Πέργαμος: Μια αρχαία πόλη «Ανοιχτό Μουσείο»

Η Πέργαμος, ένας από τους σπάνιους οικισμούς που επιβίωσε από αρκετές εισβολές και καταστροφές, με την προϊστορία της να φτάνει πίσω στη δεύτερη χιλιετία π.Χ., κατάφερε να επιβιώσει από την περσική κυριαρχία και την κατάκτηση του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Η Πέργαμος (Bergama όπως λέγεται διατηρώντας την αρχαία ονομασία της) βρίσκεται σε μια απόσταση 100 χλμ. βόρεια της Σμύρνης, στην Τουρκία, και περνώντας από Karsiyaka, Cigli, Menemen, έξω από τη Φώκαια (Foca), από Aliaga, συνεχίζει η διαδρομή μέχρι την Πέργαμο. 

Η πιο λαμπρή φάση της ιστορίας της Περγάμου κράτησε σχεδόν 150 χρόνια, όταν ήταν η πρωτεύουσα του Βασιλείου της Περγάμου κατά τον 3ο και 2ο αιώνα π.Χ. Τότε χτίστηκε μια από τις μεγαλύτερες βιβλιοθήκες του κόσμου, αλλά ο Αντώνιος χάρισε τα βιβλία της στη βασίλισσα της Αιγύπτου,  Κλεοπάτρα.

Η πόλη έγινε θεραπευτικό κέντρο, εκεί άκμασε και ο διάσημος γιατρός της αρχαιότητας Γαληνός (131 – 210 μ.Χ.), ο δεύτερος σπουδαιότερος Ελληνας γιατρός, μετά τον Ιπποκράτη, και ο τελευταίος χρονικά από όλους τους σημαντικούς ιατρούς του ελληνορωμαϊκού κόσμου. Στην εποχή του, η ιατρική σχολή της Περγάμου απέκτησε αίγλη, το δε έργο του αποτέλεσε τη βάση όλης της Δυτικής ιατρικής μέχρι τον 16^ο αιώνα.

Ιστορία

Η ιστορία της πόλης αρχίζει στις αρχές του 4ου αιώνα π.Χ. και μέχρι την εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου δεν ήταν ιδιαίτερα σημαντική. Κατά τη διάρκεια της εκστρατείας εξελίχθηκε σε μια από τις σημαντικότερες πόλεις της Μυσίας, της επαρχίας Τευθρανίας. Στα 293 π.Χ. ο βασιλιάς Λυσίμαχος ασφάλισε στο οχυρό του λόφου τους θησαυρούς του και ανάθεσε στο στρατηγό του Φιλέταιρο να τους φυλάει. Η Πέργαμος καταλήφθηκε από τους Ρωμαίους και έγινε το μεγαλύτερο εμπορικό, πολιτικό και στρατιωτικό κέντρο της ρωμαϊκής επαρχίας της Ασίας.

Τον 7ο αιώνα έγινε βυζαντινή επαρχία και στα 1401 καταστράφηκε εντελώς από τον Μογγόλο κατακτητή Τιμούρ – ιστορικά γνωστός ως Ταμερλάνος- και έμεινε για έναν αιώνα έρημη και ακατοίκητη, μέχρι που στα 1450 οι Τούρκοι ξανάχτισαν την πόλη στους πρόποδες του λόφου.

Ασκληπιείο

Στην Πέργαμο θα επισκεφτείτε το Ασκληπιείο, το ιατρικό κέντρο που ίδρυσε ο Αρχίας, ένας κάτοικος της περιοχής, που έτυχε να βρεθεί και να θεραπευτεί στο Ασκληπιείο της Επιδαύρου.

Το Ιερό του Ασκληπιού ήταν ένα από τα κυριότερα θεραπευτικά κέντρα της αρχαιότητας, όπου οι ασθενείς υποβάλλονταν σε θεραπεία με νερό, λάσπη και νερά θεραπευτικής πηγής.

Επίσης, εκτός από το Ασκληπιείο είναι και η Κόκκινη Βασιλική, η οποία βρίσκεται στο κέντρο της πόλης, και πήρε το όνομά της λόγω του χρώματος των τούβλων που χρησιμοποιήθηκαν. Ο Ιωάννης αναφέρει στην Αποκάλυψη, ότι ο ναός ήταν μια από τις Επτά Εκκλησίες που αναφέρονται στην Αγία Γραφή.

Κατά την επίσκεψή σας στην Πέργαμο, θα πάτε και στην Ακρόπολη με τη Βιβλιοθήκη, η οποία είχε φιλοξενήσει συλλογή 200.000 χειρόγραφων, στο ναό του Τραϊανού, στο θέατρο χωρητικότητας 10.000 θέσεων όπου το ακροατήριο απολάμβανε την υπέροχη θέα της κοιλάδας της Περγάμου, θα δείτε τα ερείπια του ναού του Διονύσου, το Γυμνάσιο Περγάμου ένα από τα σημαντικότερα εκπαιδευτικά ιδρύματα της Ελληνιστικής Εποχής, τη βάση και τα σκαλοπάτια του Μεγάλου Βωμού του Δία (σ.σ. όλος ο ναός βρίσκεται στο μουσείο της Περγάμου στο Νησί των Μουσείων στο Βερολίνο) κ.ά. Να πούμε, ότι στο μουσείο Περγάμου στο Βερολίνο παρουσιάζονται πολλά ανάγλυφα της Περγαμηνής Σχολής.

*Επισκεψιμότητα, στην Πέργαμο, μια από τις μεγαλύτερες επαρχίες της Σμύρνης, σ’ αυτό το υπαίθριο μουσείο, υπολογίζεται ότι καταφθάνουν ετησίως περί το 1 εκατ. τουρίστες.

Tips

-Περγαμηνή Σχολή: Σπουδαία σχολή (τεχνοτροπία) γλυπτικής της αρχαιότητας που αναπτύχθηκε στην αρχαία Πέργαμο, εξ ου και η ονομασία της. Η Περγαμηνή Σχολή ήταν αυτή που κυριάρχησε σε όλη την ελληνιστική περίοδο. Επίσης, ένα από τα περισσότερο γνωστά και περίφημα γλυπτά της Περγαμηνής Σχολής που βρίσκονται στα διάφορα μουσεία της Ευρώπης είναι και ο «Θνήσκων Γαλάτης» που βρίσκεται στη Ρώμη. Κυριότεροι εκπρόσωποι της τεχνοτροπίας αυτής ήταν ο Φυρόμαχος, ο Αντίγονος, ο Επίγονος, ο Νικήρατος, ο Στρατόνικος κ.ά., οι οποίοι εμπνέονταν κυρίως από τις νίκες των Βασιλέων της Περγάμου, ιδίως κατά των Γαλατών.

-Ιαματικές πηγές: Οι ιαματικές πηγές της Περγάμου κατέστησαν την πόλη ως ένα από τα κυριότερα κέντρα θεραπείας και ομορφιάς στην αρχαιότητα. Ενα από τα σημαντικότερα ιαματικά λουτρά της Περγάμου βρίσκεται στο Ιερό του Ασκληπιού (Güzellik Ilıcası), το οποίο απέχει 4χλμ. από την Πέργαμο.  Θεωρείται ότι ανατέθηκε από τον βασιλιά Euamens της Περγάμου και παρείχε υπηρεσίες ομορφιάς στην Κλεοπάτρα.

-Μουσεία: Η Πέργαμος, πόλη και νομός στην επαρχίας της Σμύρνης, έχει πληθυσμό περίπου 55.000 κατοίκους. Η πόλη, μεταξύ άλλων, είναι φημισμένη για τα χειροποίητα κιλίμια της. Στο Εθνογραφικό και Αρχαιολογικό μουσείο Περγάμου εκτίθενται ευρήματα από την πρώιμη εποχή του χαλκού έως και τη βυζαντινή περίοδο, υφαντά και χειροτεχνήματα της περιοχής, χειροτεχνήματα άλλων περιοχών της Μικρά Ασίας κ.ά. Ωρες λειτουργίας 08.30 – 17.30, εκτός Δευτέρας.