Δυτικό Παγγαίο: Ποτάμια, φαράγγια και παραδοσιακοί οικισμοί

Περιοχή υψίστου αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, με πανέμορφα φυσικά τοπία, πλούσια θρησκευτικά παράδοση, παραδοσιακούς οικισμούς με μακεδονίτικα σπίτια και αρχοντικά, γεφύρια, μουσεία και ποικίλες διαδρομές στη γη που λατρευόταν ο θεός Διόνυσος

🕛 χρόνος ανάγνωσης: 9 λεπτά ┋

Στο Δυτικό Παγγαίο, περιοχή στην Κεντρική Μακεδονία, στο νομό Σερρών, ταξιδεύουμε, εκεί όπου βρίσκεται η διάσημη Αμφίπολη, αφενός με τη μακραίωνη ιστορία της, αφετέρου με τον περίφημο τύμβο Καστά -το μεγαλύτερο αρχαιολογικό ταφικό μνημείο που ήρθε στο φως τον Αύγουστο του 2014, από την αρχαιολόγο Κατερίνα Περιστέρη.

Στο Δυτικό Παγγαίο, με την Πρώτη Σερρών, γενέτειρα του Εθνάρχη Κωνσταντίνου Καραμανλή, αλλά και το Ροδολίβο -έδρα του δήμου Αμφίπολης-, με τα δυο μαρτυρικά χωριά της περιοχής – τα Κερδύλλια και την Κορμίστα-, τα πέτρινα γεφύρια, τα ποτάμια, τα φαράγγια, τα μουσεία, τα μοναστήρια, την τοπική γαστρονομία, τους κατοίκους των χωριών.

Η ευρύτερη περιοχή του Δυτικού Παγγαίου, στην οποία περικλείονται οι δήμοι Αμφίπολης και Νέας Ζίχνης, προσφέρεται για αποδράσεις όλες τις εποχές του χρόνου, μέσα από διαδρομές αρχαιολογικού, πολιτιστικού, θρησκευτικού, φυσιολατρικού, γαστρονομικού χαρακτήρα.

«Η ‘Ωδή Αμφιπόλεως’ ιδρύθηκε το 2017, και πρόκειται για μια κίνηση ενεργών πολιτών, που έχει αποκλειστικό σκοπό την τουριστική ανάπτυξη της Αμφίπολης και του Δυτικού Παγγαίου» αναφέρει στο «Εθνος της Κυριακής» ο πρόεδρος του σωματείου με την επωνυμία «Κέντρο Βιώσιμης Τουριστικής Ανάπτυξης περιοχής Αμφίπολης – Δυτικού Παγγαίου» και με τον διακριτικό τίτλο «Ωδή Αμφιπόλεως» Γιώργος Μακουσιάρης.

Ο ίδιος τονίζει «έχουμε εύκολη πρόσβαση από Θεσσαλονίκη, είμαστε κοντά σ’ άλλους προορισμούς – Αγιο Ορος, Χαλκιδική, Κερκίνη-, έχουμε να προσφέρουμε τρία μυθικά βουνά – Παγγαίο, Μενοίκιο, Κερδύλλιο-, στην περιοχή μας υπάρχουν δυο ποτάμια – ο Στρυμόνας και ο Αγγίτης-, έχουμε το φαράγγι του Αγγίτη, δυο μαρτυρικά χωριά – τα Κερδύλλια και την Κορμίστα-, έχουμε τέσσερα μοναστήρια – Εικοσιφοίνισσας, Αναλήψεως, Αγίας Κυριακής, Αγία Παρασκευής-, δυο αγιάσματα – του Αγίου Γεωργίου και της Αγίας Φωτεινής-, τη Διαδρομή του Αποστόλου Παύλου, εξαιρετικά τοπικά προϊόντα – κρασί, τσίπουρο, λάδι, αμυγδαλόψιχα, τυριά, βότανα τσάι Παγγαίου» προσθέτοντας ότι σ’ αυτήν την προσπάθεια, εδώ και τρία χρόνια, έχουν καταφέρει να δώσουν μια εξωστρέφεια στην περιοχή, που δεν υπήρχε.

Η έδρα στο Ροδολίβος

Εδρα του δήμου Αμφίπολης είναι το Ροδολίβος, παραδοσιακός οικισμός με γραφικά σοκάκια, επιβλητικά αρχοντικά, μακεδονίτικα κτίρια, παλιά καπνομάγαζα, λαογραφικό μουσείο, τσιπουράδικα. Σ’ ότι αφορά την ονομασία του χωριού, σύμφωνα με μια εκδοχή την πήρε από τα ρόδα, τα τριαντάφυλλα. Σύμφωνα με την παράδοση, από την αρχαιότητα, οι κάτοικοι της περιοχής ασχολούνταν με την καλλιέργεια της τριανταφυλλιάς, επεξεργάζονταν και εμπορεύονταν το απόσταγμα από τα ροδοπέταλα. Η δεύτερη εκδοχή για το όνομα, λέει ότι προέρχεται από το αρχαίο ρήμα «λείβω» που σημαίνει χύνω, υγροποιώ, και το «ρόδον».

Στην πλατεία Αμβράζη βρίσκονται το λαογραφικό μουσείο το οποίο θα επισκεφτείτε κατόπιν συνεννόησης με τον πρόεδρο του χωριού Βασίλη Εξαμιλιώτη (τηλ. 6974 935067), η βιβλιοθήκη του Ροδολίβους και τα φημισμένα τσιπουράδικα. Εκεί, πραγματοποιείται, κάθε τελευταίο Σαββατοκύριακο του Σεπτεμβρίου, η γιορτή κρασιού «Κουρήτος» που διοργανώνει ο Πολιτιστικός Σύλλογος Ροδολίβους, σε συνεργασία με το Δήμο Αμφίπολης. Να σημειώσουμε ότι οι Κουρήτες ήταν αρχαίες θεότητες, προστάτες του Διόνυσου, ο δε «Κουρήτος» είναι το βαρέλι - πατητήρι που πατούσαν τα σταφύλια οι παλιοί. Περίπου 2 χλμ. νότια του Ροδολίβους υπάρχει σε λειτουργία ένα αρχαίο σύστημα ύδρευσης τύπου qanat, το οποίο αποτελείται πηγάδι ύψους 6 μ. και τούνελ 50-70 μ.

Στο Ροδολίβος, ιδιαίτερα ενεργή δράση έχει και ο Μουσικοδραματικός Σύλλογος «ΑΠΟΛΛΩΝ», ο οποίος ιδρύθηκε το 1903, αλλά από το 1924 εμφανίζεται με τη σημερινή του ονομασία.

Είναι και το καζάνι του Ιάκωβου Ζαχαρία, όπου τώρα το Νοέμβριο έως και τα μέσα Δεκεμβρίου, βράζουν τσίπουρα και αξίζει να κάνετε ένα πέρασμα.

Στη γενέτειρα του Καραμανλή

Σε απόσταση 3 χλμ. από το Ροδολίβος, βρίσκεται η Πρώτη, διατηρητέος οικισμός, ένα από τα παλαιότερα χωριά της περιοχής του Παγγαίου και γενέτειρα του Εθνάρχη Κωνσταντίνου Καραμανλή (σ.σ. γεννήθηκε 8 Μαρτίου 1907 και απεβίωσε 23 Απριλίου 1998). Η Πρώτη Σερρών είναι και η έδρα του σωματείου «Ωδή Αμφιπόλεως», στόχος του οποίου είναι η βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη, συμβατή με την ιστορία, τα μνημεία, το φυσικό περιβάλλον της περιοχής.

Στην Πρώτη Σερρών, χτισμένη σε υψόμετρο 310 μ., στη βόρεια πλευρά στους πρόποδες του Παγγαίου, θα περπατήσετε στα δρομάκια του χωριού, θα δείτε τα μακεδονικά και νεοκλασικά σπίτια, το σπίτι βεβαίως του Κωνσταντίνου Καραμανλή (1875), το οποίο λειτουργεί ως εκθεσιακός χώρος (τηλ. 6976 125355 Πέτρος), η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου και το αγίασμα του Αγίου στην πλατεία με τον πλάτανο και τις ταβερνούλες.

Και στην Πρώτη, ενεργή δράση έχει ο Σύλλογος Φιλόμουσων «Η ΠΡΟΟΔΟΣ», που ιδρύθηκε την 01/01/1925 και σήμερα λειτουργούν τμήματα Φιλαρμονικής και χορευτικού. Διοργανώνει δε το έθιμο της «Ντερβένας» στις Αποκριές.

Σε απόσταση 7 χλμ. από Πρώτη είναι το μοναστήρι της Αγίας Αναλήψεως, μετόχι της Παναγίας Εικοσιφοίνισσας. Ανεβαίνοντας για τη μονή, στα μέσα της διαδρομής, θα συναντήσετε και μαγνητικό πεδίο, εκεί όπου το όχημά σας, ενώ θα είστε ανηφορικά, εκείνο θα… κατηφορίζει!

Μαρτυρικά χωριά

Δυο μαρτυρικά χωριά υπάρχουν στην περιοχή, τα Κερδύλια, με τη σφαγή στα Ανω και Κάτω Κερδύλλια, κατά τη διάρκεια της κατοχής στην Ελλάδα, 200 άμαχων κατοίκων οι οποίοι εκτελέστηκαν από στρατιώτες της γερμανικής Βέρμαχτ στις 17 Οκτωβρίου 1941, ως αντίποινα για τη δράση ανταρτών στην περιοχή. Είναι το δεύτερο χωριό στην Ευρώπη – το άλλο είναι το Οραντούρ Σιρ Γκλαν στη Γαλλία- που δεν κατοικήθηκε ποτέ, μετά την καταστροφή του. Ανεβαίνοντας από τα Νέα Κερδύλια προς τα κατεστραμμένα χωριά, θα περάσετε από το μνημείο του Ολοκαυτώματος.

Το άλλο μαρτυρικό χωριό είναι η Κορμίστα, εκεί όπου την 1^η Οκτωβρίου 1941, βουλγαρικό απόσπασμα εκτέλεσε συνολικά 91 άτομα, ηλικίας 16 έως 70 ετών.

*Χαγιάτι Λαδιά, λαογραφικό μουσείο στην Πρώτη Σερρών, ιδιωτική πρωτοβουλία της Βασιλικής Λαδιά και του Χρήστου Τσιφούτη, με σεβασμό στο θεσμό της οικογένειας, την αγάπη, την ιστορία του τόπου και την εκτίμηση προς τη λαϊκή παράδοση. Η κύρια συλλογή της έκθεσης στεγάζεται σε δυο ισόγεια δώματα του 1920, που είχαν χτιστεί για να λειτουργήσουν ως καπναποθήκες. Στο πρώτο κτίριο παρουσιάζεται η επεξεργασία του καπνού και στο δεύτερο το εσωτερικό ενός σπιτιού της Πρώτης (τηλ. 23240 61676, www.hayatiladia.gr).

Info

-Απόσταση: Από Αθήνα φτάνετε οδικώς ακολουθώντας την εθνική οδό για Θεσσαλονίκη (500 χλμ.) και συνεχίζετε στην Εγνατία Οδό για Καβάλα – Σέρρες. Μέχρι το Ροδολίβος θα διανύσετε 615 χλμ. Αεροπορικώς, είτε στο αεροδρόμιο «Μακεδονία» της Θεσσαλονίκης είτε στο αεροδρόμιο Καβάλας «Μέγας Αλέξανδρος» στην Χρυσούπολη και από εκεί οδικώς 115 χλμ. και 80 χλμ. αντίστοιχα. Από Θεσσαλονίκη, το Ροδολίβος απέχει 115 χλμ.

-Διαμονή: Στην ευρύτερη περιοχή του δήμου Αμφιπόλεως θα βρείτε ξενώνες, μικρές οικογενειακές ξενοδοχειακές μονάδες, αυτόνομα διαμερίσματα. Ενδεικτικά, «Λείβηθρον Ρόδων» παραδοσιακός ξενώνας στο Ροδολίβος, «Φαράγγι» ξενοδοχείο στη Συμβολή, «Γη του Ορφέα» ξενοδοχείο στην Κορμίστα, «Villa Anastasia» ανεξάρτητα διαμερίσματα Νέα Φυλή – Παλαιοκώμη κ.ά.

Tips

-Φαράγγι Αγγίτη: Με συνολικό μήκος 15 χλμ. βρίσκεται ανάμεσα στους ορεινούς όγκους του Παγγαίου και του Μενοίκιου όρους. Η είσοδος του φαραγγιού ξεκινάει από τη Συμβολή και η έξοδος είναι πάνω από την Κρηνίδα (παλιά Βιτάστα), περίπου στα 5 χλμ. Η περιοχή προσφέρεται για ράφτινγκ, κανό, ποδήλατο βουνού, πεζοπορία, ραπέλ (καταρρίχηση) κτλ. και δραστηριοποιείται η εταιρία River Monsters Outdoor Activities του Νίκου Μπαράκου (τηλ. 6987 822960).

-Συμβολή: Βρίσκεται στο σημείο που ενώνονται δυο ποταμοί – ο Αγγίτης και ο Μαυροπόταμος- και από τη γέφυρα ξεκινάει το φαράγγι του Αγγίτη. Υπάρχουν χαραγμένα μονοπάτια καθώς και ποδηλατόδρομος. Στο τέλος του μονοπατιού μπορείτε να περάσετε απέναντι, μέσω της πεζογέφυρας, και να πάτε στο σπήλαιο Αλιστράτης.

-Αγγίστα/Σταθμός Αγγίστας: Οικισμός κοντά στην Πρώτη, κτισμένος πάνω σε ύψωμα λόφου, όπου υπήρχε αρχαία κωμόπολη. Η Villa Rustica χρονολογείται στη ρωμαϊκή περίοδο ενώ ενδιαφέρον παρουσιάζει και το ιδιωτικό λαογραφικό μουσείο «Κωνσταντίνα Πολίτου». Στο μικρό χωριό Σταθμός Αγγίστας (σ.σ. ο σιδηροδρομικός σταθμός λειτούργησε ως τις αρχές της δεκαετίας του 1930) υπάρχουν μακεδονικοί τάφοι με τον «Μακεδονικό Τάφο Α» να χρονολογείται τον 3^ο αιώνα π.Χ. Θα πάτε και στο πεντάτοξο πέτρινο γεφύρι, μήκους 59 μ., στον ποταμό Αγγίτη με οξύκορφα τόξα, με το ύψος της μεγαλύτερης καμάρας να φτάνει τα 5,50 μ.

-Προϊστορικές βραχογραφίες: Στους πρόποδες του Παγγαίου – όρους με μεταλλεία χρυσού και αργύρου-, μεταξύ Νέας Φυλής, Μικρού Σουλίου και Λακοβηκκίων βρίσκονται οι προϊστορικές βραχογραφίες παλαιολιθικής εποχής. Το Μικρό Σούλι χτισμένο στους πρόποδες του Παγγαίου, θυμίζει έντονα το ιστορικό Σούλι της Ηπείρου.

-Βοτανικός κήπος: Στην Κρηνίδα βρίσκεται ο μικρός βοτανικός κήπος του βοτανολόγου Γιάννη Ζαλίδα, στη συλλογή του οποίου υπάρχει τσάι του βουνού από οκτώ διαφορετικά βουνά της Ελλάδας, φασκόμηλα κ.ά.

-Τοπικά προϊόντα/γεύσεις: Κατσικίσιο τυρί, καβουρμάς, κρασί, τσίπουρο, γλυκά κουταλιού με ιδιαίτερη γεύση το τριαντάφυλλο, μαρμελάδες, ζυμαρικά (χυλοπίτες, τραχανάς, μαντί, γιουφκάδες, ευριστέ), μέλι, ελαιόλαδο και ελιές, αρωματικά φυτά, πίτες, τουρσιά (ντοματάκι, μελιτζάνα, λάχανο), μπουγάτσα, αμύγδαλα, όσπρια, συνταγές με καβουρμά, ντόπια κρέατα, τζιγεροσαρμάδες, λουκάνικα, σαρμαδάκια κ.ά.

Διαβάστε ακόμη