Τολστόι με Γαλίτη - Κουρλαμπά στον Θέατρο Αλκμήνη

Η εταιρία θεατρικών παραγωγών A PRIORI παρουσιάζει σε πανελλήνια πρώτη, τη φιλοσοφική νουβέλα του Λέοντος Τολστόι «Ο θάνατος του Ιβάν Ιλίτς» σε θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία της Κωνσταντίνας Νικολαΐδη.

Οι ηθοποιοί Γιώργος Γαλίτης και Θανάσης Κουρλαμπάς, στην πρώτη τους συνεργασία, ξετυλίγουν όλη την υποκριτική τους γκάμα επί σκηνής, τόσο σε κωμικό όσο και σε δραματικό επίπεδο, ενσαρκώνοντας όλους τους ρόλους του διηγήματος, σ’ ένα θεατρικό παιχνίδι το οποίο -σε αντίθεση με τον τίτλο- σφύζει από Ζωή!

Ο Τολστόι, μέσω αυτού του έργου του, επιχειρεί ένα προσκύνημα στον Θάνατο, αντιλαμβανόμενος εις βάθος τη σημασία της μνήμης Θανάτου. Το να θυμάται δηλαδή ο άνθρωπος ότι είναι θνητός, ότι θα ‘ρθει η στιγμή που θα πεθάνει. Και τότε, το μόνο που θα ορθωθεί μπροστά του, θα είναι το πώς έζησε. Αυτή η σκέψη κάθε άλλο παρά λυπηρή είναι αν ο άνθρωπος καταφέρει να ζήσει «όπως πρέπει να ζει ο Άνθρωπος».

«Σκοπός της ζωής δεν είναι να εξυπηρετεί την κατώτερη ζωική φύση, αλλά τη φωτεινή δύναμη, που βρίσκεται στα βάθη της ανθρώπινης ψυχής και η οποία βοηθάει τον άνθρωπο να αναγνωρίζει το αγαθό.» Leo Tolstoy

Υπόθεση

«Ο θάνατος του Ιβάν Ιλίτς» βασίζεται στο αληθινό γεγονός του θανάτου του δικαστή Ιβάν Ιλίτς Μετσνίκοφ , όπως το διηγήθηκε στον ίδιο τον Τολστόι η μητέρα του αποθανόντος. Παρ’ όλο που δεν είναι από τα πιο γνωστά, συγκαταλέγεται από φιλοσόφους και λογοτέχνες, στα πιο σημαντικά και πιο ώριμα έργα του Τολστόι.

Ο ευκατάστατος δικαστής Ιβάν Ιλίτς, αρρωσταίνει βαριά. Η αρρώστια κι ο επικείμενος Θάνατός του, εκμηδενίζουν όλη την προηγούμενη ζωή του. Επιτυχίες, ανούσιες συναναστροφές, εξουσία, κύρος και χρήμα στέκουν αδύναμα μπροστά στο τέλος. Ολόκληρη η ύπαρξη του Ιβάν Ιλίτς σείεται συθέμελα γιατί, όσο κι αν προσπαθεί να αποδεχτεί το συμπέρασμα ότι «ο Γάιος είναι άνθρωπος, οι άνθρωποι είναι θνητοί, άρα ο Γάιος είναι θνητός» που διδάχτηκε κατά την περίοδο των φοιτητικών του χρόνων, το Εγώ του τον κρατάει γερά δέσμιό του. Ο Γάιος ναι… αυτός όμως όχι! Αυτός μπορεί να ξεγελάσει τον Θάνατο!

H σκηνοθέτρια Κωνσταντίνα Νικολαΐδη για το έργο

Πρέπει να είναι… 10 χρόνια… περίπου ναι, τόσα έχουν περάσει απ’ όταν πρωτοδιάβασα αυτό το αριστούργημα. Το είχα βρει ανάμεσα σε κάτι βιβλία της θείας μου και το «έκλεψα» με μαεστρία. Παρ’ ότι δεν έχω καλή μνήμη, θυμάμαι έντονα τη στιγμή που διάβασα το συγκεκριμένο βιβλίο. Ήταν νύχτα και ήμουν ξαπλωμένη στο κρεβάτι μου, στο πατρικό μου. Είχε ησυχία. Όταν διάβασα και την τελευταία λέξη, το έκλεισα, έμεινα λίγο στη σιωπή και στο σκοτάδι και αναρωτήθηκα -πέραν από αυτά που ένιωσα τα οποία είχαν τεράστιο όγκο για να καταφέρω να αποκρυπτογραφήσω- τι είχα μόλις δει! Ναι, πολύ σωστά! Δεν είχα διαβάσει τον Θάνατο του Ιβάν Ιλίτς, τον είχα δει! Κι όχι μόνο! Τον είχα ζήσει! Η υπέροχη πένα του Τολστόι μπόρεσε, όχι μόνο να μου δημιουργήσει εικόνες, αλλά να με κάνει συμπαίκτη. Ήμουν εκεί, σε όλα όσα συνέβησαν σ’ αυτόν τον άνθρωπο… τον Ιβάν Ιλίτς. Μα αυτό το έργο είναι θέατρο!

Είναι πιο θέατρο κι απ΄ το θέατρο! Το έκλεισα. Δεν ήταν τότε η ώρα του να το κάνω κάτι. Δεν μπορούσα τότε να το κάνω κάτι. Μετά, όπως συμβαίνει δυστυχώς κάποιες φορές, χαθήκαμε. Πέρασαν τα χρόνια, ξέχασα τον τίτλο, ξέχασα την υπόθεση, ξέχασα και τον συγγραφέα (συγνώμη Μέγα Τολστόι, μα αυτή είναι η αλήθεια). Θυμόμουν μόνο την απόχρωση του εξώφυλλου, ένα περίεργο όνομα κι ένα πόμολο. Α! Και μια κουρτίνα! Κι έναν Θάνατο. Τον Θάνατο. Τα τελευταία χρόνια άρχισα να το αναζητώ πιο επίμονα. Το έψαξα πάρα πολύ, σφούγγιζα το μυαλό μου να βρω μία έστω μικρή πληροφορία για κάτι… Κάτι!

Δυστυχώς τίποτα. Ρώτησα πολλούς, περιέγραψα όπως-όπως την ιστορία (είχε ξεθωριάσει κι αυτή, παρ’ όλο που το συναίσθημα ήταν το ίδιο έντονο μέσα μου όπως εκείνη τη νύχτα), έψαξα στο ίντερνετ… αλλά τι να βρεις με μια κουρτίνα, ένα πόμολο κι έναν Θάνατο. Η Πίστη όμως μετακινεί βουνά κι εγώ πίστευα βαθιά μέσα μου ότι θα το βρω, ότι θα με βρει! Και με βρήκε. Αυτό με βρήκε! Μετά από 10 χρόνια. Εγώ απλώς κάτι έψαχνα για Ντοστογιέφκσι… να ‘ναι καλά! Και να ‘μαστε τώρα εδώ! Ο Γιώργος, ο Θανάσης κι εγώ, να σκαλίζουμε αυτή την υπέροχη ιστορία. Να γελάμε… να κλαίμε… να φοβόμαστε… να αγαπάμε! Αυτά κι άλλα τόσα, μέσα απ’ τον Θάνατο του Ιβάν Ιλίτς. Ένας απλός Θάνατος ενός απλού ανθρώπου, όπως τον περιγράφουν. Για μένα… ένας ύμνος στη Ζωή και στον Θάνατο!

Σημείωμα μεταφραστή Παύλου Στεφάνου

Ο Τολστόι στη νουβέλα του «Ο θάνατος του Ιβάν Ιλίτς» ξεσκεπάζει το αξιοθρήνητο κενό της ζωής αυτής (και υπάρχουν, σαν κι αυτή, μυριάδες, μυριάδων). Με τις κωμικές φιλοδοξίες της, τις φτωχές ικανοποιήσεις του εγωισμού που δεν προσπορίζουν καμία σχεδόν ευχαρίστηση, την ανία και την αηδία του υπαλληλικού σταδίου, τις παραχωρήσεις που πληγώνουν και οργίζουν και τέλος τη μόνη αληθινή ευτυχία, τη χαρτοπαιξία!

Και η γελοία αυτή ζωή κινδυνεύει από μια αιτία ακόμα πιο γελοία… Μετά ακολουθεί… το ψέμα της ασθένειας, το ψέμα του γιατρού, το ψέμα της οικογένειας… το ψέμα της ζωής. Ο Ιβάν Ιλίτς θρηνεί για την απομόνωση του και τον εγωισμό των ανθρώπων. Υποφέρει φρικτά ως την ημέρα που συνειδητοποιεί ότι ολόκληρη η περασμένη ζωή του ήταν ένα ψέμα. Αλλά το ψέμα αυτό, ακόμη και τούτη την ύστατη ώρα, μπορεί να το επανορθώσει.

Παίζουν οι: Γιώργος Γαλίτης & Θανάσης Κουρλαμπάς
Κείμενο: Leo Tolstoy
Μετάφραση από τα ρωσικά: Παύλος Στεφάνου
Θεατρική διασκευή/Σκηνοθεσία: Κωνσταντίνα Νικολαΐδη
Σκηνικά/Κοστούμια: Νίκος Κασαπάκης
Πρωτότυπη μουσική: Γιάννης Οικονόμου
Κίνηση: Χριστίνα Φωτεινάκη
Σχεδιασμός φωτισμών: Χριστίνα Θανάσουλα
Φωτογραφίες: Γιώργος Σακκάς
Γραφιστική επιμέλεια: Γιάννης Στιβανάκης
Promo video: Κώστας Γεραμπίνης
Επικοινωνία: Άντζυ Νομικού

Info:

Ημέρες & ώρες παραστάσεων: Κάθε Δευτέρα & Τρίτη στις 21.30, Διάρκεια παράστασης: 90’ (χωρίς διάλειμμα). Πληροφορίες-Κρατήσεις: Θέατρο Αλκμήνη, Αλκμήνης 8-12, Γκάζι, 210 3428650. Τιμές εισιτηρίων: Γενική Είσοδος: 14 € / Φοιτητικό, ανέργων, ΑΜΕΑ: 10 €.  Προπώληση εισιτηρίων: Θέατρο Αλκμήνη + Ηλεκτρονικά στο https://www.viva.gr/tickets/theater/theatro-alkmini/o-thanatos-tou-ivan-ilits/ + Τηλεφωνικώς στο 11876 (viva) + Στα σημεία: SEVEN, RELOAD, ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΑ ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ, ΤΕΧΝΟΠΟΛΗ, VIVA KIOSK, YOLENIS, KREMLINO.