέκυψε η χρήση ανακυκλωμένων υλικών στην παράσταση;

Στο συγκεκριμένο έργο του Γιάννη Καλατζόπουλου, ο γνωστός μύθος δεν παρουσιάζεται σε «πρώτο πρόσωπο», αλλά δημιουργείται μπροστά στα ματιά των παιδιών. Όταν δύο αδέρφια μαλώνουν για μια κούκλα, τότε ο παππούς τους -παλιός ηθοποιός- καλεί τους θεατρίνους φίλους του και τα εγγόνια του να «παίξουν την ιστορία». Έτσι, αποφασίσαμε ότι το κεντρικό στοιχείο της παράστασης, δε θα μπορούσε να είναι άλλο από το παιχνίδι. Καθώς αυτό αποτελεί τον κύριο τρόπο των παιδιών να μάθουν τον κόσμο άρα και το καλύτερο μέσο για να μιλήσεις στα παιδιά για τόσο λεπτά ζητήματα όπως ο πόλεμος, η φτώχεια και η αδικία άλλα και για να αναδείξεις ότι, μαζί μ’ αυτά, στον κόσμο υπάρχει και η αληθινή αγάπη, η αλληλεγγύη και το νοιάξιμο. Έτσι, πλάι σε στοιχειά θεάτρου κούκλας, τσίρκου, καραγκιόζη και άλλα ειδή λαϊκού θεάτρου, διάφορα καθημερινά αντικείμενα, μαγικά αποκτούν άλλη χρήση. Ένα κομμάτι νάιλον γίνεται ποτάμι ή ένα κομμάτι ζωγραφισμένο χαρτί γίνεται ψυγείο και μετά η πόρτα του χωριατόσπιτου της κυρίας Τσικβαντζέ και ούτω καθεξής. Το «θέατρο εν θεάτρο», αλλά και η θεατρική δράση γενικότερα, επιβάλει την επαναχρησιμοποίηση. Έτσι σκεφτήκαμε ότι η ανακύκλωση θα μπορούσε να έχει την τιμητική της στην παράστασή μας και να μας βοηθήσει να περάσουμε ακόμη ένα μήνυμα στους μικρούς μας φίλους.

Η μουσική έχει ρόλο πρωταγωνιστικό στην παράσταση, αφού είναι πρωτότυπη και ζωντανή. Με ποια κριτήρια επιλέχθηκε το ύφος της, καθώς απευθύνεται σε μικρούς θεατές;

Συνολικά προσπαθήσαμε να δημιουργήσουμε ένα θεατρικό κώδικα που θα τοποθετούσε τους συντελεστές επί σκηνής, επί ίσης όροις με τους μικρούς μας θεατές, αποφεύγοντας έτσι τον οποιονδήποτε ελιτισμό και διδακτισμό που συχνά συναντάμε στο παιδικό θέατρο, και θέτοντας απλά τον κοινά αποδεκτό καταμερισμό της θεατρικής πράξης που λέει ότι, οι μεν δρουν και οι δε παρακολουθούν και συχνά συμμετέχουν. Έτσι χρησιμοποιήσαμε το «παιχνίδι», εκτός των άλλων, και ως ένα στοιχείο αποστασιοποίησης. Ακολουθώντας λοιπόν την ίδια κατεύθυνση και στη μουσική, επιλέξαμε προκειμένου να εντείνουμε το κεντρικό στοιχείο της παράστασης -το παιχνίδι, αφενός να είναι ζωντανή για να δημιουργείται μπροστά στα ματιά των παιδιών, αφετέρου, βοηθώντας στην αποστασιοποίηση, να φωτίσει τις έντονες αλλά και συχνά ελπιδοφόρες αντιθέσεις που δημιουργούν οι δυσάρεστες, ακραίες κοινωνικές συνθήκες.

Έτσι, με τη δικιά μας προτροπή, ο σύνθετης μας Γιώργος Θεοφάνους, αντί να γράψει μια θλιμμένη μουσική που θα τόνιζε για παράδειγμα την ατυχία του μικρού Μανουήλ να τον παρατήσει η -άλλοτε βασίλισσα- μητέρα του γιατί προτίμησε να σώσει τις γούνες τις και τα χρυσαφικά της, έγραψε μια γιορτινή και με έντονο παιγνιδιάρικο ύφος μουσική, προκειμένου να τονίσει από τη μία τη μαγικά, μεγάλη απόφαση της υπηρέτριας, μέσα στη δίνη του πολέμου να σώσει το παιδί με κίνδυνο της ζωής της και να βγάλει «τη φύση ψεύτρα» -όπως λέει το τραγούδι- και από την άλλη, την πεποίθηση ότι, στις πιο τεταμένες στιγμές, η αληθινή αγάπη και η αλληλεγγύη δεν αποτελούν άπλα αντίδοτο, αλλά την αρχή της ανατροπής όσων έχουν φέρει τον κόσμο σ’ αυτή την κατάσταση.

Η μετατροπή καθημερινών αντικειμένων σε παιχνίδια πώς μπορεί να επηρεάσει τα παιδιά;

Σ’ έναν κόσμο που όλα φαίνονται τεχνηέντως εφήμερα και ασήμαντα, η επαναχρησιμοποίηση μπορεί δυνητικά να αποκαλύψει στα παιδιά τη σημασία των πραγμάτων. Έτσι κι αλλιώς είναι ένα στοιχείο που συναντάμε συχνά στο ελεύθερο παιχνίδι των παιδιών. Τα παιδιά έχουν την ανάγκη, κόντρα στην επιτηδευμένη ασημαντότητα της εποχής μας, να θέλουν να γνωρίσουν ότι τους περιβάλει -άρα και συνολικά τον κόσμο- σε βάθος. Το να μάθουν λοιπόν όλες τις, εν δύναμη ιδιότητες ενός αντικείμενου, τους εξιτάρει τη φαντασία και καλλιεργεί περαιτέρω την αστείρευτη επιθυμία τους για γνώση. Και ως γνωστόν, η κατάκτηση γνώσης δημιουργεί ασφάλεια στα παιδιά και τα ηρεμεί.

Κάθε επίμονο “γιατί” των παιδιών, σμπαραλιάζει τη γνωστή παρωχημένη θεώρηση που λέει ότι: «Η άγνοια είναι ευτυχία». Ένα αντικείμενο δεν έχει μόνο αξία χρήσης και μια κάποια οικονομική αξία, έχει ιστορία, χημική σύνθεση, φυσικές ιδιότητες, προϋποθέτει ορισμένη σπατάλη ανθρωπινής σκέψης και δύναμης για να δημιουργηθεί και τέλος αποκαλύπτει τις δυνατότητες και το επίπεδο ανάπτυξης ενός πολιτισμού μια κάποια ιστορική στιγμή. Η επίμονη ανακάλυψη και η μαγική αφαιρετική ικανότητα των παιδιών, είναι σε θέση να αναδείξει, χωρίς καμία επιτήδευση, αρκετές από τις συχνά αντιφατικές ιδιότητες των αντικειμένων που μας περιβάλουν. Μέσα από την ένταξη λοιπόν του στοιχείου της επαναχρησιμοποίησης στο παιχνίδι, τα παιδιά μας αποκαλύπτουν ότι, το να πιστεύεις πως τα αντικείμενα έχουν μόνο την αξία χρήσης για την οποία προορίστηκαν, αποτελεί τουλάχιστον στενόμυαλη χαζομάρα.

Η ιστορία 

Όταν δυο αδέρφια μαλώνουν για μια κούκλα,  ο παππούς τους αποφασίζει να τους πει μια ιστορία… «Μια φορά κι έναν καιρό, σ’ έναν πόλεμο, μια υπηρέτρια έσωσε το παιδί της βασίλισσάς της, όταν εκείνη το εγκατέλειψε προκειμένου να πάρει τις γούνες και τα χρυσαφικά της. Το έσωσε και το μεγάλωσε με κίνδυνο της ζωής της κι έτσι ανάμεσά τους αναπτύχθηκε μια σχέση αληθινής αγάπης. Μετά από χρόνια, όταν το παιδί γίνεται κληρονόμος μιας αμύθητης περιουσίας, η βασίλισσα γυρίζει με σκοπό να το διεκδικήσει…» 

Σε ποιον ανήκει όμως ένα παιδί;
Σε ποιον το γάλα για να μεγαλώσει;
Σε ποιον πόλεμο βρισκόμαστε άραγε και πόσοι έγιναν πριν από αυτόν;

Ένας παράξενος δικαστής δίνει τη λύση σ’ αυτό τον δύσκολο γρίφο, μέσω ενός κύκλου με κιμωλία. 

INFO

Η Σολομώντεια Λύση Από τον Θίασο Λαϊκού Θεάτρου MATICAPI

Ο Θίασος Λαϊκού Θεάτρου MATICAPI προέκυψε έπειτα από διετές εργαστήρι έρευνας και δημιουργίας πάνω στα διάφορα είδη λαϊκού θεάτρου (Documento, θέατρο καταπιεσμένου, επικό θέατρο, τσίρκο, καραγκιόζη, κ.ά.), με επικεφαλής τον σκηνοθέτη και ηθοποιό Γιώργο Τσαγκαράκη. Αποτελείται από επαγγελματίες ηθοποιούς, μουσικούς, χορευτές, εικαστικούς και παιδαγωγούς. Στόχος του είναι η δημιουργία σύγχρονου λαϊκού θεάτρου καθώς και οι παιδαγωγικές παρεμβάσεις με σκοπό τη διάδοση του είδους σε ανθρώπους όλων των ηλικιών.

Τα σκηνικά και τα κοστούμια της παράστασης είναι εξ’ ολοκλήρου φτιαγμένα από ανακυκλωμένα υλικά που βρίσκει κανείς σε αφθονία στο σπίτι και συνήθως καταλήγουν στα σκουπίδια: Χαρτόκουτα, ρετάλια από υφάσματα, καπάκια και κουμπιά είναι μόνο μερικά από αυτά.

Ακριβώς επειδή η αφήγηση του μύθου ξεκινά ως θεατρικό παιχνίδι από το σπίτι του παππού της ιστορίας μας, καθημερινά αντικείμενα όπως η τηλεόραση, το ψυγείο, ο πάγκος, ακόμη και ένα χαλασμένο νάυλον μετατρέπονται σε παλάτι, αγροτόσπιτο, γέφυρα και ποτάμι, βάζοντας φωτιά στη φαντασία των μικρών θεατών. Έτσι, τα παιδιά παίρνουν ιδέες για να στήσουν αντίστοιχα παιχνίδια αξιοποιώντας αντικείμενα που έχουν στο δικό τους σπίτι.

Στην συγκεκριμένη παράσταση, η μουσική έχει ρόλο πρωταγωνιστικό, αφού είναι πρωτότυπη και ζωντανή επί σκηνής, το ίδιο και οι μικροί θεατές από τους οποίους-στο διαδραστικό μέρος της- ζητείται να δώσουν λύση στον αιώνιο γρίφο.

Παίζουν οι ηθοποιοί: Αντώνης Γουγής, Γιώργος Ζιώγαλας, Νίκη Κάβουρα, Φαίδρα Παπανικολάου, Γιώργος Τσαγκαράκης

Μουσικοί επί σκηνής: Αντώνης Γουγής, Γιώργος Ζιώγαλας 

Για παιδιά από 5 ετών

Πού: Θέατρο Άβατον, Ευπατριδών 3, Κεραμεικός – Μετρό Κεραμεικός
Πότε: Κάθε Κυριακή στις 11:30 και καθημερινές για σχολεία και συλλόγους
Εισιτήρια: 10 € (γενική είσοδος), 8 € (Άνεργοι, ΑμεΑ, άνω των 65 ετών)
Προσφορά προπώλησης: 7 € για τα εισιτήρια που θα κλειστούν έως τις 30/9 (ισχύει για τους μήνες Οκτώβρη και Νοέμβρη).
Προπώληση: Ticketservices
Τηλέφωνο κρατήσεων: 6934654289
Διάρκεια: 80’ (χωρίς διάλειμμα)