Ο Κύκλος των χαμένων ποιητών ή αλλιώς μία γροθιά στον κομφορμισμό

Εσμός σημαίνει πλήθος ανθρώπων. Σημαίνει όμως και κομφορμισμός. Την αβασάνιστη προσαρμογή δηλαδή και την υπακοή των ανθρώπων στους κανόνες του συνόλου και στις απαιτήσεις του περιβάλλοντος.

Ακόμα κι αν αυτές έρχονται σε σύγκρουση με τις επιταγές της συνείδησής τους. Υπό αυτές τις συνθήκες τα άτομα αποδέχονται τα κοινωνικά πρότυπα, υποτάσσονται στις κοινωνικές νόρμες και σταδιακά, χάνοντας την αυτενέργειά τους, στερούνται ένα μέρος της δύναμής τους και μαζοποιούνται. Τότε η ταυτότητα του καθενός από εμάς απενεργοποιείται, συνθέτοντας οι άνθρωποι ένα σμήνος που οδεύει προς την ίδια κατεύθυνση.

Ο κομφορμιστής συμπαρασύρεται από τη ροή της κίνησης δίχως να επικυρώνει τη διαφορετικότητά του. Μέσα από την υποταγμένη συνείδηση του εισέρχεται σε ένα ανώτερο επίπεδο μίμησης και προσποίησης. Και πρόθυμα αποδέχεται κάθε συμμόρφωση και άρνηση της αυθεντικής εκδοχής του εαυτού. Δημιουργώντας μία σύμβαση με τους υπαρκτούς κανόνες, τα ρεύματα ιδεών και τις κατεστημένες σχέσεις.

Η Τέχνη αντιστέκεται

Η Τέχνη ευτυχώς αντιστέκεται ακόμα. Παραδείγματος χάρη, το θρυλικό έργο Ο Κύκλος των χαμένων ποιητών του Τομ Σούλμαν, που είχε τη χαρά να απολαύσει το κοινό στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη σε σκηνοθεσία του Κωνσταντίνου Ασπιώτη. Το οποίο μέσα από τις εξαιρετικές ερμηνείες των ηθοποιών, μας καλεί να επαναπροσδιοριστούμε και να ανακαλύψουμε και πάλι το χαμένο μας - μέσα στο θόρυβο και την κοινωνική αλλοτρίωση - εγώ.

Στον καλύτερο ίσως ρόλο της καριέρας του ο Άκης Σακελλαρίου υποδύεται τον Τζον Κίτινγκ, τον αντισυμβατικό Καθηγητή: «Δεν διαβάζουμε ή γράφουμε ποίηση για να δείξουμε εκκεντρικοί! Διαβάζουμε και γράφουμε ποίηση, επειδή ανήκουμε στο ανθρώπινο γένος και το ανθρώπινο γένος ξεχειλίζει από πάθος! Η ιατρική, η νομική, η διοίκηση επιχειρήσεων. Αυτά είναι σεβαστά επαγγέλματα, απαραίτητα για να συνεχίζεται η ζωή… Η ποίηση, όμως, ο ρομαντισμός, η ομορφιά, ο έρωτας!  Αυτά είναι που μας κρατάνε στη ζωή!».

Τόσο συγκλονιστικός και απελευθερωμένος με ερμηνευτική υπεροχή, μιλά και ο λόγος του γίνεται νυστέρι στην επιδιόρθωση των δεινών της καθημερινότητας.

«Στέκομαι πάνω στο γραφείο μου για να υπενθυμίζω στον εαυτό μου να βλέπει συνεχώς τα πράγματα με διαφορετικό τρόπο» είπε απευθυνόμενος στους μαθητές του μέσα στην ψυχρή αίθουσα διδασκαλίας. Όπου σημειολογικά αντιτίθεται και «ορθώνει ανάστημα» στην ομογενοποίηση της ύπαρξης. Αντιτίθεται όμως και στο ασφυκτικό εκπαιδευτικό σύστημα που συχνά αντί να προσδίδει τα εχέγγυα μίας υγιούς πορείας στους νέους, συχνά τους συνθλίβει.

Από το Carpe Diem του Ρωμαίου Λυρικού ποιητή Οράτιου στο «Άδραξε τη μέρα». Και από το «Τι είμαστε άραγε; Μόνο τροφή για τα σκουλήκια; Αφού κάποτε όλοι θα παγώσουμε και  θα σταματήσουμε να  αναπνέουμε και να κουνιόμαστε. Όχι απαραίτητα με αυτή τη σειρά» ο Καθηγητής Λογοτεχνίας Τζον Κίτινγκ σχεδόν μας προστάζει να αλλάξουμε πλεύση και νοοτροπία. «Κάντε τις ζωές σας εξαιρετικές» φώναξε και οι θεατές ξέσπασαν σε παρατεταμένο χειροκρότημα. Άλλωστε παραμονεύει πάντα το λυσιτελές του θανάτου.

Ο Τάσος Χαλκιάς ερμηνεύει το ρόλο του συντηρητικού και απειλητικού διευθυντή Νόλαν και ο Γεράσιμος Σκαφίδας αυτόν του τραγικού πατέρα του Κολεγιόπαιδου Νηλ. Οι μαθητές ενσαρκώνονται από επίλεκτους ταλαντούχους ηθοποιούς της νέας γενιάς. Πρόκειται για τους Θοδωρή Θεοδωρακόπουλο, Νικόλα Παπαϊωάννου, Θησέα Παπαπαναγιώτου, Στέφανο Παπατρέχα, Πάνο Κλάδη, Τάσο Τυρογαλά, Αλέξανδρο Τωμαδάκη, Ζαχαρία Γουελα και Λυδία Στέφου.

Η πλοκή

Η πλοκή είναι πια γνωστή. Δεκαετία του ’60, ο Καθηγητής Λογοτεχνίας Τζον Κίτινγκ, έρχεται να διδάξει στο συντηρητικό ιδιωτικό Λύκειο Γουέλτον, όπου οι μαθητές μεγαλώνουν υπακούοντας στις αυστηρές, θεμελιώδεις αρχές του σχολείου. Ο κ. Κίτινγκ, μέσα από πρωτοποριακές μεθόδους διδασκαλίας θα γίνει ο αγαπημένος Καθηγητής, όπου με όχημα την ποίηση, θα τους οδηγήσει σε διαφορετικά νοητικά μονοπάτια. Πέρα από τις προκαταλήψεις, την άγονη πειθαρχία και τον συμβιβασμό. Θα καταφέρει να εμπνεύσει τους νεαρούς μαθητές και να τους ωθήσει στη δική τους μικρή επανάσταση. Ράβοντας στα όνειρα φτερά. Δηλαδή «πρέπει να προσπαθούμε να αναζητάμε τη δική μας φωνή. Όσο περισσότερο καθυστερούμε τόσο πιο δύσκολο θα είναι να τη βρούμε».

Τη μετάφραση υπογράφει η Νικολέτα Κοτσαηλίδου και τη μουσική έγραψε η Μαρίζα Ρίζου, ενώ τα σκηνικά  επιμελήθηκε η Αρετή Μουστάκα και τα  κοστούμια η Ηλένια Δουλαδίρη, ενώ τους φωτισμούς σχεδίασε η Ζωή Μολυβδά Φαμέλη.

Η κινησιολογία και χορογραφία της Φαίδρας Νταϊόγλου και η Βοηθός σκηνοθέτη η Νατάσα Πετροπούλου.

Οι κοινωνίες έχουν ανάγκη από έναν σύγχρονο Τζον Κίτινγκ. Που θα μεταλαμπαδεύσει το όραμα και το ψυχικό «πέταγμα» ψηλά. Ρουφώντας το μεδούλι της ζωής. Και που πάντα θα μας ψιθυρίζει στο αυτί «ότι έτσι κι αλλιώς όλοι θα  γίνουμε τροφή για τα σκουλήκια». Έστω κι αν απολυθεί και πάλι από έναν αυταρχικό διευθυντή σχολείου, οι μαθητές  που τον λάτρεψαν θα ξεπεράσουν τα δεσμά τους και θα κάνουν κάτι εντελώς παράτολμο για τα σχολικά δεδομένα. Την ώρα του μαθήματος θα ανέβουν κι αυτοί στα θρανία τους απαγγέλλοντας: «Oh Captain! Μy Captain».