Επιδαύρια 2019: Τα highlights των παραστάσεων

Λίγες ημέρες πριν από την έναρξη του φετινού Φεστιβάλ Επιδαύρου, που έχει ένα από τα εντυπωσιακότερα προγράµµατα των τελευταίων χρόνων και την ιδιαιτερότητα να περιλαµβάνει µόνο µία κωµωδία (του Αριστοφάνη) µεταξύ των συνολικά οκτώ παραγωγών, επιχειρούµε να «αποκρυπτογραφήσουµε» µερικούς από τους «άσους», τα µυστικά, τα παράδοξα και τα γοητευτικά στοιχεία κάθε παράστασης, ξεκινώντας από την αρχή… 

«ΟΙ∆ΙΠΟΥΣ» (21 & 22 Ιουνίου) 

Τον κορυφαίο Αµερικανό «εικονοκλάστη» Ρόµπερτ Γουίλσον το ελληνικό κοινό τον γνωρίζει εξαιρετικά καλά. Και προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι µόλις φέτος θα πάρει το «βάπτισµα του πυρός» στην Επίδαυρο. Με τη δική του εκδοχή πάνω στον βασισµένο στον Σοφοκλή «Οιδίποδα», µια συµπαραγωγή του Teatro Stabile της Νάπολης και του Teatro Olimpico της Βιτσέντζα, θα σηκώσουν αισίως αυλαία την Παρασκευή (21/6) τα φετινά Επιδαύρια (η παράσταση θα επαναληφθεί και στις 22/6). Ισως η καλύτερη και πιο δυνατή έναρξη που θα µπορούσε να έχει ο θεσµός.

Από το καστ του δαιµόνιου Αµερικανού δηµιουργού ας αναφέρουµε τη µεγάλη Γερµανίδα ηθοποιό του θεάτρου και του σινεµά Ανγκελα Βίνκλερ και τις τρεις ξεχωριστές ελληνικές συµµετοχές:

α) του Κύπριου χορευτή Μιχάλη Θεοφάνους που τον ξέρουµε από τις συνεργασίες του, µεταξύ άλλων, µε τον ∆ηµήτρη Παπαϊωάννου και τον Κωνσταντίνο Ρήγο και που εν προκειµένω κρατά τον πρωταγωνιστικό ρόλο του Οιδίποδα
β) του επίσης χορευτή Αλέξη Φουσέκη, ο οποίος, αφού σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστηµίου Αθηνών και στην Κρατική Σχολή Ορχηστικής Τέχνης φοιτώντας µετά µε υποτροφία στη σχολή της Martha Graham στη Νέα Υόρκη, έκανε µία σειρά από συνεργασίες µε τους ∆ιονύση Σαββόπουλο, Κωνσταντίνο Ρήγο, Γιάννη Κακλέα, Θωµά Μοσχόπουλο, Ευριπίδη Λασκαρίδη, Αγγελική Στέλλατου κ.ά.
γ) και βέβαια της Λυδίας Κονιόρδου στην τρίτη της συνεργασία µε τον Αµερικανό σκηνοθέτη, αφού είχαν προηγηθεί οι ρόλοι της Αντίκλειας και της Αρήτης στην κατά Γουίλσον «Οδύσσεια» στο Εθνικό Θέατρο το 2012 και η παράσταση «LUTHER dancing with the gods» στο Βερολίνο, το 2017.

Κατά τα άλλα, όπως διαβάζουµε στο πρόγραµµα, «η αρχετυπική ιστορία του Οιδίποδα ξεδιπλώνεται µέσα από τα εκπληκτικά, χαρακτηριστικά tableaux vivants του Ρόµπερτ Γουίλσον. Ο κορυφαίος δηµιουργός ακολουθεί την ιστορία του Οιδίποδα χρονολογικά, χωρίς να συµπίπτει απολύτως µε τον Οιδίποδα Τύραννο του Σοφοκλή, από τη στιγµή της γέννησής του και της εγκατάλειψής του ως βρέφους µέχρι τη στιγµή της τύφλωσής του, αφού έχουν προηγηθεί οι φρικτές αποκαλύψεις: από το πρώτο φως της ζωής στο τελευταίο φως που αντικρίζει. ∆ύο “µάρτυρες”, ένας άντρας και µία γυναίκα, µας µεταφέρουν αυτά που βλέπουν, τον βίο και την πολιτεία του Οιδίποδα, σαν να µιλούν µέσω των αιώνων».

Σκηνοθεσία: Ρόµπερτ Γουίλσον Συµπαραγωγή: Conversazioni – Teatro Olimpico Vicenza – Pompeii Theatrum Mundi – Teatro Stabile di Napoli. 

«ΟΡΕΣΤΕΙΑ» ΤΟΥ ΑΙΣΧΥΛΟΥ (28 & 29 Ιουνίου) 

Από τα πιο ενδιαφέροντα εγχώρια επιδαυρικά πειράµατα είναι οι τρεις θηλυκές σκηνοθετικές υπογραφές στην τριλογία Αγαµέµνων – Χοηφόροι – Ευµενίδες, τη δεύτερη θερινή παραγωγή του Εθνικού Θεάτρου (στις 28 και 29 Ιουνίου). Η Ιώ Βουλγαράκη σκηνοθετεί «Αγαµέµνονα», η Λίλλυ Μελεµέ «Χοηφόρους» και η Γεωργία Μαυραγάνη τις «Ευµενίδες». Τρεις ταλαντούχες σκηνοθέτιδες που θα δοκιµαστούν για πρώτη φορά στο αρχαίο αργολικό θέατρο µε διαφορετικούς θιάσους. Χαρακτηριστικό είναι ότι στην ίδια παράσταση θα δούµε ως Κλυταιµνήστρα πρώτα την Εύη Σαουλίδου στον «Αγαµέµνονα» και µετά τη Φιλαρέτη Κοµνηνού που θα πάρει τη σκυτάλη για τις «Χοηφόρους». Εξυπακούεται ότι, αν εξαιρέσει κάποιος τη µετάφραση της τριλογίας (Κ.Χ. Μύρης), τα σκηνικά (Πάρις Μέξης) και τους φωτισµούς (Λευτέρης Παυλόπουλος), κάθε µέρος της τριλογίας έχει και διαφορετικούς συντελεστές, βάσει των επιταγών της κάθε σκηνοθέτιδος. Έτσι π.χ. τη µουσική στον «Αγαµέµνονα» υπογράφει ο Θοδωρής Αµπαζής, στις «Χοηφόρους» ο Σταύρος Γασπαράτος και στις «Ευµενίδες» τον µουσικό σχεδιασµό έχει ο Χάρης Νείλας. 

Εθνικό Θέατρο «Αγαµέµνων» Σκηνοθεσία: Ιώ Βουλγαράκη «Χοηφόροι» Σκηνοθεσία: Λίλλυ Μελεµέ «Ευµενίδες» Σκηνοθεσία: Γεωργία Μαυραγάνη.

«ΙΚΕΤΙ∆ΕΣ» ΤΟΥ ΕΥΡΙΠΙ∆Η (5 & 6 Ιουλίου)

Στην έτερη παραγωγή του Εθνικού Θεάτρου, ή µάλλον στη συµπαραγωγή µε τον Θεατρικό Οργανισµό Κύπρου, τις «Ικέτιδες» του Ευριπίδη, σε σκηνοθεσία Στάθη Λιβαθινού, ανάµεσα στο εντυπωσιακό γυναικείο καστ Αννα Γιαγκιώζη, Ανδρη Θεοδότου, Κόρα Καρβούνη, Τζίνη Παπαδοπούλου, Μαρία Σαββίδου, Κωνσταντίνα Τάκαλου, Τάνια Τρύπη, Κατερίνα Λούρα (Eυάδνη), Νιόβη Χαραλάµπους (Μητέρες Αργείων στρατηγών), που συµπληρώνεται από τους επίσης καλούς ηθοποιούς Ακη Σακελλαρίου (Θησέα), Χρήστο Σουγάρη (Αδραστος), Χάρη Χαραλάµπους (Κήρυκας), Ανδρέα Τσέλεπο (Αγγελος), Θοδωρή Κατσαφάδο (Ιφις), ας επισηµάνουµε την πρωτιά της Κάτιας ∆ανδουλάκη σε αρχαία τραγωδία στην Επίδαυρο (κρατά τον πρωταγωνιστικό ρόλο της Αίθρας) και επίσης ας καλωσορίσουµε ξανά στο αρχαίο θέατρο µία από τις πιο ευέλικτες και έµπειρες ηθοποιούς και στο αρχαίο δράµα, την Αγλαΐα Παππά, στην επιστροφή της µετά το σοβαρό αυτοκινητικό που είχε υποστεί.

Εθνικό Θέατρο – Θεατρικός Οργανισµός Κύπρου Σκηνοθεσία: Στάθης Λιβαθινός. 

«ΟΙ∆ΙΠΟΥΣ ΤΥΡΑΝΝΟΣ»  ΤΟΥ ΣΟΦΟΚΛΗ (12 & 13 Ιουλίου)

Ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης και ο ∆ηµήτρης Λιγνάδης είναι δύο προσωπικότητες του ελληνικού θεάτρου που εναλλάσσουν µε ευκολία την ιδιότητα του ηθοποιού µε αυτήν του σκηνοθέτη. Να, λοιπόν, όµως, που ο πρώτος θα δοκιµαστεί για πρώτη φορά ως σκηνοθέτης αρχαίου δράµατος στην Επίδαυρο (στον «Οιδίποδα Τύραννο» του Σοφοκλή, που µετά την εκδοχή του Γουίλσον θα τον δούµε σε µια µάλλον πιο «παραδοσιακή» προσέγγιση), µε τον δεύτερο να κρατά τον πρωταγωνιστικό ρόλο. Το ενδιαφέρον καστ περιλαµβάνει ακόµα την εξαιρετική Αµαλία Μουτούση (Ιοκάστη), τον Νίκο Χατζόπουλο (Κρέων), τον Κωνσταντίνο Αβαρικιώτη (Τειρεσία), τον Γιώργο Ζιόβα (Αγγελο), τον Γιώργο Ψυχογιό (Θεράπων) και τον Νικόλα Χανακούλα (Εξάγγελο). Τη µετάφραση έχει κάνει ο αδελφός του ∆ηµήτρη Λιγνάδη, Γιάννης, ο ίδιος που είχε υπογράψει το κείµενο και τη δραµατουργία στην πιο πρόσφατη θεατρική δουλειά του αδελφού του, τα επιτυχηµένα «Μαθήµατα Πολέµου», στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Στην τωρινή παράσταση τη µουσική υπογράφει ο Μίνως Μάτσας, ο οποίος επιστρέφει στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου, δέκα χρόνια αφότου είχε γράψει την πολύ επιτυχηµένη µουσική για τους «Ορνιθες» του Αριστοφάνη, σε σκηνοθεσία τότε Σωτήρη Χατζάκη.

Σκηνοθεσία: Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης Συµπαραγωγή: Αθηναϊκά Θέατρα – ∆ΗΠΕΘΕ Κρήτης. 

«ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ Η ΕΝ ΑΥΛΙ∆Ι»  ΤΟΥ ΕΥΡΙΠΙ∆Η (19 & 20 Ιουλίου)

Για την πρώτη φορά στην ιστορία του που εµφανίζεται στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου µε την «Ιφιγένεια εν Αυλίδι» του Ευριπίδη, το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος εµπιστεύθηκε για τη σκηνοθεσία του έργου (που το είχε ανεβάσει ξανά µία και µοναδική φορά το 1963, στην Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών) τον Γιάννη Καλαβριανό. Ο Θεσσαλονικιός σκηνοθέτης και ηθοποιός, πάλαι ποτέ απόφοιτος της Ιατρικής Σχολής του Αριστοτελείου αλλά και του Τµήµατος Θεάτρου της Σχολής Καλών Τεχνών του ΑΠΘ, συνεργάζεται µε τον Παντελή Μπουκάλα για τη µετάφραση και επιλέγει για τους βασικούς ρόλους τους Γιώργο Γλάστρα (Αγαµέµνων), Ανθή Ευστρατιάδου (Ιφιγένεια), Γιώργο Καύκα (Πρεσβύτης), Νικόλα Μαραγκόπουλο (Μενέλαος), Θανάση Ραφτόπουλο (Αχιλλέας), Χρίστο Στυλιανού (Αγγελιοφόρος), Μαρία Τσιµά (Κλυταιµνήστρα). Στη σκηνή όµως θα βρίσκεται κι ένας µουσικός, ο ∆ηµήτρης Χουντής (σοπράνο σαξόφωνο), ερµηνεύοντας ό,τι θα ετοιµάζει ο Θοδωρής Οικονόµου που έχει αναλάβει τη µουσική σύνθεση, τη µουσική διδασκαλία και τον ηχητικό σχεδιασµό. Πώς θα αισθάνεται άραγε στην ορχήστρα της Επιδαύρου ο Χουντής; Εχει πάντως µεγάλη εµπειρία, αφού έχει συνεργαστεί κατά καιρούς µε µερικούς από τους πιο σηµαντικούς συνθέτες και τραγουδοποιούς (Ν. Ξυδάκης, Θ. Μικρούτσικος, ∆. Παπαδηµητρίου, Γ. Ανδρέου, Α. Ιωαννίδης, Χ. Θηβαίος, Ο. Περίδης, Ν. Πορτοκάλογλου κ.ά.), ενώ το 2006 συµµετείχε ως σολίστ µε την Ορχήστρα της Πάτρας, µε διευθυντή ορχήστρας τον Αλέξανδρο Μυράτ στην παρουσίαση του έργου του Σταύρου Λάντσια «Ηµερολόγιο Ονείρων». Τώρα όµως προσθέτει στο βιογραφικό του µια ανέλπιστη και εξαιρετική πρωτιά!

ΚΘΒΕ Σκηνοθεσία: Γιάννης Καλαβριανός

«ΗΛΕΚΤΡΑ»/«ΟΡΕΣΤΗΣ»  ΤΟΥ ΕΥΡΙΠΙ∆Η (26 & 27 Ιουλίου)

Ακόμη μια πολύ σοβαρή πρωτιά στην Επίδαυρο φέτος: η Comédie-Française, ένα ιστορικό θέατρο µε 339 χρόνια καλλιτεχνικής ζωής, στη σκηνή του οποίου έγραφε και ανέβαζε τα έργα του ο ίδιος ο Μολιέρος, θα βρεθεί για πρώτη φορά στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου (στις 26 και 27 Ιουλίου) µε µια παράσταση που συνδέει την «Ηλέκτρα» µε τον «Ορέστη» του Ευριπίδη, σε σκηνοθεσία του εµπνευσµένου, διεθνώς αναγνωρισµένου, Βέλγου «ανατόµου» των κλασικών και γνωστού µας Ιβο βαν Χόβε (που είχε ανοίξει και το πρόγραµµα του Φεστιβάλ Αθηνών 2018 µε την πολύ δυνατή σκηνική µεταφορά των έργων του Μπέργκµαν «Περσόνα»/«Μετά την πρόβα». Ας σηµειώσουµε εδώ και άλλο ένα πρόσωπο-κλειδί της παράστασης, τον περίφηµο Βέλγο χορογράφο, σκηνοθέτη και ηθοποιό Βιµ Βαντεκέιµπους, τον οποίο γνωρίσαµε εκ του σύνεγγυς χάρη στο ∆ιεθνές Φεστιβάλ Χορού της Καλαµάτας.

Στην τωρινή παράσταση έχει αναλάβει την κινησιολογία/χορογραφία. Οσο για την πρωτότυπη µουσική του Eric Sleichim, αυτήν θα ερµηνεύεται ζωντανά, αφού επί σκηνής θα συνυπάρχουν µε τον Χορό εννέα µουσικοί. Και κάτι ακόµα: η παράσταση που έκανε κατ’ αρχάς πρεµιέρα στο Παρίσι, τον Απρίλιο, σηµατοδοτεί την υποδοχή της «Ηλέκτρας» του Ευριπίδη στο ρεπερτόριο της Κοµεντί Φρανσέζ, ενώ η τελευταία παρουσίαση του «Ορέστη» στη βάση του γαλλικού θεάτρου χρονολογείται από το 1923.

Comédie-Française Σκηνοθεσία: Ivo van Hove 

«ΝΕΦΕΛΕΣ» ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗ (2 & 3 Αυγούστου)

Το παιδί-θαύμα των Επιδαυρίων, ο νεότερος σκηνοθέτης στην ιστορία τους, ο ∆ηµήτρης Καραντζάς, που είχε κερδίσει αυτό τον τίτλο σκηνοθετώντας το 2014 µόλις στα 27 του χρόνια την «Ελένη» του Ευριπίδη, «ενηλικιωµένος» πια, θα δοκιµάσει τις δυνάµεις του πρώτη φορά σε αττική κωµωδία: οι «Νεφέλες» του Αριστοφάνη, που είναι και η µοναδική κωµωδία στο φετινό φεστιβαλικό πρόγραµµα της Επιδαύρου, παρουσιάζονται στις 2 και 3 Αυγούστου µε µια dream team ηθοποιών (Νίκος Καραθάνος, Γιώργος Γάλλος, Αινείας Τσαµάτης, Καρυοφυλλιά Καραµπέτη, Θεοδώρα Τζήµου, Χρήστος Λούλης, Γιάννης Κλίνης) και µε τη µετάφραση του ψυχιάτρου-συγγραφέα Γιάννη Αστερή (µεταφραστή και των «Ορνίθων» του Καραθάνου).

Σκηνοθεσία: ∆ηµήτρης Καραντζάς

«ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ ∆ΕΣΜΩΤΗΣ» ΤΟΥ ΑΙΣΧΥΛΟΥ (9 & 10 Aυγούστου)

Μία από τις σηµαντικότερες πρωταγωνίστριες της αγγλικής σκηνής, η βραβευµένη µε Olivier Award ως καλύτερη ηθοποιός, ήδη γνώριµή µας, ελληνικής καταγωγής και αδελφή του εξίσου διάσηµου εικαστικού Μαρκ Χατζηπατέρα, η Κάθριν Χάντερ, η πρώτη γυναίκα που ερµήνευσε τον Βασιλιά Ληρ στην ιστορία του θέατρου, θα κρατήσει τον πρωταγωνιστικό ρόλο του Προµηθέα στην τραγωδία του Αισχύλου που ανεβάζει το ∆ΗΠΕΘΕ Πάτρας, σε σκηνοθεσία Σταύρου Τσακίρη, και θα παρουσιαστεί στο αρχαίο θέατρο στις 9 και 10 Αυγούστου, ρίχνοντας την αυλαία των Επιδαυρίων. Θα είναι η πρώτη φορά στην καριέρα της που εµφανίζεται στην Επίδαυρο και η πρώτη που θα ερµηνεύσει έναν ρόλο στα ελληνικά. Η µετάφραση, που έγινε ειδικά για την παράσταση, είναι του ∆ηµήτρη ∆ηµητριάδη και τα σκηνικά του διεθνούς Ελληνα γλύπτη Κώστα Βαρώτσου.

∆ΗΠΕΘΕ Πάτρας Σκηνοθεσία: Σταύρος Τσακίρης