Μαθιός Πόταγας: Ήρωας στο συρτάρι της Ιστορίας επί 62 χρόνια – Ο 17χρονος που σκοτώθηκε προτάσσοντας τα στήθη του στους Ναζί – Η σχέση του με τον Γ. Βαρουφάκη

Σας λέει κάτι το όνομα Μαθιός Πόταγας; Όχι; Είναι ο ήρωας που έμεινε στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας 62 χρόνια· ο 17χρονος μαθητής, που πρώτος πρόταξε τα στήθη του στους ναζί κατακτητές. Ποια η σχέση του με τον Γιάνη Βαρουφάκη;

Ο αναγνώστης του άρθρου, σίγουρα έχει διαβάσει για άλλα ονόματα, που έχουν συνδέσει το όνομά τους με την αντίσταση κατά των γερμανών κατακτητών, έτσι δεν είναι; Ας πούμε: Μανώλης Γλέζος, Λάκης Σάντας, Λέλα Καραγιάννη, Ηρώ Κωνσταντοπούλου, Κώστας Περρίκος, Ιωάννης Τσιγάντες… Ίσως, οι πιο ενημερωμένοι να μνημονεύσουν και το όνομα της δασκάλας που εκτελέστηκε «δια πελέκεως» στη Γερμανία, της Ιουλίας Μπίμπα.

Ήρωες όλοι τους. Αντιστασιακοί των πόλεων. Με πράξεις αυτοθυσίας, πολλοί προτάσσοντας τα στήθη τους - μεταφορικά - προσπάθησαν να «σταματήσουν» τους ναζί δημίους. Κι όμως ένας του οποίου σχεδόν ουδείς πλέον μνημονεύει το όνομα του καν, αλλά και την απόκοτη πράξη του, έχει γλιστρήσει από τα κεφάλαια της Ιστορίας και γατζώθηκε στις υποσημειώσεις. Ήταν ο Ματθαίος - Μαθιό τον φώναζαν δικοί και φίλοι - Πόταγας!

Όσοι έχετε επισκεφτεί τη Βυτίνα Αρκαδίας, ίσως έχει πέσει το μάτι σας στο ορειχάλκινο άγαλμα, που δεσπόζει στην πλατεία έξω από το Λαογραφικό Μουσείο· είναι του Μαθιού Πόταγα, που κάποια μέρα κάποιοι σκέφτηκαν να το μετακινήσουν κάπου που να μην φαίνεται... Η Ελλάδα, άλλωστε, δεν αντέχει τους ήρωες, ούτε σαν αγάλματα… Ευτυχώς το άγαλμα παραμένει εκεί κι εμποδίζει τον πιο αδυσώπητο κατακτητή: τη λησμονιά!
Και έρχονται στο νου σαν καταιγίδα κάποιοι στίχοι: «Γιε μου, μονάκριβέ μου, σε μαρμαρώσανε σε μια μικρή πλατεία σαν σε σκοτώσανε. Και γράψανε στην πλάκα με τόση υποκρισία: “Έπεσε πολεμώντας για την Ελευθερία”».
Η «υποκρισία» έχει να κάνει με το γεγονός ότι το μνημείο με το άγαλμα του Μαθιού Πόταγα ανεγέρθηκαν στον 21ο αιώνα, 62 χρόνια μετά τη Θυσία!

Με γυμνό το ξίφος της νιότης...

Ποιος λοιπόν ήταν ο Μαθιός Πόταγας; Το 1941, ο Πόταγας ήταν δεν ήταν 17 χρονών. Μαθητής της Ε’ τάξης του Βαρβακείου Γυμνασίου, ο Ματθαίος βγήκε στους δρόμους με το ξίφος της νιότης γυμνό και το όπλο της τρέλας γεμάτο και πρόταξε τα στήθη του - κυριολεκτικά - στη γερμανική φάλαγγα αρμάτων που κατευθυνόταν στο χωριό του, τη Βυτίνα.

Λέγεται ότι, ο παθιασμένος έφηβος στάθηκε αγέρωχος στη γέφυρα Κουτρουμπή, στη δημοσιά έξω από το χωριό του και φώναξε στους Ναζί που τον κοιτούσαν σαστισμένοι: «Σταθείτε, δεν θα μας σκλαβώσετε. Είμαι εδώ μόνος, αλλά ολόκληρη η Ελλάδα μ’ ακολουθεί». Κάνετε το εικόνα… Δεν σας έρχεται στο νου εκείνος ο άλλος «τρελός» της πλατείας Τιενανμέν; Εκείνος που χάθηκε στα θλιβερά μπουντρούμια της Κίνας, αλλά τον ανάστησε η Ιστορία.

Γράφει ο ιστορικός Γεώργιος Ντελόπουλος: «…ώσπου ξαφνικά ξεσπάει η ηχώ του μηνύματος γερμανικά τανκς στο δρόμο Πύργου-Βυτίνας-Τρίπολης, έρχονται προς τα 'δω! Χωρίς να σκεφτεί τίποτε, λες και είχε προδιαγραφεί τότε η μοίρα του για έναν ηρωικό θάνατο, τρέχει στο σπίτι του, αρπάζει το περίστροφο του πατέρα του, που είχε κρύψει εκεί και ένα φυσίγγιο δυναμίτη από το ορυχείο της περιοχής και πάει να εμποδίσει τους εισβολείς με το να ανατινάξει με αυτό (!) το γεφυράκι της Βυτίνας απ’ όπου θα περνούσαν σε λίγο. Μόλις τους είδε ανάβει το δυναμίτη για μια ακίνδυνη, για το γεφυράκι, έκρηξη· τελειώνει τις σφαίρες του περιστρόφου του πυροβολώντας κατά των σιδηρόφρακτων γερμανικών τανκς και στέκεται όρθιος και αγέρωχος κρατώντας ως μοναδικό του όπλο μια πέτρα!»…

Τα ΜΜΕ και η Ιστορία απουσίαζαν...

Τον Μαθιό Πόταγα τον σκότωσαν οι Γερμανοί με μια ριπή· συνέθλιψαν το κρανίο του και τα άρματα συνέχισαν ατάραχα την πορεία τους… Η Ιστορία και τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης απουσίαζαν τότε κι έτσι ο Μαθιός θάφτηκε από τη μάνα του και δυο τρεις γειτόνους, νύχτα για να μην τους ακούσουν οι κατακτητές· την πράξη του την «άκουσαν» όμως σε πολλούς τόπους της Ελλάδας και η πύρινη σκυτάλη πέρασε από χέρι σε χέρι.

Ο Μανώλης Γλέζος είχε ιστορήσει το τέλος του Πόταγα: «Ο διοικητής της μονάδας σταμάτησε τη φάλαγγα και ρώτησε τον διερμηνέα του, τι έλεγε αυτό το παιδί. Μόλις του εξήγησε ο διερμηνέας, τραβάει το αυτόματο και εκτελεί το παιδί. Αλλά δεν σταμάτησε εκεί. Διέταξε τους στρατιώτες του και πήραν έναν ογκόλιθο και έλιωσαν, συνέθλιψαν, το κεφάλι του νεκρού».

Τι να το κάνεις; Ο Μαθιός «έπεσε» κάτω από τις ερπύστριες μια μέρα σαν σήμερα 2 Μαΐου του 1941 και… ξανασηκώθηκε υποβοηθούμενος από τον Μανώλη Γλέζο το 2003, μπρούτζινος κι αγέρωχος και φωτεινός. Ήταν η πρώτη αντιστασιακή πράξη στην κατεχόμενη Ελλάδα! «Δεν είμαστε εγώ και ο Λάκης οι πρώτοι παρτιζάνοι της Ευρώπης» φώναξε ο Μανώλης Γλέζος, «…o πρώτος ήταν ήταν ο Μάθιος Πόταγας!».

Να πούμε ότι το άγαλμα του Πόταγα φιλοτέχνησε η γλύπτρια Ελένη Πόταγα- Στράτου, αδελφή του ήρωα και μητέρα της συζύγου του προέδρου του ΜεΡΑ25 Γιάνη Βαρουφάκη, Δανάης.