Σαλαντίν: Γιατί ο μουσουλμάνος ηγέτης έγινε θρύλος και αγαπήθηκε από τους Δυτικούς – Ποιος ήταν ο Ιππότης της Ημισελήνου

Τον είπαν Ιππότη της Ημισελήνου και ο Σαλαντίν ήταν μια ξεχωριστή προσωπικότητα των ισλαμιστών ηγετών στα χαλεπά χρόνια των Σταυροφοριών. Μια μέρα σαν σήμερα, 2 Οκτωβρίου του 1187, ο σουλτάνος ο Σαλαντίν μπαίνει καβαλάρης στην Ιερουσαλήμ μετά σχεδόν έναν αιώνα χρόνια δυτικής κυριαρχίας.

Ο Σαλαντίν γεννήθηκε στο Τικρίτ της Μεσοποταμίας το 1138 και ήταν Κούρδος. Πατέρας του ήταν ο ισχυρός αξιωματούχος των Σελτζούκων της Συρίας Αγιούμπ. Τα πρώτα χρόνια του, ο Σαλαντίν τα πέρασε σε ιερατική σχολή. Αργότερα κατατάχθηκε στο στρατό.

Ο Σαλαντίν ενσάρκωνε το πρότυπο της ανδρείας, της μεγαλοψυχίας, της σοφίας και της στρατηγικής ιδιοφυίας σε χρόνια που η σκληρότητα, η μισαλλοδοξία και οι αγριότητες ήταν παγιωμένο φαινόμενο ανάμεσα στους λαούς της εποχής.
Ο 12ος αιώνας σημαδεύτηκε από του πολέμους στο όνομα του Χριστού και ο Σαλαντίν έμεινε στην Ιστορία ως ο ηγέτης των Μουσουλμάνων που σεβάστηκε τους Χριστιανούς.
Συνοπτικά: Ο Σαλαντίν ήταν ο ιδρυτής της δυναστείας των Αγιουβιδών (μουσουλμανική δυναστεία κουρδικής καταγωγής, που είχε κέντρο την Αίγυπτο)· ήταν ο πρώτος σουλτάνος της Αιγύπτου και της Συρίας και ο ηγέτης που ένωσε τον μουσουλμανικό κόσμο απέναντι στον άπληστο εχθρό: τις δυνάμεις των Σταυροφόρων της Ευρώπης. Ο Σαλαντίν ανακατέλαβε την Ιερουσαλήμ από τους Σταυροφόρους το 1187 και έριξε τίτλους τέλους στη Δεύτερη Σταυροφορία, αλλά και σηματοδότησε την αρχή για την Τρίτη. Οι ισχυροί βασιλιάδες της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένου του Ριχάρδου του Λεοντόκαρδου, κατευθύνθηκαν στους Αγίους Τόπους για να ανακτήσουν την πόλη.

Μεγαλόψυχος και πράος

Ο Σαλαντίν μνημονεύεται ως ένας σπουδαίος στρατιωτικός ηγέτης και εξέχουσα προσωπικότητα της εποχής του. Η Δύση, παρά το γεγονός ότι πολέμησε εναντίον των Σταυροφόρων, τον παραδέχτηκε για την ευγένειά του και δικαιοσύνη του. «Θέλω να πάρω την Ιερουσαλήμ, όπως την πήραν οι Χριστιανοί από τους Μουσουλμάνους», είχε πει σχεδόν έναν αιώνα παρουσίας των Σταυροφόρων στην Ιερή Πόλη και το κατάφερε.

Στις 2 Οκτωβρίου του 1187 η Ιερουσαλήμ παραδόθηκε στον Σαλαντίν, που όμως δεν την πήρε «όπως την πήραν οι Χριστιανοί »· δεν επιδόθηκε σε σφαγές και λεηλασίες, όπως οι Σταυροφόροι. Όχι μόνο χάρισε τη ζωή των 100.000 Χριστιανών που κατοικούσαν στην πόλη, αλλά και εγγυήθηκε την ασφαλή αναχώρησή τους μαζί με τις περιουσίες και τα υπάρχοντά τους. Τους δόθηκε μάλιστα σαράντα μέρες να προετοιμαστούν για την αναχώρηση. 

Και τότε ανεβαίνει στη σκηνή της Ιστορίας ο Ριχάρδος ο Λεοντόκαρδος. Η Τρίτη Σταυροφορία είχε στόχο ξανά την Ιερουσαλήμ. Επικεφαλής θα ήταν ο Ριχάρδος Α΄ της Αγγλίας (ο Ριχάρδος ο Λεοντόκαρδος), ο Φίλιππος της Γαλλίας και ο Αυτοκράτορας της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας Φρειδερίκος Α΄, ο διαβόητος Μπαρμπαρόσα. Ακολούθησαν τρία χρόνια μαχών και πολιορκιών, με επικεφαλής κυρίως τον Ριχάρδο τον Λεοντόκαρδο, διάσπαρτες ανακωχές μεταξύ των δύο ηγετών. Οι δυνάμεις του Ριχάρδου νίκησαν τον Σαλαντίν στη Μάχη του Αρσούφ το 1191 και τη Μάχη της Γιάφα το 1192. Λέγεται μάλιστα ότι όταν έχασε το άλογό του ο Ριχάρδος στο Αρσούφ, ο αντίπαλός του του έστειλε αμέσως ένα αραβικό άτι για να ιππεύσει ο Άγγλος Βασιλιάς! Και η Τρίτη Σταυροφορία τέλειωσε το 1192: οι μουσουλμάνοι θα διατηρούσαν τον έλεγχο των Αγίων Τόπων, επιτρέποντας ωστόσο στα καραβάνια των χριστιανών προσκυνητών να έχουν ελεύθερη πρόσβαση στην πόλη. Τα χριστιανικά βασίλεια περιορίστηκαν έτσι σε μια στενή λωρίδα γης κατά μήκος των ακτών της Μεσογείου. Ούτε αυτή τη φορά ηττήθηκε ο Σαλαντίν, που όμως πέθανε ειρηνικά στο κρεβάτι του από τύφο εκείνη τη χρονιά, το 1193.

Ο θρύλος του, αγκάλιασε την Ευρώπη

Η διάδοση του θρύλου του Σαλαντίν στην Ευρώπη είναι μια αξιοσημείωτη ιστορία. Η λαμπερή του φήμη είναι ακόμη πιο αξιοσημείωτη, αφού ήταν σίγουρα ο πιο σοβαρός αντίπαλος των Σταυροφόρων. Μετά την Τρίτη Σταυροφορία, η φήμη του Σαλαντίν εισέβαλε στον ευρωπαϊκό ρομαντισμό και πήρε διαστάσεις μύθου. Στα ευρωπαϊκά κείμενα του 13ου αιώνα αναφέρεται ως μεγαλόψυχος και ευγενής ηγέτης, σπουδαία και προσωπικότητα κομβικής σημασία και παράδειγμα ιπποτισμού.

Ο θρύλος γύρω από το όνομα του Σαλαντίν εξαπλώθηκε και στον ύστερο Μεσαίωνα. Ο νικητής μουσουλμάνος ηγέτης που κατέκτησε εκ νέου την Ιερουσαλήμ, επαινέθηκε για τη γενναιοδωρία και τη μεγαλοψυχία του από τον Δάντη, τον βρετανό ιστορικό Έντουαρντ Γκίμπον (στα… ελληνικά Εδουάρδος Γίββων)
και τον συγγραφέα σερ Ουόλτερ Σκοτ.

Ο μύθος λέει, πως όταν ο Σαλανίν ένιωσε τον θάνατο να πλησιάζει, φώναξε έναν έμπιστο υπηρέτη του, του έδωσε ένα ρούχο του και τον διέταξε να το περιφέρει στην πολιτεία φωνάζοντας: «Ο αφέντης μας, που όριζε τόσα βασίλεια και εξουσίαζε τόσες χώρες, ο κατακτητής της Ιερουσαλήμ, πεθαίνει σήμερα και δεν εξουσιάζει τίποτα άλλο από αυτό εδώ το σάβανο»...