Μονεμβασιά: Καστροπολιτεία με θέα το πέλαγος!

Η ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑ, στο νοτιοανατολικό άκρο της Λακωνικής γης, η Μονεμβάσια όπως την αποκαλούν οι ντόπιοι, Μαλβαζί για τους Φράγκους, Μαλμζί για τους Εγγλέζους, Μαλβάζι για τους Ενετούς, ιδανικός προορισμός για όλες τις εποχές του χρόνου, μακριά από τους ήχους των αυτοκινήτων, θα σας εντυπωσιάσει με το που θα μπείτε στο κάστρο, από τη μοναδική είσοδο –τη μόνη έμβαση-, και τότε θα νιώσετε ότι ο χρόνος είναι σταματημένος σ’ άλλες εποχές.

Ο επιβλητικός όγκος του βράχου αναπτύσσεται κάθετα στην απέναντι λακωνική γη και μια στενή λωρίδα γης και γέφυρα μήκους 130 μ. την ενώνει με την στεριά. Από το γεγονός της μόνης αυτής δυνατότητας σύνδεσής της με την ξηρά, πήρε και το όνομά της, Μονεμβασιά (μόνη έμβαση). Ο βράχος έχει μήκος 1.500 μ. περίπου και μέγιστο πλάτος 600 μ., ενώ το ύψος του αγγίζει τα 200 μ. Περιλαμβάνει τα δυο οχυρωμένα, αθέατα από την ξηρά, οικιστικά σύνολα, της Κάτω Πόλης (έκτασης 7.500 τ.μ.) και της Ανω Πόλης, (120.000 τ.μ.), η οποία βρίσκεται στο κεκλιμένο πλάτωμα της κορυφής.

Η Ανω Πόλη

Στην κορυφή της Ανω Πόλης, με τη μοναδική θέα προς το Μυρτώο Πέλαγος που κόβει την ανάσα, δεσπόζει το λαμπρότερο βυζαντινό μνημείο της Μονεμβασίας, ο ναός της Αγίας Σοφίας ή Παναγίας Οδηγήτριας, κτισμένος τον 12^ο αιώνα. Στην Ανω Πόλη, η οποία παρέμεινε κλειστή για μεγάλο διάστημα, τα τελευταία χρόνια έγιναν πολύ σημαντικά έργα, και πλέον είναι επισκέψιμη για το κοινό.

Στο πλαίσιο των εργασιών που έγιναν αρχικά από την 5η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων και στη συνεχεία από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Λακωνίας, αποκαλύφθηκε και αναδείχθηκε μια γειτονιά της Ανω Πόλης, που περιλαμβάνει το συγκρότημα της κεντρικής πύλης με τους επιμέρους χώρους του και τον πλησιόχωρο ανώνυμο ναό, δύο οικίες και δίκτυο δρόμων, το οποίο συνδέει την πύλη με το ναό της Αγίας Σοφίας ή Παναγίας Οδηγήτριας. Παράλληλα, πραγματοποιήθηκε ανάδειξη της αξιόλογης τοπικής χλωρίδας με τη δημιουργία μικρών υπαίθριων φυτολογικών συλλογών.

Εκκλησίες

Στο κάστρο της Μονεμβασιάς λέγεται πως υπήρχαν 40 εκκλησίες, ενώ μέχρι σήμερα διατηρούνται αρκετές από αυτές. Ο Ελκόμενος Χριστός, στην κεντρική πλατεία με το κανόνι, τρίκλιτη βασιλική με τρούλο, είναι ο μητροπολιτικός ναός της καστροπολιτείας, και εκεί φυλάσσεται το σημαντικότερο χριστιανικό κειμήλιο της Μονεμβασιάς, η εντυπωσιακή Εικόνα της Σταύρωσης. Η κλοπή της από ιερόσυλους, πριν από 32 χρόνια άφησε τεράστιο κενό στους πιστούς της Μονεμβασιάς, ωστόσο το 2011 η εικόνα επέστρεψε στο ναό.

Η Παναγία Μυρτιδιώτισσα ή Κρητικιά, μονόκλιτη βασιλική με τρούλο, κτίσθηκε στην περίοδο της Β΄ Ενετοκρατίας. Η λατρεία της Παναγίας Μυρτιδιώτισσας προέρχεται από τα Κύθηρα, τα οποία διατηρούσαν εμπορικές και πολιτιστικές σχέσεις με τη Μονεμβάσια.

Στην πλατεία της Χρυσαφίτισσας δεσπόζει ο ομώνυμος ναός αφιερωμένος στην Παναγία Χρυσαφίτισσα, πολιούχο της πόλης. Η θαυματουργή εικόνα βρέθηκε στο πηγάδι, στη νότια πλευρά του ναού, όπου κτίστηκε το παρεκκλήσι της Εύρεσης.

Ο Αγιος Νικόλαος κτίστηκε το 1703 πάνω στα ερείπια δυο βυζαντινών ναών ενώ στην Ανω Πόλη δεσπόζει η Αγία Σοφία ή Παναγία Οδηγήτρια. Την περίοδο της Τουρκοκρατίας ο ναός μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος ενώ στην περίοδο της Β’ Ενετοκρατίας αποτέλεσε το καθολικό μονής δυτικού δόγματος. Το μνημείο αναστηλώθηκε το 1958-1959. Ο ναός είναι ανοιχτός Παρασκευή – Δευτέρα 08.30 – 16.00.

*

O ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ, ένας από τους σπουδαιότερους Ελληνες ποιητές με διεθνή φήμη και ακτινοβολία, γεννήθηκε στη Μονεμβασιά, την 1η Μαΐου του 1909, το σπίτι του οποίου – και η προτομή του- βρίσκονται στην είσοδο της Καστροπολιτείας, 150 μ. από την κεντρική πύλη, δίπλα στα τείχη. Το δε κεντρικό καλντερίμι του κάστρου έχει το όνομά του. Ο Γιάννης Ρίτσος έγραψε περισσότερες από 100 ποιητικές συλλογές και συνθέσεις, 9 μυθιστορήματα, 4 θεατρικά έργα και μελέτες. Η «Σονάτα του Σεληνόφωτος», ο «Επιτάφιος» και η «Ρωμιοσύνη» είναι κάποια από τα σημαντικότερα ποιήματά του. Απεβίωσε το 1990 στην Αθήνα.

Info

-Πώς θα πάτε: Από Αθήνα ακολουθείτε την Ολυμπία οδό προς Κόρινθο, συνεχίζετε για Καλαμάτα, Τρίπολη, έξοδος στον κόμβο Τεγέας  με κατεύθυνση προς Σπάρτη. Από εκεί παίρνετε τον περιφερειακό και ακολουθείτε τη σήμανση για Μονεμβασιά. Συνολικά θα διανύσετε 300 χλμ., ταξίδι διάρκειας 3,3 – 4 ωρών. Από Θεσσαλονίκη, υπολογίστε και τα 500 χλμ. μέχρι την Αθήνα, ή εναλλακτικά φτάνετε στην πρωτεύουσα αεροπορικώς ή με το τρένο.

-Πού θα μείνετε: Εντός της καστροπολιτείας θα βρείτε παραδοσιακούς ατμοσφαιρικούς ξενώνες, ενοικιαζόμενα δωμάτια και στούντιο. Αλλά και στη Νέα Μονεμβασιά (Γέφυρα), με θέα τον εντυπωσιακό βράχο, και στη γύρω περιοχή, θα βρείτε καταλύματα για ευχάριστη διαμονή (www.monemvasia-guesthouses.gr, www.lakonia-hotel.gr).

Tips

-Αρχαιολογική Συλλογή:  Στεγάζεται σε μουσουλμανικό τέμενος του 16^ου αιώνα, στην κεντρική πλατεία του Ελκομένου, στην Κάτω Πόλη, απέναντι από τον ομώνυμο ναό. Τα ευρήματα είναι στο σύνολό τους σχεδόν αρχιτεκτονικά γλυπτά και κεραμικά αντικείμενα καθημερινής χρήσης. Λειτουργεί καθημερινά 08.30 – 16.00, εκτός Τρίτης (τηλ. 27320 61403).

-Φάρος: Ο εμβληματικός φάρος του Καβομαλιά, αποτελεί μνημείο της παγκόσμιας ναυτοσύνης, και κατασκευάστηκε το 1896.

-Κινστέρνες: Ορθογώνιες θολωτές κατασκευές επιχρισμένες με υδραυλικό κονίαμα (κουρασάνι) ώστε να εξασφαλίζεται η στεγανοποίηση τους. Η έλλειψη πηγαίου ύδατος στη Μονεμβασιά υπαγόρευσε τη δημιουργία ενός οργανωμένου συστήματος ύδρευσης με την κατασκευή κινστερνών για τη συλλογή των νερών της βροχής.

-Τοπικά προϊόντα/γεύσεις: Τοπικός οίνος Μονεμβασία-Malvasia Προστατευόμενη Ονομασία Προελεύσεως για λευκό γλυκό οίνο από λιαστά σταφύλια. Κρασιά από ντόπιες ποικιλίες όπως Θράψα, Μαυράκι, Ασπροβαριά, Κιτρινοβαριά, Κυδωνίτσα κ.ά., ελαιόλαδο, μέλι και μελισσοκομικά προϊόντα, γλυκά (αμυγδαλωτά, σαμουσάδες μελωμένοι και γεμάτοι καρύδι και αμύγδαλο, ραφιόλια, φλογέρες, μελιτίνια, δίπλες), βατικιώτικο κρεμμύδι, γκόγκλες (χειροποίητα ζυμαρικά), σαΐτια (πίτες με κατσικίσιο τυρί και χόρτα), κρεμμυδοκεφτέδες κ.ά.