Τέλος κακό, όλα καλά… Όταν ο Μουαμάρ Καντάφι ήρθε πρόσωπο με πρόσωπο με τον θάνατο

Τέλος κακό, όλα καλά… Όταν ο δικτάτορας της Λιβύης, Μουαμάρ Καντάφι αντίκρισε τον θάνατο. Ήταν μια μέρα σαν σήμερα, 20 Οκτωβρίου του 2011, όταν οι αντάρτες τον βρήκαν τρυπωμένο σαν αρουραίο σε μια σήραγγα στην πόλη της Σύρτης, εκεί από όπου όλα είχαν αρχίσει πριν από 40 χρόνια και κάτι.

Οι ακριβείς συνθήκες του θανάτου του παραμένουν αμφισβητούμενες: είτε «σκοτώθηκε από διασταυρούμενα πυρά», είτε εκτελέστηκε με συνοπτικές διαδικασίες, είτε τον λίντσαραν και τον έσυραν στους δρόμους. Ο Μουαμάρ Καντάφι, ο σκληρός δικτάτορας της Λιβύης, ο Τρελός Σκύλος της Μέσης Ανατολής, ήταν νεκρός.

Η είδηση του θανάτου του Καντάφι, πυροδότησε ξέφρενους εορτασμούς σε όλη την πρώην επικράτειά του. Πώς μπορεί κάποιος να περιγράψει με ένα σωστό και επαρκές επίθετο κάποιον σαν τον Συνταγματάρχη Μουαμάρ Καντάφι; Κατά τη διάρκεια μιας περιόδου που κράτησε τέσσερις δεκαετίες, ο Λίβυος ηγέτης παρέλασε στην παγκόσμια λεωφόρο με στιλ τόσο ξεχωριστό και απρόβλεπτο που τα επίθετα «κακός», «στυγνός» ή «εκκεντρικός» ή και «ονειροπόλος» απλά τον αδικούν.

Ο Καντάφι προακλούσε σχόλια με τις αμέτρητες εμφανίσεις του σε επίσημες αραβικές ή και διεθνείς συναντήσεις, ξεχωρίζοντας όχι μόνο για τα περίεργα πλουμιστά ρούχα του, αλλά και για τις κυνικές ομιλίες και την αντισυμβατική του συμπεριφορά. Ξόδεψε τη ζωή του ανακαλύπτοντας συνεχώς τον εαυτό του και την επανάστασή του: άραβας σχολιαστής τον αποκάλεσε «Πικάσο της πολιτικής της Μέσης Ανατολής», αν και αντί για την Μπλε, την Ροζ ή την περίοδο του Κυβισμού, ο Καντάφι είχε την Παναραβική περίοδο, την Ισλαμιστική περίοδο, την Παναφρικανική του περίοδο και τα λοιπά και τα λοιπά…

Στις ρομαντικές μέρες του 1969 - όταν κατέλαβε την εξουσία με αναίμακτο στρατιωτικό πραξικόπημα - και στις αρχές της δεκαετίας του ‘70, ο Μουαμάρ Καντάφι ήταν ένας γοητευτικός και χαρισματικός νεαρός αξιωματικός του στρατού, πολλά υποσχόμενος - τουλάχιστον στον λαό του. Γεννημένος από νομάδες Βεδουίνους γονείς το 1942, ο Μουαμάρ Καντάφι ήταν σίγουρα ένας έξυπνος, πολυμήχανος και οξύνους άνθρωπος, χωρίς να λάβει ποτέ πλήρη εκπαίδευση, εκτός από το ότι έμαθε να διαβάζει το Κοράνι και τα βασικά θεωρητικά μαθήματα της στρατιωτικής του εκπαίδευσης.

Παρόλα αυτά, στις αρχές της δεκαετίας του 1970, θεωρείτο από αρκετούς κορυφαίος πολιτικός φιλόσοφος, αναπτύσσοντας κάτι που ονομάστηκε Τρίτη Καθολική Θεωρία, που περιγράφεται στο περίφημο «Πράσινο Βιβλίο» του. Στην πραγματικότητα, δεν ήταν κάτι περισσότερο από μια σειρά από ανόητες θεωρίες με μια πικρή και ειρωνική πραγματικότητα: ένα κείμενο του οποίου ο - δήθεν - στόχος ήταν να σπάσει τα δεσμά που επιβάλλονταν από τα συμφέροντα που κυριαρχούσαν στα πολιτικά συστήματα, χρησιμοποιήθηκε για να καθυποτάξει έναν ολόκληρο λαό. Οι ιστορίες που περιγράφουν βασανιστήρια, μακροχρόνιες ποινές φυλάκισης χωρίς δίκαιη δίκη, εκτελέσεις και εξαφανίσεις δεν χωρούν σε ένα πολυσέλιδο βιβλίο. Πολλοί από τους πιο μορφωμένους και καλλιεργημένους πολίτες της Λιβύης επέλεξαν την εξορία. Δεκάδες από εκείνους του λίβυους αυτο-ξόριστους δολοφονήθηκαν!

Και όπως όλα έχουν ένα τέλος, τέλος οικτρό και άδοξο είχε και ο Μουαμάρ Καντάφι. Κα το έχει γράψει σωστά ο Τίγρης της Γαλλίας, ο Ζορζ Κλεμανσό: Οι δικτατορίες μοιάζουν με το μαρτύριο του παλουκιού. Αρχίζουν ευχάριστα και τελειώνουν δυσάρεστα…