Δολοφονείται ο Συνταγματάρχης Ψαρρός – Γιατί αν και ο ένοχος ομολόγησε, όλοι ακόμα και σήμερα κατηγορούν τον Βελουχιώτη

Ήταν μια μέρα σαν σήμερα, 17 Απριλίου· ακριβώς όπως και σήμερα Δευτέρα του Πάσχα, του 1944. Τότε ήταν που δολοφονήθηκε σκαιότατα ο Συνταγματάρχης Δημήτριος Ψαρρός. Πώς και γιατί θεωρήθηκε ένοχος ο αρχηγός του ΕΛΑΣ Άρης Βελουχιώτης;

Παραθέτουμε αποσπάσματα από το βιβλίο του Διονύση Χαριτόπουλου «Άρης ο Αρχηγος των Ατάκτων» (εκδόσεις Εξάντας), την μεγαλύτερη ιστορική έρευνα που έγινε ποτέ για τον Άρη Βελουχιώτη.

«Στον συνταγματάρχη Δημήτριο Ψαρρό ανήκει η τιμή πως είναι ο πρώτος ανώτερος αξιωματικός, που από την πρώτη ημέρα της ξένης κατοχής στην Ελλάδα στράφηκε αμέσως στην ένοπλη αντίσταση. Όμως η πρώτη αποτυχημένη του προσπάθεια στη Μακεδονία του ψαλίδισε τα φτερά με συνέπεια να καθυστερήσει πολύ τη δεύτερη· όταν την αποφάσισε στην ίδια περιοχή κυριαρχούσε ήδη ο ΕΛΑΣ. Επίσης υπερεκτίμησε την ανάγκη της ξένης βοήθειας· στηρίχθηκε αποκλειστικά στους Βρετανούς και κατέληξε να εξαρτάται εντελώς από αυτούς.

»Το αργοπορημένο και αγγλοδίαιτο αντάρτικο τμήμα του Ψαρρού θα αντιμετωπιστεί στο βουνό σαν παρείσακτο. Κανείς δεν το θέλει. Οι εγκατεστημένοι ΕΛΑΣ και ΕΔΕΣ θα προσπαθήσουν με διάφορους τρόπους να το απορροφήσουν. Οι πολιτικοί της Αθήνας έτσι και αλλιώς θεωρούν το Αντάρτικο καταστροφικό και οι βασιλόφρονες τον μισούν αφού στο καταστατικό του διακηρύττει: «…πρώτος σκοπός όλων των δημοκρατικών είναι να αποτρέψουν την παλιννόστηση του Γεωργίου.(…) Ο Γεώργιος δεν έχει πια θέση στην Ελλάδα μας. Κατέλυσε τις ελευθερίες μας τον υπέρτατο μας νόμο δηλαδή μας εξανδραπόδισε».

»Τρεις είναι οι δαίμονες που καθόρισαν την τύχη του Συνταγματάρχη Ψαρρού και του 5/42 συντάγματος. Πρώτος ο Σιάντος. Ο γραμματέας του ΚΚΕ δεν διανοείται ένα ξένο αντάρτικο τμήμα μέσα στις απελευθερωμένες από τον ΕΛΑΣ περιοχές· πρέπει να ενσωματωθεί ή να διαλυθεί άλλη λύση δεν συζητούσε. Πλάι στον Ψαρρό εδρεύει ο δεύτερος δαίμονας του συνταγματάρχη που θα του κάνει το βίο αβίωτο. Στον χώρο που κινείται το 5/42 ο ΕΛΑΣ έχει ανεπτυγμένο το 36ο σύνταγμα με διοικητή τον παλιό συμμαθητή και φίλο του Ψαρρού ταγματάρχη Ευθύμιο Ζούλα. Η παλιά φιλία τους όμως «έχει μεταβληθεί σε μια μεγάλη έχθρα και ο Ζούλας ήταν αμετάπειστος στο θέμα της ενδεχόμενης συνύπαρξης με τον Ψαρρό». Τα αιτία δεν είναι μόνο πολιτικά, αλλά εμπεριέχουν προσωπικά στοιχεία τα οποία απορρέουν μάλλον από τον προβληματικό ψυχικό κόσμο του Ζούλα, που θα τελειώσει τη ζωή του σε ψυχιατρείο. Ο Ζούλας θα μεταβληθεί σε εφιάλτη του Ψαρρού. Ο τρίτος και χειρότερος δαίμονας του Ψαρρού είναι ο βασιλοφρόνων λοχαγός Ευθύμιος Δεδούσης. Ο Δεδούσης είναι γενναίος, άξεστος και λίγομυαλος αξιωματικός που καθοδηγείται και αυτός κατευθείαν από φιλοβασιλικούς πολιτικούς και στρατιωτικούς της Αθήνας· η παρουσία του στο Αντάρτικο έχει σκοπό την άλωση του 5/42 εν ονόματι του βασιλέως Γεωργίου…

Είναι μια εκδοχή που εξυπηρετεί τους πάντες

»Ακόμα και σήμερα η εντύπωση που επικρατεί είναι ότι υπεύθυνος για το φόνο του Ψαρρού ή έστω για τη διάλυση του 5/42 Συντάγματος είναι ο αρχηγός του ΕΛΑΣ Άρης Βελουχιώτης. Είναι μια εκδοχή που εξυπηρετεί τους πάντες και καλλιεργήθηκε την επομένη σχεδόν των γεγονότων. Το σίγουρο είναι, όπως λέει ο μόνιμος υπολοχαγός Ντίνος Γιαννακόπουλος ο οποίος πρωταγωνίστησε στη σύγκρουση, πως η τυχαία παρουσία του Άρη στην περιοχή, χρησίμευσε «σαν ασπίδα σε άλλους πιο αδιάλλακτους». Όπως βεβαιώνει ο Γιαννακόπουλος για τις διαθέσεις του αρχηγού έναντι του Ψαρρού προσωπικά: «Εκείνο που θυμάμαι πολύ καλά είναι ότι σε όλη τη συζήτησή μας αυτή (…) ούτε μια φορά δεν μίλησε εναντίον του με τον τόνο εκείνον του μίσους, που θα μπορούσε να κάνει κανέναν, έστω και εκ των υστέρων, να σκεφτεί πως η τραγική μοίρα του Συνταγματάρχη Ψαρρού ήταν έργο δικό του, σκέψη δική του».

Η Ιστορία έχει καταγράψει ότι ο Ψαρρός παραδόθηκε στον ΕΛΑΣ και δεν προσπάθησε να διαφύγει όπως του προτάθηκε, αλλά αιχμάλωτος παραδόθηκε στον καπετάνιο Δημήτρη Δημητρίου τον «Νικηφόρο» που τον έστειλε με συνοδεία μικρού αποσπάσματος ανταρτών του στον συνταγματάρχη Γεώργιο Ρήγο, στο αρχηγείο του Συντάγματος του ΕΛΑΣ που στάθμευε στον Αϊ-Λια. Στη διαδρομή το απόσπασμα συναντήθηκε με τον ταγματάρχη Ευθύμιο Ζούλα - προσωπικό εχθρό του Ψαρρού - ο οποίος μετά από σύντομο διαπληκτισμό εξετέλεσε τον Ψαρρό με το ατομικό του περίστροφο.

Συνεχίζει ο Διονύσης Χαριτόπουλος: «Μόλις μάθαμε το σκοτωμό του ο Άρης έγινε θηρίο κλείστηκε σε μια κάμαρη και βρίζοντας συνέχεια πηγαινοέρχονταν από τη μια άκρη στην άλλη σα λιοντάρι στο κλουβί. Δεν δέχονταν κουβέντα από κανέναν μας», θα πει αργότερα ο πάτερ Ανυπόμονος.
Σε λίγο γίνεται γνωστός ο δράστης του εγκλήματος ο ίδιος δεν αποπειράθηκε να κρυφτεί άλλοι πάνε ακόμη να τον καλύψουν: « Τον ψαρρό τον σκότωσα εγώ όταν τον έπιασα αιχμάλωτο στη μάχη της διάλυσης του 5/42 στο Κλήμα τον Απρίλη του 1944». Είναι ο ταγματάρχης Θύμιος Ζούλας που ομολογεί το έγκλημα και θα εισπράξει από τον Άρη μόλις συναντηθούν το σκαιό: «Άντε βγάλε τα μάτια σου τώρα».

»Μετά 4 χρόνια μια νύχτα του 1948 εν μέσω Εμφυλίου, σε ένα ύψωμα του Κόζιακα, όπου ταγματάρχης με τον διαταραγμένο ψυχισμό θα περιγράψει στον Λευτεριά τη σκηνή του εγκλήματος: «Τον έφερναν συνοδεία. Σε απόσταση 5 - 6 μέτρων, μόλις με αντίκρισε μου είπε: Να ‘μαι ρε Θύμιο, έγινε το κέφι σου, αν θέλεις χτύπα. Και μου ‘δειξε το στήθος του. Μόνο εκείνη η στιγμή και τα αισθήματα που κυριάρχησαν εξηγούν πώς τράβηξα το πιστόλι μου και τον πυροβόλησα κατά πρόσωπο». Ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος στο Κάιρο καταγράφει: «Τον Ψαρρό τον έσφαξε ο Βελουχιώτης ως αιχμάλωτο στο πεδίο της μάχης»…

Από το Χρυσό Φωκίδας

Κι έτσι γράφεται η Ιστορία: συνήθως από του «νικητές», σπάνια από τους «ηττημένους» και πιο συχνά από τους υστερόβουλους αργυρώνητους φανατικούς. Αυτά…

Για την Ιστορία να σημειώσουμε ότι: Ο Δημήτριος Ψαρρός είχε γεννηθεί στο Χρυσό (τώρα Χρισσό) Φωκίδας το 1893 και ήταν στρατιωτικός, αντιμοναρχικός κινηματίας του 1935, ηγετική μορφή της Εθνικής Αντίστασης, συνιδρυτής της σοσιαλδημοκρατικής αντιστασιακής οργάνωσης ΕΚΚΑ και αρχηγός του Συντάγματος 5/42· πήρε μέρος στους Βαλκανικούς Πολέμους, στην Εκστρατεία της Κριμαίας και στην Μικρασιατική Εκστρατεία. Μετά την κατάρρευση του μικρασιατικού μετώπου τοποθετήθηκε στο Γενικό Επιτελείο Στρατού και συμμετείχε στην οργάνωση του στρατού του Έβρου. Ως επιτελάρχης της 10ης μεραρχίας, κατηγορήθηκε για τη συμμετοχή του στο φιλοβενιζελικό κίνημα του 1935 και καταδικάστηκε από το στρατοδικείο σε 12ετή φυλάκιση και απόταξη, αφέθηκε ελεύθερος και ασχολήθηκε με το εμπόριο.

Μετά την είσοδο των γερμανικών στρατευμάτων στη χώρα το 1941, ο Ψαρρός συνεργάστηκε στη Θεσσαλονίκη με στελέχη του Μακεδονικού Γραφείου του ΚΚΕ για τη συγκρότηση ένοπλου αντιστασιακού κινήματος, η δράση του όμως έγινε αντιληπτή στις αρχές Κατοχής Τον Μάιο του 1941 ο Ψαρρός υπέγραψε το ιδρυτικό σύμφωνο μιας από τις πρώτες αντιστασιακές οργανώσεις, της Ελευθερίας. Με κίνδυνο να συλληφθεί στη Θεσσαλονίκη, διέφυγε στην Αθήνα όπου μαζί με τον πρώην υπουργό Γεώργιο Καρτάλη ίδρυσε την αντιβασιλική οργάνωση Εθνική και Κοινωνική Απελευθέρωση. Η αντιστασιακή ομάδα του Ψαρρού έδρασε στη περιοχή της Γκιώνας και λόγω των πολιτικών συνδέσεων του Ψαρρού με τον Καρτάλη, το 5/42 σύνταγμα αναγνωρίστηκε ως η στρατιωτική εκπροσώπηση της ΕΚΚΑ.
Τα υπόλοιπα ήταν μια τραγική ιστορία…