Επιχείρηση Ουρανός: Οι Σοβιετικοί δείχνουν τα δόντια τους στους Ναζί στο Στάλινγκραντ – Ο πόλεμος αλλάζει πορεία

Ήταν μια μέρα σαν σήμερα, 19 Νοεμβρίου του 1942, όταν οι Σοβιετικοί θέτουν σε εφαρμογή την Επιχείρηση Ουρανός για να αντιστρέψουν την κατάσταση στο Στάλινγκραντ. Η Επιχείρηση Ουρανός, είχε στόχο την καταστροφή των ναζιστικών δυνάμεων που βρίσκονταν μέσα και γύρω από την πόλη που έφερε το όνομα του ηγέτη της ΕΣΣΔ.

Ο Κόκκινος Στρατός εκμεταλλεύθηκε το γεγονός ότι οι γερμανικές δυνάμεις στη νότια Σοβιετική Ένωση είχαν απλωθεί σε μεγάλο μέτωπο, χρησιμοποιώντας τις πιο αδύνατες ρουμανικές και ιταλικές στρατιές για την φύλαξη των πλευρών τους. Η Επιχείρηση πέτυχε απόλυτα: περικυκλώθηκαν η 6η Στρατιάς της Βέρμαχτ, η 3η και η 4η Ρουμανική Στρατιά και τμήματα της γερμανικής 4ης Στρατιάς Πάντσερ. Και η πλάστιγγα, όχι μόνο της Μάχης του Στάλινγκραντ, αλλά και του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, έγειρε προς την πλευρά των αμυνομένων.

Η ιστορία είχε αρχίσει τον Μάιο του 1942, όταν η Βέρμαχτ εξαπέλυσε επίθεση με την κωδική ονομασία Μπλε Σχέδιο. Στόχος ήταν να διασπαστούν οι δυνάμεις του Κόκκινου Στρατού κάτι που επετεύχθη τον Ιούλιο: οι γερμανικές δυνάμεις περικύκλωσαν και το Ροστόφ και επόμενος στόχος ήταν να καταληφθεί η πόλη του Στάλινγκραντ και οι πετρελαιοπηγές του Καυκάσου.

Η Ομάδα Στρατιών Β’ (αποτελούνταν από την 6η Στρατιά του Φρίντριχ Πάουλους και την 4η Στρατιά Τεθωρακισμένων του Χέρμαν Χοτ, καθώς και από μονάδες συμμάχων των Ναζί) εξαπέλυσε επίθεση στις 22 του Ιουνίου. Η 6η Στρατιά, περίμενε να της παραδοθεί σύντομα η πόλη που έφερε το όνομα του «μισητού» Στάλιν και ήταν ζωτικής σημασίας βιομηχανικό κέντρο. Θα περίμενε για πολύ… Με τον όρο Μάχη του Στάλινγκραντ εννοούμε τις στρατιωτικές επιχειρήσεις της Βέρμαχτ και του Κόκκινου Στρατού στην περιοχή του Στάλινγκραντ (σημερινό Βόλγκογκραντ), από τις 17 Ιουλίου 1942 μέχρι τις 2 Φεβρουαρίου 1943.

Οι Γερμανοί αχρήστευσαν τα άρματά τους

Τρεις μήνες μετά, στις 22 Σεπτεμβρίου του ’43, ο Πάουλους είχε καταλάβει το κέντρο της πόλης και τη δεξιά όχθη του Βόλγα, αλλά η αντίσταση των Σοβιετικών διαρκώς σκλήραινε. Ο ανηλεής βομβαρδισμός είχε καταστρέψει σχεδόν όλα τα κτίρια τα οποία πλέον εμπόδιζαν τα άρματα των Γερμανών να μπουν πόλη. Τα τανκς ήταν άχρηστα και οι μάχες δίνονταν σώμα με σώμα και με ελεύθερους σκοπευτές.

Γερμανός στρατιώτης έγραφε: «Φανταστείτε το Στάλινγκραντ, 80 μέρες και νύχτες μαχών σώμα με σώμα. Οι δρόμοι δεν μετριούνται πλέον με μέτρα, αλλά με πτώματα. Το Στάλινγκραντ δεν είναι πλέον πόλη. Την ημέρα είναι ένα τεράστιο σύννεφο φλεγόμενου εκτυφλωτικού καπνού»· αυτός ο καπνός έμελλε να τυλίξει τα όνειρα του Χίτλερ για κυριαρχία στην Ευρώπη και να πνίξει την 6η Στρατιά. Κι έρχεται ο χειμώνας και το πάθημα του Μεγάλου Ναπολέοντα γίνεται πάθημα και για το ανίκητο (έως τότε) στρατό της Βέρμαχτ.

Εξαθλιωμένοι και πεινασμένοι

Και πριν από τον βαρύ χειμώνα της ρωσικής στέπας έρχεται ο Ροκοσόφσκι με ένα εκατομμύριο στρατιώτες και 900 άρματα μάχης και τρέπει σε φυγή την 3η και 4η ρουμανική Στρατιά. Ζούκοφ και Βασιλιέφσκι εξαπολύουν τα πυρά των στρατιών τους προς την 6η Στρατιά του Πάουλους, που απομονώνεται και περικυκλώνεται.

300.000 Γερμανοί και σύμμαχοι τους παγιδεύονται στα ερείπια της πόλης. Ο Χίτλερ προσπαθεί να διασώσει την 6η Στρατιά, όμως μάταια. Ό,τι δεν κάνουν οι Σοβιετικοί το κάνει ο βαρύς χειμώνας και η έλλειψη εφοδίων. Θανατερή παγωνιά και λιμοκτονία! Ο Πάουλους προάγεται σε στρατάρχη από τον Χίτλερ για να μην παραδοθεί και να αυτοκτονήσει ως όφειλα! Όμως ο πρώτος στρατάρχης του Χίτλερ δεν έχει ενδοιασμούς: παραδίδεται στις 31 Ιανουαρίου και πλάι του βαδίζουν 90.000 άνδρες – ερείπια!

Με την Επιχείρηση Ουρανός εγκλωβίστηκαν 250.000 γερμανοί στρατιώτες σε μία περιοχή εκτεινόμενη 50 χλμ. από ανατολικά προς τα δυτικά και 40 χλμ. από τα βόρεια στα νότια. Και από υλικό; 100 άρματα, 2.000 πυροβόλα και όλμοι και 10.000 φορτηγά. Οι στρατιώτες των Ναζί ειχείρησαν να διασχίσουν τον παγωμένο Ντον, άλλοι τραυματισμένοι κι άλλοι σε άθλια κατάσταση από τις κακουχίες, αλλά δεν τα κατάφεραν· παραδόθηκαν στα εχθρικά νερά του ποταμού.Χιλιάδες πεινασμένοι κι εξαθλιωμένοι στρατιώτες των δυνάμεων του Άξονα, σέρνονταν στα ρωσικά χωριά επαιτώντας τροφή.

Αυτοκρατορία από τα ερείπια του Στάλνγκραντ

Παρόλο που η γερμανική στρατιωτική διοίκηση είχε την άποψη ότι οι περικυκλωμένες δυνάμεις της Βέρμαχτ έπρεπε να σπάσουν τον κλοιό, ο Χίτλερ μεταξύ 23 και 24 Νοεμβρίου αποφάσισε να κρατήσουν την θέση τους και να επιχειρηθεί ο ανεφοδιασμός της Έκτης Στρατιάς από αέρος. Ο Γκέρινγκ είχε διαβεβαιώσει τον Χίτλερ ότι η Λουφτβάφε θα έφερνε εις πέρας την αποστολή ανεφοδιασμού δίχως πρόβλημα... Ή τον ενέπαιζε ή και ο ίδιος ο αρχηγός της γερμανικής αεροπορίας δεν γνώριζε την κατάστασή της. Στη διάρκεια του πρώτου μισού του Δεκεμβρίου η 6η Στρατιά λάμβανε λιγότερο από το 20% των καθημερινών αναγκών της σε εφόδια! Η καταστροφή απέιχε μόλις λίγους μήνες για τους Γερμανούς και τους συμμάχους τους...

Η ήττα στο Στάλινγκραντ ήταν καθοριστικής σημασίας για το ανατολικό μέτωπο, αλλά και για ολόκληρη την έκβαση του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ο σοβιετικός λαός εμπνεόμενος από το «Στάλινγκραντ» θα μεγαλουργήσει. Ο κομουνισμός θα απλωθεί μέχρι τα Βαλκάνια στους επόμενους 30 μήνες και σε μεγάλο μέρος της Κεντρικής Ευρώπης. Από τα χαλάσματα του Στάλινγκραντ ξεπήδησε η πανίσχυρη Σοβιετική Ένωση!