Η «Τραβιάτα» του Κωνσταντίνου Ρήγου γεννά νέες δονήσεις - Τι θα δούμε στη σκηνή του Ηρωδείου

Το πρόγραμμα του Ηρωδείου ολοκληρώνεται στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών με την όπερα «Τραβιάτα» του Βέρντι, η οποία θα παρουσιαστεί στις 27, 28, 30 και 31 Ιουλίου 2024. Τη σκηνοθεσία υπογράφει ο Κωνσταντίνος Ρήγος, με την παραγωγή αυτή να έχει παρουσιαστεί για πρώτη φορά από την Εθνική Λυρική Σκηνή το καλοκαίρι του 2019 στο ρωμαϊκό ωδείο.

«Δεν υπάρχουν διαφορές από την παράσταση του 2019, καθώς πρόκειται για μια αναβίωση. Για μένα, ένα έργο ολοκληρώνεται στην πρεμιέρα του και μετά αποκτά την πνοή που του δίνουν οι ερμηνευτές σε κάθε επόμενη παρουσίασή του. Το ίδιο ισχύει και για τον χορό και για το θέατρο. Η παράσταση αλλάζει μόνο από την ψυχοσύνθεση και την προσωπικότητα των τραγουδιστών. Στην περίπτωσή μας, μιλάμε άλλη μια φορά για μεγάλους και σημαντικούς λυρικούς τραγουδιστές που θα καταθέσουν το δικό τους στίγμα πάνω στη σκηνοθεσία. Με τον τρόπο αυτό, η συνθήκη της παράστασης γίνεται ένας δικός τους κόσμος» λέει ο Κωνσταντίνος Ρήγος στο ethnos.gr.

Η όπερα αφηγείται τον έρωτα μιας εταίρας με έναν γόνο καλής οικογένειας του Παρισιού. Η σχέση προκαλεί την αντίδραση της οικογένειας του νέου, το ζευγάρι χωρίζει και ξανασυναντιέται λίγο πριν από τον θάνατο της κοπέλας. Ο άτυχος έρωτας της «Κυρίας με τις καμέλιες» για τον Αλφρέντο Ζερμόν, όπως τον εμπνεύστηκε και μελοποίησε ο Τζουζέππε Βέρντι, ζωντανεύει μέσα από μελωδίες μοναδικής δύναμης που μένουν ανεξίτηλες στο μυαλό και στην καρδιά. 

Η «Τραβιάτα», παρουσιασμένη στον ιστορικό χώρο του Ηρωδείου, εντάσσεται σε μια απαιτητική όσο και ενδιαφέρουσα συνθήκη: πρέπει να βρεθεί η ισορροπία μεταξύ των σκηνών της επιδεικτικής ευδαιμονίας και των στιγμών της ιδιωτικότητας. Οι τοίχοι του αρχαίου ωδείου είναι εγγυητές της διαχρονίας και εντάσσουν την αφήγηση στον μεγάλο χρόνο. Σε αυτόν τον ενδιάμεσο χώρο, μεταξύ παρελθόντος και μέλλοντος, η Βιολέττα μοιάζει σταματημένη σε μια μετέωρη εποχή, προσφέροντας στον θεατή την ιστορία της, προϊόν προς κατανάλωση, όπως ήταν και η ίδια.

Ο χώρος του Ηρωδείου μοιράζεται ανάμεσα στα κλειστά δωμάτια, που αντιπροσωπεύουν το εσωτερικό ψυχικό τοπίο της ηρωίδας, και στον κόσμο/σκηνή της καταναγκαστικής ηδονής, όπου δεσπόζει ένα τεράστιο τραπέζι. Οι δύο κόσμοι εξελίσσονται παράλληλα, ενώ η ηρωίδα καθρεφτίζεται στο alter ego της, δίνοντας έτσι υπόσταση στην εσωτερική της διχοτομία, που αποτελεί ίσως το πιο σημαντικό αφηγηματικό στοιχείο του έργου. Η «Τραβιάτα» είναι η Βιολέττα, γι’ αυτό και η εστίαση στην αποτύπωση των συναισθημάτων της μεγεθύνεται και προβάλλεται στον φθαρμένο από τον χρόνο τοίχο του Ηρωδείου.

Ποιες πτυχές της υπόθεσης θέλετε ν’ αναδείξετε περισσότερο μέσα από τη σκηνοθεσία σας;

Η «Τραβιάτα» είναι ένα υπέροχο μουσικό έργο όπερας με ένα σαφές και συμπυκνωμένο λιμπρέτο, σχεδόν αυτούσια παρμένο από το μυθιστόρημα του Δουμά «η κυρία με τις καμέλιες». Η σύγκρουση των χαρακτήρων αλλά και των σχέσεων όπως τις περιγράφει ο συγγραφέας περνάνε στο λιμπρέτο και έτσι το έργο κρατάει τον πυρήνα της δράσης του. Η Βιολέτα για μένα είναι «Σώμα χωρίς ψυχή, ηθοποιός χωρίς ρόλο, μνήμη χωρίς ίχνος, χαμόγελο χωρίς πρόσωπο», αυτό ήθελα να μεταφέρω μέσα σε ένα κόσμο που μοιάζει λαμπερός αλλά από κάτω είναι ηθικά διαλυμένος.

Τι σας έχει μάθει το έργο του Βέρντι και ποιο κομμάτι από την παράσταση σας συγκινεί περισσότερο;

Νομίζω το φινάλε και η αποθέωση της ηρωίδας είναι η πιο συγκινητική σκηνή για μένα, μέσα στην απλότητα της στιγμής, εκείνη στο κρεβάτι της, παρουσία του εραστή της και του πατέρα του, αφήνει την τελευταία της πνοή με μία κραυγή ενώ η ψυχή της μεταφορικά αλλά και κυριολεκτικά ξεκινά το ταξίδι της προς τα άστρα. Η κραυγή του Αλφρέντο που φωνάζει Βιολέτα ενώ την βλέπει νεκρή και η καμέλια που πέφτει από το χέρι του, ενώ βυθιζόμαστε στο σκοτάδι με εκφράζουν απόλυτα. Ομολογώ ότι περιμένω με αγωνία σαν θεατής και εγώ να ξαναβιώσω αυτή την στιγμή.

Πώς βλέπετε τη σχέση μεταξύ τέχνης και κοινωνίας σήμερα; Τι ρόλο πιστεύετε ότι παίζει η όπερα στην προώθηση των πολιτιστικών αξιών και πώς μπορεί να επηρεάσει το κοινό;

Η τέχνη είναι πάντα συνυφασμένη με την κοινωνία, τις αγωνίες, τις σκέψεις και τα οράματα της. Είναι σχεδόν οδηγός στο μέλλον μιας και σχεδόν προφητικά ερμηνεύει σήμερα το αύριο. Η όπερα και όχι μόνο η «κλασσική» αλλά και η σύγχρονη, είναι μια παραστατική συνθήκη που συνδυάζει με μαεστρικό τρόπο όλες τις μορφές τέχνης και μπορεί να μεταφέρει μέσω τις μουσικής πλούσια συναισθήματα. Δεν είναι τυχαίο που κάθε δημιουργός ονειρεύεται τη στιγμή που θα σκηνοθετήσει την πρώτη του όπερα.

Πώς είναι η συνεργασία σας με την Αμερικανίδα σούπερ σταρ της όπερας Ναντίν Σιέρρα, η οποία εμφανίζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα; Κάνατε κάποιες προσαρμογές ή αλλαγές στη σκηνοθεσία για ν’ αναδείξετε τα μοναδικά της ταλέντα;

Αυτή την ερώτηση θα ήταν ακόμα καλύτερο να την απαντήσω, αφού ολοκληρωθούν οι τόσο απαιτητικές πρόβες στο Ηρώδειο, όπου η συνεργασία μας θα είναι εντατική. Είναι πολύ μεγάλη η χαρά μου, που η Ναντίν Σιέρρα κάνει το ντεμπούτο της στην Ελλάδα με την Τραβιάτα, που αγαπώ τόσο πολύ. Είναι μία εκρηκτική καλλιτέχνιδα, που ταιριάζει εξαιρετικά με τον παθιασμένο χαρακτήρα της Βιολέτας και το πώς έχω οραματιστεί υποκριτικά την ηρωίδα επί σκηνής. Η αλήθεια είναι ότι δεν χρειάστηκε να κάνουμε κάποιες αλλαγές, γιατί η Ναντίν έχει το ταλέντο να κάνει δικό της τον κάθε ρόλο και ν' αναδεικνύει κάθε πτυχή όχι μόνο των φωνητικών, αλλά και των υποκριτικών της ταλέντων.