Καρυοφυλλιά Καραµπέτη: Είναι θλιβερό η Ευρώπη να υποθάλπει την ακροδεξιά

Είναι η πρωταγωνίστρια που κάνει πάντοτε το αδύνατο δυνατό – όχι µόνο στις ερµηνείες της. Έµαθε για τις ανάγκες ρόλων της, ολοµόναχη, να µιλάει γερµανικά και να παίζει Ερίκ Σατί στο πιάνο. Η Καρυοφυλλιά Καραµπέτη, η ηθοποιός που έχει ταυτιστεί, τα τελευταία χρόνια, µε τον ρόλο της Μήδειας όσο καµία άλλη, την Τετάρτη, στην Αίθουσα Χρήστος Λαµπράκης του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, µαθηµένη από σκηνικούς άθλους, συµπράττει µε την Καµεράτα - Ορχήστρα των Φίλων της Μουσικής, υποδυόµενη όχι µόνο την τραγική ηρωίδα στο περίφηµο µελόδραµα του, σύγχρονου του Μότσαρτ, Τσέχου συνθέτη Γκέοργκ Μπέντα (1722-1795) «Mήδεια», αλλά ενσαρκώνοντας συγχρόνως και τους υπόλοιπους τέσσερις ρόλους (σε µουσική διεύθυνση Μάρκελλου Χρυσικόπουλου).  

Θα ήθελα να ξεκινήσουµε µε τη σχέση που έχετε πλέον, κυρία Καραµπέτη, µε τη Μήδεια, τη µυθική, την ευριπιδική. Είναι ένας ρόλος µε τον οποίο έχετε ταυτιστεί, κάνοντας µια κορυφαία ερµηνεία το ’97.
Η Μήδεια του Ευριπίδη είναι πράγµατι ένας ρόλος που έχει σηµαδέψει τη ζωή µου, σε σκηνοθεσία της Νικαίτης Κοντούρη και σε παραγωγή του Εθνικού Θεάτρου επί Νίκου Κούρκουλου, ο οποίος θέλησε η συγκεκριµένη παράσταση να ταξιδέψει σ’ όλον τον κόσµο, διαδίδοντας τον ελληνικό πολιτισµό. 

Επί τρία χρόνια οργώνατε την υφήλιο;
Ναι, µετά την πρεµιέρα στην Επίδαυρο, το 1997, πήγαµε παντού, στην Ευρώπη, στην Αµερική, στον Καναδά, στην Αυστραλία, την Κίνα, την Ιαπωνία. Κάθε φορά που την ξανασυναντούσα, κάτι βάθαινε περισσότερο, σε κάθε χώρα που πηγαίναµε, κάτι καινούργιο ανακάλυπτα στον ρόλο. Για παράδειγµα, πουθενά αλλού δεν είχα βιώσει τόσο έντονα την έννοια του ξένου που καίγεται από τη νοσταλγία για την πατρίδα του, όσο µπροστά στους οµογενείς της Αυστραλίας. Η Μήδεια του Ευριπίδη είναι ο ρόλος που έχω αγαπήσει περισσότερο απ’ όλους όσους έχω παίξει. 

«Μήδεια - Έχουν γραφτεί άπειρες αναλύσεις για τη σκοτεινή της προσωπικότητα, και όµως παραµένει ακόµα αινιγµατική»

Την έχετε εποµένως κατανοήσει; Ποια είναι η Μήδεια;
Η µορφή της στέκεται πέρα από την ανθρώπινη κατανόηση. Η πράξη της είναι τόσο τροµακτική, που δεν µπορεί να τη χωρέσει ο νους. Είναι ένα σύµβολο αρχετυπικό, που κατοικεί στη χώρα της ποίησης και του υποσυνειδήτου. Eχουν γραφτεί άπειρες αναλύσεις για τη σκοτεινή της προσωπικότητα, και όµως παραµένει ακόµα αινιγµατική, σαγηνευτική και ανεξιχνίαστη. Η Μήδεια είναι εκείνο το απόκοσµο, που έρχεται από τις άγνωστες περιοχές του νου. Το πρόσωπό της είναι πολυπρισµατικό. Κάθε της πράξη αποδίδει στην ήδη πολυσύνθετη προσωπικότητά της µια νέα συµβολική διάσταση. Η Μήδεια αντιπροσωπεύει τη µυστηριακή, πρωτόγονη φύση που συγκρούεται µε τον κυνικό ορθολογισµό του µοντέρνου. 

Η Μήδεια του Μπέντα;
Κουβαλάει όλες τις µυθολογικές της διαστάσεις στο έπακρο. Εµφανίζεται εξαρχής πάνω σε ένα άρµα που το σέρνουν φτερωτοί δράκοντες. Όλες της οι διαστάσεις µεγεθύνονται από την αισθητική του µπαρόκ. Είναι η ατιµασµένη γυναίκα που κινδυνεύει απ’ τους εχθρούς της µε δουλεία και θάνατο. Οραµατίζεται τροµερούς τρόπους εκδίκησης για το βέβηλο ζευγάρι, λόγω της µητρικής της αγάπης αµφιταλαντεύεται συνεχώς ως προς τη φρικτή της απόφαση, και φτάνει στην παιδοκτονία έπειτα από µια θυελλώδη επίκληση σε όλες τις θεότητες του σκότους, του Αδη και της οργισµένης φύσης, για να της συµπαρασταθούν και να την εµψυχώσουν. Και όλα αυτά σε µια διαρκή και εξαιρετική σχέση µε τη µουσική.  

Είναι µεγαλύτερος ο βαθµός δυσκολίας όταν η πρόζα πρέπει να συντονίζεται µε τη µουσική παρτιτούρα;
Είναι πολύ δύσκολο, πρώτον γιατί απαιτεί απίστευτη ακρίβεια, µια και το κείµενο εκφέρεται είτε στις παύσεις της µουσικής είτε πάνω σε συγκεκριµένες µουσικές φράσεις, οπότε ο ρυθµός και οι στίξεις είναι απολύτως δεδοµένα. ∆εύτερον, χρειάζεται τεράστια συµπύκνωση ενέργειας, για να µπορεί ο ηθοποιός να συµβαδίζει µε τον εκρηκτικό δυναµισµό της µεγάλης ορχήστρας. Και τρίτον, ζητάει µεγάλη γνώση των µοτίβων του έργου, ώστε ο λόγος να τα ακολουθεί ή να τα εισάγει ή να έρχεται σε αντίστιξη µαζί τους. Και επειδή στην παράστασή µας δεν υπάρχει σκηνική δράση, όλη η έµφαση δίνεται σ’ αυτή τη σπουδαία σχέση λόγου-µουσικής. Πόσω  µάλλον που όλα τα πρόσωπα του έργου, πέντε συνολικά, τα αποδίδω η ίδια.

«Θυµώνω, απογοητεύοµαι, θλίβοµαι µε όλα τα κακώς κείµενα, ονειρεύοµαι έναν καλύτερο κόσµο»

Μπήκαµε σε προεκλογική περίοδο. Πώς θα περιγράφατε τη σχέση σας µε την πολιτική; Ξέρω ότι είστε ευαισθητοποιηµένος κι ενεργός πολίτης. ∆εν φλερτάρατε µε την ιδέα να κατέλθετε στον πολιτικό στίβο, όπως έχουν κάνει αρκετοί συνάδελφοί σας, που έχουν κιόλας υπουργοποιηθεί;
Πρώτ’ απ’ όλα δεν έχω την κατάρτιση για κάτι τέτοιο. ∆εν έχω σπουδάσει πολιτικές επιστήµες, ούτε οικονοµία, ούτε νοµική. ∆εν έχω, λοιπόν, τις γνώσεις για να διαπραγµατευτώ τα δύσκολα θέµατα που άπτονται της πολιτικής. Παρακολουθώ τις εξελίξεις, θυµώνω, απογοητεύοµαι, θλίβοµαι µε όλα τα κακώς κείµενα, ονειρεύοµαι έναν καλύτερο κόσµο, αλλά µιλάω µέσα από την τέχνη µου για τα µεγάλα κοινωνικά προβλήµατα. Επιπλέον, ο τρόπος ζωής µου έχει πολιτική στάση. 

«Η ποίηση είναι το φως στο σκοτάδι, σου δίνει ενέσεις ζωής, έτσι για να καταφέρνεις να επιβιώνεις»

Ανησυχείτε για το αποτέλεσµα που θα αναδείξουν οι κάλπες στις ευρωεκλογές;
Το ότι η παγκόσµια κρίση οδήγησε στην άνοδο του φασισµού είναι η πιο απογοητευτική, η πιο επικίνδυνη κατάσταση που επέτρεψε η Ευρώπη να της συµβεί. Τα αποτελέσµατα των ευρωεκλογών θα δείξουν το µέτρο ως προς το πόσο έχει προχωρήσει το κακό. Η κοιτίδα του πολιτισµού, η ήπειρος που έζησε τη φρίκη του ναζισµού και των εγκληµάτων κατά της ανθρωπότητας, που θα ’πρεπε να έχει διδαχτεί από τα πάθη της και να διακατέχεται µόνο από τις ιδέες του ∆ιαφωτισµού και του ουµανισµού, είναι θλιβερό να υποθάλπει στους κόλπους της αντιµεταναστευτικά, ακροδεξιά κινήµατα. 

Η επαφή σας µε ποιητικά κείµενα, υψηλές ιδέες και έννοιες, σας διαφυλάσσει απ’ τον ζόφο που σας περιβάλλει;
Είναι για µένα ένας τόπος απόδρασης. Η ποίηση είναι ένα από τα υψηλότερα επιτεύγµατα του ανθρώπου, το φως στο σκοτάδι. ∆εν σε διαφυλάττει εντελώς από τον ζόφο, ενέσεις ζωής σού δίνει, έτσι για να καταφέρνεις να επιβιώνεις. Σαν τις κλεφτές ανάσες που προσπαθεί να πάρει αυτός που πνίγεται.