Ο Αλητάκος με το καπέλο και το μπαστουνάκι ανεβαίνει με το βάδισμα του πιγκουίνου στους ουρανούς – Ο Τσάρλι Τσάπλιν δεν κατοικεί πια στη Γη

Ο Τσάρλι Τσάπλιν, ο λαμπρότερος αστέρας της εποχής του και όχι μόνο, ο ηθοποιός που ενσάρκωσε την καρικατούρα του «Σαρλό» με το μουστακάκι, το καπέλο, το μπαστούνι και τα στραβά πόδια και που έκανε τους θεατές να γελούν και να συγκινούνται, έσβησε στα 88 χρόνια του, μια μέρα σαν σήμερα το 1977.

Ο σερ Τσαρλς Σπένσερ «Τσάρλι» Τσάπλιν γεννήθηκε στις 16 Απριλίου 1889 στο Λονδίνο. Οι γονείς του ήταν καλλιτέχνες του μιούζικ χολ. Ο πατέρας του ήταν αλκοολικός και ένα χρόνο μετά τη γέννηση του Τσάρλι εγκατέλειψε τη σύζυγό του και τα δύο τους παιδιά, τον Τσάρλι και τον μεγαλύτερο αδερφό του. Λίγο αργότερα η μητέρα του Τσάρλι, Χάνα, παρουσίασε σοβαρά προβλήματα υγείας, εγκατέλειψε την καριέρα της και άρχισε να δουλεύει ως μοδίστρα. Υποχρεώθηκε να ζήσει με τα παιδιά της σε διάφορα σπίτια υπό άθλιες συνθήκες.

Το 1895 μπήκε σε άσυλο φτωχών και τα δύο παιδιά της οδηγήθηκαν σε σχολείο για ορφανά και εγκαταλελειμμένα. Τρία χρόνια αργότερα, και αφού η μητέρα τους μπήκε σε άσυλο ψυχοπαθών, ο πατέρας τους ανέλαβε με δικαστική απόφαση την επιμέλειά τους. Ο πατέρας συνέχισε να πίνει μέχρι που τον σκότωσε το οινόπνευμα, η μητέρα βγήκε προσωρινά από το άσυλο, αλλά τα παιδιά αδυνατούσε να τα συντηρήσει. Παιδικά χρόνια του Τσάρλι Τσάπλιν, σαν τις ταινίες που αργότερα θα τον μυθοποιήσουν: φτώχεια, πείνα, εξαθλίωση, έρεβος!
Ο Τσάρλι Τσάπλιν βγήκε για πρώτη φορά στη σκηνή στα πέντε του χρόνια, όταν ακόμα η μητέρα του δεν είχε εγκαταλείψει την καριέρα της, για να την αντικαταστήσει ένα βράδυ που ήταν άρρωστη· αποθεώθηκε! Η καριέρα του ως θεατρίνος ουσιαστικά αρχίζει το 1903 όταν ο Τσάρλι έγινε μέλος θιάσου.

Το ταξίδι στην επιτυχία

Το φθινόπωρο του 1910 ο Τσάρλι ταξίδεψε με τον θίασο στις Ηνωμένες Πολιτείες, στα τέλη της επόμενης χρονιάς επέστρεψε στην Αγγλία, για να φύγει με τον ίδιο θίασο για την Αμερική, όπου καταπιάνεται με τον κινηματογράφο. Ο Τσάπλιν υπέγραψε συμβόλαιο με την εταιρία Κιστόουν, που εκείνη την εποχή είχε διάσημους κωμικούς. Στην Κιστόουν γύρισε συνολικά 35 ταινίες μικρού μήκους στις οποίες ήταν κυρίως ο παραβατικός αλητάκος, ο καυγατζής και ερωτιάρης.

Στις ταινίες αυτές ο Τσάπλιν άρχισε να διαμορφώνει τη φιγούρα του Σαρλό με το στενό σακάκι, το καπέλο, το μουστάκι, το βάδισμα του πιγκουίνου… Το 1915 ο Τσάπλιν υπέγραψε συμβόλαιο με την εταιρία Εσανέι με μισθό 1.250 δολάρια την εβδομάδα και πριμ 10.000 δολάρια. Εκεί σ’ αυτή την εταιρία γύρισε την ταινία «Ο Αλήτης», ταινία που τον καθιέρωσε! Την επόμενη χρονιά, ο Τσάρλι Τσάπλιν υπέγραψε συμβόλαιο με την εταιρία Μιούτσουαλ για 12 ταινίες με αμοιβή 10.000 την εβδομάδα και πριμ 150.000 δολάρια! Τότε γυρίζονται οι ταινιες: Ο μετανάστης, Ο ενεχυροδανειστής, Ο τυχοδιώκτης, Το πατινάζ, Η θεραπεία, Ήσυχος δρόμος.
Το 1917 ο Τσάπλιν υπέγραψε με τη Φερστ Νάσιοναλ συμβόλαιο 1.000.000 δολαρίων. Η συνεργασία με αυτή την εταιρία ξεκίνησε με την ταινία Σκυλίσια ζωή και ακολούθησαν Ο Σαρλό στρατιώτης, η Μέρα πληρωμής και ο Προσκυνητής.

Το Τσίρκο και οι Μοντέρνοι Καιροί

Τον Αύγουστο του 1920 ο Τσάπλιν ολοκλήρωσε το Χαμίνι, την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του, που στοίχισε 300.000 δολάρια και μολονότι δεν προσέλκυσε αρχικά το ενδιαφέρον των διανομέων στην Αμερική, είχε μεγάλη επιτυχία σε ολόκληρο τον κόσμο. Το 1925 γύρισε τον Χρυσοθήρα, ταινία που συγκαταλέγεται στις καλύτερες ταινίες όλων των εποχών. Τρία χρόνια αργότερα ακολούθησε το Τσίρκο, επίσης σπουδαία επιτυχία. Το 1936 γύρισε τους Μοντέρνους καιρούς – ταινία σταθμός για τον κινηματογράφο.
Γράφει ο Εντουάρντο Γκαλεάνο για τους «Μοντέρνους Καιρούς του Τσάπλιν: «Ο Τσάρλι σηκώνει ένα κόκκινο κουρέλι, που έχει πέσει στο δρόμο. Αναρωτιέται τι να είναι και ποιανού, όταν ξαφνικά, χωρίς να καταλάβει πως και γιατί, βρίσκεται επικεφαλής μιας διαδήλωσης εργατών, οι οποίοι συγκρούονται με την αστυνομία.
Οι Μοντέρνοι Καιροί είναι η τελευταία ταινία αυτού του ήρωα. Ο μπαμπάς της, ο Τσάπλιν, δεν αποχαιρετά μόνο τον αγαπημένο του πρωταγωνιστή, αποχαιρετά για πάντα και τον βωβό κινηματογράφο. Η ταινία δεν αξίζει ούτε μία υποψηφιότητα στα Όσκαρ. Το Hollywood δεν αγαπά παρόμοια επίκαιρα θέματα. Πρόκειται για την εποποιία ενός ασήμαντου ανθρωπάκου, που μπλέκεται στα γρανάζια της βιομηχανικής εποχής, στα χρόνια αμέσως μετά την κρίση του ‘29. Είναι μία τραγωδία που φέρνει γέλια, μία αμείλικτη και τρυφερή περιγραφή της εποχής εκείνης: Οι μηχανές τρώνε ανθρώπους και κλέβουν δουλειές. Το ανθρώπινο χέρι δεν ξεχωρίζει από τα υπόλοιπα εργαλεία, ενώ οι εργάτες που μιμούνται τις μηχανές δεν αρρωσταίνουν: οξειδώνονται! Στις αρχές του 19ου αιώνα, ο Λόρδος Βύρων είχε πει: Τώρα είναι πιο εύκολο να κατασκευάσεις ανθρώπους από ότι μηχανές».

Αντιναζιστικό αριστούργημα

Και ακολουθεί η πρώτη ομιλούσα ταινία: Ο Μεγάλος Δικτάτωρ! Το κινηματογραφικό μανιφέστο κατά του Ναζισμού, στο σκοτεινό 1940. Η ταινία ήταν υποψήφια για Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας, Καλύτερου Σεναρίου και Καλύτερου A΄ Ανδρικού Ρόλου. Μόνο υποψήφια…
Το 1947 η ταινία Ο Κύριος Βερντού είναι παταγώδης αποτυχία κι ακολουθούν Τα Φώτα Της Ράμπας, όπου λάμπει ξανά το μεγαλείο του Τσάπλιν. Οι Αμερικανοί τον κυνηγούν για τις αριστερές πολιτικές του πεποιθήσεις κι εκείνος καταφεύγει στην Ελβετία, όπου θα μείνει μέχρι το τέλος του.
Στη ζωή του Τσάρλι Τσάπλιν υπήρξαν πολλές γυναίκες. Ο Τσάπλιν παντρεύτηκε τέσσερις φορές, όλες με συναδέλφους του. Εκτός των τεσσάρων γάμων του όμως είχε και πολλές άλλες σχέσεις. Συνολικά απέκτησε 11 παιδιά.
Η Αμερικανική Ακαδημία Κινηματογράφου, το 1972, νοιώθοντας ένοχη που ποτέ δεν βράβευσε ταινία του, τίμησε τον Τσάρλι Τσάπλιν με Όσκαρ για το σύνολο της καριέρας του. Οι παρευρισκόμενοι στην αίθουσα χειροκροτούσαν συγκινημένοι, όρθιοι επί 12 λεπτά. Το Χόλιγουντ είχε βρει τον τρόπο να εξιλεωθεί για το τραγικό λάθος του.