Κούγκι και Καλάβρυτα: Σελίδες της Ελληνικής Ιστορίας που γράφτηκαν με αίμα και φωτιά

Αμέτρητες οι σελίδες της Ελληνικής Ιστορίας που ξεχειλίζουν αυτοθυσία, θυσίες, ηρωισμό, αίμα, φωτιά και πόνο. Δυο σημαντικά κεφάλαια της Ιστορίας μας «γράφτηκαν» μια μέρα σαν σήμερα:  

Στις 13 Δεκεμβρίου του 1803, ο Καλόγερος Σαμουήλ βάζει φωτιά και ανατινάζει το Κούγκι.
Στις 13 Δεκεμβρίου του 1943 Γερμανοί Ναζί σπέρνουν θάνατο και φωτιά στα Καλάβρυτα. Ας δούμε όμως σύντομα και ξεχωριστά τα δυο σημαντικά γεγονότα της Ελληνικής Ιστορίας.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Ιστορία | 06.11.2021 07:45

Καλάβρυτα 1943: Μια ταινία που ξύνει πληγές- Τι έγινε πραγματικά στο σχολείο- Τι κατέθεσαν επιζώντες της σφαγής

Σινεμά | 12.11.2021 10:00

Είδαμε την ταινία Καλάβρυτα 1943: Άθλια προπαγάνδα - Τελικά μάθαμε ότι οι Γερμανοί ήταν φίλοι μας!

Οι Σουλιώτες δεν παραδόθηκαν

Στις 12 Δεκεμβρίου του 1803 οι Σουλιώτες συνθηκολόγησαν με τον Αλή Πασά, που υποσχέθηκε να τους αφήσει ελεύθερους, φτάνει να εγκατέλειπαν με τις οικογένειές τους τα χώματά τους. Τέσσερις μέρες αργότερα, στις 16 Δεκεμβρίου, οι Σουλιώτες χωρίζονται σε τρεις φάλαγγες οι οποίες αναχώρησαν για τις ακτές της Ηπείρου.

Όταν έφυγαν και οι τελευταίοι, ο ιερομόναχος Σαμουήλ παρέμεινε με πέντε Σουλιώτες σε ένα οχυρό μοναστήρι της Αγίας Παρασκευής, σε απόκρημνη βουνοκορφή στο Κούγκι, για να παραδώσει σε απεσταλμένους του Βελή, γιου του Αλή, τα πολεμοφόδια, αλλά την ώρα της παράδοσης η πυριτιδαποθήκη ανατινάχθηκε. Σύμφωνα με τον Χριστόφορο Περραιβό (στρατιωτικός, πολιτικός, αγωνιστής του ‘21, δάσκαλος και συγγραφέας απομνημονευμάτων), ο Σαμουήλ, οργισμένος από τα λόγια απεσταλμένου του Βελή, αυτοπυρπολήθηκε προτιμώντας το θάνατο από το να παραδοθεί. Ο Περραιβός, καταγράφοντας στα απομνημονεύματά του την πράξη του Σαμουήλ, μνημονεύει κι άλλες εκδοχές για το συμβάν: «Την τραγικήν ταύτην πράξιν απέδωκαν τινες ως ενέργειαν του Βεζύρη, άλλοι δε των Σουλιωτών. Αλλά και οι αι δύο φήμαι δεν έχονται αληθείας. Η φυσική μνησικακία του Βεζύρη δεν ελάμβανε πλήρη ικανοποίησιν δίδουσα ανεπαίσθητον σχεδόν θάνατον εις τον άσπονδον εχθρόν του Σαμουήλ, ενώ τον είχεν εις τας χείρας του να τω δώση επώδυνον θάνατον, αφ’ ετέρου οι Σουλιώται, και κατ εξαίρεσιν οι της κατωτέρας τάξεως, τον εσέβοντο και ηγάπουν…».

Κι άλλες εκδοχές

Σύμφωνα με μία «θύμηση» καταγεγραμμένη σε τοιχογραφία εκκλησίας της Σέλιανης και κατά την Αληπασιάδα η ανατίναξη ήταν ενέργεια του Φώτου Τζαβέλα κατ' εντολήν του Αλή. Ο Σπυρίδων Αραβαντινός («Ιστορία του Αλή Πασά» ) δεν αποδέχεται την αυτοπυρπόληση και χαρακτηρίζει το συμβάν τυχαίο. Απορρίπτει, όμως, και την εκδοχή της «Αληπασιάδας», που έγραψε ο Χατζή Σεχρέτη, σύμφωνα με την οποία δράστης ήταν ο Φώτος Τζαβέλας, σε συνεννόηση με τον Αλή. Ο χρόνος έχει τυλίξει με το πέπλο του θρύλου το γεγονός και μας το έχει παραδώσει ως ιστορικά δεδομένο. Η συνέχεια της ανατίναξης στο Κούγκι ήταν ο Αλή Πασάς να εξαπολύσει καταδίωξη των Σουλιωτών, παρά τις συμφωνίες που είχε κάνει. Και η Ιστορία συνεχίζεται.

Τότε Τούρκοι, το 1943 Γερμανοί!

Σαν σήμερα ,13 Δεκεμβρίου συμπληρώνονται 78 χρόνια από τη σφαγή αμάχων και την πυρπόληση των Καλαβρύτων και γύρω χωριών από Ναζί κατακτητές.
Οι δείκτες του ρολογιού στην εκκλησία των Καλαβρύτων είναι κολλημένοι στις 2:34. Το ημερολόγιο έχειχνε 13 Δεκεμβρίου του 1943. Ήταν η ώρα «μηδέν» που καταγράφηκε η μεγαλύτερη μαζική σφαγή σε βάρος ελληνικού πληθυσμού στην διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. «Μαύρη Δευτέρα» σαν σήμερα πριν από 78 χρόνια.

Ο ακριβής αριθμός των αμάχων που εκτελέστηκαν εν ψυχρώ από τους ναζί στα Καλάβρυτα και στα γύρω χωριά παραμένει άγνωστος ωστόσο ιστορικοί και αναλυτές έχοντας αξιοποιήσει ιντοκουμέντα, μαρτυρίες επιζώντων και τηλεγραφήματα των γερμανικών υπηρεσιών υπολογίζουν τα θύματα περίπου σε 800 κάτοικοι στα Καλάβρυτα και στα γύρω χωριά.
Στο πλάισιο αντιποίνων για την εκτέλεση γερμανών στρατιωτών από αντάρτες του ΕΛΑΣ, εξαγριωμένοι Γερμανοί στο πέρασμα τους από το Αίγιο προς τα Καλάβρυτα έκαψαν τα χωριά Ρωγοί, Κερπινή, Άνω και Κάτω Ζαχλωρού, καθώς και στη Μονή Μεγάλου Σπηλαίου εκτέλεσαν 143 άνδρες και παιδιά. Τέσσερις μέρες μετά την άφιξή τους στα Καλάβρυτα, οι Γερμανοί συγκέντρωσαν στον προαύλιο χώρο του Δημοτικού σχολείου τους κατοίκους των Καλαβρύτων και διαχώρισαν τον ανδρικό πληθυσμό από τα γυναικόπαιδα και τους υπερήλικες. Τα γυναικόπαιδα και οι ηλικιωμένοι κλειδώθηκαν στο εσωτερικό του πετρόκτιστου σχολείου που βρίσκεται μέχρι σήμερα στην είσοδο των Καλαβρύτων.
Οι άνδρες και οι έφηβοι άνω των 13 ετών οδηγήθηκαν στην Ράχη του Καππή στις παρυφές της κωμόπολης. Εκεί εκτελέστηκαν 800 Καλαβρυτινοί ενώ μόλις 13 άτομα κατάφεραν να γλιτώσουν. Οι Γερμανοί έκαψαν περίπου 1.000 σπίτια σε πάνω από 50 χωριά, αφού τα λεηλάτησαν. Ουδείς από τους υπευθύνους των εγκλημάτων λογοδότησε στη δικαιοσύνη!