Ένα πτώμα στον Θερμαϊκό: Ποιοι σκότωσαν τον δημοσιογράφο Τζορτζ Πολκ δεν μάθαμε ποτέ – Μάθαμε όμως ποιος καταδικάστηκε άδικα

Ένα κομμάτι Ιστορίας επιπλέει στον Θερμαϊκό· είναι η σορός του αμερικανού δημοσιογράφου Τζορτζ Πολκ. Ποτέ δεν θα μάθουμε ποιοι του φύτεψαν μια σφαίρα στο κεφάλι. Γνωρίζουμε όμως ποιος καταδικάστηκε άδικα.

Ήταν 16 Μαΐου, μια μέρα σαν σήμερα δηλαδή, το 1948, στην κορύφωση του Εμφυλίου Πολέμου στην Ελλάδα, όταν ο ψαράς Λάμπρος Αντώναρος μένει έκπληκτος βλέποντας να επιπλέει στον Θερμαϊκό, στα ανοιχτά της Θεσσαλονίκης, το πτώμα ενός άνδρα. Γρήγορα αποκαλύπτεται ότι η σορός ανήκει στον αμερικανό δημοσιογράφο Τζορτζ Πολκ, απεσταλμένο του ειδησεογραφικού δικτύου CBS.

Ο Πολκ ήθελε να πάρει συνέντευξη από τον Μάρκο Βαφειάδη, ηγετική φυσιογνωμία του ΚΚΕ και της Εθνικής Αντίστασης, αλλά τότε Πρωθυπουργό της Προσωρινής Δημοκρατικής Κυβέρνησης (της λεγόμενης Κυβέρνησης του Βουνού) που είχε δημιουργηθεί µε πρωτοβουλία του Κομουνιστικού Κόμματος. Ο Πολκ δεν πρόλαβε...

Ο George Washington Polk (17/10/1913- 05/1948) είχε γεννηθεί στο Τενεσί του Τέξας των ΗΠΑ. Ο πατέρας του ήταν απόγονος του 11ου προέδρου των ΗΠΑ Τζέιμς Νοξ Πολκ. Κατά τα χρόνια των σπουδών του, ο Πολκ αρθρογραφούσε σε σχολικές εφημερίδες· αποφοίτησε από τη Γεωργική σχολή του Πανεπιστημίου της Αλάσκα, το 1938. Αμέσως μετά την αποφοίτησή του ο Πολκ πήγε στην Άπω Ανατολή ως αρθρογράφος στην εφημερίδα «Εσπερινά Νέα της Σαγκάης» και ως ανταποκριτής της εφημερίδας «New York Herald Tribune».

Μετά την επίθεση στο Περλ Χάρμπορ και την είσοδο των ΗΠΑ στον Πόλεμο το 1941, ο Πολκ κατατάχθηκε στην Αεροπορία του Ναυτικού. Μετά το τέλος του πολέμου εργάσθηκε ως ελεύθερος ρεπόρτερ στις «Herald Tribute», «Los Angeles Daily News» και το 1946 κατέληξε στο ειδησεογραφικό δίκτυο «Columbia Broadcasting System» (CBS). Στις 7 Απριλίου 1946 ανέλαβε επικεφαλής του γραφείου του CBS για τη Μέση Ανατολή.
Ο Τζορτζ Πολκ είχε ήδη αποκτήσει φήμη για την αντικειμενικότητα αλλά και τις φιλελεύθερες απόψεις του, όταν το 1947 στάλθηκε στην Ελλάδα για να καλύψει τον Εμφύλιο.

Στη χώρα μας γνώρισε την 21χρονη αεροσυνοδό της ΤΑΕ (Τεχνικαί Αεροπορικαί Εκμεταλλεύσεις) Ρέα Κοκκώνη την οποία νυμφεύθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου του 1947.
Στις 27 Σεπτεμβρίου 1947 έγραψε για το δημοψήφισμα που έγινε για την επιστροφή του βασιλιά Γεωργίου Β’ περιγράφοντάς το ως «νοθευμένη διαδικασία», γεγονός που προκάλεσε τη δυσαρέσκεια στην Κυβέρνηση Σοφούλη.

Τα άρθρα του Πολκ - πάντοτε αιχμηρά - ενοχλούσαν τους κρατούντες· αναφερόταν σε «λαθροχειρίες πολιτικών», σε «υπεξαιρέσεις χιλιάδες δολαρίων από την ξένη βοήθεια», αλλά και σε «συνεργασία Χωροφυλακής, Αμερικανών και μαυραγοριτών». Άλλοτε πάλι έγραφε για το κρατικό σύστημα της Ελλάδας το οποίο χαρακτήριζε «διεφθαρμένο μέχρι μυελού οστών», με επίκεντρο την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος», την οποία αποκαλούσε «ιδιωτικό ίδρυμα» και στηλίτευε το γεγονός ότι «κυριαρχούν οικονομικώς στη χώρα 35 οικογένειες»!

Ενοχλητικά άρθρα που έγραφαν αλήθειες

Ο Πολκ δεν σταματούσε όμως εκεί: χαρακτήριζε «γκάνγκστερ» τους στρατιώτες του ΔΣΕ για τους οποίους, όπως έγραφε: «…διεξάγοντας μια συστηματική εκστρατεία βίας, απαγωγών, δολοφονιών, λεηλασιών και το κάψιμο χωριών, ανάγκαζαν τον πληθυσμό να γίνουν πρόσφυγες»!
Την Πρωτομαγιά του 1948 δολοφονήθηκε στην Αθήνα ο υπουργός Δικαιοσύνης Χρήστος Λαδάς από την Οργάνωση Προστασίας Λαϊκών Αγωνιστών (ΟΠΛΑ). Θα ακολουθήσουν ομαδικές εκτελέσεις και δολοφονίες κομμουνιστών.

Στις 7 Μαΐου του 1948, ο Τζορτζ Πολκ θα ταξιδέψει στη Θεσσαλονίκη για να συναντηθεί με τον αρχηγό του ΔΣΕ, Μάρκο Βαφειάδη. Το απόβραδο της 8ης Μαΐου φεύγει από το δωμάτιο του ξενοδοχείου «Αστόρια», όπου είχε καταλύσει και από τότε χάνονται τα ίχνη του. Πέντε ημέρες μετά, στις 12 Μαΐου, «ανεβαίνει» στη Θεσσαλονίκη η σύζυγός του Ρέα η οποία επιβεβαιώνει ότι ο άντρας της έχει εξαφανιστεί. Η Αστυνομία, ερευνώντας το δωμάτιο του, βρήκε μια φωτογραφική μηχανή, μια γραφομηχανή, επιστολή που είχε γράψει προς τη μητέρα του και μία επιστολή προς τον συνάδελφο του στο CBS Έντουαρντ Μάροου στην οποία έγραφε ότι σκόπευε να συναντήσει έμπιστους του Βαφειάδη με στόχο μία συνέντευξη μαζί του.

Στις 16 Μαΐου ο ψαράς Λάμπρος Αντώναρος βρίσκει ένα πτώμα να επιπλέει στο Θερμαϊκό, 150 μέτρα από την ακτή, δεμένο χειροπόδαρα με καραβόσκοινο. Τα μάτια του πτώματος είχαν φαγωθεί ήδη από τα ψάρια.
Σύμφωνα με τον ιατροδικαστή Κωνσταντίνο Ηλιάκη, ο Πολκ μάλλον δολοφονήθηκε το Σάββατο 8 Μαΐου, περίπου τα μεσάνυχτα, καθώς το ρολόι του είχε σταματήσει στις 00:20, ξημερώματα Κυριακής. Έφερε τραύμα από σφαίρα στην ινιακή χώρα και στους πνεύμονες του βρέθηκε θαλασσινό νερό. Ο πολκ, συνεπώς, πετάχτηκε στη θάλασσα μετά τον πυροβολισμό ενώ ακόμη ζούσε. Η σορός του δημοσιογράφου μεταφέρθηκε στην Αθήνα και ενταφιάστηκε στο Α’ Κοιμητήριο Αθηνών. Η πρώτη δήλωση των Ελληνικών Αρχών, με επικεφαλής τον διαβόητο διοικητή της Γενικής Ασφάλειας ταγματάρχη Νίκο Μουσχουντή, ήταν ότι τον Πολκ τον δολοφόνησαν - οι συνήθεις ύποπτοι της εποχής - οι κομμουνιστές.

Τελικά κατηγορήθηκαν από την Ασφάλεια Θεσσαλονίκης ο Αδάμ Μουζενίδης, επιτελικό στέλεχος του ΚΚΕ ως δολοφόνος καθώς και ο Βαγγέλης Βασβανάς και ο Γρηγόρης Στακτόπουλος, συντάκτης της εφημερίδας «Μακεδονία» και ανταποκριτής του πρακτορείου «Reuters» στη Θεσσαλονίκη, για συνέργεια. Το δικαστήριο καταδίκασε τους Μουζενίδη και Βασβανά - ερήμην - σε θάνατο, και τον Στακτόπουλο σε ισόβια δεσμά. Η μητέρα του Στακτόπουλου, Άννα, είχε κατηγορηθεί για συνέργεια, αλλά αθωώθηκε. Αργότερα, θα αποκαλυφθεί ότι ο Μουζενίδης το διάστημα της δολοφονίας του Πολκ ήταν νεκρός (!) και ο Βασβανάς εκτός Ελλάδος...

Ποτέ δεν δικαιώθηκε 

Έπειτα από 11 χρόνια στη φυλακή, συμπεριλαμβανομένων τεσσάρων σε κελί της Ασφάλειας, η ποινή του Στακτόπουλου μειώθηκε, και αποφυλακίστηκε το 1960· αποκήρυξε δημόσια τις (καθ' υπαγόρευση) ομολογίες του και εξέδοσε και βιβλίο με τίτλο: «Υπόθεση Πολκ. Η προσωπική μου μαρτυρία» (εκδόσεις Γνώση, 1984), όπου διακήρυττε την αθωότητά του και περιέγραφε την ταλαιπωρία του. Το 1977, ο Γρηγόρης Στακτόπουλος αιτήθηκε στον Άρειο Πάγο την ανατροπή της καταδίκης του αλλά η έφεσή του απορρίφθηκε. Πέθανε πάμπτωχος το 1998. Τέσσερεις αιτήσεις προς τον Άρειο Πάγο για αναψηλάφηση της δίκης δεν ευδοκίμησαν.

Έκτοτε έχουν εκδοθεί δεκάδες βιβλία που καταπιάνονται με την Υπόθεση Πολκ και το καθένα «δείχνει» και έναν ή περισσότερους δολοφόνους. Η ουσία είναι ότι οι ένοχοι δεν συνελήφθησαν ποτέ!