Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος: Το Facebook των κουτσομπόληδων και ο «βασιλιάς» Κραουνάκης

Ο σκηνοθέτης και καλλιτεχνικός διευθυντής του Ελληνικού Φεστιβάλ µιλά στην εφημερίδα «Έθνος» της Κυριακής (18/11) για την παράσταση που ανεβάζει στον Νέο Κόσµο και εξηγεί τι άλλαξε σε Επίδαυρο και Ηρώδειο, τι σχεδιάζει για τον Λυκαβηττό, ενώ στρέφει τα βέλη του µε αριθµούς εναντίον του µουσικοσυνθέτη.

Ο 15χρονος «Κρίστοφερ Τζον Φράνσις Μπουν» γεννήθηκε στις σελίδες του µυθιστορήµατος του Μαρκ Χάντον «Ποιος σκότωσε τον σκύλο τα µεσάνυχτα». Του πολυβραβευµένου έργου του Χάντον που διασκευάστηκε αργότερα για το θέατρο από τον γνωστό δραµατουργό Σάιµον Στίβενς και πρωτοπαρουσιάστηκε στο Εθνικό του Λονδίνου το 2013, για να κερδίσει 7 βραβεία Ολίβιε και να γίνει σύµβολο ευαισθησίας. Στις αγγλικές εφηµερίδες πολλοί κριτικοί αποφαίνονταν ότι ο ευαίσθητος ήρωας που υπερβαίνει µε πείσµα όλες τις τροµακτικές δυσκολίες της περίκλειστης ζωής του είναι τυπικός εκπρόσωπος του «συνδρόµου Ασπεργκερ», µιας ιδιαίτερης µορφής αυτισµού.

«Είναι απλώς µια διαφορετική περίπτωση» διαφωνεί µε την οποιαδήποτε κατάταξή του ήρωά του ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος, που σκηνοθέτησε για την παραγωγή του Θεάτρου του Νέου Κόσµου στο θέατρο «Καρέζη» την πρώτη ελληνική θεατρική εκδοχή του έργου του Στίβενς, µε πρωταγωνιστή τον Γιάννη Νιάρρο. Είναι, για την ακρίβεια, το τρίτο έργο του Στίβενς που ανεβάζει ο Θεοδωρόπουλος, παρακινηµένος από τον πολύ σύγχρονο κοινωνικοπολιτικό προβληµατισµό τον οποίο εκπέµπουν τα θεατρικά αυτού του Βρετανού δραµατουργού. Από τις διαφορετικότητες ξεκινά και αυτή η κουβέντα, που πάει, όπως είναι φυσικό, και στο Ελληνικό Φεστιβάλ.

Ποιος θα µπορούσε να είναι ο Έλληνας «Κρίστοφερ»;

Θα µπορούσε να είναι εκείνο το παιδί στο δωµάτιο του οποίου παρουσιάσαµε µία από αυτές τις παραστάσεις που κάνει το Θέατρο του Νέου Κόσµου εδώ και 17 χρόνια σε νοσοκοµεία ή ιδρύµατα: Καθόµουν στο κρεβάτι αυτού του παιδιού που έπασχε από έναν βαρύ καρκίνο µαζί µε τη γιαγιά του και παρακολουθούσαµε. Εκείνο ήταν διασωληνωµένο, και επειδή δεν µπορούσε να χειροκροτήσει, χτυπούσε το χεράκι του στο πόδι. Με έπιασαν τα κλάµατα µε αυτήν την τεράστια ψυχική δύναµη και το πόσο απίστευτα αισιόδοξο ήταν, το θάρρος αυτού του παιδιού. Θα µπορούσε, επίσης, να είναι ο Ζακ Κωστόπουλος, ο Βαγγέλης Γιακουµάκης ή καθένας που θεωρείται για κάποιους άλλους «διαφορετικός». Αναρωτιέµαι, βέβαια, ποιοι είναι αυτοί που µπορούν να θεωρούν «καλύτερο» τον εαυτό τους ή τη φυλή τους...

Από το θέατρο του Νέου Κόσµου διαχέεστε πλέον και σε άλλους θεατρικούς χώρους. Σας επηρέασε η λογική των πολλών φεστιβαλικών χώρων;

Μπαίνουµε σε µια δοµή άλλων διαστάσεων, χωρίς να βάζουµε στην άκρη το παρόν µας. Και µιλώ για παρόν, γιατί το θέατρο του Νέου Κόσµου δεν είναι για µένα παρελθόν. Αντιθέτως, η εµπειρία µου προήλθε απ' αυτό, γιατί εκεί πάντα EIΠΕ δοκιµάζαµε πράγµατα τα οποία µε άλλον τρόπο και σε άλλο µέγεθος µπορούν να εφαρµοστούν και στο φεστιβάλ.

Παραδώσατε τη σκυτάλη στον γιο σας, τον Μίλτο Σωτηριάδη...

Χαίροµαι πολύ που ο Μίλτος ανέλαβε. Μεγάλωσε από µικρός µέσα στο θέατρο. Και νοµίζω ότι έχει µεγάλο ταλέντο καλλιτεχνικής και διοικητικής διεύθυνσης.

Η διοικητική διεύθυνση είναι άλλο ταλέντο από το καλλιτεχνικό...

Ειδικά στο φεστιβάλ, πάντως, χαίροµαι που υπάρχει διάκριση ανάµεσα σε αυτά τα δύο.

Παρ' όλα αυτά, δεν αποφύγατε κάποιες άλλες ρήξεις, π.χ. µε τους Γιώργο Κιµούλη και Σταµάτη Κραουνάκη...

Είναι πολύ στενάχωρο να έχεις σκεφτεί µια ιδέα, να την υποβάλλεις και να µην περνά. ∆εν πρόκειται για απόρριψη, όµως. Ακόµα και αν 50 προτάσεις είναι όλες καλές, το φεστιβάλ δεν µπορεί να τις κάνει όλες. Βέβαια, ακολουθεί η επόµενη ερώτηση: «Και γιατί διάλεξες αυτόν και όχι εµένα;». Ρε φίλε, δεν ξέρω τι να σου απαντήσω. Ούτε βγάζω το ταλεντόµετρο. Κυρίως παίζει ρόλο το πόσο µου ταιριάζει µια παράσταση για µια συγκεκριµένη σεζόν. Η Μεγάλη Επίδαυρος είναι λίγο πιο δύσκολη και, για να κάνεις εκεί το πρόγραµµα που θέλεις και να είναι διεθνές, απαιτείται γύρω στο 1,5 εκατ. ευρώ. Επίσης, µην ξεχνάτε ότι ξένοι καλλιτέχνες από χώρες που δεν πέρασαν κρίση τα ίδια ποσά εξακολουθούν να ζητούν. Αυτό δεν σηµαίνει ότι δεν παλεύω για να κατεβάσω τις τιµές. Κάποιες φορές το πετυχαίνω σε µια ισορροπία τρόµου, για να µην είναι σε βάρος του καλλιτεχνικού αποτελέσµατος.

Σας επέρριψε ευθύνες, όµως, ο Σταµάτης Κραουνάκης για την επιλογή µιας παραγωγής 350.000 ευρώ του Μποµπ Γουίλσον για την Επίδαυρο του 2019.

Όταν πληροφορήθηκα ότι ο κ. Κραουνάκης, µέσα στην κακία που τον δέρνει, είπε ότι είναι ακριβή η παραγωγή του Μποµπ Γουίλσον, ζήτησα, όπως έχω δικαίωµα, να µου φέρουν τον κατάλογο µε τις δικές του παραγωγές τα προηγούµενα χρόνια στο φεστιβάλ. Λοιπόν, 661.657 ευρώ κόστισε η παράσταση «Αυτά που έκαψαν το σανίδι», την οποία είχε κάνει το 2008 στο Ηρώδειο. Και τον πειράζει τώρα αν ο Μποµπ Γουίλσον παίρνει 350.000; ∆εν ντρεπόµαστε καθόλου; Αυτόν τον ρόλο έχει αναλάβει; Βρίσκω απόλυτη ξεφτίλα για έναν καλλιτέχνη, αντί να γράφει µουσική, να κάθεται να κράζει καθηµερινά τον κόσµο και να κάνει τον άγιο και τον δικαστή. Επειδή δεν µιλάω τόσο καιρό; Μου θυµίζει κάτι κουτσοµπόληδες που κοίταζαν παλιά πίσω από τις γρίλιες ποιος µπήκε στο δωµάτιο και µε ποιον.

Η κακή πλευρά του Facebook είναι αυτές οι νέες γρίλιες, µε... βασιλιά τους τον Κραουνάκη. Και κάτι ακόµη: Θεωρώ βία και µπούλινγκ αυτό που κάνει εναντίον µου και εναντίον πολλών άλλων, από το ραδιόφωνο, και µάλιστα όχι από οποιονδήποτε σταθµό, αλλά από αυτόν της Ανανεωτικής Αριστεράς, που µας δίδαξε κάποτε τον σεβασµό απέναντι στον άλλο. Ξέρω, βέβαια, γιατί µου το κάνει όλο αυτό: επειδή από µένα δεν πήρε 670.000 παρά µόνον 25.000 ευρώ, την πρώτη χρονιά που πήγε στη Μικρή Επίδαυρο.

Αλήθεια, ο προϋπολογισµός σας πόσος είναι πλέον;

Το 2016 µου ζήτησε ο τότε πρόεδρος του ∆Σ, Γιώργος Αντωνακόπουλος, να µειώσουµε τον προϋπολογισµό για το καλλιτεχνικό πρόγραµµα, από 4 εκατ. ευρώ (τα οποία αντιστοιχούσαν στο µισό του ποσού που δινόταν κάποτε) σε 3 εκατ. ευρώ. Θεώρησα ότι η µείωση αφορούσε µόνο εκείνη τη χρονιά. Ωστόσο, δυστυχώς, καθιερώθηκε.

Το φεστιβάλ, όµως, είναι τεράστιο..

Στην ουσία είναι τρία µεγάλα φεστιβάλ (Επίδαυρος, Ηρώδειο, Πειραιώς), πράγµα που θέτει το σοβαρό πρόβληµα, κατ' αρχάς, του πώς θα αποκτήσει το καθένα ξεχωριστή ταυτότητα.

Όταν διοριστήκατε, δεν είχαν ταυτότητα;

Η Πειραιώς ήταν πολύ καλά δροµολογηµένη, καθώς εκπροσωπούσε ένα αντικείµενο που το ήξερε πάρα πολύ καλά ο Γιώργος Λούκος. Αλλά µετά υπήρχαν και τα µεγαθήρια: το Ηρώδειο και η Επίδαυρος.

Από την πείρα σας, ποιο είναι το δυσκολότερο στον χειρισµό;

Το Ηρώδειο, το οποίο είχε κάποια αµηχανία τα τελευταία χρόνια; Τώρα κανένα δεν είναι δύσκολο. Το Ηρώδειο είναι ωραίο να επικεντρώνεται στη µουσική. Και το γεγονός ότι θα περάσει στα χέρια του Φεστιβάλ και ο Λυκαβηττός θα βοηθήσει σε ένα ξεκαθάρισµα ως προς το ρεπερτόριο.

Πότε θα είναι έτοιµος ο Λυκαβηττός;

Το θέατρο το οποίο συµπεριλαµβάνεται στα ακίνητα της ΕΤΑ∆ το πήρε η Περιφέρεια και βάζει χρήµατα για τις εργασίες. Πάνε σε γρήγορους ρυθµούς, παρ' όλα αυτά δεν ξέρω σίγουρα αν θα είναι έτοιµο για το καλοκαίρι του 2019.

Φέτος ανακοινώσατε το πρόγραµµα της Επιδαύρου νωρίτερα από ποτέ.

Θα µπορούσα να το ανακοινώσω και νωρίτερα εάν είχαµε συζητήσει εγκαίρως µε όλους. ∆εν είναι καθόλου δύσκολο µε το που τελειώνει το πρόγραµµα να ανακοινώνουµε αυτό της επόµενης σεζόν. Απλώς πρέπει να προσαρµοστούν όλοι σε αυτό, γιατί το να έχουµε διεθνή πολιτιστικό τουρισµό είναι κάτι που µας αφορά όλους.

Τι άλλο θεωρείτε ότι αλλάξατε στην Επίδαυρο;

Επί σειρά ετών θιασάρχες ανελάµβαναν να µεταφράζουν, να σκηνοθετούν και να παίζουν απαιτώντας να πάρουν το brand name της Επιδαύρου, ώστε να συνεχίσουν περιοδεύοντας σε —„ πιάτσες. Βόλευε, βέβαια, το φεστιβάλ να πάρει µια παράσταση έτοιµη. Αλλά έτσι η Επίδαυρος µετατρέπεται σε ένα µαγαζί το οποίο νοικιάζεις. Αυτό το άλλαξα. Κάτι άλλο µε το οποίο διαφώνησα είναι θεσµικοί φορείς όπως τα κρατικά θέατρα να θεωρούν ότι είναι δική τους η Επίδαυρος. Νοµίζετε ότι η Κοµεντί Φρανσέζ πάει κάθε χρόνο στην Αβινιόν; ∆έκα χρόνια είχαν να παίξουν εκεί. Αυτό δεν σηµαίνει ότι είµαι κατά της παρουσίας των κρατικών θεάτρων στην Επίδαυρο. Αντίθετα, ποντάρω στην ποιότητά τους. Οι παραγωγές τους, όµως, πρέπει να µπαίνουν στη λογική του φεστιβάλ, πράγµα που προϋποθέτει ότι θα γίνονται παραγωγικές συζητήσεις έγκαιρα – τουλάχιστον έναν χρόνο νωρίτερα.

Και τι θα ευχόσασταν να άλλαζε;

Μακάρι να υπήρχε ένας διαχωρισµός µεταξύ τον τριών φεστιβαλικών χώρων, που µε τον Λυκαβηττό θα γίνουν τέσσερις, ώστε κάθε χώρος να έχει τον υπεύθυνο αναπληρωτή διευθυντή του, µε έναν κεντρικό διευθυντή απαραίτητο για να υπάρχει ενιαία γραµµή. Ούτε εγώ θέλω να τα 'χω όλα επάνω µου. Έτσι και αλλιώς, µε οµάδα δουλεύω. ∆εν φοβάµαι τη δουλειά, ωστόσο είναι θέµα δηµοκρατίας. Ύστερα έτσι γίνεται σε όλο τον κόσµο.

Πώς σας φαίνεται ότι, όπως εξήγγειλε η υπουργός Πολιτισµού, οι καλλιτεχνικοί διευθυντές θα επιλέγονται πλέον µέσω δηµόσιου διαγωνισµού;

Eίµαι υπέρ των αντικειµενικών κριτηρίων και ξέρω από την εµπειρία των θεατρικών επιχορηγήσεων ότι µπορούν να υπάρξουν τέτοια. Και εκεί, όποια και αν ήταν η κυβέρνηση, όταν επέλεγε η επιτροπή κάποιον, δεν µπορούσε να είναι ο χειρότερος. Γιατί αυτό θα ήταν ένα εξαρχής διακριτό σκάνδαλο. Θα µπει, βέβαια, και το προσωπικό στοιχείο. Ωστόσο, όταν υπάρχει γνωµοδοτική επιτροπή, δεν µπορεί παρά να υπάρξει συνεννόηση για το καλύτερο.

Λήγει, όµως, η θητεία σας τον Απρίλιο. Τι σκέφτεστε;

Ότι από τη µία θεωρώ σωστούς τους διαγωνισµούς και από την άλλη ότι, αν έχεις κάνει µία θητεία και είναι καλή, θα ήταν καλό να µπορεί να ανανεωθεί για µία φορά, ώστε να µπορέσεις να ολοκληρώσεις όσα οραµατίζεσαι. Μάλιστα, θα πρέπει ο επόµενος διευθυντής να ξέρει ότι θα διοριστεί έναν χρόνο πριν. Αυτός είναι ο σωστός τρόπος για να παραδώσεις τη σκυτάλη στον επόµενο ως συνεργάτης, και όχι ως εχθρός. Αυτό είναι για µένα το πρώτο, και όχι ο διεθνής διαγωνισµός. Γιατί, ακόµα και αν επιλεγεί ο καλύτερος µέσω διαγωνισµού, το θέµα είναι πότε θα έρθει και πώς θα ενηµερωθεί. Το είχα πει και παλαιότερα, το διαπιστώνω και στην πορεία των χρόνων. Εγώ τη σκυτάλη του φεστιβάλ τη σήκωσα από το πάτωµα. Γι' αυτό θα ευχόµουν, όταν έρθει η στιγµή, να µπορώ να την παραδώσω σε χέρι.