Ο Παλαιών Πατρών Γερμανός και η σημαδιακή γι’ αυτόν 25η Μαρτίου, όχι όμως για την κήρυξη της Επανάστασης που δεν έγινε αυτή την ημερομηνία

Ο Παλαιών Πατρών Γερμανός είναι συνυφασμένος με την 25η Μαρτίου για λάθος λόγους. Δεν κήρυξε την Επανάσταση αυτή την ημερομηνία, όμως μια μέρα σαν τη σημερινή σημάδεψε τον βίο του.

Το ονοματεπώνυμό του ήταν Γεώργιος Γκόζιας ή Κοτζάς· γεννήθηκε μια μέρα σαν σήμερα, 25η Μαρτίου 1771, Μεγάλη Παρασκευή, στη Δημητσάνα, όμως η Ιστορία τον ενέταξε στις σελίδες της με την ιδιότητά του πρώτα: Μητροπολίτης και το ιεραρχικό του όνομα: Γερμανός.

Ο Γεώργιος ήταν γιος εύπορου χρυσοχόου και κτηματία. Πολλές πηγές αναφέρουν πώς ο Παλαιών Πατρών Γερμανός καταγόταν από φτωχή οικογένεια. Ο Γεώργιος σπούδασε στη Σχολή Δημητσάνας, στο Άργος και μετέπειτα στη Σχολή της Σμύρνης· χειροτονήθηκε διάκονος λαμβάνοντας το όνομα Γερμανός. Επίσης μια μέρα σαν σήμερα 25 Μαρτίου του 1806 - επί πατριαρχίας του Γρηγορίου Ε’ - χειροτονήθηκε επίσκοπος και εκλέχθηκε μητροπολίτης Παλαιών Πατρών! Λέγεται ότι ο ιεράρχης ήταν ιδιαίτερα αγαπητός στο ποίμνιό του και σεβαστός από τους Τούρκους.

Στην Ιστορία έχει καταγραφεί - αν και τούτο αμφισβητείται από πολλούς ότι, στις 25 Μαρτίου του 1821 ο Γερμανός ύψωσε τη σημαία του αγώνα και κήρυξε την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης στο μοναστήρι της Αγίας Λαύρας, που χρησιμοποιούνταν ως σημείο συγκέντρωσης προεστών, οπλαρχηγών και κληρικών την περίοδο εκείνη.

Στην Ιστορία της Ελληνικής Επανάστασης, που εξέδωσε ο Πουκεβίλ το 1824 αφηγήθηκε με λεπτομέρειες την κήρυξη της Επανάστασης στην Αγία Λαύρα από τον Γερμανό, δίχως όμως να καταγράφει ακριβή ημερομηνία, αναφέροντας απλώς ό,τι έγινε, αφού ο Γερμανός πληροφορήθηκε τη φυγή των Τούρκων από τα Καλάβρυτα. Πιστεύεται ότι αυτό συνέβη μερικές ημέρες πριν την κάθοδό του Γερμανού στην Πάτρα, το βράδυ της 25ης Μαρτίου.

ο Σπυρίδων Τρικούπης γράφει στην «Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως» του, ότι:  «...ψευδής είναι η εν Ελλάδι επικρατούσα ιδέα, ότι εν τη Μονή της Αγίας Λαύρας ανυψώθη κατά πρώτον η σημαία της επαναστάσεως». Την ίδια άποψη έχει και ο μαρξιστής ιστορικός Γιάννης Κορδάτος. 

Σύμφωνα με μαρτυρία του άγγλου προξένου στην Πάτρα Φίλιπ Τζέιμς Γκριν, Τούρκοι προερχόμενοι από τα Καλάβρυτα, που έφτασαν στην Πάτρα στις 23 Μαρτίου (4 Απριλίου), μετέφεραν την είδηση ότι οι Έλληνες είχαν πάρει τα όπλα. Ο Γκριν επίσης, αναφέρει ότι την ίδια μέρα στην Πάτρα περίμεναν τον Γερμανό, ο οποίος έχει αναγορευθεί σε γενικό αρχηγό.

Στα απομνημονεύματά του ο Γερμανός δεν αναφέρει τέλεση δοξολογίας ούτε στην Αγία Λαύρα ή τη Βοστίτσα (σημερινό Αίγιο), ενώ γενικώς δεν αναφέρει ότι τέλεσε καμία ιερουργία σε όλο το χρονικό διάστημα που καλύπτουν τα απομνημονεύματα. Δεν αναφέρει ούτε την τελετή ορκωμοσίας που τέλεσε στην πλατεία Αγίου Γεωργίου στην Πάτρα. Αυτό έκανε κάποιους ιστορικούς, που γενικά αμφισβητούν το ρόλο του ανωτέρου κλήρου στην Επανάσταση, να αμφισβητήσουν το ρόλο του Γερμανού όχι μόνο στην Αγία Λαύρα αλλά και στην Πάτρα.

Ήθελε να δει τον Πάπα...

Το 1822, ο Γερμανός, μετέβη στην Ιταλία προκειμένου να συναντήσει τον Πάπα, ομογενείς, τραπεζίτες και άλλους παράγοντες με σκοπό να ζητήσει οικονομική και άλλη βοήθεια. Ο πάπας Πίος Ζ’ λόγω του προχωρημένου της ηλικίας του αρνήθηκε να συναντήσει τον έλληνα ιεράρχη. Ο Γερμανός περιπλανήθηκε επί 2 χρόνια στην γείτονα χώρα προσπαθώντας να αφυπνίσει τους Ιταλούς και να συνάψει εθνικό δάνειο· δεν το πέτυχε.

Ο Γερμανός επέστρεψε στον ελλαδικό χώρο τον Ιούνιο ή Ιούλιο του 1824, κατά την περίοδο που είχε ξεσπάσει η πρώτη εμφύλια διαμάχη. Ο Γερμανός είχε αποσυρθεί στη Μονή της Χρυσοποδαρίτισσας (Νεζερών), όπου Γιάννης Γκούρας, τον χειμώνα του 1825, τον συνέλαβε και τον οδήγησε δέσμιο στη Γαστούνη. Σε τμήματα της διαδρομής ο Γερμανός υποχρεώθηκε να προχωρήσει πεζός πάνω στο χιόνι. Εκεί λέγεται ότι υπέστη και ανάλγητη συμπεριφορά από κάποιον γιατρό Νικόλαο Σοφιανόπουλο, που καταγόταν από το Σοπωτό και που είχε αναλάβει τη φύλαξή του.

Όταν όμως ο γιατρός προσβλήθηκε από δυσεντερία και πέθανε, ο Γκούρας που πίστευε σε δεισιδαιμονίες, φοβήθηκε και άφησε τον ιερέα ο ο ποίος εξαντλημένος έφθασε στο Ναύπλιο. Ο Παλαιών Πατρών Γερμανός προσβλήθηκε από εξανθηματικό τύφο στο Ναύπλιο και πέθανε στις 30 Μαΐου του 1826. Τα οστά του ιστορικού ιεράρχη βρίσκονται πλέον ενταφιασμένα στον προαύλιο χώρο της Βιβλιοθήκης της Δημητσάνας.