Κυπαρισσία: Ατενίζοντας το Ιόνιο πέλαγος

ΣΤΗΝ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟ, στο νομό Μεσσηνίας, στο νοτιοδυτικό τμήμα, βρίσκεται η Κυπαρισσία, έδρα του Δήμου Τριφυλλίας. Παραθαλάσσια πόλη, με 7.728 κατοίκους, είναι χτισμένη αμφιθεατρικά, καθώς απλώνεται από τους πρόποδες του όρους Αιγάλεω, γνωστό με το όνομα «Ψυχρό», και βρέχεται από τον Κυπαρισσιακό κόλπο και το Ιόνιο πέλαγος.

Στην αρχαιότητα, η Κυπαρισσία ονομαζόταν «Κυπαρισσίεντας» και ανήκε στο βασίλειο της Πύλου του Νέστορα ενώ διέθετε δικό της νόμισμα το 199 π.Χ. Γύρω στο 10ο με 11ο αιώνα, η Κυπαρισσία λεγόταν Αρκαδιά, από τους πολλούς Αρκάδες που αναγκάστηκαν στους δύσκολους καιρούς να αφήσουν την κακοτράχαλη γη τους. Το σημερινό της όνομα οφείλεται στον Οθωνα. Κατά κάποιους, το οφείλει στα πολλά κυπαρίσσια, και κατ' άλλους στον Κυπάρισσο, γιο του Μινύα. ήρωα της ελληνικής μυθολογίας, καλός κυνηγός και φίλος του θεού της μουσικής και του φωτός, του Απόλλωνος.

Το μπαλκόνι της Κυπαρισσίας

Η Κυπαρισσία, σύγχρονη πόλη, αποτελεί αγροτικό, τουριστικό και εμπορικό κέντρο της περιοχής. Χωρίζεται στην Ανω (Παλιά) και την Κάτω Πόλη, με την μεν Κάτω πόλη – τη σύγχρονη- να διακρίνεται για την άρτια ρυμοτομία της και να εκτείνεται έως την ακτή, με το λιμάνι, στο οποίο γίνονται εργασίες ανακατασκευής. Στην είσοδο της πόλης και ο παλιός σιδηροδρομικός σταθμός και ακριβώς δίπλα, στο παλιό μηχανοστάσιο λειτουργεί το «Τρενοτεχνείον», πολυχώρος πολιτισμού, δημιούργημα του καλλιτέχνη Νίκου Καλογερόπουλου.  

Στην Ανω Πόλη, διατηρητέος οικισμός, στους πρόποδες λόφου ύψους 150 μέτρων, ξεχωρίζουν τα αρχοντικά και παραδοσιακά σπίτια, τα στενά δρομάκια, η πλατεία της Αρκαδιάς με τον πλάτανο, τα γραφικά ταβερνάκια, το πλάτωμα με τα πλατάνια, τις περίτεχνες βρύσες (Παζαρόβρυση, Σταφιδόβρυση), την προτομή του Γιαννάκη Γκρίτζαλη πριν την είσοδο του Κάστρου κτλ.

Στην Ανω Πόλη (Παλιά Πόλη) ξεχωρίζει και το ενετικό Κάστρο της Αρκαδιάς, γνωστό ως ο «Πύργος του Ιουστινιανού», απ’ όπου η θέα από κει πάνω είναι πανοραμική στην πόλη και την ευρύτερη περιοχή. Το «μπαλκόνι της Κυπαρισσίας» το ονομάζουν! Το Κάστρο της Αρκαδιάς έπαιξε σπουδαίο ρόλο στα χρόνια της Φραγκοκρατίας που ήρθαν μετά τις Σταυροφορίες των Δυτικών Ευρωπαίων. Ανακατασκευάστηκε από τους Βυζαντινούς, κυριεύτηκε από Τούρκους, Ενετούς, ενώ το 1830 περίπου, μετά τη ναυμαχία του Ναυαρίνου, περιήλθε στα χέρια των Ελλήνων. Γύρω στο 1970 χτίστηκε το υπαίθριο θεατράκι, το οποίο έχει φιλοξενήσει πολλές πολιτιστικές εκδηλώσεις.

Στην Ανω Πόλη, και το Μεγάλο Καλντερίμι, ένα από τα πιο εντυπωσιακά τμήματα του μεγάλου δικτύου λιθόστρωτων καλντεριμιών της Παλιάς Πόλης της Κυπαρισσίας, με το μήκος του να φτάνει περίπου τα 3 χλμ. Βρίσκεται στην καρδιά του παλιού εμπορικού κέντρου, του Σταυροπάζαρου, της παλιάς, αρχοντικής αγοράς που λειτουργούσε επί αιώνες στο ίδιο ακριβώς σημείο.

Αξίζει δε να σημειώσουμε, το υπαίθριο παζάρι αντικών που διοργανώνεται κάθε χρόνο, στο Μεγάλο Καλντερίμι της Ανω Πόλης της Κυπαρισσίας, που αποτελεί συνδιοργάνωση του Δήμου Τριφυλίας, της Κοινωφελούς Επιχείρησης και του Συλλόγου για την Προστασία & Αναβίωση της Ανω Πόλης Κυπαρισσίας. Φέτος, το παζάρι – το μοναδικό υπαίθριο παζάρι αντικών στην Ελλάδα- θα πραγματοποιηθεί για 15^η συνεχή χρονιά, πιθανότατα 7 ή 8-13 Αυγούστου (σ.σ. μέχρι τη στιγμή του ρεπορτάζ μας, δεν είχε οριστικοποιηθεί η τελική ημερομηνία διεξαγωγής του) στη θέση Σταυροπάζαρο, εκεί όπου αντίκες, παλιά ελληνικά έπιπλα, εγγλέζικες πορσελάνες, πίνακες, δίσκοι από βινύλιο, παλαιά βιβλία, όπλα κ.ά. δίνουν την ευκαιρία στον κόσμο να περιεργαστούν τις συλλογές καθώς και να αγοράσουν παλαιά αντικείμενα.

Διαδρομές

Πολλές οι διαδρομές, με αφετηρία σας την Κυπαρισσία, οι οποίες προσφέρουν ποικίλες συγκινήσεις, αρχαιολογικού, πολιτιστικού, φυσιολατρικού, γαστρονομικού, θαλάσσιου ενδιαφέροντος κτλ.

Τα Φιλιατρά (12 χλμ. από Κυπαρισσία) με μεγάλη παράδοση στον πολιτισμό, μεταξύ άλλων, ξεχωρίζουν με την πλατεία Καποδίστρια -από τις μεγαλύτερες και ομορφότερες πλατείες των ελληνικών κωμοπόλεων– με το Βενετσιάνικο σιντριβάνι και το περίφημο ρολόι μπροστά από το παλιό δημαρχείο, με τα νεοκλασικά κτήρια αλλά και τη μινιατούρα του Πύργου του Αϊφελ, στην είσοδο της πόλης, ένα ομοίωμα 20 μ., που φιλοτεχνήθηκε από τον καταγόμενο από τα Φιλιατρά, Χάρυ Φουρνιέ (Χαράλαμπος Φουρναράκης, ο οποίος διέπρεψε ως γιατρός στο Σικάγο).

Στην Χριστιανούπολη (12 χλμ. από Φιλιατρά) χωριό της ορεινής Τριφυλίας, όμορφη διαδρομή μέσα στη φύση, με τη σήμανση να αναγράφει «Χριστιάνοι», θα εντυπωσιαστείτε από το ναό της Μεταμορφώσεως του Σωτήρα -την Αγιά Σοφιά του Μοριά κατά την παράδοση-, αρχαίος βυζαντινός ναός, του 11ο αι., το στολίδι του χωριού. Δίπλα από τις πηγές με τη λιμνούλα με τις πάπιες και το ξύλινο γεφυράκι θα ξαποστάσετε στην ταβέρνα του χωριού.

Οι Γαργαλιάνοι, μαζί με την Κυπαρισσία και τα Φιλιατρά, είναι οι τρεις σημαντικότερες πόλεις του σημερινού Δήμου Τριφυλίας. Η περιοχή κατοικείται από το 3.000 π.Χ. και κατά την αρχαιότητα υπαγόταν στο βασίλειο της Πύλου υπό τον Νέστορα. Από τους Γαργαλιάνους καταγόταν ο γνωστός μακεδονομάχος Τέλλος Αγρας, προς τιμήν του οποίου διοργανώνονται κάθε καλοκαίρι, στην πόλη τα «Αγαπήνεια». Φέτος θα πραγματοποιηθούν την Κυριακή 14 Ιουλίου. Ο δε ανδριάντας του, βρίσκεται μπροστά από την Μπρίσκειο Δημοτική Βιβλιοθήκη, με μεγάλη συλλογή βιβλίων. Στη θέση «Διαλισκάρι» (6 χλμ.) στους Γαργαλιάνους και ο αρχαιολογικός χώρος με τμήματα κτιρίου (υστερορωμαϊκή έπαυλη) ψηφιδωτά δάπεδα, λουτρά.

Επίνειο των Γαργαλιάνων (5,5 χλμ. και 23 χλμ. από Κυπαρισσία) η Μαραθόπολη - το Μαράθι όπως συνηθίζουν να το λένε οι ντόπιοι-, γραφικό ψαροχώρι με αξιόλογη τουριστική υποδομή, ψαροταβέρνες, ενοικιαζόμενα, μαγαζάκια κτλ. Εκεί, σύμφωνα με πληροφορίες του «ΕτΚ» θα δημιουργηθεί αλιευτικό καταφύγιο. Απέναντι από τη Μαραθόπολη, σε απόσταση 2 ν.μ., είναι η νησίδα Πρώτη, η πρόσβαση στην οποία γίνεται με πλοιάριο. Εκεί, η παραλία της Βουρλιάς, η μονή της Κοίμησης της Θεοτόκου της Γοργοπηγής που γιορτάζει στις 23 Αυγούστου και στις 24 Σεπτεμβρίου κτλ.

Από Κυπαρισσία, με βόρεια κατεύθυνση, το Κοπανάκι, μεταξύ άλλων, ξεχωρίζει με το κυριακάτικο παζάρι του, που ξεκίνησε στις αρχές του 20ού αιώνα, και έκτοτε πραγματοποιείται κάθε χρόνο.

Η Βανάδα είναι όμορφο χωριό με καλοδιατηρημένα πέτρινα σπίτια, η ιστορική Αυλώνας (22 χλμ. βορειοανατολικά της Κυπαρισσίας) σε υψόμετρο 589 μ., υπήρξε έδρα του Τούρκου αγά Καρά-Μουσταφά, από τον οποίο παλαιότερα πήρε το όνομα, από τα δε Πλατάνια ξεκινάει η διαδρομή για το φαράγγι και τους καταρράκτες της Νέδας.

Στο δε Αρτίκι υπήρχε ο αναπαλαιωμένος Μύλος του Τυρογαλά, του Φώτη Χρονόπουλου, ο οποίος όπως ενημερώνει το «ΕτΚ», ξεκίνησε το 2008, ωστόσο με την κρίση, από το 2011, έπαψε δυστυχώς να λειτουργεί. 

Το χωριό των αγαλμάτων

Το Σιδηρόκαστρο (15 χλμ. από Κυπαρισσία, 7 χλμ. από Κοπανάκι) χτισμένο αμφιθεατρικά του κάστρου και του Αϊ Λιά, με τα πετρόχτιστα σπίτια, τις 9 βρύσες και τα πηγάδια, πήρε το όνομά του από το ισχυρό, απόρθητο ενετικό φρούριο. Το ονομάζουν και «Χωριό των Αγαλμάτων», λόγω του γλύπτη Κώστα Γεωργακά, ο οποίος μετά το θάνατό του δώρισε πλήθος από τα δημιουργήματά του στη γενέτειρα του. Τα περισσότερα από αυτά είναι τοποθετημένα στην «Κλίμακα Πολιτισμού», δηλαδή εκατέρωθεν της μαρμάρινης λευκής σκάλας με τα 88 σκαλοπάτια που οδηγεί στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου. Μνημείο ιστορικής κληρονομιάς αποτελεί ο Ασφένδαμος του Κολοκοτρώνη, στην απάνω ρούγα. Εκεί, σύμφωνα με την τοπική παράδοση, ‘ξεπέζεψε και ξαπόστασε και λημέριασε’ ο Κολοκοτρώνης με τα παλικάρια του το 1806, έχει δε ανακηρυχθεί διατηρητέο μνημείο από το υπουργείο Πολιτισμού.

Παραλίες γύρω από την Κυπαρισσία

Κατά την παραμονή σας στην Κυπαρισσία, θα κολυμπήσετε στα καθαρά νερά του Κυπαρισσιακού κόλπου και του Ιονίου πελάγους, στις δε αμμώδεις παραλίες του κόλπου, μήκους 44 χλμ., αναπαράγεται ένας από τους μεγαλύτερους πληθυσμούς της θαλάσσιας χελώνας Καρέτα (Caretta caretta) στη Μεσόγειο.

Η παραλία Αϊ Λαγούδης είναι μία υπέροχη οργανωμένη αμμώδης ακτή με γαλαζοπράσινα νερά. Στα 3 χλμ. βόρεια η οργανωμένη παραλία του Καρτελά έχει μήκος 1.000 περίπου μέτρα, με άμμο και βότσαλα, ενώ λειτουργεί και καντίνα. Στα 5 χλμ. θα συναντήσετε το Σανί, οργανωμένη παραλία με ψιλή άμμο και στη συνέχεια είναι η Σεργιάνη μήκους 300 περίπου μέτρων με ψιλή άμμο και βότσαλο. Σε απόσταση μόλις 7 χλμ. από την Κυπαρισσία βρίσκεται η οργανωμένη αμμώδης παραλία 2,5 χλμ. του Καλού Νερού, παραθαλάσσιος οικισμός με τουριστική υποδομή. Στην παραλία γεννούν τα αυγά τους οι θαλάσσιες χελώνες Caretta – Caretta.

Η παραλία του Αγιαννάκη (12 χλμ.) είναι μια από τις ομορφότερες παραλίες του Δήμου Τριφυλίας με συνεχόμενες αμμουδιές χιλιομέτρων. Γειτονεύει με τις παραλίες Βουνάκι ανοργάνωτη λόγω του ότι ανήκει στην προστατευόμενη περιοχή Natura και Ελαία (15 χλμ. από Κυπαρισσία), η βορειότερη παραλία του Δήμου Τριφυλίας, στα σύνορα με την Ηλεία. Εκεί εκβάλει ο ποταμός Νέδα, που αποτελεί πόλο έλξης για τους φυσιολάτρες που διασχίζουν το φαράγγι της. Να σημειώσουμε, ότι κατά μήκος της παραλίας Ελαίας αφήνουν κάθε χρόνο τα αυγά τους οι θαλάσσιες χελώνες Caretta – Caretta, και η περιοχή εντάσσεται στις προστατευόμενες περιοχές της Τριφυλίας.

Νότια της Κυπαρισσίας, η Γιαννίτσαινα (2 χλμ.) αποτελείται από μικρούς κολπίσκους και έχει μήκος 200 μέτρα περίπου με άμμο και βότσαλο. Η παραλία της Τερψιθέας (5 χλμ.) αποτελείται και αυτή από μικρούς κολπίσκους με πιο γνωστή την παραλία του Βλάχου. Ο Αγρίλης είναι παραθαλάσσιος οικισμός 6 χιλιόμετρα βόρεια των Φιλιατρών με αυξημένη κίνηση το καλοκαίρι, και στη συνέχεια το Στόμιο, από τις πιο όμορφες παραλίες της περιοχής, είναι ένας κλειστός κόλπος που περιβάλλεται από πράσινο. Απέχει 10 χλμ. από Κυπαρισσία και 3 χλμ. από Φιλιατρά, και η πρόσβαση στην παραλία γίνεται με αυτοκίνητο, μέχρι ένα σημείο, συνεχίζοντας σε διαμορφωμένα σκαλοπάτια.

Η Αγία Κυριακή είναι γραφικός ορμίσκος μπροστά από τον ομώνυμο οικισμό και η παραλία προσφέρεται για οικογένειες με παιδιά.

Νοτιότερα από την Κυπαρισσία, οι ακτές της δημοτικής ενότητας Γαργαλιάνων είναι η παραλία Λαγκούβαρδος (3 χλμ. βόρεια από Μαραθούπολη) με χρυσή αμμουδιά που εκτείνεται σε μήκος δύο χιλιομέτρων, με βράχια δεξιά και αριστερά που περιβάλλεται από πεύκα. Η οργανωμένη παραλία είναι φημισμένη στους λάτρεις του wind surfing, όχι μόνο της Πελοποννήσου αλλά σ’ όλη την Ελλάδα, αφού έχει τη μεγαλύτερη συχνότητα κυμάτων και παράλληλα είναι ασφαλής χωρίς δυνατά ρεύματα.

Η παραλία του Μπάρλα (4 χλμ. από Μαραθούπολη) αποτελεί συνδυασμό αμμώδους και βραχώδους παραλίας, το δε Βρωμονέρι (7) χλμ. νότια των Γαργαλιάνων) γραφικό λιμανάκι με παραλία με ψιλή άμμο, είναι ιδανική για οικογένειες με παιδιά και είναι δημοφιλής στους ντόπιους. Το όνομα Βρωμονέρι, προέρχεται από τις θειούχες ιαματικές πηγές που αναβλύζουν από τα πετρώματα.

Η Χρυσή Ακτή (Μάτι) είναι μια απέραντη παραλία 4,5 χλμ με χρυσή αμμουδιά και αποτελεί από τις δημοφιλέστερες της περιοχής. Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού είναι πολύ πιθανό να συναντήσετε και χελώνες caretta-caretta που βγαίνουν στην ακτή για την ωοτοκία τους. Επίσης, η ακτή προσφέρει θαλάσσιες δραστηριότητες. Απέχει 11 χλμ από τους Γαργαλιάνους και αποτελεί τη συνέχεια της παραλίας Ρωμανού προς Βορρά. Η παραλία Αγία Σωτήρα είναι η φυσική προέκταση της Χρυσής Ακτής και αποτελεί ιδανική επιλογή για όσους αναζητούν ηρεμία.

*ΤΑ ΒΛΑΧΕΡΝΙΑ, πολιτιστικές εκδηλώσεις, 2 και 3 Ιουλίου, στην εορτή της Παναγίας Βλαχέρνας, στο ομώνυμο πάρκο της εκκλησίας, στα Φιλιατρά. Οι εκδηλώσεις πραγματοποιούνται από το Σύλλογο Φιλοπροόδων Φιλιατρών και με τη συνδιοργάνωση της Κοινωφελούς Επιχείρησης του Δήμου Τριφυλίας, διοργανώνονται συναυλίες σύγχρονης, κλασσικής και τζαζ μουσικής.

Info

-Πώς θα πάτε: Από Αθήνα, η Κυπαρισσία απέχει 245 χιλιόμετρα, ακολουθώντας την Ολυμπία Οδό για Κόρινθο, στη συνέχεια για Τρίπολη, βγαίνετε στην έξοδο Κόμβος Τσακώνας – Κυπαρισσίας, συνεχίζοντας μέχρι τον τελικό σας προορισμό. Το ταξίδι διαρκεί 2,3 ώρες. Αποστάσεις από πόλεις της Πελοποννήσου, 63 χλμ. από Πύργο Ηλείας, 100 χλμ. από Τρίπολη, 67 χλμ. από Καλαμάτα. Από Θεσσαλονίκη, υπολογίστε και τα 500 χλμ. μέχρι την Αθήνα. 

-Πού θα μείνετε: Τόσο στην Κυπαρισσία όσο και στη γύρω περιοχή, στους παραθαλάσσιους οικισμούς και τις παραλίες θα βρείτε ξενοδοχεία, ενοικιαζόμενα διαμερίσματα και στούντιο, βίλες και κάμπινγκ που προσφέρουν όλες τις ανέσεις. 

Tips

-Ο Παλιός Νερόμυλος: Ο νερόμυλος του Κατσαπρόκου ή Μαυρογένη, βρίσκεται στους Μύλους Κυπαρισσίας σε απόσταση 2 χλμ., και έχει αναστηλωθεί με αγάπη, μεράκι και απόλυτο σεβασμό στην ιστορία του και την παραδοσιακή του αρχιτεκτονική. Ο Παλιός Νερόμυλος, ο οποίος λειτουργούσε πριν το 1850, και έχει κηρυχθεί διατηρητέο μνημείο της προβιομηχανικής περιόδου από το Κεντρικό Συμβούλιο Νεότερων Μνημείων το 2012, αποτελεί έργο ιδιωτικής πρωτοβουλίας και φιλοσοφίας ζωής για την οικογένεια Νίκου Ιμιρζιάδη, και λειτουργεί από τον Ιούνιο του 2013 με τρεις χρήσεις: αλέθει σιτάρι, διατηρεί μαγαζάκι με παραδοσιακά τοπικά προϊόντα καθώς και ένα πολύ όμορφο καφενείο με εκλεκτά εδέσματα και ροφήματα. Ωρες λειτουργίας Δευτέρα – Σάββατο 10.00 – 14.30 & 18.00 – 22.00, Κυριακή 09.00 – 23.00 (τηλ. 27610 25797, www.opaliosneromylos.gr).

-Αρχαιολογικός Χώρος Περιστεριάς: Οι «Μυκήνες της Δυτικής Πελοποννήσου» όπως χαρακτηρίζουν ένα από τα σημαντικότερα κέντρα πρωτομυκηναϊκού πολιτισμού, ο αρχαιολογικός χώρος Περιστεριάς (6 χλμ. από Κυπαρισσία) αποτελεί ένα από τα αρχαιότερα παραδείγματα θολωτών τάφων στην ηπειρωτική Ελλάδα. Τρεις θολωτοί τάφοι εκ των οποίων ο ένας αναστηλωμένος, όπου βρέθηκαν πλήθος πολύτιμων ευρημάτων και εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Χώρας Τριφυλίας. Ο αρχαιολογικός χώρος είναι επισκέψιμος 08.00 – 15.00 εκτός Τρίτης, εισιτήριο 2 ευρώ (τηλ. 6972 334474).

-Φαράγγι με τους Σταλακτίτες: Από τον Αρχαιολογικό Χώρο της Περιστεριάς ξεκινάει μονοπάτι που ύστερα από πεζοπορία 20 περίπου λεπτών, καταλήγει στο Φαράγγι με τους Σταλακτίτες. Περισσότερες πληροφορίες θα σας δώσει ο φύλακας.

-Ναός του Επικούρειου Απόλλωνα: Το πρώτο στην Ελλάδα Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO -το 1986- και ένας από τους καλύτερα σωζόμενους ναούς της κλασσικής αρχαιότητας, στα 1.130 μ., στις Βάσσες της Φιγαλείας τον οποίο διεκδικούν δύο νομοί, της Ηλείας και της Μεσσηνίας. Ο ναός ανεγέρθη στα 420 π.Χ. και αποδίδεται στον Ικτίνο, το δημιουργό του Παρθενώνα. Ο ναός είναι ο μοναδικός που συνδυάζει στοιχεία των τριών αρχιτεκτονικών ρυθμών της αρχαιότητας, δωρικό, κορινθιακό, ιωνικό. Η σημαντικότερη ζωφόρος του ναού, με αναπαραστάσεις του Ηρακλή, των Κενταύρων και των Αμαζόνων, βρίσκεται στο Βρετανικό Μουσείο. Ωρες λειτουργίας, καθημερινά 08.00 – 20.00, εισιτήριο 6 ευρώ (τηλ. 26260 22275).

-Θαλάσσια Χελώνα Καρέτα: Στο νότιο τμήμα του Κυπαρισσιακού κόλπου, μεταξύ των εκβολών της Νέδας και του χωριού Καλό Νερό, σε παραλία μήκους 10 χλμ. φιλοξενούνται κατά μέσο όρο 780 φωλιές Καρέτα κάθε χρόνο. Σημαντικός αριθμός φωλιών απαντάται και στο βόρειο τμήμα του Κόλπου, βόρεια των εκβολών της Νέδας μέχρι την εκβολή του Αλφειού. Στην περιοχή δραστηριοποιείται ο Σύλλογος για την προστασία της Θαλάσσιας Χελώνας ΑΡΧΕΛΩΝ.

-Τοπικά προϊόντα/γεύσεις: Ελιές Καλαμών προϊόν ΠΟΠ, ελαιόλαδο, σταφίδα, σταφύλια, σύκα (και γλυκό του κουταλιού και αποξηραμένα), εσπεριδοειδή, καρπούζι, η ξακουστή γουρνοπούλα ψητή, καγιανάς, μελιτζάνες φούρνου, κόκορας με χυλοπίτες, ψητά της ώρας, παστά, γίδα βραστή, λουκάνικα καπνισμένα με φασκόμηλο, σφέλα τοπικό τυρί, παξιμάδια με ντομάτα, σφέλα, ρίγανη και ελαιόλαδο, λαλάγγια (παρασκευάζονται από αλεύρι, λάδι και νερό), λαδοκούλουρα, μέλι, παστέλι, ξύδι βαλσάμικο, ούζο, μαρμελάδες κ.ά.