Τρίπολη: Η καρδιά της Αρκαδίας

Η Τρίπολη, μεγαλύτερη πόλη και πρωτεύουσα της Αρκαδίας, με πληθυσμό περίπου 50.000 κατοίκους, έδρα της Περιφέρειας Πελοποννήσου, βρίσκεται σε υψόμετρο 660 μ., στην καρδιά της Πελοποννήσου. Η Τρίπολη, μετά την ηρωική κατάληψη στις 23 Σεπτεμβρίου του 1821, διαδραμάτισε πρωταγωνιστικό ρόλο στην Επανάσταση. Το αρχικό της όνομα ήταν Δρομπολιτσά ή Δροπολτσά ή Δορβογλίτζα. Σ’ ότι αφορά την Αλωση της Τριπολιτσάς, ξεκίνησε τον Απρίλιο του 1821 και τελείωσε στις 23 Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους, όταν οι Ελληνες έκαναν γενική επίθεση και απελευθέρωσαν την πόλη. Ο Γέρος του Μοριά – ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης- πρωταγωνίστησε στην Αλωση της Τριπολιτσάς, ο οποίος κατά τη διάρκεια της επανάστασης θεώρησε απαραίτητη την κατάληψή της, για την επιτυχία της. Ο ίδιος είχε καταγωγή από το Λιμποβίσι της Καρύταινας και τα παιδικά του χρόνια τα πέρασε στην ορεινή Αλωνίσταινα, τόπο καταγωγής της μητέρας του Ζαμπίας.

«Οι Τριπολίτες είμαστε υπερήφανοι για το παρελθόν μας, για την πόλη μας και αυτή την υπερηφάνεια διατρανούμε σεμνά με τις επετειακές εκδηλώσεις του Σεπτεμβρίου 2019» αναφέρει ο νεοεκλεγείς Δήμαρχος Τρίπολης Κωνσταντίνος Τζιούμης. 

Είναι γενέτειρα του ποιητή και πεζογράφου Κώστα Καρυωτάκη (11 Νοεμβρίου 1896 – 21 Ιουλίου 1928), στην οικία του οποίου στεγάζεται το Πρυτανείο του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Δεν είναι όμως μόνο το σπίτι του ποιητή που συμπεριλαμβάνεται στα ιστορικά κτίρια της Τρίπολης. Είναι και το κτίριο που στεγάζεται το Δημαρχείο Τριπόλεως, του 1893,  το Μαλλιαροπούλειο Δημοτικό Θέατρο – είναι επισκέψιμο- το οποίο έχει στεγάσει όλη τη θεατρική ιστορία της Ελλάδας (σ.σ. για την ιστορία, η πρώτη παράσταση δόθηκε από το θίασο της θρυλικής κυρίας του θεάτρου, της Ροζαλίας Βονασέρα, ενώ από τη σκηνή του πέρασαν η Κοτοπούλη, η Παξινού, ο Μινωτής, ο Γιώργος Παπάς κ.ά.), το Μαντζούνειο Μέγαρο, από τα ιστορικότερα και παλαιότερα κτίρια της Τρίπολης, το οποίο χτίστηκε την περίοδο 1854-1856 και υπήρξε το κέντρο της πνευματικής και πολιτιστικής ζωής της πόλης για πολλές δεκαετίες. Στις μέρες μας βρίσκεται στο στάδιο αποκατάστασης και διαμόρφωσης σε πολιτιστικό κέντρο, το οποίο θα στεγάσει είτε τη βιβλιοθήκη είτε τη Φιλαρμονική, από τα αρχαιότερα σωματεία της πόλης.

Το Δικαστικό Μέγαρο στην Πλατεία Αρεως, η οικία Συναδινού το νεοκλασικό σπίτι που γεννήθηκε ο θεατρικός συγγραφέας Θεόδωρος Συναδινός, η Ιερατική Σχολή, ο ανενεργός σιδηροδρομικός σταθμός, τυπικό δείγμα του 19ου αιώνα (σ.σ. εκεί γυρίστηκε η κινηματογραφική διασκευή του διηγήματος του Αντώνη Σαμαράκη «Σε έναν συνοριακό σταθμό») όπου στις μέρες μας, κατά καιρούς πραγματοποιούνται πολιτιστικά δρώμενα από διάφορους συλλόγους, σωματεία κτλ. σε συνεννόηση με τον ΟΣΕ, η βίλα Τουρκοβασίλη οικία του πολιτικού Θεόδωρου Τουρκοβασίλη ανήκουν στα ιστορικά κτίρια της Τρίπολης.

Περίπατος στην πόλη

Είκοσι πέντε λεπτά της ώρας διαρκεί περίπου ο περίπατος που περιγράφουμε παρακάτω και προτείνει, μέσω της ιστοσελίδας της, η Ενωση Ξενοδοχείων Αρκαδίας.

Ξεκινώντας τη βόλτα σας από την Πλατεία Κολοκοτρώνη, κατευθυνθείτε προς το Αρχαιολογικό Μουσείο. Συνεχίζετε περπατώντας ως την κεντρική πλατεία της πόλης, την πλατεία Β. Γεωργίου ή Αγίου Βασιλείου με τον ομώνυμο ναό, κατασκευασμένος από υπόλευκο Δολιανίτικο μάρμαρο. Διασχίζοντας την πλατεία, κατευθύνεστε προς την Οδό Ερυθρού Σταυρού, με το Πολεμικό Μουσείο και την οικία Καρυωτάκη. Συνεχίζοντας, φτάνετε στην πλατεία Μακαρίου ή Ανεξαρτησίας, από τα σημεία που έχουν διατηρήσει τον χαρακτήρα της παλιάς πόλης.

Οσο για το ιστορικό «Μεγάλο Καφενείο», επί της συμβολής της πλατείας Αγίου Βασιλείου και της Στοάς, κατασκευάστηκε στα τέλη του 19^ου αι. και επιπλώθηκε με κάθε πολυτέλεια από τις καλύτερες επιπλοποιίες της Ευρώπης. Οι βιεννέζικοι καθρέπτες εκείνης της εποχής διασώζονται ακόμη. Το «Μεγάλο Καφενείο» συγκαταλέγεται ανάμεσα στα 25 διατηρητέα καφενεία σ’ όλην την Ευρώπη. Η στάση εκεί, απλά, θεωρείται απαραίτητη!

Θα περάσετε και από την πλατεία Πετρινού, με το πρόσφατα ανακαινισμένο Μαλλιαροπούλειο Θέατρο. Επί της Εθν. Αντιστάσεως στεγάζεται το Δημαρχείο, δίπλα είναι ο μικρός ναός της Αγίας Παρασκευής ενώ ο παλμός της πόλης χτυπάει στον πεζόδρομο της οδού Δεληγιάννη. Στην Πλατεία Αρεως δεσπόζει ο ανδριάντας του Γέρου του Μοριά, στη βάση του οποίου φυλάσσονται τα οστά του. Εκεί και το Αποστολοπούλειο Πνευματικό Κέντρο, το Δικαστικό Μέγαρο, το Μνημείο Αρχιερέων και Προκρίτων και το πάρκο των Φιλοδένδρων.

Στα μουσεία

Ούτε ένα, ούτε δυο, τα μουσεία που αξίζει να επισκεφτείτε τόσο μέσα στην πόλη της Τρίπολης όσο και στη γύρω περιοχή. Ξεκινώντας από το Αρχαιολογικό μουσείο, το οποίο στεγάζεται σε νεοκλασικό κτίριο, έργο του Ερνέστου Τσίλερ, στις οκτώ αίθουσες του θα δείτε γλυπτά και ανάγλυφα, ειδώλια, επιτύμβιες στήλες και επιγραφές και γενικότερα ευρήματα από την Αρκαδία. Ωρες λειτουργίας 08.00 – 15.15 εκτός Τρίτης, είσοδος 2 ευρώ (τηλ. 2710 242148).

Το Πολεμικό μουσείο, στην πλατεία Αγ. Βασιλείου, στη γωνία με την οδό Εθνομαρτύρων, έχει εκθέματα όπως όπλα και τεκμήρια από την Επανάσταση του 1821, τον Ελληνοτουρκικό πόλεμο, τον Μακεδονικό Αγώνα, τουφέκια και αυθεντικές σπάθες κ.ά. Ωρες λειτουργίας 09.00 – 19.00, Σάββατο 09.00 – 17.00, Κυριακή 09.00 – 15.00, είσοδος 2 ευρώ (τηλ. 2710 234410).

Το Μουσείο Χαλκού, ιδιωτική πρωτοβουλία του Τάσου Μπιρμπίλη, με μεγάλη συλλογή χάλκινων αντικειμένων που έχει συλλέξει, και τα εκθέτει στο πατρικό του σπίτι, που βρίσκεται στη συνοικία Ταξιαρχών, οδός Χρονά 18. Επισκέψιμο κατόπιν συνεννόησης στο τηλ. 2710 225757.

Εξω από την Τρίπολη, στην Αλέα Τεγέας (10 χλμ.) βρίσκεται το Αρχαιολογικό μουσείο Τεγέας, και μέσα από τα εκθέματά του αφηγείται την ιστορία της γέννησης και εξέλιξης της ισχυρότερης πόλης της αρχαίας Αρκαδίας, της Τεγέας. Από τα σημαντικότερα εκθέματα είναι το ιερό της Αθηνάς Αλέας -ένα από τα πιο φημισμένα πελοποννησιακά ιερά. Ωρες λειτουργίας 08.30 – 16.00, εκτός Τρίτης (τηλ. 2710 556540).

Στο Λεβίδι (25 χλμ.) – γενέτειρα του πρωτοπόρου πολιτικού, κοινωνιολόγου Αλέξανδρου Παπαναστασίου- λειτουργεί το ομώνυμο μουσείο, μεταφέροντας στον επισκέπτη τη ζωή του πολιτικού (σ.σ. υπήρξε πρωθυπουργός από το 1924 έως το 1932), υπάρχει βιβλιοθήκη με σπάνιους τόμους, συγγράμματα, φωτογραφίες, προσωπικά του αντικείμενα κτλ. Επισκέψιμο κατόπιν συνεννόησης, Δευτέρα – Παρασκευή, στο τηλ. 27963 60021.

Ενα ακόμη μουσείο έχετε τη δυνατότητα να επισκεφτείτε στο Λεβίδι, το Αρκαδικό Μουσείο Τέχνης και Ιστορίας, με συλλογή του Γιώργου Ι. Χριστοδουλόπουλου, με πάνω από 500 σχέδια και χαρακτικά σπουδαίων Ευρωπαίων και Ελλήνων δημιουργών που αφορούν την ευρύτερη περιοχή. Και αυτό, επισκέψιμο, κατόπιν συνεννόησης με τη δημοτική ενότητα Λεβιδίου (τηλ. 27963 60021 ή 60008).

Να σημειώσουμε, ότι στο δρόμο από Λεβίδι προς την Κανδήλα βρίσκεται ο αρχαιολογικός χώρος του Ορχομενού, μία από τις σημαντικότερες και πλουσιότερες πόλεις της Αρκαδίας.

*

198^η ΑΛΩΣΗ ΤΗΣ ΤΡΙΠΟΛΙΤΣΑΣ, γιορτάζεται, ήδη, από τη Δευτέρα 23/9, με καθημερινές εκδηλώσεις (θεατρικά, εκθέσεις, παρουσιάσεις βιβλίων, συναυλίες κτλ.) με αποκορύφωμα την Κυριακή 29 Σεπτεμβρίου, με αρχιερατική δοξολογία χοροστατούντος του Σεβασμιώτατου Μητροπολίτη Μαντινείας και Κυνουρίας κ.κ. Αλέξανδρου, στο μητροπολιτικό ναό Αγ. Βασιλείου, στις 10.30 π.μ., παρουσία της Α.Ε. Προέδρου της Δημοκρατίας κύριου Προκόπιου Παυλόπουλου. Θα ακολουθήσει επιμνημόσυνη δέηση και κατάθεση στεφάνου από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας στο μνημείο Αρχιερέων και Προκρίτων και στον Ανδριάντα Θεόδωρου Κολοκοτρώνη (11.15 π.μ.), στις 11.45 π.μ. θα ξεκινήσει η παρέλαση αναπήρων πολέμου, φιλαρμονικών, μαθητών, αντιπροσωπειών ιστορικών πόλεων, τμημάτων των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας κτλ. ενώ στις 20.30 στην πλατεία Αρεως ο Κώστας Μακεδόνας θα ερμηνεύσει τραγούδια από τη μελοποιημένη ποίηση του Γκάτσου, Θεοδωράκη, Ξαρχάκου και Μαρκόπουλου. Η καύση πυροτεχνημάτων και ο Εθνικός Υμνος από τη Φιλαρμονική Δήμου Τρίπολης θα «κλείσουν» τις εκδηλώσεις της 198^ης Επετείου.

Info

-Πώς θα πάτε: Από Αθήνα ακολουθείτε την Ολυμπία Οδό με κατεύθυνση προς Κόρινθο, συνεχίζετε για Καλαμάτα και βγαίνετε στην έξοδο για Τρίπολη. Συνολικά θα διανύσετε 160 χλμ., ταξίδι μιάμισης ώρας. Από Θεσσαλονίκη προσθέστε και τα 500 χιλιόμετρα μέχρι την Αθήνα.

-Πού θα μείνετε: Μέσα στην πόλη της Τρίπολης θα βρείτε ξενοδοχεία αλλά και στα γύρω χωριά (Κάψια, Λεβίδι, Πιάνα, Αλωνίσταινα, Λαγκάδια, Ανω Καρδαράς κτλ.) λειτουργούν πολυτελείς και παραδοσιακοί ξενώνες, πετρόχτιστες κατοικίες και σουίτες κτλ. (www.hotelsarcadia.gr)

-Τουριστικές πληροφορίες: Το τουριστικό πόρταλ του Δήμου Τρίπολης, www.traveltripolis.gr, προσφέρει  μια γκάμα πληροφοριών σχετικά με την περιοχή, το Μαίναλο, την Αρκαδία. «Τα τελευταία χρόνια, παρατηρούμε ότι η Τρίπολη χρησιμοποιείται ως βάση για εξορμήσεις των επισκεπτών στην Πελοπόννησο» αναφέρει στο «Εθνος της Κυριακής» ο προϊστάμενος Τμήματος Τουρισμού Δήμου Τρίπολης Θοδωρής Τσάμης.

Tips 

-Σπήλαιο Κάψια: Σε απόσταση 15 περίπου χλμ. από την Τρίπολη και 1,5 χλμ. από το χωριό Κάψια, στους πρόποδες του Μαινάλου, σε υψόμετρο 700 μ., βρίσκεται το σπήλαιο Κάψια, ένα από τα δέκα σημαντικότερα σπήλαια της Ελλάδας, που παρουσιάζει ιδιαίτερο τουριστικό και γεωλογικό ενδιαφέρον. Ανήκει στο περίπλοκο σύστημα καταβοθρών του οροπεδίου της Μαντινείας. Στην αίθουσα των «Θαυμασίων» παρουσιάζονται οι σπανιότεροι χρωματισμοί λιθωματικού υλικού από κάθε άλλο γνωστό ελληνικό σπήλαιο. Ωρες λειτουργίας καθημερινά 09.00 – 15.00, τελευταία ξενάγηση στις 14.30, εισιτήριο 4 ευρώ ενήλικας, 2 ευρώ παιδιά άνω των 6 ετών (τηλ. 6942 411384).

-Αρχαία Μαντινεία: Ο αρχαιολογικός χώρος της Αρχαίας Μαντινείας (14 χλμ.) βρίσκεται στο Μαντινειακό οροπέδιο, στη θέση Παλαιόπολη. Μαζί με την Τεγέα, ήταν οι σημαντικότερες πόλεις της Αρκαδίας. Ο αρχαιολογικός χώρος περιλαμβάνει το Αρχαίο Θέατρο, τα ερείπια του ναού του Δία, το Βουλευτήριο και τα ερείπια της Αγοράς. Ωρες λειτουργίας 08.30 – 16.00, εκτός Τρίτης (τηλ. 2710 242148). 

-Αγία Φωτεινή Μαντινείας: Πρόκειται για μια μοναδική εκκλησία (12 χλμ.) που ήδη έχει ενταχθεί στη μυθολογία της Αρκαδίας, αν και χτίστηκε τη δεκαετία του 1970. Βρίσκεται απέναντι από τον αρχαιολογικό χώρο της Μαντινείας και συνδυάζει αρχαιότροπους ρυθμούς με βυζαντινών επιρροών στοιχεία. Τα αγιογραφούμενα πρόσωπα αποδίδονται ως να πρόκειται για αρχαίους Ελληνες φιλοσόφους.

-Μονές: Επάνω Χρέπας (10 χλμ.) σε υψόμετρο 1.278 μ., είναι το ψηλότερο μοναστήρι της Πελοποννήσου και γι’ αυτό λέγεται «μπαλκόνι της Τρίπολης». Φυλάσσεται το δισκοπότηρο που κοινωνήθηκε ο Κολοκοτρώνης και το Ευαγγέλιο που ασπάστηκε πριν την Απελευθέρωση της Τριπολιτσάς. Μονή Βαρσών στο Νεοχώρι (11 χλμ.) ανδρική σταυροπηγιακή μονή, αφιερωμένη στον Αγιο Νικόλαο. Μονή Γοργοεπηκόου στη Νεστάνη (15 χλμ.) στο ιερό ύψωμα του Γουλά, με τη θαυματουργή εικόνα που αποδίδεται στον Ευαγγελιστή Λουκά, με σπουδαία κειμήλια, εικόνες, χειρόγραφα κτλ. Μονή Παναγίας της Κανδήλας χτισμένη μέσα στα βράχια, η γυναικεία μονή είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Απέχει 41 χλμ. από Τρίπολη, μέσω Λεβιδίου.