Η ιστορία μιας προδότριας: πώς προκαλούσε μίσος, αλλά και γοήτευε τους στρατιώτες των Συμμάχων

Ήταν προδότρια η «Axis Sally»· προκαλούσε μίσος, αλλά και γοήτευε τους στρατιώτες των Συμμάχων στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου πολέμου· η φωνή της ήταν αναγνωρίσιμη από τις ερήμους της βόρειας Αφρικής μέχρι τις ακτές της Νορμανδίας.

«Λοιπόν, παιδιά, ξέρετε τι θα ήθελα να σας πω; μαζέψτε τα προβλήματά σας στο φθαρμένο γέλιο σας… όμως ξέρω ότι αυτό το παλιό γυλιό είναι πολύ μικρό για να χωρέσει όλα τα προβλήματα και τον κόπο που έχετε κάνει…».

Ήταν η Μίλντρεντ Ελίζαμπεθ Γκίλαρς στην καθημερινή της ραδιοφωνική εκπομπή· η διαβόητη «Axis Sally» (Η Σάλι του Άξονα) για τους στρατιώτες των Συμμάχων, που την άκουγαν να προπαγανδίζει το ναζιστικό καθεστώς από τα ερτζιανά στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Η φωνή της Axis Sally γοητευτική και αυστηρή, προσπαθούσε να λυγίσει το ηθικό των αγγλόφωνων στρατιωτών: «Οι γυναίκες και οι φίλες σας τώρα καλοπερνούν με τους ανίκανος για στράτευση πίσω στο σπίτι ενώ εσείς σκοτώνετε· μήπως καλύτερα να παραδοθείτε;». 

Και οι στρατιώτες προσπαθούσαν να φανταστούν τη μυστηριώδη ομορφιά της Axis Sally, που «κρυβόταν» πίσω από τις συσκευές του ραδιοφώνου, που με ένα αισθαντικό σουίνγκ άνοιγε κάθε μέρα την εκπομπή της. 

Μια μέρα σαν σήμερα, 6 Μαΐου του 1945, η ερωτική φωνή της Axis Sally ακούστηκε για τελευταία φορά από τα ερτζιανά· θα ακουγόταν ξανά, τέσσερα χρόνια μετά, όταν θα απολογείτο στο Δικαστήριο, που την κατηγορούσε για προδοσία· η Γκίλαρς ήταν η πρώτη γυναίκα που δικάστηκε και καταδικάστηκε για προδοσία κατά των Ηνωμένων Πολιτειών.

Η Μίλντρεντ Γκίλαρς είχε γεννηθεί στο Πόρτλαντ του Μέι το 1900· ο πατέρας της ήταν οδοντίατρος και η ίδια ονειρευόταν να γίνει ηθοποιός· το 1918, μάλιστα, άρχισε να σπουδάζει στη δραματική σχολή του Πανεπιστημίου του Οχάιο· δεν την τελείωσε ποτέ.
Η Μίλντρεντ Γκίλαρς εργάστηκε ως μοντέλο γλύπτη, αλλά βλέποντας ότι στις Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχει μέλλον, μετακόμισε στο Παρίσι και έπειτα στο Αλγέρι και τέλος η μοίρα την έφερε στη Δρέσδη όπου αποφάσισε να σπουδάσει μουσική αλλά βολεύτηκε ως καθηγήτρια αγγλικών σε ένα σχολείο του Βερολίνου.

Καριέρα που άρχισε στα 40...

Το 1940, η Μίλντρεντ Γκίλαρς, προσελήφθη για να εργαστεί ως εκφωνήτρια στο γερμανικό κρατικό ραδιόφωνο. Οι πρώτες εκπομπές της Γκίλαρς ήταν ανώδυνες και χωρίς κανένα πολιτικό περιεχόμενο, όμως στη συνέχεια πείστηκε να πολιτικοποιήσει τον λόγο της. Η εκπομπή της Γκίλαρς «Home Sweet Home»- γραμμένη και επιμελημένη από τον διευθυντής προγράμματος στη Ζώνη των ΗΠΑ, καθηγητή Γερμανικής Λογοτεχνίας Μαξ Ότο Κόισβιτς- προκάλεσε γρήγορα ενδιαφέρον και απέχθεια στις τάξεις των συμμαχικών δυνάμεων. Η Γκίλαρς απέκτησε προσωνύμια που έδειχναν το μίσος, αλλά και το ενδιαφέρον των στρατιωτών: Σκύλα του Βερολίνου, Το Μωρό του Βερολίνου, Όλγα, και Σάλι, αλλά εκείνο που καθιερώθηκε ήταν το Axis Sally…

Η Γκίλαρς εκτόξευσε την ακροαματικότητα της εκπομπής της στις 11 Μαΐου του 1944, λίγες εβδομάδες πριν από την Απόβαση στη Νορμανδία, με ένα ραδιοφωνικό μονόλογο που έγραψε ο Κόισβιτς με τίτλο Vision of Invasion (όραμα εισβολής). Η Γκίλαρς ερμήνευσε την «Έβελιν», μια μητέρα από το Οχάιο, που βλέπει στον ύπνο της ότι ο γιος της είχε πεθάνει με φρικτό τρόπο σε ένα πλοίο στη Μάγχη κατά τη διάρκεια μιας απόπειρας απόβασής στην κατεχόμενη Ευρώπη. 

Κι όταν ο πόλεμος τέλειωσε, τέλειωσε και η προπαγανδιστική εκπομπή της Axis Sally. Η Μίλντρεντ Ελίζαμπεθ Γκίλαρς συνελήφθη έπειτα από προσπάθεια μηνών, το 1946 και το 1949 οδηγήθηκε σε δίκη, όπου της αποδόθηκαν κατηγορίες για προδοσία. Η Γκίλαρς καταδικάστηκε σε 30 χρόνια φυλάκιση και πρόστιμο 10.000 δολαρίων· εξέτισε την ποινή της στο Ομοσπονδιακό Αναμορφωτήριο για Γυναίκες στο Άλντερσον της Δυτικής Βιρτζίνια και απελευθερώθηκε το 1961. Η Axis Sally πέθανε από καρκίνο του παχέος εντέρου το 1988 σε ηλικία 88 χρονών, μόνη και λησμονημένη…