Οι Βρετανοί, υπεύθυνοι για την πρώτη γενοκτονία του 20ου αιώνα!

Μια μέρα σαν σήμερα, 11 Οκτωβρίου του 1899 αρχίζει ο πολυδάπανος για τους Βρετανούς Πόλεμος των Μπόερς στη Νότια Αφρική. Πόλεμος, στον οποίο διαπιστώθηκε η πρώτη μεγάλη γενοκτονία του 20ου αιώνα! Και μάλιστα από τους Βρετανούς!

Αφορμή της σύρραξης ήταν η απόπειρα της Μεγάλης Βρετανίας, να ενώσει τις δημοκρατίες του Ελεύθερου Κράτους της Οράγγης και τη Δημοκρατίας της Νότιας Αφρικής, οι οποίες διέθεταν υψηλά αποθέματα διαμαντιών, χρυσού και σιδήρου.

Αν και ήταν ο μεγαλύτερος και πιο δαπανηρός πόλεμος στον οποίο συμμετείχαν οι Βρετανοί ανάμεσα στους Ναπολεόντειους Πολέμους και του Α' Παγκόσμιο Πόλεμο - ξοδεύοντας περισσότερες από 200 εκατομμύρια λίρες - διεξήχθη υπό τεράστια ανισότητα ανάμεσα στις αντιμαχόμενες πλευρές. Η συνολική βρετανική στρατιωτική δύναμη στη Νότια Αφρική έφτασε τους σχεδόν 500.000 άνδρες, ενώ οι Μπόερς δεν μπορούσαν να συγκεντρώσουν περισσότερους από περίπου 88.000.

Μπόερς (Boers) ήταν αρχικά οι Ευρωπαίοι απόγονοι των πρώτων κτηνοτρόφων που μιλούσαν αφρικάανς (αφρικανοολλανδικά) στα σύνορα του ανατολικού ακρωτηρίου στη Νότια Αφρική κατά το 18ο αιώνα, ενώ αργότερα το όνομα χρησιμοποιήθηκε και για εκείνους που εγκατέλειψαν την Αποικία του Ακρωτηρίου (Cape Colony) κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα και εγκαταστάθηκαν στο Ελεύθερο Κράτος της Οράγγης, το Τράνσβααλ (και τα δύο μαζί ήταν γνωστά ως «Δημοκρατίες των Μπόερς»), καθώς σε ένα μικρό μέρος της επαρχίας Νατάλ. Το όνομα Μπόερ προέρχεται από την ολλανδική λέξη για τον αγρότη «Boer».

Η πορεία του πολέμου μπορεί να χωριστεί σε τρεις περιόδους. Κατά την πρώτη φάση, οι Βρετανοί στη Νότια Αφρική ήταν απροετοίμαστοι και στρατιωτικά αδύναμοι. Οι στρατοί των Μπόερς επιτέθηκαν σε δύο μέτωπα: στη βρετανική αποικία Natal και στη βόρεια αποικία του Ακρωτηρίου από το Orange Free State. Οι βόρειες συνοικίες της Αποικίας του Ακρωτηρίου επαναστάτησαν κατά των Βρετανών και ενώθηκαν με τις δυνάμεις των Μπόερς. Στα τέλη του 1899 και στις αρχές του 1900, οι Μπόερς νίκησαν τους Βρετανούς σε μια σειρά από σημαντικές μάχες και πολιόρκησαν τις βασικές πόλεις.

Ωστόσο, η άφιξη μεγάλου αριθμού βρετανικών ενισχύσεων στις αρχές του 1900 έκανε ορατή την ήττα των Μπόερς. Σε αυτή τη δεύτερη φάση οι Βρετανοί, υπό τους Λόρδους Κίτσενερ και ο Ρόμπερτς, ανακούφισαν τις πολιορκημένες πόλεις, νίκησαν τους αντιπάλους τους και προχώρησαν γρήγορα καταλαμβάνοντας τις γραμμές των σιδηροδρομικών μεταφορών. 

Στα τέλη του 1900 ο πόλεμος εισήλθε στην πιο καταστροφική του φάση. Επί 15 μήνες, κομάντος Μπόερ υπό τη λαμπρή ηγεσία έμπειρων αξιωματικών πολέμησαν τα βρετανικά στρατεύματα, χρησιμοποιώντας τακτικές ανταρτοπολέμου. Κατέλαβαν τις βάσεις επικοινωνιών του βρετανικού στρατού και μεγάλες αγροτικές περιοχές και δρούσαν εκτός βρετανικού ελέγχου. Ο λόρδος Κίτσενερ απάντησε με την τακτική της καμένης γης. Οι φάρμες των Μπόερς και των Αφρικανών παραδόθηκαν στις φλόγες και οι κάτοικοι της υπαίθρου συνελήφθησαν και κρατήθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης κάτω από φρικτές συνθήκες διαβίωσης. Αρκετές χιλιάδες άνθρωποι πέθαναν κατά τη διάρκεια του εγκλεισμού τους. Τα δεινά των γυναικών και των παιδιών των Μπόερς στους επικίνδυνους και ανθυγιεινούς καταυλισμούς προκάλεσαν τη διεθνή κατακραυγή.

Υπολογίζεται (ως συνέπεια των συνθηκών διαβίωσης σε αυτά τα στρατόπεδα συγκέντρωσης) ότι πέθαναν περίπου 28.000 άμαχοι Μπόερς, από τους οποίους τα 22.000 ήταν παιδιά. Στο διάστημα 1904 – 1907 πέθαναν 100.000 Αφρικανοί, το 80% του συνολικού πληθυσμού των φυλών Χερέρο και το 50% των Νάμα, λόγω κακοποίησης και ασιτίας. Ο ΟΗΕ θεωρεί σήμερα ότι αυτή ήταν η πρώτη γενοκτονία του 20ου αιώνα!

Όσον αφορά τις απώλειες; Υπολογίζεται ότι χάθηκαν σχεδόν 100.000 ζωές, συμπεριλαμβανομένων περισσότερων από 20.000 Βρετανών στρατιωτών και 14.000 στρατιωτών Μπόερς. Με τη Συνθήκη του Φεριένεχινγκ, η οποία υπογράφηκε στις 31 Μαΐου του 1902, οι δημοκρατίες ενσωματώθηκαν στη Βρετανική Αυτοκρατορία και το 1910 σχημάτισαν τη Νοτιοαφρικανική Ένωση μαζί με τις αποικίες Κέιπ και Νατάλ.