Ο Τσώρτσιλ στην Αθήνα: Ο Μανώλης Γλέζος θα τον τίναζε στον αέρα – Πώς γλύτωσε ο βρετανός πρωθυπουργός

Ο πρωθυπουργός της Βρετανίας, ο Πατέρας της Νίκης Ουίνστον Τσώρτσιλ, καταφθάνει ανήμερα τα Χριστούγεννα του 1944 στην Αθήνα. Ο λόγος; Για να παραστεί σε διάσκεψη που θα άρχιζε μια μέρα σαν σήμερα, 26 Δεκεμβρίου με την ελληνική ηγεσία και να λάβουν αποφάσεις για το φλέγον θέμα του Εμφυλίου που επικρέμαται πάνω από την Ελλάδα.

Τη διάσκεψη ζήτησε ο ίδιος ο Τσώρτσιλ· αυτός είχε ορίσει τον πρόεδρό της και σ' αυτή πήρε μέρος ολόκληρη η ανώτατη βρετανική και ελληνική πολιτική και στρατιωτική ηγεσία και ο αμερικανός πρέσβης στην Αθήνα.

Ο (μετέπειτα πρωθυπουργός) Παναγιώτης Κανελλόπουλος έγραφε εκείνο το βράδυ στο ημερολόγιό του: «Στις δέκα το βράδυ πληροφορήθηκα ότι χθες έφθασαν από το Λονδίνο στην Αθήνα ο Τσώρτσιλ και ο Ίντεν. Το πιο όμορφο χριστουγεννιάτικο δώρο που μπορούσαμε να επιθυμήσουμε»… Κάποιοι είδαν σαν δώρο την επίσκεψη του Τσώρτσιλ στην σπαρασσόμενη από τον Εμφύλιο Αθήνα του ’44, κάποιοι άλλοι την είδαν σαν ευκαιρία να δράσουν.

Αποκαλυπτικό το φιλμ του British Pathe

Ο Τσώρτσιλ, με κίνδυνο της ζωής του, από το Φάληρο κατευθύνθηκε με τεθωρακισμένο όχημα ενώ ελεύθεροι σκοπευτές του ΕΛΑΣ παρατηρούσαν έτοιμοι να πυροβολήσουν σε όλη τη διαδρομή.

Και δεν ήταν η μόνη παρουσία του ΕΛΑΣ, που αυτός ουσιαστικά έλεγχε τότε την Αθήνα, στην… υποδοχή του βρετανού πρωθυπουργού.
Ο ΕΛΑΣ είχε φορτώσει τσουβάλια με εκρηκτικά, τα είχε τοποθετήσει στα υπόγεια του αρχηγείου των Βρετανών, που ήταν το ξενοδοχείο Μεγάλη Βρετανία από τις 22 Δεκεμβρίου και περίμενε…
Ο Μανώλης Γλέζος, ο άνθρωπος που υπέστειλε τη ναζιστική σημαία από τον Ιερό βράχο της Ακρόπολης στην περίοδο της κατοχής, ήταν εκείνος – όπως παραδέχτηκε το 2014 σε συνέντευξή του στον «Observer» - που παγίδεψε με εκρηκτικά τα υπόγεια του ξενοδοχείου Μεγάλη Βρετανία και είχε οργανώσει μια εξαιρετικά θερμή υποδοχή για τον Τσώρτσιλ!

«Όχι έναν από τους τρεις Μεγάλους»

Ο Μανώλης Γλέζος περιέγραφε στην συνέντευξή του: «Θέλαμε να ανατινάξουμε το Μεγάλη Βρετανία γιατί ήταν το αρχηγείο του Σκόμπι. Και θα σας πω κάτι που δεν έχω πει σε κανέναν. Εγώ ο ίδιος κρατούσα το σύρμα με το φιτίλι και έπρεπε να το ξετυλίξω. Πήγα σε αυτούς που είχαν τον πυροκροτητή και περιμέναμε, περιμέναμε για το σινιάλο, αλλά δεν ήρθε ποτέ. Ήμασταν περίπου 30 άτομα. Δουλεύαμε στα τούνελ. Φοβόμασταν πολύ ότι θα μας ακούσουν. Συρθήκαμε μέσα στα σκατά και το νερό και βάλαμε το δυναμίτη ακριβώς κάτω από το ξενοδοχείο. Υπήρχαν αρκετά εκρηκτικά για να τινάξουν το κτίριο στον αέρα. Τίποτα. Δεν έγινε. Καμία έκρηξη. Την τελευταία στιγμή το ΕΑΜ διαπίστωσε ότι ο Τσώρτσιλ βρισκόταν στο κτίριο και έδωσε εντολή να ματαιωθεί η επίθεση. Το ΕΑΜ ήθελε να ανατινάξει τη βρετανική διοίκηση, αλλά δεν θέλαμε να είμαστε υπεύθυνοι για τη δολοφονία ενός εκ των τριών Μεγάλων».

Ο Βασίλης Μπαρτζιώτας τότε γραμματέας της Κομματικής Οργάνωσης Αθήνας του ΚΚΕ είχε γράψει για την επιχείρηση της ανατίναξης του κεντρικού ξενοδοχείου της Αθήνας: ««Δυνάμεις του ΕΛΑΣ Αθήνας πλαισιωμένες από στελέχη της ΚΟΑ με επικεφαλής στον Σπύρο Καλοδίκη, έκαναν μια άλλη τολμηρή και ηρωική επιχείρηση. Έχοντας στα χέρια τους το γενικό σχεδιάγραμμα των υπονόμων της Αθήνας, έπειτα από πορεία 12 ωρών μέσα στα βρώμικα νερά των οχετών, με άμεσο κίνδυνο της ζωής τους, κατόρθωσαν να κουβαλήσουν κάτω από την πλατεία Συντάγματος, ακριβώς στο ξενοδοχείο της Μεγάλης Βρετανίας, όπου ήταν η έδρα της κυβέρνησης του Γ. Παπανδρέου, του Κράτους Παπανδρέου, περίπου έναν τόνο εκρηκτικής ύλης»!

Ο Νίκος Κυριακίδης (αναπληρωματικό μέλος του Πολιτικού Γραφείου μετά τη μεταπολίτευση του ’74) θυμόταν χρόνια μετά: «Η επιχείρηση ξεκίνησε από το Μεταξουργείο. Ο υπόνομος δεν ήταν αυτός που δέχεται τις ακαθαρσίες, αλλά τα βρόχινα νερά και η κάθοδος έγινε με σιδερένια και όχι ξύλινη σκάλα. Η ατμόσφαιρα μέσα δεν ήταν καθόλου ευχάριστη. Μύριζε υγρασία και μούχλα. Και τα νερά, στα σημεία που ήταν φαρδύς ο υπόνομος, μας φτάνανε ως τα γόνατα, ενώ όπου στένευε φτάνανε ως το στήθος, χώρια τα τεράστια ποντίκια…».

Κι ενώ όλα ήταν έτοιμα έφθασε η διαταγή του ΕΛΑΣ: «Σταματήστε – Σβήστε τη γεννήτρια αμέσως. Σταματήστε! Η ανατίναξη δε θα γίνει. Ήρθε ο Τσώρτσιλ στη «Μεγάλη Βρετανία».

Την επομένη ο Ουίνστον Τσώρτσιλ τηλεγραφούσε στη σύζυγό του Κλεμεντάιν: «Θα έχεις διαβάσει για το σχέδιο να ανατινάξουν το αρχηγείο μας στο Ξενοδοχείο Μεγάλη Βρετανία. Δεν νομίζω ότι ήταν προς όφελός μου. Παρ' όλα αυτά, ένας τόνος δυναμίτιδας τοποθετήθηκε σε υπονόμους από εξαιρετικά επιδέξια χέρια».

Η ανακάλυψη των εκρηκτικών από τους Εγγλέζους έγινε την επόμενη μέρα, μια μέρα σαν σήμερα, 26 Δεκεμβρίου.
Και για την Ιστορία να αναφέρουμε πως η διάσκεψη απέτυχε παταγωδώς, οι Έλληνες εκπρόσωποι παρέμειναν ουσιαστικά απλοί ακροατές των βρετανικών θέσεων και διαταγών και εκείνο που έχει μείνει σε όσους συμμετείχαν ήταν το περίφημο πρόσταγμα του στρατηγού Νικόλαου Πλαστήρα στον εκπρόσωπο του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ Γιώργο Σιάντο, όταν σηκώθηκε κάτι να ψελλίσει: «Κάτσ' κάτ', ρε ζουλάπ'»!