Γρηγόρης Αυξεντίου: Ένας κύπριος μαχητής που ταπείνωσε τους Βρετανούς – Το ηρωικό τέλος του

Ήταν ένας από τους κύπριους μαχητές που πολέμησαν και ταπείνωσαν τους σκληρούς Βρετανούς. Το όνομά του χάνεται στις κορφές των βουνών της Κύπρου· το έχει αδράξει ο θρύλος, το τύλιξε με το ντύμα της αθανασίας και το παρέδωσε στις γενιές τις επόμενες ακέραιο. Οι πιο πολλοί τον συζητούν ακόμα, αλλά δεν τον αποκαλούν με το όνομά του. Αετό του Μαχαιρά τον λένε και ξέρουν πως για τον Γρηγόρη Αυξεντίου μιλούν.

Μια μέρα σαν σήμερα ο ήρωας της Κύπρου, ο Γρηγόρης Αυξεντίου αφήνει την τελευταία του ανάσα πυρπολημένος από τους αποικιοκράτες – εκπροσώπους του δυτικού πολιτισμού Βρετανούς, στο κρησφύγετό του.

Ο Αυξεντίου από μαθητής εκδήλωσε το μίσος του για τους Άγγλους και την αγάπη του για την Ελλάδα. Σε ηλικία 21 χρονών έδωσε εξετάσεις στην Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων χωρίς όμως επιτυχία· υπηρέτησε ως έφεδρος ανθυπολοχαγός και το 1952 επέστρεψε στην Κύπρο όπου μυήθηκε στην ΕΟΚΑ και ήταν από τους πρώτους που βγήκε οπλισμένος στα βουνά. Ο Αυξεντίου ήταν ο «άνθρωπος» του Γεώργιου Γρίβα - Διγενή, του αρχηγού της ΕΟΚΑ· προκάλεσε δολιοφθορές στους Βρετανούς, που τον κυνηγούσαν απηνώς.

Οι μάχες με τους αποικιοκράτες ήταν σκληρές και οι Άγγλοι μετρούσαν σοβαρές ανθρώπινες απώλειες: Αγύρτα, Λάπηθος, Πεδουλάς, Δευτερά. Στη μάχη των Σπηλιών, στις 11 Δεκεμβρίου του 1955 οι Βρετανοί οπισθοχώρησαν κακήν κακώς αφήνοντας πίσω τους νεκρούς και τραυματίες.

Την παραμονή Πρωτοχρονιάς του 1956, ο Αυξεντίου περικυκλώνεται μαζί με τους άνδρες του στο χωριό Ζωοπηγή· ακολούθησε σφοδρή σύγκρουση, όπου ο Αυξεντίου τραυματίστηκε, αλλά διέφυγε. Δυο μήνες μετά οι Άγγλοι εισέβαλαν στη Μονή Μαχαιρά όπου συνέλαβαν αγωγιάτη της Μονής κι έπειτα από εξαντλητική ανάκριση τους υπέδειξε το κρησφύγετο του Αυξεντίου.

Οι Άγγλοι φθάνουν στον τόπο όπου κρύβεται ο πολεμιστής και καλούν τους αντάρτες ονομαστικά να βγουν έξω. Ο Αυξεντίου διέταξε τους συντρόφους του να εγκαταλείψουν το κρησφύγετο. «Εγώ - τους είπε – θα πολεμήσω και θα πεθάνω». Κι αυτό έκανε. Ακολούθησαν οκτώ ατέλειωτες ώρες ανταλλαγής πυροβολισμών. Στο τέλος οι Άγγλοι μανιασμένοι από την σκληρή αντίσταση του Αυξεντίου κι ενός από τους συντρόφους του που του συμπαραστεκόταν, αποφάσισαν να τους κάψουν: πότισαν το κρησφύγετο με βενζίνη και του έβαλαν φωτιά. Ο σύντροφος του Αυξεντίου βγήκε κατακαμένος, αλλά ο ήρωας της Κύπρου βρισκόταν στο κρησφύγετό του νεκρός πια.

«Ο θρυλικός Γρηγόρης Αυξεντίου, ο αγαπημένος μας Μάστρος ήταν νεκρός ξαπλωμένος ανάσκελα. Το αριστερό του χέρι ήταν υψωμένο και από τη μέση και πάνω είχε γίνει κάρβουνο. Το άλλο σώμα καιγόταν. Ήταν τόσο ζεστό που κάηκα μόλις τον άγγιξα. Οι στρατιώτες μου φώναζαν να τον σύρω έξω. Δεν με πίστευαν όταν τους έλεγα πως είναι νεκρός. Ήταν αδύνατο να παραδεχτούν πως πέθανε. Για να πεισθούν πως είναι νεκρός αφαιρέσανε μια μεγάλη πέτρα από το στόμιο του κρησφύγετου οπότε φάνηκε ο Αυξεντίου νεκρός», ιστορούσε μετά ο Αυγουστής ο τελευταίος άνθρωπος που είδε τον Αυξεντίου ζωντανό.

«...μια σταγόνα απ’ το αίμα σου»

Το καρβουνιασμένο του σώμα του Αητού του Μαχαιρά τάφηκε την επόμενη μέρα στις Κεντρικές Φυλακές Λευκωσίας, στο χώρο που είναι γνωστός σήμερα ως «Τα φυλακισμένα μνήματα»· ήταν μόλις 28 χρονών!
Στον τόπο της τελευταίας μάχης του Αυξεντίου έχει αναγερθεί μνημείο ενώ στο μοναστήρι δεσπόζει εντυπωσιακό άγαλμα του ήρωα..
Στο χωριό Ακρίτας του Δήμου Κιλκίς στη Μακεδονία, κατασκευάστηκε το Ιστορικό Μουσείο – Φυλάκιο Ακρίτα «Γρηγόρης Αυξεντίου» προς τιμήν του.

«Να πάρουμε μια σταγόνα απ’ το αίμα σου να καθαρίσουμε το δικό μας, να πάρουμε μια σταγόνα απ’ το αίμα σου να μπολιάσουμε το δικό μας, να πάρουμε μια σταγόνα απ’ το αίμα σου να βάψουμε το δικό μας να μη μπορέσει πια ποτέ να το ξεθωριάσει ο φόβος», έγραφε χρόνια μετά ο σπουδαίος κύπριος ποιητής Κώστας Μόντης.