Ρόμπερτ Γουίλσον - Ίβο βαν Χόβε: Δυο ξένες ματιές στην Επίδαυρο

Η έλευση των διεθνών σκηνοθετών στην Επίδαυρο αποτελεί πάντα ένα ξεχωριστό γεγονός, που κοινό και κριτικοί υποδέχονται με ενθουσιασμό, ανεξάρτητα από τις τελικές εντυπώσεις. Από την Ορέστεια του Πήτερ Χολ το 1982 μέχρι τις αξέχαστες παραστάσεις του Πέτερ Στάιν (Πενθεσίλια, Μήδεια, Ηλέκτρα), αλλά και τις παραστάσεις που προκάλεσαν έντονες αντιδράσεις, όπως αυτές του Ρόμπερτ Στούρουα, του Ματίας Λάνχοφ και του Ανατόλι Βασίλιεφ, οι ξένες παραγωγές στην Επίδαυρο προκαλούν τα όρια των θεατών, καθώς συνήθως κινούνται πέρα από την ελληνική θεατρική παράδοση. Με ανόθευτο βλέμμα στα βαθύτερα νοήματα και τις παραστασιακές φόρμες, οι διεθνείς σκηνοθέτες προσεγγίζουν το αρχαίο δράμα με τη δική τους πολιτιστική ματιά και συνήθως προσφέρουν διαφορετικά θεάματα, δίνοντας απρόσμενες προεκτάσεις στα θέματα των έργων. Στο φετινό πρόγραμμά του, το Φεστιβάλ Επιδαύρου φιλοξενεί για πρώτη φορά δύο σημαντικούς διεθνείς σκηνοθέτες, που οι παραστάσεις τους ξεχωρίζουν μέσα στο φεστιβαλικό καλοκαίρι. Ο Ρόμπερτ Γουίλσον και ο Ίβο βαν Χόβε προσεγγίζουν μερικές από τις γνωστότερες αρχαίες τραγωδίες, με τον δικό τους ξεχωριστό και αναγνωρίσιμο τρόπο.

Ο αμερικανός Ρόμπερτ Γουίλσον, ένας από τους πιο καταξιωμένους σκηνοθέτες παγκοσμίως, γνωστός για τα μοναδικά εικαστικά περιβάλλοντα που δημιουργεί και αγαπημένος του ελληνικού κοινού (Κουαρτέτο, Όπερα της πεντάρας, Οδύσσεια, The old woman, Γράμμα σε έναν άντρα κ.α.), σκηνοθετεί για πρώτη φορά στην Επίδαυρο! Στις παραστάσεις του Γουίλσον τα σκηνικά ξεχωρίζουν, ενώ ο φωτισμός παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο, δημιουργώντας δυνατές ποιητικές εικόνες που συνοδεύουν τη δράση με καθοριστικό τρόπο. Η συγκλονιστικής απλότητας κίνηση των ηθοποιών, μαγνητίζει το βλέμμα του θεατή. Η καλλιτεχνική ματιά του Γουίλσον θεωρείται ότι αναμόρφωσε τη σκηνοθεσία σε θέατρο και όπερα, με την τόλμη και την ιδιαιτερότητά της.

Ως σκηνοθέτης, ο Γουίλσον έχει συνεργαστεί με κορυφαία ονόματα της τέχνης, όπως ο Φίλιπ Γκλας, η Ιζαμπέλ Ιπέρ, ο Μιχαήλ Μπαρίσνικοφ, ο Γουίλιαμ Νταφόε κ.α. Από το 1992 διευθύνει το Watermill Center στη Νέα Υόρκη, ένα διεθνές κέντρο έρευνας για τις παραστασιακές τέχνες. Στην παράσταση που θα δούμε στην Επίδαυρο (παραγγελία του Φεστιβάλ Επιδαύρου), ο Γουίλσον παίρνει ως βάση το μύθο του Οιδίποδα, για να αφηγηθεί την ιστορία του ήρωα. Αφηγήτρια θα είναι η Λυδία Κονιόρδου, ενώ στην παράσταση πρωταγωνιστεί επίσης η σπουδαία γερμανίδα ηθοποιός Angela Winkler. Παίζουν ακόμα οι Dickie Landry, Μιχάλης Θεοφάνους και Αλέξης Φουσέκης, Meg Harper, Kayije Kagame, Casilda Madrazo, ενώ ακούγονται ο Ρόμπερτ Γουίλσον και ο Κρίστοφερ Νόουλς.

Δεύτερη σημαντική έλευση στο θέατρο του Πολυκλείτου, είναι η μεγάλη συνεργασία του Βέλγου σκηνοθέτη Ίβο βαν Χόβε με τον θίασο της Κομεντί Φρανσαίζ. Δεν είναι η πρώτη φορά που ο σπουδαίος σκηνοθέτης συναντιέται με την Κομεντί Φρανσαίζ, τον παλαιότερο εν ενεργεία θίασο στον κόσμο, ωστόσο πρόκειται για μία σπουδαία στιγμή στην πορεία τους, αφού για πρώτη φορά κατεβαίνουν στην Επίδαυρο. Ο Ίβο βαν Χόβε -που άνοιξε το περσινό Φεστιβάλ Αθηνών με το Μετά την πρόβα/Περσόνα, κατακτώντας το ελληνικό κοινό- είναι ένας από τους πλέον περιζήτητους σκηνοθέτες, καθώς έχει συνεργαστεί με κορυφαίους οργανισμούς σε όλο τον κόσμο, κατακτώντας πολυάριθμα βραβεία (δύο βραβεία Tony, δύο Drama League Awards, δύο Drama Desk Awards, δύο Outer Critics Circle Awards, δύο Grands Prix de la Critique κ.α.).

Αυτή τη φορά, ο βαν Χόβε προσεγγίζει τον Ευριπίδη, καταθέτοντας μαζί με τους γάλλους ηθοποιούς μία ρηξικέλευθη και προκλητική ματιά πάνω σε δύο έργα του, που παρουσιάζονται σε μία ενιαία παράσταση. Η παράσταση Ηλέκτρα/Ορέστης πρεμιέρα έγινε στα τέλη Απριλίου στο θέατρο Ρισελιέ στο Παρίσι, αποσπώντας ενθουσιώδεις κριτικές. «Ξεχάστε το Game of Thrones. Κανένας δεν ξέρει τη βία καλύτερα από τον Ευριπίδη», γράφουν οι New York Times για την παράσταση. Ένα σημαντικό καλλιτεχνικό γεγονός του καλοκαιριού, που αναμένεται να προκαλέσει συζητήσεις και να παραμείνει στην ιστορία του θεσμού ως σημείο αναφοράς.