Κάλαμος - Καστός: Μαγευτικά νησάκια στο Ιόνιο Πέλαγος

Ο Κάλαμος είναι το μεγαλύτερο από μια συστάδα μικρών νησιών στην περιοχή της Λευκάδας, βρίσκεται απέναντι από τον Μύτικα της Αιτωλοακαρνανίας, ενώ διοικητικά ανήκει στο νομό Λευκάδας. Το νησί σε σχήμα επίμηκες, 25 τετρ. χλμ., στο οποίο δεν κυκλοφορούν αυτοκίνητα, αποτελείται από μία κοινότητα και δυο οικισμούς, τον Κάλαμο στα νοτιοδυτικά και την Επισκοπή στη βόρεια ακτή, ενώ στο νότιο άκρο του, στο Κεφάλι, βρίσκεται ένας εγκαταλελειμμένος οικισμός με παλιά ελαιοτριβεία, πέτρινα αλώνια, ερειπωμένα σπίτια και μισογκρεμισμένους ανεμόμυλους που στέκουν ακόμα εκεί μάρτυρες μιας άλλης εποχής.

Το κυρίως μέρος του Κάλαμου είναι ορεινό με υψόμετρο 745 μέτρα, ενώ φημίζεται για τις όμορφες βοτσαλωτές παραλίες με τα διαυγή γαλαζοπράσινα νερά τους. Οι ακτές του σχηματίζουν δύο σχετικώς μεγάλους όρμους, τον Γερολιμιώνα νοτιοδυτικά και το Πόρτο Λεόνε νοτιοανατολικά.  Κοντά δε στο νοτιοδυτικό τμήμα του νησιού βρίσκεται η βραχονησίδα Φορμίκουλα. Οι πιο γνωστές από τις παραλίες και προσβάσιμες είναι η Μυρτιά και το Ασπρογυάλι κοντά στο λιμάνι, η Αγριαπιδιά νοτιότερα, οι Πεύκοι και το Κεφάλι. Στη δυτική πλευρά είναι ο Κέδρος, το Αλεξάκη, οι Κήποι και ο Τράχηλος.

Αξιοθέατα

Το κλίμα στον Κάλαμο είναι ήπιο όλο το χρόνο που κάνει το νησί κατάλληλο προορισμό, ακόμα και στην καρδιά του χειμώνα. Περιπλανηθείτε στα στενά σοκάκια, περπατήστε από τον Κάλαμο στην Επισκοπή και απολαύστε το αυθεντικό τοπίο. Στο βόρειο τμήμα είναι το ερειπωμένο Κάστρο, το λεγόμενο Καστρομονάστηρο, ενώ στο νότιο άκρο του νησιού, στο Κεφάλι, θα δείτε τον εγκαταλελειμμένο οικισμό.

Στο νησί λειτουργούν ενοικιαζόμενα δωμάτια και στούντιο τόσο στο λιμάνι του Κάλαμου, εντός του οικισμού, στην παραλία Αγραπιδιάς κτλ. Πληροφορίες στην ιστοσελίδα της κοινότητας http://www.kalamos-island.gr.

Πρόσβαση

Η πρόσβαση στον Κάλαμο και στον Καστό γίνεται από το Μύτικα Αιτωλοακαρνανίας, καθημερινά, με το επιβατικό σκάφος «Ιωάννα» (σ.σ. από αρχές Ιουλίου) για Επισκοπή – Κάλαμο (τηλ. 6977 002753 Θανάσης), με θαλάσσιο ταξί όλο το 24ώρο (τηλ. 6977 845946 Γιώργος) και με το επιβατικό σκάφος «Καστός» (έως τέλος Ιουνίου εξυπηρετεί και τον Κάλαμο) με δρομολόγια Μύτικας - Καστός και επιστροφή, καθημερινά, εκτός Πέμπτης, ενώ κάθε Δευτέρα, Τετάρτη, Παρασκευή «πιάνει» και Λευκάδα (τηλ. 6981 149190 Γιάννης).

Λίγη ιστορία

Οι πρώτες ενδείξεις κατοίκησης του νησιού ανάγονται στη Νεολιθική εποχή, ενώ είναι βέβαιο ότι κατοικούνταν επίσης στη Μυκηναϊκή και στην Κλασική περίοδο. Μεγάλη είναι η συμβολή του κατά την Ελληνική Επανάσταση, αποτελώντας καταφύγιο οικογενειών από την Ηπειρο, τη Στερεά Ελλάδα αλλά και από την Πελοπόννησο.

Πολλοί από τους αγωνιστές της Επανάστασης, όπως ο Καραϊσκάκης, οι Τζαβελλαίοι, ο Λεπενιώτης, ο Βαρνακιώτης, είχαν εγκαταστήσει τις οικογένειές τους για μεγαλύτερη ασφάλεια στο νησί που τότε τελούσε υπό αγγλική διοίκηση. Καταδιωκόμενοι Σουλιώτες βρίσκουν τόπο να σταθούν σε δύσβατες τοποθεσίες του νησιού καθώς και πολλοί από τους πολιορκημένους Μεσολογγίτες με τα γυναικόπαιδα τους. Ωστόσο, δεν ήταν πάντοτε εύκολα τα πράγματα, καθώς οι Άγγλοι ήθελαν να έχουν τον έλεγχο της κατάστασης και απέτρεπαν την εγκατάσταση πολλών οικογενειών, ιδιαίτερα των φτωχών και εξαθλιωμένων.

Σε αυτό το γεγονός αναφέρονται οι στίχοι του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη «…διωγμένοι από τον Κάλαμο, με την ψυχή στο στόμα χιλιάδες γυναικόπαιδα δεν βρίσκουν φούχτα χώμα να μείνουν ακυνήγητα… Κι ο Χάρος δεκατίζει…».

Το 1864 αναμένεται η πολυπόθητη ημέρα της ελευθερίας του Κάλαμου από τους κυρίαρχους του όπου και ενώνεται με τα υπόλοιπα νησιά του Ιονίου και την Ελλάδα.

Καστός

Ο Καστός σε απόσταση τριών ναυτικών μιλίων από τον Μύτικα Αιτωλοακαρνανίας και περίπου 3 ν.μ. από το γειτονικό του Κάλαμο, έχει έναν οικισμό χτισμένο αμφιθεατρικά και βρίσκεται στο μέσο της ανατολικής πλευράς του νησιού. Αλλο ένα απάνεμο λιμάνι είναι το Σαρακίνικο, σε απόσταση 700 μ. από το χωριό. Οι μόνιμοι κάτοικοι είναι γύρω στους τριάντα, λειτουργούν τρεις ταβέρνες, τρία καφέ μπαρ, ένα παντοπωλείο και ελάχιστα ενοικιαζόμενα δωμάτια. Κύριο προϊόν του νησιού είναι το ελαιόλαδο και μάλιστα στην περιοχή Καλικερίμη θα θαυμάσετε τις αιωνόβιες ελιές.

Χαρακτηριστικοί είναι και οι δυο ανεμόμυλοι, εκ των οποίων ο ένας διατηρεί τον μηχανισμό του ενώ ο άλλος έχει μετατραπεί σε καφέ. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν δυο καμαροσκέπαστοι τάφοι των πρώιμων χριστιανικών χρόνων που οι ντόπιοι αποκαλούν «κοιμητήρια» αλλά και η σπηλιά Φωκότρυπα, στο εσωτερικό της οποίας «κρύβεται» μια μικρή παραλία. Οσο για τις υπόλοιπες παραλίες του νησιού, είναι εύκολα προσβάσιμες, μικρές με πεντακάθαρα νερά και βότσαλα. Η Βάλη, τα Αμπελάκια, ο Αγ. Αιμιλιανός με το ομώνυμο ξωκλήσι, η Καλάδα, το Καμίνι, το Βρυσίδι κ.ά. θα σας μαγέψουν.

Να σημειώσουμε ότι για τα δυο νησιά, δεν υπάρχει ακτοπλοϊκή σύνδεση για αυτοκίνητα. Κυκλοφορούν μονάχα αυτά που διαθέτουν οι ντόπιοι για την εξυπηρέτηση των τουριστών και των ιδίων.

Φωτογραφίες: www.kalamos-island.gr