Σαν Σήμερα|10.08.2023 00:00

Σαν σήμερα 10 Αυγούστου, ο θαλασσοπόρος Φερδινάνδος Μαγγελάνος αρχίζει το ταξίδι για τον περίπλου της Γης

Newsroom

Ήταν 10 Αυγούστου, όταν πέντε πλοία του θαλασσοπόρου Φερδινάνδου Μαγγελάνου λύνουν τα σχοινιά από το λιμάνι της Σεβίλλης και ανοίγουν πανιά για τον περίπλου της Γης. Από τα πέντε πλοία ένα μόνο θα γυρίσει κι αυτό σε τραγική κατάσταση.
Στις 6 Σεπτεμβρίου του 1522 οι κάτοικοι της παραλιακής πόλης Σανλούκαρ ντε Μπαραμέδα διέκριναν στο βάθος του ορίζοντα ένα πλοίο να πλησιάζει. Το πλοίο φαινόταν σε άθλια κατάσταση. Τα πανιά του σκισμένα, με ξεθωριασμένα χρώματα παράδερναν μέσα στην ανοιξιάτικη αύρα. Ήταν το μόνο από τα πέντε πλοία που διασώθηκε από τη θρυλική αρμάδα η οποία σε τρία χρόνια θα διέσχιζε τον Ατλαντικό και - για πρώτη φορά - τον Ειρηνικό ωκεανό και θα πραγματοποιούσε τον περίπλου της Γης. Το όνομα του πλοίου ήταν «Βικτόρια». Τα υπόλοιπα τέσσερα η καραβέλα «Σαντινίσιμα Τρινιδάδ» των 140 τόνων και τα τρία μικρότερα, το «Σαν Αντόνιο», το «Σαντιάγο» και η «Κονσεπσιόν», είχαν καταστραφεί από τους ναύτες τους ή είχαν ναυαγήσει. Ο θρυλικός καπετάνιος Φερδινάνδος Μαγγελάνος, δεν είχε επιστρέψει.

Σκοτώθηκε στις Φιλιππίνες ο καπετάνιος

Τον Μάρτιο εκείνης της χρονιάς σκοτώθηκε από ιθαγενείς στο Μακτάν των Φιλιππινών. Ωστόσο από τις 6 Σεπτεμβρίου 1522 και μετά ο κόσμος δεν ήταν ο ίδιος. Η σφαιρικότητα της Γης σύντομα θα εθεωρείτο αυτονόητη, η υφήλιος θα είχε χαρτογραφηθεί, η ανθρωπότητα θα «ανακάλυπτε» πως η θάλασσα αποτελεί τα τρία τέταρτα της γήινης επιφάνειας και το άγνωστο θα έπαυε να στοιχειώνει τις ψυχές των ανθρώπων. Από το σύνολο των 260 ανδρών (Πορτογάλων, Γάλλων και Φλαμανδών) που αποτελούσαν τα πληρώματα της αρμάδας επέστρεψαν μόνο 18, όλοι τους σχεδόν ημιθανείς. Αυτοί θα αφηγούνταν την ιστορία του καταστροφικού ταξιδιού στην άκρη του κόσμου.

Ο Μαγγελάνος ήταν Πορτογάλος αλλά πραγματοποίησε τον περίπλου του για λογαριασμό της Ισπανίας, αφού το σχέδιό του δεν έγινε αποδεκτό από τον βασιλιά της Πορτογαλίας Μανουέλ Δ’, ο οποίος έτρεφε αντιπάθεια για τον θαλασσοπόρο. Ο Μαγγελάνος πήγε στην Ισπανία, απέκτησε την ισπανική υπηκοότητα και έπεισε τον βασιλιά της Ισπανίας Κάρολο Ε’ ότι το ταξίδι θα ήταν εξαιρετικά σημαντικό. Ο βασιλιάς τον υποστήριξε. 

Διαβάστε επίσης: Μισός αιώνας εξερευνήσεις: Η βαθύτερη σπηλιά της Γης, με 2.212 μέτρα βάθος

Ο Μαγγελάνος, αφού πέρασε τα Κανάρια νησιά, το Πράσινο Ακρωτήριο και τις Βραζιλιάνικες ακτές στις 13 Δεκεμβρίου 1519, έπλευσε στον κόλπο του Ρίο ντε Τζανέιρο. Στις 10 Ιανουαρίου 1520 ανακαλύπτει τη λιμνοθάλασσα του Ρίο ντε λα Πλάτα και στις 31 Μαΐου 1520 το λιμάνι Σαν Γιουλιάνο. Όμως προχωρώντας προς Νότο και βρίσκοντας έρημες ακτές, τα πληρώματα άρχισαν να στασιάζουν. Ο Μαγγελάνος αποκεφάλισε τους στασιαστές ενώ σε 40 ναύτες απέδωσε χάρη. Στις 18 Οκτωβρίου του 1520 ο Μαγγελάνος «άνοιξε πανιά» και τρεις ημέρες μετά τον απόπλου του, στις 21 Οκτωβρίου διέκρινε την αναζητούμενη δυτική έξοδο του πορθμού που ο ίδιος ανακάλυψε και πήρε το όνομά του. Ένα μήνα αργότερα μπήκε στο μεγάλο ωκεανό, που τον ονόμασε Ειρηνικό, γιατί τον βρήκε πολύ ήσυχο «Μar pacifico».

Το Μάρτιο 1521 η αρμάδα του Μαγγελάνου έφτασε στις Μαριάνες νήσους, τις οποίες ο θαλασσοπόρος ονόμασε «νήσους των κλεφτών», επειδή οι ιθαγενείς έκαναν επιδρομές στα πλοία του και τα λήστεψαν. Λίγες μέρες μετά έφτασε η νηοπομπή στις σημερινές Φιλιππίνες νήσους, όπου σκοτώθηκε, ο Μαγγελάνος, στην προσπάθειά του να συμφιλιώσει δύο εχθρικές φυλές ιθαγενών.
Στον Μαγγελάνο ο Ειρηνικός ωκεανός οφείλει το όνομά του. Δεν ήταν όμως εκείνος που τον πρωταντίκρισε· αυτός ήταν ο Βάσκο Νουνιές ντε Μπαλμπόα που το 1513 έφτασε στην ακτή του σημερινού Παναμά, προχώρησε στην ενδοχώρα για να βρει κάποια πόλη των Ινδιών και έφτασε στην άλλη πλευρά, στις ακτές του Ειρηνικού, χωρίς να αντιληφθεί ότι είχε βρεθεί σε μιαν άλλη θάλασσα. Όταν επέστρεψε αρκετές εβδομάδες αργότερα δήλωσε απογοητευμένος στους αναμένοντες φίλους του ότι δεν βρήκε τις Ινδίες, «μόνο θάλασσα, παντού θάλασσα!». Είχε ανακαλύψει ως Ευρωπαίος ένα νέο ωκεανό αλλά δεν το είχε καταλάβει…

Ο «Μαγγελάνος» ταξιδεύει στην Αφροδίτη

Να πούμε ότι μια μέρα σαν σήμερα το 1990 το διαστημόπλοιο «Μαγγελάνος» έφτασε στην Αφροδίτη. Το «Μαγγελάνος» ήταν το πρώτο μη επανδρωμένο τηλεκατευθυνόμενο διαστημικό σκάφος που εκτοξεύθηκε από τη NASA μετά την επιτυχία του διαστημικού προγράμματος Βόγιατζερ. Η εκτόξευση του «Μαγγελάνου» έγινε με τη βοήθεια του διαστημικού λεωφορείου «Ατλαντίς» στις 4 Μαΐου του 1989. Το «Μαγγελάνος» περιστράφηκε μιάμιση φορά γύρω από τον Ήλιο προτού να μπει σε τροχιά γύρω από την Αφροδίτη στις 10 Αυγούστου 1990. Ο σφαιρικός χάρτης της Αφροδίτης που προέκυψε από τις παρατηρήσεις του Μαγγελάνου παραμένει προς το παρόν ο πιο λεπτομερής. Τελικά το 1994 διατάχθηκε να καταδυθεί στην ατμόσφαιρα, και ακολούθως καταστράφηκε.

θαλασσοπόροιπλοίαεξερεύνηση